Moeilijke bevalling van  Konik (= Pools boerderijpaard) leidt tot dood beide: zorgplicht?

Klik op beeld voor volledige weergave: Moeilijke bevalling van Konik (= Pools boerderijpaard) leidt tot dood beide: zorgplicht?

Pas op, de beelden in deze blogpost zijn niet voor mensen met zwakke maag. Al vaker besteedden wij aandacht aan het werk van fotograaf/publicist Martijn de Jonge. Bij deze levert Martijn bij Climategate.nl zijn bijdrage met vrij schokkende beelden over de succesfilm over de Oostvaardersplassen De Nieuwe Wildernis van Ruben Smit die afgelopen week met Gouden Kalf werd bekroond afgelopen week. Ruben had afgaand op deze beelden beter ‘Het Dode Kalf’ kunnen krijgen. Martijn zijn bijdrage ligt op het snijvlak waar filosofen Keulartz en Swart in 2009 een rapport over schreven: waar houdt de zorgplicht voor dieren op die min of meer in gevangenschap leven zoals in de Oostvaardersplassen, maar waar men de illusie van een natuurlijke situatie wekt waar massasterfte bij het wilde leven hoort. Is de Triomf van De Nieuwe Wildernis- afgezien van het vakmanschap van Ruben Smit- in ecologisch opzicht terecht? Bij deze dank aan Martijn voor zijn schokkende bijdrage!

De Nieuwe Wildernis/Polder: Droge kaalgegraasde deel van de Oostvaardersplassen waar 3.500 Heckrunderen, Konikpaarden en Edelherten het land kaal en kort grazen, slootjes en poelen zijn speciaal aangelegd voor reigers en lepelaars

De Nieuwe Wildernis/Polder: Droge kaalgegraasde deel van de Oostvaardersplassen waar 3.500 Heckrunderen, Konikpaarden en Edelherten het land kaal en kort grazen, slootjes en poelen zijn speciaal aangelegd voor reigers en lepelaars

De achterkant van de Nieuwe Wildernis (gastblog fotograaf/publicist Martijn de Jonge)

Vorig weekend mocht de Oostvaardersplassen-hagiografie, de Nieuwe Wildernis, wederom een mooie prijs in ontvangst nemen. Terecht want Ruben Smit en z’n team hebben vakkundig een prachtige Staatsbosbeheer-promotiefilm afgeleverd. Vooral de grote stadsmens lijkt massaal te vallen voor zielige veulentjes, sneue hertjes en parende ijsvogels in Nederlands enige echte wildernis. Wie achter de schermen tracht te kijken stuit op een hele andere realiteit: de Oostvaardersplassen zijn hermetisch afgesloten. Alleen onder begeleiding van een boswachter valt een klein deel buiten de winter te bezoeken, wat er werkelijk gebeurt valt nauwelijks te controleren. Mensen die dat wel proberen worden officieus tot ‘Persona non Grata’ verklaard, gevolgd en geregistreerd. Dat werkt inderdaad niet stimulerend.

Desondanks valt er met wat onderzoek en inspanning een hoop te achterhalen, zo broeden er helemaal geen ijsvogels in de Oostvaardersplassen. Ruben bouwde verschillende broedwanden en kon tenslotte alleen beeld maken buiten het gebied. In de winter van 2012-2013 deed hij via de ijsvogelwerkgroep een wanhopige oproep om mooie ijsvogelfilmlokaties te melden omdat hij niet slaagde in de Oostvaardersplassen. De uiteindelijk geschoten beelden zijn prachtig maar komen dan ook niet uit het gebied. En dat geldt ook voor de bevershots die achter Almere gedraaid werden bij industriegebied De Vaart. Eerder waren in de Nieuwe Wildernis-trailor al zeearendbeelden uit Polen gemonteerd. Natuurlijk busines-as-usual in de natuurfilmerij maar opmerkelijk als je juist de natuurwaardes van de Oostvaardersplassen voor het publiek profileert.

Konik met veulen er half uit: zat niet in film Nieuwe Wildernis

Konik met veulen er half uit: zat niet in film Nieuwe Wildernis

Maar de grote grazers vormen natuurlijk de visuele hoofdmoot, ondanks dat het grotendeels om uitgezet huisvee gaat, ooit door foute Duitsers bedacht en gefokt. Commentator Harry Piekema huilt bijna als hij verhaalt hoe de Konikkudde omgaat met de dood van een veulen. ‘De kudde rouwt’ zegt hij met omfloerste stem als er wat paarden met de kont in de wind gaan staan. In Bionieuws gaf Smit eerder gepassioneerd aan dat sterven onderdeel van de voedselkringloop is: “Het langzaam afsterven van edelherten of konikpaarden is een rauw maar ook vredig proces”. In de Oostvaardersplassen gingen in de winter van 2012-2013 ruim 2.000 grote grazers dood waarvan ongeveer 1.700 sneuvelden door de boswachterskogel. Of dat een vredig proces was kunnen we gezien de geslotenheid van het gebied niet beoordelen, maar als je de officiële rapporten leest krijg je wel een indruk. Zo werden er op 13 april 2012 14 verdronken konikpaarden gevonden die door het ijs gezakt waren. Begin maart 2012 troffen boswachters 11 konikpaarden uitgehongerd op een geïsoleerd eiland, ze werden stuk-voor-stuk afgeschoten. Hoewel het Nieuwe Wildernisfilmteam in die dagen bijna dagelijks in het gebied verbleef is het ze blijkbaar ontgaan. Dit beschreven proces was ongetwijfeld een ‘rauw’ maar naar menselijke maatstaven zeker niet een ‘vredig’ proces.

Veulen steekt uit moeder

Veulen steekt uit moeder

Een paar jaar terug waren we in een Pools gebied waar eveneens konikpaarden lopen, dankzij beheersondersteuning vanuit Nederland. Ook hier zag de beheerder ons niet graag buiten de paden gaan. Desondanks namen we een kijkje bij een ver in het terrein gelegen dode merrie. De doodsoorzaak was gruwelijk, ze was gestorven tijdens de bevalling. Dit zal mogelijk meer gebeuren maar geeft toch een dilemma als het om door de mens gefokte- en uitgezette dieren gaat. Duidelijk maakt het wel dat de Nieuwe Wildernis-hype ook zo z’n rauwe kanten heeft die naar menselijke normen weinig ‘vredig’ zijn. Maar met een roze bril filmt het beter, zeker als je af en toe je even omdraait of de camera stil zet. Dat wordt ook meer door het grote publiek gewaardeerd, dat is duidelijk! Investeerder Lex Harding kan tevreden zijn

De natuur is gruwelijk

De natuur is gruwelijk