Geen puberaal grapje: echte natuurbeleving is vislucht aan je vingers..

Toenemende politisering van waarheid en natuurvervreemding zijn twee kanten van de hier al beschreven zelfde mindset van technocratisering. Meer praktische natuureducatie op scholen als garnalenpellen, konijn villen, tuin aanleggen en groente verbouwen kan Nederlanders weer nuchterder maken. Die brainwave kreeg ik gisteren na een discussie met een bioloog en sportvisser van de Waddenvereniging, over hoe de politieke versie van waarheid voorrang krijgt boven bewijs en feiten.

Films als De Nieuwe Wildernis en internetblabla- informatie uit tweede en derde hand- hebben voor een doorleefde band met natuur nauwelijks waarde. Hoe knap ook gemaakt. Gezonde natuurbeleving is informatie uit de eerste hand, politiek is tweedehands-autoverkoop vanuit derde hands-standpunten. We zien het bij het klimaatdebat en het op onderzoeksgeld gerichte wetenschapsbedrijf, maar ook bij de horde van ‘deskundigen’rond visserij: de mensen die het verste van praktijk en natuur(onderzoek) staan zijn het meest alarmistisch.

Leg je eigen natuurparkje aan, en zie wat er gebeurt
Je kunt een vergelijkbare gedachtegang ook lezen in ‘Weg van de Natuur’ van mycoloog Eef Arnolds- van wie ik ooit in Wageningen nog college kreeg. Arnolds kocht een stuk boerengrond in Drenthe en maakte daar zijn eigen natuurreservaatje van.

Arnolds schrijft in op bladzijde 187-188

Materiele vervreemding wordt veroorzaakt doordat de fysieke afstand tussen mens en natuur groter wordt als gevolg van verstedelijking en het verdwijnen van ongerepte natuur en gebruiksnatuur. Voorts is een steeds kleiner deel van de bevolking betrokken bij de primaire voedselproductie en het oogsten van natuurproducten zoals hout. Bovendien wordt het directe contact bij deze activiteiten kleiner doordat ze steeds meer gemechaniseerd worden.

En we zien bij Arnolds ook de kritiek terug op Wereldnatuurfonds-natuurliefde

Veel mensen kennen de natuur niet meer door rechtstreeks contact maar via platenboeken en televisiefilms.

..en

De meest recente aanwinst is de computer, nu via internet en cd-rom en cd-i systemen toegan kan worden verkregen tot een gigantische hoeveelheid informatie, ook over de natuur. Uit de beschouwingen die deze ontwikkeling als een zegen voor de mensheid aanprijzen, blijkt dat sommigen het vergaren van informatie als synoniem beschouwen met kennen en beleven. ZO ontstaat er een steeds grotere kloof tussen denken over en ervaren van de werkelijkheid. Dat geldt voor de natuur, maar even goed voor andere aspecten van het leven.

…ik deel Arnold’s zijn analyse over de Westerse cultuur niet voor zover het over de traditionele gaat met klassieke wortels. Maar wel zijn kritiek op technocratisering en verpulping.

Natuur is dat wat echt bestaat
Realiteit- informatie uit eerste hand- raakt in onze levens meer en meer vervangen door ‘realistisch’. Het verschil tussen de natuur in trekken en daar natuuronderwijs krijgen, en de knap gemaakte film De Nieuwe Wildernis kijken in de bioscoopstoel en beweren dat je mensen bij de natuur betrekt. Het verschil tussen zelf een vis vangen, bereiden en opeten, en het eten van een visstick uit plastic uit de diepvries bij AH, heel ecologisch omdat er MSC-label op staat.

Het verschil tussen voedsel en maagvulling. Directe beleving en emotieloos. Het verschil tussen gezamenlijk pellen en eten van vers gevangen garnalen met een biertje- zoals ik gisteren deed met dorpsgenoten- en het nerveuze gefriemel aan of één of andere app met een virtueel contact op afstand, samen alleen. De zoveelste sms en app is inwisselbaar als iets dat niet bestaat, het garnalenpellen inclusief vislucht aan je vingers (….) blijft wel hangen in geheugen en beleving. En ja, die vislucht vermengd met anijssmaak, daar maakten we flauwe grapjes over… Excuses daarvoor. Misschien kun je die zelfde tegenstelling ook zien bij het verschil tussen ondernemers en bureau-technocraten in een organisatiekolos, waar individueel handelen geen gevolgen heeft voor overleving.

Bij natuurvervreemding bestaat waarheid ook niet
Gewend aan een sms/app-werkelijkheid is ook iedere waarheid even inwisselbaar, een bruikbare woordencombinatie zolang die je maar tot voordeel strekt, zie de hier beschreven Duurzaamheidshoogleraar Catrinus. Los van de aarding in de werkelijkheid. Zo kun je ook verkondigen dat het klimaat vergaat door CO2 en daarna het vliegtuig richting Rio nemen om de wereld te redden. Je standpunten zijn niet geaard in de ervaren realiteit, maar gemotiveerd door derdehands-informatie en ordinaire honger naar invloed en geld. Zo kun je energie-opwekking die het meeste beslag legt op de groene ruimte ook ‘groen’ noemen.

Onderzoekers dichter bij de natuur staan verder van politiek
Het valt mij op dat ervaren natuuronderzoekers die met de voeten in de klei staan ook meestal kritisch zijn op klimaatalarmisme, de urbaan-socialistische variant van het gemiddelde weer over 30 jaar. Klimaatsceptisch zo u wilt, terwijl geurbaniseerde bureaumutsjes als Louise Vet ecologie verwarren met wereldsocialisme. Goede sceptici hameren altijd op bewijs, wat de natuur laat zien, in plaats van wat mensen over de natuur beweren vanuit een bepaald belang of beperkt begrip.

Duurzaamheidsgoeroes als Herman Wijffels en de Duurzame 100 zijn een product van natuurvervreemding, derdehands-deskundigen. Wanneer zij anderen willen verzuurzamen, is dat hooguit omdat ze die vervreemding bij zichzelf zo opmerken, maar er in de eigen praktijk niet aan toekomen deze adequaat tegen te gaan.