Is VROM klaar voor herijking subsidieverlening?

Opschudding over tonnen subsidie die Minister Cramer aan Maurits Groen heeft doen toekomen. Parlementair verslaggever Edwin Timmer van De Telegraaf wijdde er dinsdag het verhaal Cramer gebruikt tonnen voor klimaatspindoctor aan en de eerste 400 reacties van verontruste burgers (lees belastingbetalers) zijn binnen.

ex-milieudefensie onderonsjes
Op 3 februari pakte Edwin Timmer al groot uit op de voorpagina van zijn krant over de vele tonnen subsidie aan oud-kamerlid en oud-directeur van Milieudefensie Wijnand Duyvendak (zie mijn artikel van destijds). Dinsdag onthulde hij weer zo’n ex-milieudefensie onderonsje tussen oud-voorzitter Cramer en oud-hoofdredacteur van het milieudefensiemagazine Maurits Groen, inmiddels directeur van een milieucommunicatiebureau met 14 medewerkers. De Telegraaf schreef:

Hij organiseerde onder meer jongerenbijeenkomsten en festiviteiten rond de CO2-neutrale treinreis die de PvdA-bewindsvrouw maakte naar de Deense hoofdstad. Opmerkelijk genoeg heeft VROM hem vervolgens ook nog gevraagd om de geflopte top voor ruim een ton te evalueren.

Een jaar eerder kreeg Maurits Groen Milieu & Communicatie al een dikke zestigduizend euro voor het maken van een film ter gelegenheid van een congres voor Al Gore. Groen was in 2008 de drijvende kracht achter de komst van de Amerikaanse klimaatgoeroe, maker van de rampenfilm An Inconvenient Truth. De boodschap van Gore sloot naadloos aan op klimaatbeleid van Cramer.

Groen ontkent dat de filmbijdrage van Cramer een kruissubsidie was om Gore naar Nederland te halen: „Een persoon van zo’n statuur kost niet niks. Maar we hebben de toegangsprijzen voor studenten en docenten heel laag kunnen houden. Ik vind het van belang om mensen te betrekken bij problemen die hen allemaal aan gaan.”

Kijk zelf!
De Telegraaf heeft in augustus 2008 al eens de praktijk van de Subsidieregeling Maatschappelijke Organisaties en Milieu (SMOM) onder vuur genomen. Hieronder heb ik dat best schokkende artikel van destijds integraal gekopieerd. Download via deze link zelf de complete spreadsheet met verleende SMOM-subsidies van 2004 tot en met 2009 en kijk vooral zelf wat voor fraaie dingen je dan tegenkomt. Wat te denken van € 83.762,- voor het project “innerlijke klimaatverandering” van de Stichting wAarde met dit prachtige NRC-artikel als enige tastbare resultaat. Check via deze link waar deze stichting voor staat en bedenk dat ze met drie andere projecten nog eens € 216.820,56 SMOM-geld opstreek in 2007 en 2008.

Zand erover
Als ik eens advocaat van de duivel speel dan is het best begrijpelijk, dat er de laatste jaren zo eenzijdig met subsidie is gestrooid. Wat als Al Gore nu eens gelijk heeft en we allemaal naar de verdoemenis gaan tenzij…. dan is een tonnetje voor innerlijke klimaatverandering en € 229.250,04 voor de vegetariërsbond heus niet slecht besteed. En dan mogen Maurits Groen en Cramer Milieuadvies BV best salarissen verdienen als topchirurgen en topvoetballers. Dus als we nu eens zeggen: zand erover! Wat geweest is is geweest. Dan kunnen we de vraag stellen:

“Is er bij de VROM-ambtenaren op dit moment ruimte voor innerlijke (klimaat)verandering… en herijking van het subsidiebeleid?”

Proef op de som
De komende weken nemen we op een bijzondere manier de proef op de som door voor het project Climategate.nl een SMOM-subsidie aan te vragen. 11 maart ben ik met de kandidaat voorzitter van de nog op te richten Stichting op een SMOM-voorlichtingsmiddag. 25 maart om 17 uur sluit de intekening op de eerste van drie subsidierondes. In de reacties horen we graag welke redenen jij ziet waarom VROM deze subsidie zou moeten verlenen.

10.15u spoeddebat klimaat
Tineke Huizinga’s eerste waarschijnlijk door haar ambtenaren ingefluisterde klimaatoptreden vandaag in de kamer stemt weinig hoopvol (zie artikel). Vandaag om 10.15 uur is er een herkansing in al weer het volgende klimaatspoeddebat.

Hieronder nog het Telegraaf-artikel uit 2008 over SMOM…

SUBSIDIE- PARADIJS CRAMERS

MINISTER Jacqueline Cramer, voormalig bestuursvoorzitter van Milieudefensie, die gisteren onder vuur kwam wegens haar vermeende steun aan het krakersblad Bluf!, dreigt de miljoenensubsidies aan bepaalde organisaties te stoppen als zij het roer niet omgooien. De vraag is echter of zij weet welke curieuze subsidies haar ministerie van VROM verstrekt. Onze verslaggever bestudeerde de SMOM, wat staat voor Subsidieregeling Maatschappelijke Organisaties en Milieu. Via deze regeling wordt dit jaar tien miljoen euro uitgegeven aan projecten waar je meestal nooit meer iets van hoort. Lees en huiver én grijp uw kans en vraag ook subsidie aan.

De stichting Wise kreeg twee jaar geleden 64.060 euro subsidie voor een zinnige discussie over de toekomstige energievoorziening en de eventuele rol die kernenergie kan spelen. Wat staat er boven aan hun website: ‘Wise is tegen kernenergie!’ Voor welke discussie zijn die vele duizenden euro’s dan nodig?

Wise staat onder leiding van Peer de Rijk. Hij is de broer van Mirjam de Rijk en zij is weer de levenspartner van het afgetreden GroenLinks-Kamerlid Wijnand Duyvendak. It’s all in the family…
Je valt van de ene in de andere verbazing als je leest aan welke milieuprojecten uw belastinggeld wordt besteed. Zijn wij nu gek dat we dit niet begrijpen, of is de verantwoordelijke minister Cramer van VROM mesjogge? In dit land wordt subsidie gegeven aan honderden projecten waarvan we nooit meer iets vernemen.

We namen de proef op de som en onderzochten 48 projecten waarvoor dit jaar ruim 10 miljoen euro wordt uitgekeerd (zie staatje). Bijna de helft van dit bedrag (4,5 miljoen) gaat, over drie jaar uitgesmeerd, naar de stichting Natuur en Milieu voor het project ‘Voor een mooie en gezonde wereld’. Uit de aanvraag blijkt dat Natuur en Milieu dit overheidsgeld ook gaat gebruiken om juridische actie en publicitaire druk uit te oefenen op dezelfde overheid.

Een ander voorbeeld: de organisatie Milieu Centraal ontvangt 136.980 euro om vakantiegangers te informeren over duurzaam toerisme. Die informatie komt mettertijd op een website. Klaarblijkelijk weten de ambtenaren onder de Haagse stolp niet dat het barst van de informatie over duurzaam toerisme. Liefst 179.000 hits voor duurzaam toerisme op Google!

Als u als organisatie in aanmerking wilt komen voor een zogeheten SMOM-subsidie, willen we u graag een handje helpen. U moet in ieder geval een organisatie zonder winstoogmerk zijn en met uw project het maatschappelijk debat voeden. Over dat laatste hoeft u zich geen zorgen te maken. Zo krijgt de stichting VBDO een weliswaar bescheiden bedrag van 12.000 euro om particuliere beleggers tijdens aandeelhoudersvergaderingen aan te zetten om vragen te stellen over duurzame ontwikkelingen bij bedrijven…

U doet er verstandig aan uw aanvraag zo ingewikkeld mogelijk te formuleren. U moet er vooral voor zorgen dat de gewone burger er niets van begrijpt. Gooi er vooral een hoop Engelse termen tegenaan. Dus als u 70.000 euro wilt ontvangen voor het integreren van vrouwen in bepaald milieubeleid, doe dan zoals de Stichting vrouw en milieu: ‘We willen zichtbaar maken welke praktische consequenties gender mainstreaming heeft voor het milieubeleid en in welke opzichten het beleid er kwalitatief beter van wordt.’

De stichting Both Ends krijgt 320.000 euro om met milieuorganisaties in ontwikkelingslanden te communiceren over mondiale duurzaamheid. Dit gebeurt door middel van een ‘sluitende communicatiecyclus met inform, interact en act waarbij het act-deel beperkt is uitgewerkt’. U begrijpt dat natuurlijk meteen.
Ruimtegebruik

U bent als subsidieaanvrager echt een sukkel als u vergeet het woord duurzaam te vermelden. Als u dat doet, kunt u het wel schudden. Want dit jaar is er subsidie voor duurzaamheid in het onderwijs, duurzaam ruimtegebruik, duurzame kleding, het verduurzamen van rijstketens, duurzaam tropisch hout en uiteraard voor verticale integratie van duurzaamheid. Wat dat is, weten wij niet, maar u kunt rustig proberen om volgend jaar subsidie aan te vragen voor horizontale duurzaamheid. Als u uw aanvraag opstelt, gebruik dan vooral het woord handelingsperspectief. Dit woord is op dit moment helemaal in.

Als u een milieuproject voor kansarmen op poten zet, zit u geramd. Kansarme allochtonen zijn helemaal top. Dergelijke projecten worden door de sinterklazen op VROM zelden geweigerd.
De Nederlands-Turkse stichting Tema uit Rotterdam houdt zich volgens de website onder andere bezig met ‘herstrijding van hodemerosie en herscherming van de natuur’. Het moet natuurlijk bestrijding van bodemerosie zijn en bescherming, maar ziet u, de website wordt in Turkije gemaakt en op de elektronische snelweg gaat er wel eens iets mis. Directeur S. Köker ziet de bui al hangen. “U gaat zeker een verhaal maken over het nut van subsidies”, zegt hij. Köker bestrijdt dat de subsidiestromen hun doel voorbijschieten. “Het is heel moeilijk om allochtonen respect voor de natuur bij te brengen. Als een grote Nederlandse organisatie naar een moskee of naar Turkse scholen gaat om voorlichting te geven, heeft dat geen zin. Ons kennen ze wel en daarom hebben we 75.000 euro gekregen om het thema natuur en milieu op de agenda van Turkse verenigingen te zetten. Daarom krijgen we ook bijna 180.000 euro om samen met de Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie de Turken in Nederland bewust te maken van de relatie van milieuaspecten met passages in de Koran. Ja, dat is het rapport ‘Tussen deur en dampkring staat een groene moskee’. U vindt dat misschien onzin, maar de natuur speelt in de Koran een grote rol. Helaas beseffen veel gelovigen dat nog niet.”

De stichting wAarde krijgt 48.000 euro om Nieuwe Nederlanders kennis te laten maken met natuurgebieden in hun eigen omgeving. Waarschijnlijk wordt dat een inventarisatie van picknickplaatsen. Het Amsterdams Steunpunt Wonen kreeg dit jaar 105.749 euro om in Amsterdam-Zuidoost allochtonen met lage inkomens bewust te maken van energiebesparing. Er wordt gewerkt met de Tupperware-methode waarbij de bewoners een energiebox krijgen. Het Rotterdamse milieucentrum krijgt bijna 60.000 euro om het milieu bij jongeren en allochtonen populairder te maken. Zo kunnen we nog wel even doorgaan.

Ook als school kunt u subsidie aanvragen, want het thema onderwijs en milieu is razend populair. Dus als u als basisschool een project wil starten naar het hergebruik van lege en dúúrzame toiletrollen, ga dan gerust uw gang.

Zo is er 100.000 euro uitgetrokken om kinderen tussen 7 en 12 jaar tijdens de buitenschoolse opvang bewust te maken van het milieu. Uiteraard krijgen ook zij een energiebox. Voor de warmetruiendag (één dag per jaar de thermostaat op scholen een graadje lager zetten) is 131.000 euro uitgetrokken. Ergens in september schijnt het ‘de week van de vooruitgang’ te zijn. De vereniging Klimaatverbond Nederland roept dan de ouders op hun kind één dag niet naar school te brengen met de auto. Subsidie: 36.665 euro. De organisatie Time to Turn wil christelijke jongeren informeren over (daar is-ie weer) duurzame elektronica. Daar krijgen ze 33.443 euro voor. Artis krijgt bijna een ton om vmbo-leerlingen uit Amsterdam te kunnen bereiken en hun vervolgens te vertellen over alles wat groeit en bloeit en altijd weer boeit. In werkelijkheid hebben deze jongeren alleen belangstelling voor de voortplanting.

Het Albedacollege incasseert 121.810 euro om een realitysoap te maken met de wereldberoemde zangeres Elly Lockhorst in de hoofdrol. Zij is bekend van de megahits ‘Spijt’, ‘Didi’ en ‘Rudy’ (zie www.ellylockhorst.nl) . In de soap gaat Elly door haar milieuvriendelijke gedrag de kijkers tot hetzelfde gedrag aansporen. De soap kunt u straks zien op het educatieve kanaal ETV, dat vrijwel niemand kan ontvangen, maar dat mag de pret niet drukken.

Als uw milieuproject mislukt, hoeft u niet bang te zijn dat u uw subsidie moet terugbetalen. Schrijf gewoon een onbegrijpelijk eindverslag. Zo heeft de stichting Oikos 30.000 euro subsidie besteed om inzicht te krijgen in de rol die religieuze en levensbeschouwelijke organisaties kunnen spelen bij het behoud en duurzaam gebruik van biodiversiteit. Natuurlijk weet u wat biodiversiteit is, maar voor de enkeling die het niet weet: dat is de verscheidenheid in genen, soorten en ecosystemen in een bepaalde regio. Het eindverslag lazen we op internet. De conclusie luidt: ‘De levensbeschouwing van boeddhisten, christenen, hindoes, islamieten en joden leidt tot een dempende werking van het gebruik van natuur- en milieugoederen’. U begrijpt onmiddellijk dat dit rapport bij SMOM is ingeslagen als een bom. Bij het ministerie van VROM praten ze er nog dagelijks over.

De SMOM-subsidies worden gestroomlijnd door de machtige maar nogal onbekende organisatie SenterNovem. Dit agentschap van het ministerie van Economische Zaken met meer dan 1500 medewerkers voert overheidsbeleid uit op het gebied van innovatie en duurzaamheid en verstrekt jaarlijks meer dan twee miljard aan subsidies. Zie ook www.senternovem.nl/smom/.
Woordvoerder Eikelboom van VROM rechtvaardigt de subsidies door erop te wijzen dat er pas een serieus milieudebat kan plaatsvinden als er van alle kanten informatie wordt gegeven. “Daarom krijgen zeer diverse organisaties van ons subsidies, ook als zij kritisch tegenover de rijksoverheid staan. Overigens krijgt lang niet iedere club geld van ons. Onze subsidie wordt driemaal overtekend.”
Bedrijfsleven

Directeur Mirjam de Rijk van stichting Natuur en Milieu moet wel af en toe giechelen als wij haar bepaalde subsidies voorleggen. Ze zegt ook: “Jullie richten je volledig op de milieusubsidies, terwijl het bedrijfsleven vele malen meer geld krijgt. Hier lees ik bijvoorbeeld dat de stichting Nederland Maritiem Land 670.000 euro subsidie krijgt. Ik zou wel eens willen weten waar dat geld naartoe gaat.”
Is er in de stortvloed aan subsidies dan geen enkele originele aanvraag? Nou, we vonden er één waar we wel om konden lachen. De stichting Enviu Nederland heeft van sinterklaas Cramer 167.621 euro ontvangen voor de ontwikkeling van een hybride-tuktuk. Hoogopgeleide jongeren gaan proberen deze gemotoriseerde riksja een stuk milieuvriendelijker te maken. Dus als u over een paar jaar een (uh) duurzame toektoek ziet rijden, dan is dat te danken aan het wijze beleid van VROM.

Oorspronkelijke publicatiedatum: 27 augustus 2008