fossiele vulkaan op Rum

Bijgaande stukje plaatste ik in het Parool, ik was wel benieuwd hoe de verhoudingen lagen aan de hand van het Eifelbezoek, en de uitbarsting van de Grimsvotn. Als belijdend scepticus vond ik de uitkomst teleurstellend, maar ja, feiten zijn feiten.

Aan de lopende band barsten IJslandse vulkanen uit, met honderden kilotonnen extra CO2-uitstoot tot gevolg. Ook vlakbij huis borrelt uit de vulkanische Eifel jaarlijks nog een kleine Megaton CO2 naar boven. Heeft het dus wel zin om menselijke CO2-uitstoot op te bergen in de grond, als de natuur het er even lief weer uitbraakt?

De Grimsvotn verspreidt niet alleen as, die het vliegverkeer lam kan leggen zoals zijn voorganger met onuitsprekelijke naam, Eyjafjallajökull. Hij braakt net als alle vulkanen die uitbarsten ook honderden tonnen CO2 uit. Tegelijk loopt in Nederland het 60 miljoen euro kostende CATO2-onderzoeksproject van TNO, TU Delft en Universiteit Utrecht.
Het doel: CO2 afvangen en onder de grond opslaan, zogeheten Carbon Capture and Storage (CCS). EON en Elektrabel krijgen bovendien 300 miljoen euro subsidie voor een CO2-opslagproject voor hun kolencentrale op de Maasvlakte.
Hier moet 1 Megaton CO2 per jaar onder de Noordzeebodem geïnjecteerd worden. Maar CCS ligt politiek nu gevoelig door de hoge kosten, en praktijkprojecten als bij Barendrecht en Noordelijke gasvelden sneuvelden. Daarbij houdt ook de natuur zich niet aan politieke emissiedoelen. Een druppel op een gloeiende plaat dus, zo’n CO2-project voor honderden miljoenen?

‘Die vulkanische emissie vond toch al plaats, die van mensen komt daar overheen’, stelt Sander van Egmond echter, de communicatiemanager van CATO2, en in een vorig leven campagneleider bij Greenpeace. ‘Wanneer je CO2-uitstoot als veroorzaker van een klimaatprobleem ziet, blijft CCS één van de manieren om klimaatdoelen te halen.’

De deelnemende wetenschappers van CATO2 zijn zich bewust van de natuur als CO2-emitter. Een geologische excursie afgelopen week naar de vulkanisch actieve Eifel in Duitsland, drukte deelnemers met de neus op de vulkanische feiten. Met de vaderlandse pers erbij voor de broodnodige CCS-PR. Zoals de Wallenborn, een bron die pure CO2 vermengd met water naar buiten spuit, vanuit diepe magmakamers onder in de aardkorst. Maar ook bij de vulkaan in de Eifel die ‘recent’ uitbarstte – 12.900 jaar geleden – en de krater van de Laacher See achterliet borrelt nog steeds CO2 naar boven.

Geologisch onderzoek toont, dat er jaarlijks nog meer dan 0,75 Megaton CO2 naar boven borrelt uit de aardkorst van de Eifel. Dat lijkt veel. Maar volgens cijfers van US Geological Survey komt die hoeveelheid ongeveer overeen met wat de – met die van de Laacher See vergelijkbare – grote uitbarsting van Mount St Helens in Alaska in 1980 voortbracht in één jaar.

De vulkaan tekende voor 23.000 ton CO2 per dag tijdens piekuren, en minder dan 1000 ton in rusttoestand. De uitstoot van een kolencentrale van 750 Megawatt ligt op ongeveer 4 Megaton CO2 per jaar. De CO2-uitstoot De natuurlijke uitstoot van de Eifel is een ruime factor 5 kleiner dan die van een kolencentrale, die van de Grimsvotn nog kleiner.

Eén CCS-project, kan bij huidige techniek en capaciteit ‘met gemak enkele megatonnen per jaar opslaan in gasputten, afhankelijk van de doorlatendheid van de aardlagen en de dikte daarvan’, zo bezweert Rob Arts, die namens TNO aan CATO2 deelneemt. Vulkanische hoeveelheden zijn dus ook technisch geen probleem. Alleen over kosten en klimaat zullen nog vele verhitte discussies volgen.

Uit promotie-onderzoek van Machteld van den Broek van de Universiteit van Utrecht blijkt dat CCS alleen rendabel wordt, wanneer de marktprijs van CO2 via emissiehandel hoog genoeg is, omdat CCS geen economische opbrengsten kent. Misschien dat de Duitsers in de Eifel een beter idee hebben: zij slaan hun vulkanische CO2 op in Sprudel en de verkoop daarvan loopt goed.