5. Francois Heisbourg: Euro moet weg om EU te redden

Deel 5 van een serie in de aanloop van de Europese verkiezingen

Ook overtuigd Federalist ziet muntunie als ramp voor EU
Uit mijn voorgaande blogs kan afgeleid worden dat ik het idee van een Europese federale staat verafschuw. Dat is alleen nooit mijn argument geweest om de euro als eenheidsmunt van tafel te willen.

Vanavond was op initiatief van Frits Bolkestein in De Balie een lezing van Francois Heisbourg, een zeer prominent en invloedrijk Fransman, en overtuigd federalist. En schrijver van het boek “Het einde van de Europese droom”.
Hij heeft precies dezelfde argumenten als ik om de euro als eenheidsmunt zo snel mogelijk te willen ontvlechten:
– de euro is alleen houdbaar in een optimal currency zone, en die ligt voor de EU nog ver voorbij de horizon.
– in de huidige situatie maakt de euro economische groei in de eurozone onmogelijk, vernietigt hij de zuidelijke economieën, en verziekt hij de relatie tussen de Europese volken.

Deze vooraanstaande buitenlandexpert is opgeleid op het elitaire ENA, en bekleedt verschillende internationale bestuurlijke posities, waarvan de meest opvallende is die van voorzitter van het International Institute for Strategic Studies in London.

Het is veelbetekenend dat hij niet alleen staat: de Duitse Hans-Olaf Henkel bekleedde ook zeer prominente posten en was een groot voorstander van de invoering van de euro, maar keerde zich inmiddels fel tegen de euro als eenheidsmunt. En uiteraard is  Frits Bolkestein als medeondertekenaar van het euro-verdrag de derde vooraanstaande spijtoptant.
Dat moet toch te denken geven…

Ingrepen 2009 – 2012 terecht
Heisbourg begon zijn betoog met zeer expliciet aan te geven dat hij een federalist in hart en nieren is. En dat de ingrepen om de euro te redden in de afgelopen jaren in grote lijnen toe te juichen waren, omdat ze de euro en de EU gered hebben. Als anti-federalist denk ik daar wat anders over, maar daar gaat het niet om.
Hij stelt ook dat nu de rust is wedergekeerd, de muntunie zo snel mogelijk kan en moet worden ontbonden, en daarin vinden we elkaar weer.

Muntunie verhindert groei
De cijfers spreken boekdelen: sinds 2008 is de economie in de eurozone niet gegroeid. 0%.
Die cijfers zijn voor het buitenland: USA 20%, India 40% en China 65%.

De reden van de stop van de groei is de muntunie, die interne devaluatie afdwingt in de Zuid-Europese landen, zoals u weet uit mijn eerste blog in deze reeks: het kernprobleem van de Euro. Interne devaluatie leidt tot massawerkloosheid en instorten van de koopkracht in de zwakke landen. Het voordeel voor de sterke landen kan dit niet compenseren.

De positieve berichten over de zuidelijke economieën aan de hand van de dalende rentetarieven verwees hij ook resoluut naar de prullenbak: je moet het effect van de interne re- en devaluatie in de rente verrekenen. Spanje heeft een rente van 3,5%, maar daar moet je de deflatie (ca 1%) bij optellen om de effectieve rente te berekenen. Duitsland betaalt een rente 1,5%, maar daar moet je de inflatie van 2% vanaf trekken. Duitsland heeft dan een effectieve rente van –0,5%, en Spanje van 4,5%, een verschil van 5%. Tegen dit verschil in rente is niet op te werken: dit zijn geen convergerende economieën!
Het zal Spanje dan ook niet lukken om economische groei te gaan realiseren, puur op export. De interne devaluatie veroorzaakt daarvoor teveel werkloosheid en koopkrachtdaling.

Extra ironisch hierbij is dat Spanje het enige land is dat de Maastricht bepalingen (max 60% GDP staatsschuld en max 3% begrotingstekort) altijd gerespecteerd heeft.

Die bepalingen achtte Heisbourg dan ook betekenisloos, en nutteloos voor het realiseren van convergerende economieën. In de VS zijn de verschillen tussen de staten op dit gebied juist enorm, zonder dat dit problemen geeft.

“A burning building with no windows”
Zo typeerde Heisbourg de eurozone waar geen mogelijkheid bestaat om uit te treden.
Normaliter had Griekenland toen het in ernstige problemen kwam gewoon aangeklopt bij het IMF en was de standaard procedure gevolgd: devaluatie, harde hervormingen, en ingrijpende schuldensanering. Dan was het land nu allang weer aan het herstellen. Zoals eerder Mexico Brazilië, Peru en Uruguay.
Maar door de euro is dit geen optie, en wordt de verwoestende methode van de interne devaluatie opgelegd, die leidt tot blijvende economische krimp en diepe armoede.

Terug naar een Deutschmarkzone?
Als één van de alternatieven voor de euro noemde Heisbourg de mogelijkheid voor sterke eurolanden om een eigen muntunie te beginnen: de nieuwe ‘Deutschmark zone‘ (onuitgesproken bleef of Frankrijk daarbij zou horen, maar als Fransman is dat natuurlijk ‘vanzelfsprekend’). Om de euro succesvol te ontvlechten is natuurlijk wel een goede afstemming vereist. Zijn voorkeur heeft een initiatief van Frankrijk en Duitsland om de euro in een weekend af te schaffen. Bij voorkeur een lang weekend, zoals met extra feestdagen of bankholidays. Dat heeft de grootste kans om de ontvlechting gecontroleerd te laten verlopen, omdat de banken dan een dag of vijf dicht zijn. Hij signaleerde daarbij wel, dat Frankrijk niet het initiatief zou moeten nemen, want zijn land blinkt uit in het dramatisch laten verlopen van dergelijke ingrijpende projecten. De bekende ‘Franse slag’ zullen we maar zeggen. Duitsland zou het voortouw moeten nemen, in goed overleg met Frankrijk, maar hij achtte de kans niet erg groot dat de Duitsers dat zouden aandurven.

Of een Italexit?
Het leek hem waarschijnlijker dat Italië uit de eurozone stapt en zijn eigen munt gaat voeren. Omdat de staatsschuld grotendeels nationaal georganiseerd is (in tegenstelling tot Frankrijk), en Italië een sterke industrie heeft (veel sterker dan Frankrijk) is een orderly breakup een realistische optie. Italië heeft al sinds de komst van de Euro geen groei meer gekend, en zou met een monetaire devaluatie van 20% ogenblikkelijk een flinke groeispurt inzetten.

Toch kan de Italexit een enorme chaos geven in de rest van het systeem.

Historisch moment voor The Matheo Solution?
Ik miste in Heisbourgs verhaal inmiddels ernstig de Matheo Solution: die heeft deze nadelen allemaal niet.
Toen iemand uit het publiek vroeg of hij deze oplossing kende, bleek dit niet het geval te zijn. Dat verbaasde mij, in de meeste eurokritische kringen is hij bekend. Blijkbaar in het Federalistische kringen nog niet!

Ik heb altijd gesteld dat de Matheo Solution de enige oplossing is voor de problemen van de Eurofielen, omdat ze hun Euro kunnen behouden en er geen parallelle munten hoeven te komen. De felle Eurosceptici hebben alternatieven, want die hebben veel minder problemen met drastische oplossingen zoals de terugkeer van de oude valuta.
Zoals bekend ben ik geen federalist maar zie ik wel de grote voordelen van de economische common market. Voor mij is het sterkste argument voor de Matheo Solution dus juist dat hij elke tussenvorm tussen bijna geheel soeverein en federaal toestaat.
Het wordt dus de hoogste tijd dat TMS door de eurofiele elite ontdekt wordt!

Na afloop van de lezing zag ik dat Heisbourg uitgebreid sprak met André ten Dam, de bedenker van de Matheo Solution. Het is zeker niet onmogelijk dat Heisbourg in TMS de oplossing van al zijn problemen zal vinden. Als hij als eerste vooraanstaande federalist overtuigd zou worden van de Matheo Solution, zou dit wel eens een historisch moment geweest kunnen zijn!