Rutte II is rond, en binnen twee maanden

“We hebben elkaar eens goed in de ogen gekeken, en toen …”

Zo omschreef Samsom vandaag hoe het allemaal gekomen was.
De politieke commentatoren hadden het over een geheel nieuwe, eigentijdse  aanpak, waardoor het allemaal veel vlugger ging dan iedereen verwacht had. Den Haag staat op zijn kop, is overvallen door deze onverwacht vlotte gang van zaken.
Vannacht zitten de parlementaire verslaggevers hun vingers waarschijnlijk blauw te typen met het beschrijven en duiden van het verloop van deze unieke formatie.

Ik vind het dit beetje gênant voor de heren.
Want als politieke nitwit en volstrekte buitenstaander heb ik nota bene al in de nacht van de verkiezingen tot in detail voorspeld wat er zou gaan gebeuren, en daar de politieke duiding aan gegeven.
De volgende dag kwam Frits Wester op RTL-Z en ’s avonds bij Pauw en Witteman overigens met een zeer vergelijkbare analyse, en gebruikte daarbij voortdurend dezelfde woorden als ik in mijn blog:  Rutte en Samsom waren pragmatisch, een nieuwe generatie politici, zouden snel de belangrijkste punten overeenkomen, en de rest van de punten uitruilen.

En vandaag stelt Samsom dat hij en Rutte elkaar in het begin eens goed in de ogen gekeken hebben.

Vooruitblik als verslag
Wat schreef ik dan wel allemaal, 7 weken geleden?                 

De PvdA is nu inderdaad een grote luchtbel, waarvan bijna de helft van de stemmers hun hart eigenlijk bij een andere partij heeft liggen. Maar bij de VVD is de groep overlopers vanuit het CDA voor een groot deel blijvend, zoals in Brabant en Limburg gebleken is. Het CDA zal niet meer terugkeren als grote partij.

Inmiddels verliest de PvdA al veel stemmers en de VVD amper.

Rutte blijft aan het roer, maar verder is over het beleid nog weinig  zeker. Want de uitslag is in theorie programmatisch rampzalig: de grote winnaars die tot elkaar veroordeeld zijn, kunnen alleen samengaan als ze bereid zijn om ongeveer de helft van hun programma te laten vallen.

Duidelijk.

Ik neem er gif op in dat ze allebei buikpijn krijgen bij de gedachte dat er eerst 6 maanden om elkaar heen gedanst zal moeten worden, allerlei spelletjes gespeeld moeten worden, om dan uiteindelijk met zichtbare pijn toch maar door de knieën te gaan, om met dit theater de bittere pil voor hun partij en kiezers verteerbaar te maken. De (oudere) commentatoren en politici zinspeelden op een moeilijke en lange formatie,  want zo zou het vroeger zeker gegaan zijn.

Maar ik voorspel dat dat niet zal gaan gebeuren.
De twee winnaars zullen elkaar diep in de ogen kijken, peilen wat er echt aan harde punten ligt, en dan pragmatisch gaan uitruilen. In het besef dat ze eruit moeten komen, en daarna elkaar nog moeten kunnen vertrouwen. Dat laatste is aanmerkelijk waarschijnlijker als de pijn snel genomen wordt.

Sic!

Als hun achterban niet écht dwars gaat liggen, ligt er volgens mij dan ook binnen twee maanden een akkoord.

Het werden krap 7 weken.

Er verandert nu dus niets: er blijft veel geld naar duurzame energie gaan. Dit punt zal de PvdA mogen scoren. De VVD zal wel alles op alles zetten om de radicale ommekeer die de huidige regering heeft aangebracht, namelijk een systeem waarbij de goedkoopste vorm om de doelen te halen altijd voorrang krijgt, in stand blijft.

I&M gaat naar Wilma Mansveld, een degelijke PvdA bestuurder, en het duurzame beleid van Rutte 1 wordt voortgezet, met een 16% duurzame doelstelling voor 2020

Want die 3% is heilig voor de VVD, dat weet Samsom ook wel.

De 3% is officieel beleid geworden

Samsom zal begrijpen dat hij er niet komt door alleen het terugdraaien van harde maatregelen te eisen, maar dat hij voor alles wat hij terug wil draaien andere maatregelen zal moeten aandragen.

Uit het akkoord:

3. Uitgavenkader en uitgavenplafonds
Voor de uitgaven geldt een onderscheid naar drie sectoren: Rijk, Sociale Zekerheid en
Zorg. Voor een goede beheersing van de overheidsuitgaven werkt het kabinet met een
vooraf afgesproken maximum aan uitgaven: het uitgavenkader. Het uitgavenkader
werkt als een plafond waarbinnen de uitgaven en dus het te voeren beleid moeten
blijven. Deze afspraken worden gemaakt in reële termen, dus uitgedrukt in euro’s van
een bepaald jaar.

Beiden zullen akkoord gaan met een maximum bedrag voor de zorg, en het bij blijvende onenigheid later in de kamer uitvechten, zonder dat de regering erop hoeft te vallen.

Het maximum bedrag is vastgesteld en bindend voor beide partijen

Dat zou wel eens volledig achter gesloten deuren kunnen (en moeten) gaan gebeuren.

Tot werkelijk àlles vaststond is er een totale radiostilte gehandhaafd.

Tot zover mijn voorspellingen, gepost om half zes ’s ochtends na de verkiezingsnacht.
Ben ik soms helderziende? Nee hoor. De gang van zaken was volstrekt logisch en voorspelbaar, zelfs voor een buitenstaander als ik. Het toont alleen voor de zoveelste keer aan hoe weinig analytisch de gemiddelde Nederlandse “top-journalist” wel niet is.

De houdbaarheid van Rutte II
Die is op zich uitstekend, want de VVD wil deze keer beslist de klus klaren, en de PvdA verliest ongeveer de helft van haar zetels en baantjes als het kabinet valt, hoogstwaarschijnlijk voor lange tijd. Een kabinetscrisis zou voor beiden, maar met name de PvdA een drama betekenen.

Toch zie ik twee beren.

De eerste is Europa. Dat is een dermate wezenlijke tegenstelling tussen de liberalen en de socialisten dat ze het hier nooit over eens kunnen worden. De VVD zal hoogstens met Merkel meegaan naar een centraler geregeld Europa, maar zich fel verzetten tegen federale neigingen, en de PvdA wil niets liever dan een Europese überregering.

Er zal vanuit Europa op een zeker moment een Nederlands standpunt gevraagd worden, en dat valt niet op te lossen met een compromis. Lees vooral de uitstekende analyse van Jushua Livestro op DDS.
Ik ben extra ongerust door de invulling van de posten die deze slangenkuil moeten beheren: PvdA-ers Dijsselbloem (OK, die krijgt het voordeel van de twijfel) en verdwaasde Eurofiel Timmermans. De VVD invloed is hier nihil.
Als puntje bij paaltje komt, is dit voldoende grond voor een kabinetscrisis, hoe goed men het verder samen ook kan vinden.

Mijn tweede zorg betreft de kersverse vice-president Lodewijk Asscher. Die hoort ondanks zijn jeugdige leeftijd niet tot de groep pragmatische en joviale jonge politici die nu in Den Haag de dienst uitmaakt, en mist affiniteit met de Haagse gevoeligheden. Hij lijkt eerder een koppige ouderwetse PvdA drammer, die overmoedig is geworden doordat hij in zijn Amsterdamse periode veel te lang veel te weinig tegenspel gekregen heeft.

Daarnaast is hij ook nog eens de rivaal van Samsom (die na de démise van Cohen eigenlijk als tussenpaus werd aangesteld). Hoe kan er nu van zo’n ego verwacht worden dat hij het kindje van zijn rivaal tot een groot succes zal maken? Op deze post zou  Samsom moeten zitten. Zo voelt iedereen het, al zijn er nog zo’n goede rationele argumenten te verzinnen om in de kamer te gaan zitten.

Toekomst
Maar, waar of niet, dat is allemaal zwartgallig gezeur, en vandaag mogen we toch vooral vieren dat er een daadkrachtig kabinet aantreedt dat op een verantwoorde wijze onze toekomst zal aanpakken. Dat is een enorme luxe als je naar onze grote buren kijkt: in Duitsland (Energiewende en Atomausstieg) en vooral Frankrijk  (instortende economie en totaal incapabele Hollande)  koerst men recht op het ravijn af, om over de Zuid Europese staten maar te zwijgen.

Hoewel ik het wel verwachtte,  is het toch absoluut een fantastische prestatie van Rutte en Samsom, en gaan we hoopvol en nieuwe regeringsperiode in.

Wat deze verkiezingen en formatie voor de iets langere toekomst van de Nederlandse politiek zullen betekenen leg ik u binnenkort uit. Want er zijn grote veranderingen op til!