Ruimte voor drie bier

'Nieuwe Natuur', het hoofddoel van Ruimte voor de Rivier, en goed voor 1,5 miljard euro

Morgen vindt in de Tweede Kamer het debat plaats over Ruimte voor de Rivier. Het 2,2 miljard kostende programma werd oorspronkelijk ingezet als veiligheidsplan na de overstromingen in 1993 en 1995 van de grote rivieren. Toen kwamen zelfs Japanse cameraploegen de zandzakploegen filmen.

Zelf werkte ik als Wagenings student met permanente geldbehoefte in 1996 bij Betuwse boomkwekers in Opheusden. Deze boomkwekers vertelden over de noodsituatie, de dijken stonden hier en daar op springen. Enige dijkversterking leek dus geen luxe.

Natuurbouw
Maar veiligheid werd steeds meer een schaduwargument van een plan van natuurbouw, waarbij je boeren uit de uiterwaarden haalt met hun koeien, en daar oerpaarden en oerkoeien in terugzet. De zomerdijken steek je door. Het resultaat van deze met bulldozers aangelegde ‘wildernis’noem je dan ‘Nieuwe Natuur’, en onder het mom van ‘Klimaatbuffering’kun je het eigen territorium grenzeloos uitbreiden.

Oerkoe
De aanleg van deze begraasde biljartlakens met rolstoelpad en bordjes ‘houdt u 25 meter afstand tot de grazers’kost 1,5 miljard euro. Tweederde van de 2,2 miljard gaat dus naar ‘Ruimte voor de Oerkoe’, want voor dijkversteviging is 0,7 miljard voldoende. Zoiets verzin je niet.

Klimaatbufferen
Volgens de heersende mode is Ruimte voor de Rivier nu bedoeld als Klimaatbuffering, waarbij een select gezelschap het klimaat benut om grondeigendom, invloed en subsidie te verwerven, zowel langs de Rijn en Waal als de Maas.
Het scenario voor natuurbouw is vrij constant. Er zijn enkele partijen die elkaar steeds ondersteunen, te weten Stichting Ark, Wereldnatuurfonds, Free Nature en Bureau Stroming. Stroming bestaat deels uit ex-WWF’ers en ex-Ark’ers, en meestal is Staatsbosbeheer de profiteur. Stroming levert hier steeds het volledig ‘neutrale’advies aan een overheid, meestal een waterschap. De uitkomst van een Stroming-advies is steeds: wij willen oernatuur met grote grazers en dat is goed, want natuurlijkheid is goed.

In klimaatprogramma Hier werken de clubs dan ook samen om grond te verwerven onder de vlag van ‘klimaatbuffering’. De Gelderse Poort is een voorbeeld van nieuwe natuurbouw, maar ook de Ooipolder. Alles gemodelleerd naar het fictieve oerlandschap dat Staatsbosbeheer-ecoloog Frans Vera promootte, en realiseerde in de Oostvaardersplassen.
Aanvankelijk wilde men voor de Nieuwe Natuur zelfs zeearenden uitzetten in de jaren negentig als posterdier voor fondsenwerving. Het dier zou hier uit zichzelf niet kunnen komen vanuit Duitsland. Maar de arend negeerde dit advies van Stroming en er broeden al drie paar in NL, overigens niet dankzij Staatsbosbeheer zoals de club via marketing beweerde.

Klimaathostel
Waarom protesteer ik hier als natuurliefhebber. Wel, het eindresultaat van deze ‘natuurlijkheid is steeds de zelfde monotone wilderniskitsch. Een biljartlaken met distels en oerpaarden, en veel recreanten: er wordt dan ook geen natuur gemaakt maar soortenarm recreatieterrein. Ook mis ik een eerlijke argumentatie.

Als praktijkvoorbeeld voor Nieuwe Natuurbouw, onder het mom van ‘Ruimte voor de Rivier’zal ik het nieuwe target beschrijven, het Munnikenland bij Slot Loevestein. Waarbij Stroming adviseur was en Ark en WWF profiteur samen met Staatsbosbeheer.

Toevallig heb ik daar net over gepubliceerd. Het Wereldnatuurfonds en Stichting Ark willen hier voor 2012 een klimaatindoctrinatiecentrum voor kinderen realiseren met medewerking van de Gemeente Zaltbommel.

Dit klimaathostel van Stay Oke (stay alarmed?)voor kinderen

‘heeft als doel om de jongere generatie
(6 tot 16 jaar) te betrekken bij natuurontwikkeling en klimaatverandering in Nederland.’

Kinderen opvoeden tot brave donateurs. Maar waarom zijn deze clubs beslist een goed doel, dat altijd mag varen op vanzelfsprekende goodwill en overheidssteun. Met die vraag als uitgangspunt publiceerde ik al eerder in Het Parool.

Oerboeren
Deze clubs konden wel minder om natuur geven dan ze zelf willen toegeven. Ooit was het Munnikenland rijk aan weidevogels, moerasvogels als roerdompen en zangvogels, maar ook vele hazen, konijnen en ander kleinwild. Toen kwam het Wildernisvlees van Ark en Staatsbosbeheer aangegalloppeerd. En nu is het gebied omgeturnd tot kaalgegraasde oernatuurkitsch van de wildernisslagerij. (vee dat je als vlees mag verkopen zonder oormerkplicht en mestboekhouding omdat je ‘natuurlijk’heet). Dus gewone boeren er uit, oerboeren er in en je hebt een wonderlijk 100 procent Hollands fenomeen: Nieuwe Natuur.

Nieuwe Natuurverarming
Het resultaat van Nieuwe Natuur is vaak soortverarming ten opzichte van de oude situatie. Een zelfde trend vindt in de Oostvaardersplassen plaats, dat dankzij overbegrazing in 10 jaar tijd 21 van de 91 soorten broedvogels verloor. Ook hier misleidde Staatsbosbeheer u consequent met zeenarendmarketing. De Oostvaardersplassen dienen als voorbeeld voor het Munnikenland.
Over Frans Vera’s kadaverdiscipline publiceerde ik in Bionieuws over, en NWT.

Ook in NRC Handelsblad schreef ik al over die destructieve gevolgen van begrazing en de ecologische overschatting van de voordelen van deze zogenaamde ‘natuurlijkheid’, die niet hoger ligt dan bij iedere willekeurige boer. Meer land zou in Munnikenland worden opgeofferd, in totaal 600 hectare om drassig biljartlaken te creëren voor deze clubs voor enkele tientallen miljoenen euro’s.

Over misleidende marketing publiceerde ik vaker, afgelopen week nog . Ook Han Vrijling van de TU Delft heeft al eens op die misleiding gewezen bij Ruimte voor de Rivier, maar veel mensen geloven liever wat ze willen horen.

Rondje bier
Samengevat. We hebben dus 1,5 miljard euro belastinggeld over voor met bulldozers aangelegde ‘wildernis’: recreatieparkjes van reeds gesubsidieerde ‘natuur’clubs die
a. in werkelijkheid voor recreatieondernemer en oerboer spelen
b. daarvoor het bestaande cultuurlandschap verwoesten, en ook de daarbij behorende biodiversiteit. Dat noemen we dan Nieuwe Natuur, en als cadeau geef je zo nog een klimaathostel waarbij je kinderen opvoedt tot WWF-donateur.

Ik geef toe, als je het zo vertelt is Ruimte voor de Rivier minder wervend. Daarom noem je het Klimaatbufferen, Veiligheid en Ruimte voor de Rivier, ‘natuurlijke processen’en ‘oorspronkelijke landschap’, ookal is dit oerlandschap het wetenschappelijk weerlegde verzinsel van één ecoloog: Frans Vera. Knijp je zelf in de arm, bestel een rondje bier en lach er om. Vergeleken bij het biljoenenbal van Euroredding valt alles in het niet.