Zware criminelen strafkolonie Veenhuizen kunnen weer kraanvogels kijken

Maak je met geweldsmonopolie van de overheid het Nederlandse volk 18 miljard euro afhandig, onder valse voorwendselen als ‘het moet van Brussel/het klimaat/duurzame groei’, dan werk je op het Binnenhof in Den Haag. De mensen die dat onhandiger aanpakken en zelf geweld gebruiken stellen we te werk in zware inrichtingen als in het Drentse Veenhuizen, een historische strafkolonie die vroeger in de volksmond het Siberie van Nederland heette.

Vliegende Jazztrompettist
De opgesloten zware jongens daar kunnen nu vanuit hun cel de kraanvogels horen en zien: ze zijn weer terug en hun kilometers ver dragende roep klinkt weer over de veenontginningen met het geluid als van een Jazz-trompettist. De strafkolonie werd gesticht tussen uitgestrekte lappen hoogveen en arme zandgronden, waar de overheid onverbeterlijk werkschuw tuig naar toe stuurde om door ontginnningsarbeid weer vrij te worden. De oude panden in Veenhuizen dragen dan ook namen als ‘Werklust’, ‘Rust Roest’ en ‘Maallust’.

Woeste gronden keren terug
Moesten de te werkgestelden van de overheid vroeger het hoogveen ontginnen tot slechte landbouwgrond- daarmee kraanvogels verdrijvend- nu wordt de slechte landbouwgrond door natuurclubs en de overheid weer omgezet in natuur. De teruggekeerde kraanvogels luiden zo ook weer de terugkeer van de woeste gronden in, aansluitend op het snippertje aan ontginning ontsnapte Fochtelooer Veen: waar je de verkavelingspatronen van de vroegere veenontginning nog kunt zien, die voortijdig werd afgebroken en zo natuurgebied bleef.

Natuurstudie heeft een beschavende werking, zo was al de opvatting van Lord Richard Owen die het British Natural History Museum stichtte. Dus laat de gedetineerden nu maar kraanvogels kijken en landbouwgrond ontginnen voor natuur. Dat geldt overigens ook voor alle aan beeldschermpjes vastgeketende kids die nog geen mus van kievit kunnen onderscheiden. Hup de natuur in, je zintuigen gebruiken en leren ruiken en proeven wat echt bestaat buiten de virtuele wereld. Als je weet wat écht is, ben je ook minder snel geneigd in onzin te geloven.

Vóór de nieuwe penitentiaire inrichting in enkele oude panden zetelt nu het Leger des Heils. Het Leger herintegreert de minder zware gevallen weer in de maatschappij in een voorpost, waar je een basketbalnetje ziet. Wanneer ze weer net zo gek zijn bevonden als de rest buiten de gevangenis mogen ze terug. Om zich aan te passen tot ze in een rijtjeshuis passen, te werk gesteld bij een baas als braaf belastingvee…

Bierbrouwerij Maallust
Andere panden die vroeger als strafwerk-inrichting dienden staan op de nominatie voor sloop. Enkele ondernemers probeerden van de historie te redden wat er te redden valt om zo de streek nieuw leven in te blazen. In één van de historische panden van de strafkolonie, Maallust vestigden ze een speciaalbierbrouwerij met proeflokaal, die nu zo goed loopt dat het brouwvolume al wordt verdubbeld.

De tripel en Vienna van Maallust kon ik erg goed tegen. Mijn bezoek aan Veenhuizen was aanvankelijk ook van biertechnische aard, waarna nieuwsgierigheid volgde naar het samenspel van natuur en historie in de streek.

Drentse Erotische Poezie: ik wip niet veur brune boanen
Iedere streek buiten de Randstad moet zijn best doen niet in de versukkeling te raken. De meeste plekken waar de leegloop lonkt gaan zich ‘kloppend hart van de regio’ noemen, of ze leggen snelwegen en bedrijfsterreintjes aan in de hoop dat vanzelf de economie volgt. Zoals je hier in Friesland ook ziet treedt een braindrain op: mensen die iets kunnen en die wat slimmer zijn trekken weg om te ontsnappen aan de provincie.

Terwijl je een braingain nodig hebt met creatieve ondernemende geesten om als streek smoelwerk te houden. Het nadeel ‘er is hier niks’ kun je ook als voordeel gebruiken want iedereen zoekt in ons overvolle land naar ruimte en groen. Uiteindelijk is vrijheid de ruimte die een ander je gunt en vice versa. Je kunt ook zorgen dat er genoeg ruimte is, zodat je met die ander minder te gunnen hebt. Het beste van beide werelden, stad en platteland is natuurlijk nóg beter.

Veenhuizen probeert zichzelf toeristisch leven in te blazen met de historie als strafkolonie. De pogingen om regio een eigen gezicht te geven zijn legio. In een winkel liep ik zelfs tegen een dichtbundel met Drentse erotische poezie ‘Minnezinne’ van Delia Bremer en Ria Westerhuis: ‘oeah, he’k dien hoarde lid in mien mund’. Minnezinne betekent ‘zin om te neuken’.
Ook in gedegenereerd Nederlands wordt er wat afgegeild. De verkoopster reageerde nuchter: ‘ach ja, ook hier worden gewoon kinderen geboren’. Wel dacht ik nog na het lezen van enkele gedichten: ‘ik wip niet voor brune boanen’, Drenthe is niet voor niets zo dun bevolkt…