feb media hype

Gastblog van Frits Spaans

De CO2-uitstoot en de opwarming van de aarde zijn van de politieke agenda verdwenen. Dat is prima, want dan kunnen we nu beginnen de echte milieuproblemen aan te pakken. Hoewel nog steeds een hoogtepunt voor de milieu-organisaties zijn CO2 en de globale opwarming van de aarde van de politieke agenda verdwenen. Naast de economische realiteit is daar een andere goede reden voor. De impact van het broeikasgas CO2 is aan slijtage onderhevig.

Aan het begin van deze eeuw was de theorie dat de opwarming van de aarde werd veroorzaakt door de toenemende uitstoot van CO2. Hoewel moeilijk te bewijzen, werden wiskundige klimaatmodellen ontwikkeld die lieten zien dat een continue uitstoot van CO2 tot een catastrofale temperatuur stijging zou leiden. En met behulp van de Nobelprijs winnaar Al Gore (Een ongemakkelijke waarheid) werden alle registers open getrokken met mantra ‘de wetenschap is er uit’.

Hoewel de uitstoot van het broeikasgas CO2 onverminderd doorgaat, is de globale temperatuur al meer dan tien jaar niet meer gestegen, over een ongemakkelijke waarheid gesproken. De klimaatmodellen voldoen dus niet meer aan de feiten en zijn ongeloofwaardig geworden. Uiteraard wordt naarstig naar een verklaring gezocht, maar die is nog niet echt gevonden en het CO2 verhaal komt daarmee op losse schroeven te staan. Overigens was er al langer kritiek op de validiteit van de klimaatmodellen, want veel aspecten van het klimaat zijn moeilijk of helemaal niet te modelleren. De modellen zijn uitermate gevoelig rondom aannames over de terugkoppelingseffecten en het zijn juist die terugkoppelingseffecten die de omvang van de opwarming bepalen.

Het is al lang bekend dat er veel andere factoren zijn die van invloed kunnen zijn op een temperatuur verandering van de aarde. Door de enorme mediahype rond CO2 zijn die nooit echt uit de verf gekomen. Om er een paar te noemen: stand van de zon, zon intensiteit, oceaan stromingen, warmte capaciteit van de oceanen (71% van het oppervlakte van de aarde bestaat uit oceaan), wolken vorming, roet deeltjes, vulkaanuitbarstingen, verandering in landgebruik en kosmische straling.

Het IPCC (het internationale klimaatpanel) heeft eigenlijk nooit veel aandacht besteed aan deze andere factoren. Steeds meer wetenschappers nemen echter afstand van de ‘menselijke broeikas hypothese’. Zelfs Al Gore heeft toegegeven dat hij in zijn film wel erg heeft overdreven en dat, volgens hem, CO2 aanzienlijk minder belangrijk is voor de opwarming dan hij eerder had aangegeven.

Er zijn ook nog andere belangen aan de orde. In de eerste plaats zijn daar de klimaatsubsidies waarvan de researchinstituten afhankelijk zijn. Een ontkenning van de menselijke invloed op de verandering van het klimaat zal de subsidiestromen snel doen opdrogen. Politici van naam en faam hebben zich hard gemaakt voor de klimaathypothese en kunnen hun invloed verliezen. Hele bedrijfstakken zijn afhankelijk van de subsidiëring (windenergie, zonne-energie). En niet in de laatste plaats heeft de milieubeweging er alle belang bij haar geloofwaardigheid niet kwijt te raken.

Een paar weken geleden is de nieuwe rapportage van het IPCC verschenen (de Fifth Assessment Review). De inhoud verschilt weinig van de vorige keren. De temperatuurdaling ‘wordt veroorzaakt door korte termijn factoren’; ‘en de mensheid is verantwoordelijk voor de opwarming’. Het zou het IPCC sieren als het zich wat bescheidener zou tonen in zijn conclusies na Climategate, de klimaatschandalen van 2009/2010 (Climatgate, Himalayagate etc etc).

Betekent dit dan dat we niets moeten doen? Nee, natuurlijk moeten we wel wat doen. We moeten alleen niet vele miljarden euro’s besteden aan de reductie van CO2-uitstoot. Dat geld kan beter worden besteed aan aanpassing aan klimaatverandering dan aan een poging klimaatverandering te beïnvloeden. Er zijn talloze problemen die enorm schreeuwen aangepakt te worden: schoon drinkwater, bescherming van regenwouden, biodiversiteit, luchtvervuiling, armoede.

Uiteraard moeten de fossiele energiebronnen een keer worden vervangen. De ontmaskering van de CO2-hype geeft ons nu de tijd aan een evenwichtige energietransitie te werken en geeft ons de middelen om de problemen van nu aan te pakken, en niet die van 2050 of later. 

Frits Spaans is econometrist en milieudeskundige. Tot 2010 werkte hij bij milieu adviesbureau CE Delft. Sindsdien heeft hij zijn eigen adviesbureau. Hij geeft met name advies over energiebesparing.