EROI: met het energetisch-economisch break even punt

EROI: met het energetisch-economisch break even punt, figuur John Morgan

De wisselvalligheid van wind- en zon zou je kunnen tegengaan met energie-opslag zo is de droom, bij de groei van meer wisselvallige en aanbodgedreven stroomvoorziening. Helaas…Energie-opslag via accu’s en batterijen brengt de energetische rentabiliteit van met name zonne-energie op onze breedtegraad dusdanig omlaag, dat installatie netto meer energie kost dan het oplevert. Dat schrijft de Australische energieprof John Morgan op the Energie Collective op basis van een Duits-Canadese studie van kernfysici (Weissbach et al) die kijkt naar de hoeveelheid energie die fabricage van opslagmogelijkheden kost (chemisch, zoals in batterijen en accu’s) en de energy paybacktime van de energie-omzetters (wind, zon, kolen, nucleair), versus de energiebenodigdheden van energie-intensieve samenlevingen.

Hoe meer opslag van steeds meer wisselvallige energiebronnen als zon en wind, hoe lager de energetische rentabiliteit, want voor de enorme hoeveelheden energie die je moet opslaan zijn steeds grotere hoeveelheden energie nodig, om die opslag te maken.Volgens Morgan ontstaat een ‘Catch 22’, waarbij de groei van duurzaam in combi met energie-opslag de rentabiliteit steeds verder omlaag haalt.

Met name biomassa blijkt zwaar energetisch onrendabel, een punt waar productie-ecoloog Rudy Rabbinge al langer op hamert. Hij pleitte in de vorige Vork voor een exit-strategie voor biomassa, waar het SER Energieakkoord nog inzet op 50 procent biomassa.

EROI: de samenleving als organisme
Kernbegrip is het door visserij-ecoloog Charles Hall bedachte begrip Energy Return On Energy Invested (EROI). Een roofvis gaat niet langer achter zijn prooi aanjagen en energie verstoken, dan de energie die zijn consumptie oplevert. Globaal gezien geld die EROI ook voor het organisme dat onze complexe samenleving heet, dat bij groeiende complexiteit steeds meer energie nodig heeft. De EROI waarbij je break even speelt, gaat dan omhoog. Bronnen met lage energie-inhoud zijn bij groeiende complexiteit van een samenleving steeds minder in staat die samenleving draaiende te houden. Alleen kernenergie springt er uit door haar hoge energie-inhoud (minus de energie die het kost uranium te winnen en de centrale te bouwen= energieterugverdientijd/ energy payback time)

De EROI: piramide van maatschappelijke energiebehoefte naar complexiteit samenleving

De EROI: piramide van maatschappelijke energiebehoefte naar complexiteit samenleving, figuur J.Morgan

Op dit moment dumpen windmolenaars in Duitsland en NL met voorrang hun al dan niet gevraagde stroom op het Europese net, dat fungeert als buffer. Tennet bewaakt de balans, en uitbaters van elektriciteitscentrales krijgen een boete op een onbalansmarkt als ze teveel stroom leveren/niet tijdig afregelen. Het net werkt nu als buffer van ‘duurzame’ aanbodgestuurde energie, wat een automatische begrenzing legt aan de hoeveelheid wisselvallige energievormen die je kunt aansluiten. De utiliteitssector werkt als economische buffer van ‘duurzame’energie die onvoorspelbaar als het weer aanbodgestuurd geleverd wordt: zij moeten steeds minder rendabel draaien, en leggen de rekening weer bij de klant of bij de staat door massaal personeel te ontslaan (zoals Nuon aankondigde, met 5000 ontslagen).

We komen zo onderhand tot een 1984-achtige definitie van wat de groene brigade met ‘duurzaam’ bedoelt: onhoudbaar. Terwijl in mijn woordenboek staat: ‘van lange duur, lang houdbaar’. Interessante tijden leven we in.