2013 moet van EU Commissaris voor Milieu Janez Potočnik ‘the Year of Air’ worden. Hij legt het groene evangelie uit via zijn website en zijn speech van 24 September. Lees en huiver welke duivels ons deze keer weer bedreigen, ‘fijn’ stof, ozon, SO2, koolmon(!)oxide en vele anderen. Met name in grote steden is het levensgevaarlijk geworden:

Almost a third of Europe’s city dwellers are exposed to excessive concentrations of airborne particulate matter (PM). Particulate matter is one of the most important pollutants in terms of harm to human health as it penetrates sensitive parts of the respiratory system.

According to the WHO reference levels, which are even tighter than those imposed by EU law, respectively up to 81 % and 95 % of urban dwellers were exposed to PM concentrations that exceed the reference values set for the protection of human health – underlining the urgency of the coming review of air legislation.

Gelukkig neemt Janusz, onze opper duivel-uitdrijver, fier het voortouw. Het lijkt erop dat hij niet zal rusten voor het hele Europese luchtruim volkomen steriel zal zijn, dan pas zijn we allemaal veilig! Het beperken van luchtvervuiling is goed, maar het gevoel voor de realiteit lijkt hier verdwenen, net als in het energie en klimaat debat.                                

Europa loopt voorop wat betreft een schoon milieu maar de EU lijkt niet te beseffen dat we dat hebben bereikt dankzij onze welvaart. Het is op deze site al vaak uitgelegd. Maar die goede milieu status schept een werkgelegenheidsprobleem voor EU milieuambtenaren zoals Potočnik. Kijk, als je Commissaris voor Klimaat bent is het direct duidelijk dat je eigenlijk niets te doen hebt. Dat is zoiets als ‘Minister voor veel zon’ of het ‘Ministry of Silly Walks’ voor wie zich die Cleese klassieker kan herinneren. Maar voor Milieu heb je nog een kans iets te verzinnen, ook al is er niet direct een probleem. Hoe je dan te werk gaat? Hier volgt wat uitleg en het recept.

Zaai angst en oogst makke schapen
Het patroon is telkens hetzelfde en maakt gebruik van het angst-mechanisme. Piet Vroon legt dit uit in zijn geweldige boek ‘tranen van de krokodil’. Hij behandelt daarin de evolutie van ons brein en schetst de strijd tussen het evolutionair oude dierlijke deel en de cortex, ons recente menselijke deel van het brein. Dit is de strijd tussen intuitief en rationeel handelen. Angst verhindert rationeel denken en drijft mensen naar intuitief handelen en zoeken naar veiligheid, bijvoorbeeld in kudde gedrag. Dictators hebben deze techniek al sinds mensenheugenis toegepast. Enkele in het openbaar gewelddadig afgemaakte medemensen (en het rondspreken daarvan) creeert hele makke schapen. Op een veel subtielere manier passen religies dit ook toe door volgelingen te intimideren met hel en verdoemenis als je je niet (volgens hen) goed gedraagt. Ook de groene religie heeft deze techniek ontdekt en met succes toegepast.

Men neme enkele wetenschappelijk klinkende feiten die zorgvuldig uitgezocht zijn om te zeggen wat je onderbouwd wilt hebben. De EU heeft hier een Instituut voor, het EEA: European Environmental Agency in Kopenhagen.

Professor Jacqueline McGlade, EEA Executive Director, said:

“European Union policy has reduced emissions of many pollutants over the last decade, but we can go further. In many countries, air pollutant concentrations are still above the legal and recommended limits that are set to protect the health of European citizens. In fact, air pollution reduces human life expectancy by around two years in the most polluted cities and regions.”

Mocht iemand denken dat dit Instituut een wetenschappelijke taak heeft om kritisch na te gaan wat de milieuproblemen van de EU zijn die heeft het mis. McGlade doet niet eens moeite dit te suggeren:

The EEA’s ‘Air quality in Europe — 2012 report’ examines citizens’ exposure to air pollutants and provides a snapshot of air quality in Europe. [Let op, hier komt-ie:] The report is intended to support the development of more effective clean air policies

Dat laat aan duidelijkheid niets te wensen over; de uitkomst stond al vast. Met zo’n suggestief ‘resultaat van wetenschappelijk onderzoek’ gaat men vervolgens naar de kwaliteitsmedia, voegt naar smaak en gewenst resultaat wat angstaanjagende perspectieven toe en wacht tot dit zijn werk doet. Proef regelmatig en lees uw krant. Om de smaak te versterken helpt het om wat beangstigende ingredienten te lekken naar geschikte NGO’s die graag willen helpen om wat voor hun subsidie te doen (zie o.a. de blogs over WNF).

Zo simpel is het, het kan bijna niet mislukken. Althans zo lijkt het in het huidige technologie-averse Europa waar de onderzoeksjournalistiek verdreven is naar de blogosfeer en mainsteam journalistiek kritiekloos het groene geloof helpt verkondigen.
Mijn advies voor hen die de donderpreek van Potočnik over de gevaarlijke lucht nog gaan lezen: ga vooral door met ademhalen.