Sinds februari stinkt het hier af en toe naar vis dankzij Natura 2000, en het eindspel nadert. Gisteren zou de ondertekening van VIBEG plaatsvinden in Wieringen. Dan zouden vele vissers visgrond kwijtraken, in de hoop dat milieuclubs/Wageningen UR en ambtenaren van het Ministerie van ELI ze dan met rust laten. Maar de Vissersbond tekende niet omdat ze de overheid niet vertrouwen.

Ik hoop dat ik daar met mijn artikelen, als in Visserijnieuws aan heb mogen bijdragen. In deze blog beschrijf ik hoe Natura 2000 weinig te maken heeft met natuurbescherming, maar met werkbescherming van ambtenaren, plus het bureaucratisch academisch complex van milieuclubs en halfzachte afgestudeerden in de Postcodeloterijwetenschappen (ecologie).

Vissers in bureaucratische fuik gedreven
Wat Natura 2000-projectleider Ton IJlstra betreft van het Ministerie van ELI, ik-Groene Rypke de Duurzaamste- heb al geschreven dat hij Macchiavelli in ambtenarenhuid is. Hij dreef met milieuclubs en hun geestverwanten de vissers langzaam in een bureaucratisch-juridische fuik, waarbij ze via visserijmaatregelen (FIMPAS, Nederlandse vismaatregelvariant die in 2008 startte) ineens voor het blok worden gezet.

Aanwijzing Natura 2000 geen probleem, later aanvullingen in Natura 2000-framework wél
Bij de aanwijzing van Natura 2000 gebieden was er nog geen vuiltje aan de lucht. Maar door het daarop gestapelde beleid kwam de ellende voor vissers, en hier ligt ook de juridische drempel. Want, wil een visser bezwaar maken tegen gebiedssluiting voor VIBEG (pas dit jaar afgekondigd), dan is het antwoord van het Ministerie van ELI- ook bij procedures bij de Raad van State- als volgt: voor bezwaar is het te laat, daarvoor had je bezwaar tegen de áánwijzing van Natura 2000-sites (die in 2004/5 plaatsvond met aanscherping/bevestiging in 2008). Een fantastische tangconstructie.

    Steeds zijn er éérst regels, en wordt daar later een ecologisch excuus bij gevonden om ze maar zo zwaar mogelijk in te zetten. Waarna een aanvullende regel de zaak klem zet.

Slaap vissertje slaap
Weinig vissers maakten bezwaar tegen áánwijzing van Natura 2000-sites in 2004/5. Immers, in Natura 2000 mocht oorspronkelijk bestaand gebruik doorgang vinden volgens habitatrichtlijn en vogelrichtlijn, mits kernwaarden worden aangetast. De aanmelding en nulmeting van ecologische toestand in 2004/5 van gebieden gaf ook geen aanleiding tot zware middelen als gebiedssluiting voor visserij. Die aanmelding is ook het enige deel van Natura 2000 dat door de Europese Commissie getoetst werd. En de vissertjes sliepen rustig verder.

Regels stapelen binnen Natura 2000-frame
Maar daarop werden vervolgens regel op regel gestapeld, met het Wijzigingsbesluit en gesloten gebieden voor VIBEG als laatste vrucht: daar worden plots met ee beroep op de zwarte zee-eend complete gebieden dichtgegooid. Die INVULLING is per land weer verschillend en wordt NIET getoetst door de Europese Commissie, die toetsing vindt alleen bij AANMELDING plaats.

Alle regels op een rij in Marine Policy
Dat de ecologische basis boterzacht is, heb ik voldoende beschreven. Nu nog het ondoorzichtige moeras van regels en aanvullende regels. Het lijkt dat ELI-ambtenaren in één keer hun volgelopen bureau willen leegvegen, door alles dat het woordje ‘marine’bevat of ‘fisheries’onder één Natura 2000-vlag door vissersstrotten te duwen.

Om eens juridisch overzicht te krijgen over de relatie tussen ecologie en ingevoerde regels, heb ik Heino Fock geraadpleegd, die voor het Duitse EMPAS als bioloog meewerkte. In zijn verhelderende publicatie in Marine Policy dit jaar over FIMPAS, hier te downloaden zet hij de zaak eens op een rij in deze paper in Marine Policy. Dan zie je hoe langzaam het net rond vissers wordt gespannen.

Na aanwijzing van Natura 2000 besluiten ambtenaren dat ze allerlei milieuactivistisch restbeleid als Ospar 1997 (dankzij Wereldnatuurfonds-lobby), én het Gemeenschappelijk Visserijbeleid zo via Natura 2000 door één bureaucratische strot kunnen duwen en dan gaat het mis.

Mes in de rug 1

The Commission has consistently challenged this restriction of the Habitats Directive, arguing for a more extensive scope because the protection of marine habitats and species cannot be adequately achieved in such a limited area. This opinion was confirmed by the position of the European Court of Justice in 2005 (case C-6/04 of 20 October 2005). For Member States, a new deadline to report site nominations was set for September 2008. In May 2007, the European Commission (EC) published guidelines for establishing Natura 2000 sites in the marine environment

Die guideline kun je hier downloaden

Mes in de rug 2

..followed in2008 by guidelines for fisheries measures in Natura2000sites,2 thereby establishing a first link between fisheries policy and Natura2000.Additionally,the 2007 EC guidelines clearly referenced theOslo-Paris Commission (OSPAR) goal of establishing a network of MPAs.

In deze directive stellen EU-bureaucraten doodleuk dat je ook bij afwezigheid van wetenschappelijk bewijs toch door moet zetten met MPA’s, die nog steeds overigens GEEN volledige gebiedssluiting hoeven in te houden. Nederlandse bureaucraten maken daar vervolgens samen met de door hun gesubsidieerde NGO’s van: dicht die handel.

Er kan nog meer bij..
Helemaal ondoorzichtig wordt het in 2010, als er nóg een Ospar-directive bijkomt om de zaak nóg stroperiger te maken. Plots besluiten lobbyende milieuactivisten via OSPAR (ze zien hun kans schoon) dat er een ecologisch netwerk moet komen op zee, en dat de Natura 2000-gebieden daar dan geschikt voor zijn. Out of the blue.

Oneof the main pillars of this strategy is to establish an ecologically coherent network of well-managed MPAs in the northeast Atlantic by2010(OPSARRecommendation2003/3).This strategy requires that the OSPAR network of MPAs be integrated into the EU Habitats Directive Natura2000 network and vice versa and that with respect to fisheries,OSPAR will collaborate with competent fishingauthorities to further develop and adapt management measures that take into account the bestenvironmental practices to achieve a good environmental status.

Vrij vertaald uit het Bureaucratisch: we hebben ook geen flauw idee wat er onder water afspeelt maar zo blijven we wel mooi aan het werk. Bij mijn weten zit dat 2010-ospargebeuren nog niet een een EU-directive verankerd maar die kan nog komen. Wanneer je dus NU zou tekenen, krijg je dat alsnog over je heen.

Wat moet je nu als door VIBEG gedupeerde visser doen?
Nogmaals, van gebiedssluiting was bij AANWIJZING totaal geen sprake . Echter, wil je aangevulde regels juridisch aanvechten op ecologische gronden –zoals het Wijzigingsbesluit dat tot VIBEG leidt met gesloten gebieden- dan verwijst het Ministerie van ELI weer doodleuk naar de áánwijzing: ‘haha, je bent te laat, die ecologische bezwaren had je maar bij áánwijzing moeten uiten’.

Het lullige is dat je de NIEUWE regels (de niet extern getoetste nationale INVULLING van EU-directives en visserijmaatregelen) niet effectief kunt aanvechten, zonder die ecologische basis aan te vechten, waarvan het Ministerie claimt dat die al in de aanwijzing vastlag. Dat is maar de vraag, veel zielige diertjes- waarvan 99,9999 procent van de Nederlanders nog nooit had gehoord- zijn ná de nulmeting door Imares nog wat zieliger gemaakt om maar gebieden dicht te kunnen gooien. De zee-eend is zo’n prachtig voorbeeld, hier al beschreven.

En op de INVULLING van beschermingsmaatregelen- datgene wat vissers dus treft- bestaat géén externe controle. Ieder land doet maar wat, landen als Frankrijk doen bij mijn weten tot nu toe zelfs helemaal niets. Om vervolgens met de kreet ‘het moet van Europa’het eigen bureaucratisch gekonkel te rechtvaardigen. Het lijkt me sterk dat een doorsnee ambtenaar zélf nog begrijpt waar hij mee bezig is, welke regels en welk ecologisch bewijs dat rechtvaardigt. Zoals ik al zei ligt de zaak meer andersom. Er zijn eerst regels, en dan moet er nog wat ecologische rechtvaardiging bij.

    Dus dat de Vissersbond de overheid niet vertrouwt, daar kan ik iets bij voorstellen.