euro sterk

Vanaf 1 Januari heeft Italië het EU voorzittersstokje voor een half jaar overgedragen aan Letland. Wat voor land is dat, Let’s have a look.. Macro-economisch staat deze jongste euro-gebruiker er goed voor, zo lijkt het. Een staatsschuld van slechts 40% van het BNP is een droom voor de meeste andere EU landen gezien de 60% norm. Maar de positie van de huidige staatsbanken geeft te denken, zoals we hier al meldden. De Parex bank adverteert niet voor niets in het russisch: ‘Letland, net iets dichterbij dan Zwitserland’.

Lidstaten zien het EU Voorzitterschap als een kans om hun land in het Europese zonnetje te zetten, maar het is meer dan enkel PR. De ‘EU Presidency’ zit bijvoorbeeld veel Europese Ministerraden voor en bepaalt daarmee in sterke mate de agenda. Dus als de EU Milieuraad vergadert komen alle 28 milieuministers bijeen en zit Letland de vergadering voor. En bij elke EU top in Brussel met de Eerste Ministers werkt Letland nauw samen met de vaste EU President, de Poolse Donald Tusk.

Internationale rol
De consequenties van het EU Voorzitterschap reiken ook verder dan het Brusselse circuit, bijvoorbeeld ook het vertegenwoordigen van de EU in UN vergaderingen. Zo vertrouwde een Canadees die destijds de beslissende onderhandelingen van de Stockholm Conventie meemaakte me eens toe dat hij de indruk had dat Portugal, destijds Voorzitter, vaak geen idee had waarover het precies ging. Ik was daar niet bij maar hij kon best eens gelijk hebben.

In een recente technische UN werkgroepvergadering zag ik Italië (voorzitter 2e helft 2014) worstelen met hun rol. Italië volgde die Conventie niet actief, dus dat was al nieuw. Bovendien zijn technische meetings in het Engels, nòg een hindernis. In de politieke UN vergaderingen, de ‘COP’, of Conference of the Parties, is er synchroon-vertaling in de 6 officiële UN talen. Maar geen Italiaans of Lets.. Bovendien is het nemen van de echt kritische beslissingen moeilijk en tijdrovend en die vergaderingen eindigen daarom meestal standaard ver na ‘tolken-tijd’. En zijn dus in het engels, een onderhandelingsfactor om rekening mee te houden.

Die klassieke ‘moeilijke eind-beslissing’ in UN vergaderingen na lange dagen en nachten onderhandelen is bijna altijd hetzelfde. De ontwikkelde landen die via de UN wereldmacht willen krijgen dringen hun visie op aan de rest van de wereld. Een soort neo-kolonialisme. Bij de Stockholm Conventie is dat de EU en bij de klimaattop zal dat niet anders zijn. Bij de Stockholm Conventie is er een technische groep die naar de onderliggende wetenschappelijke dossiers moet kijken, maar daar komt weinig wetenschap aan te pas. En wàt de inhoud van het dossier ook is, de laatste zin is altijd: ‘.. such that global action is warranted’, want dat staat al in de Conventie. Daarmee wordt het gewenste (EU) beleid er ook bij de andere landen doorgedrukt, maar niet gratis..

Het UN eindspel gaat altijd om geld
Die eindbeslissing is ook het moment dat er over geld beslist moet worden. De nacht van de lange messen, altijd ver na tolken-tijd. En ook dat verloopt volgens een voorspelbaar patroon. De ‘arme’ landen (inclusief China) groeperen zich ook en hun onderhandelingsstrategie is: ‘Wij willen best doen wat jullie zeggen maar dat is duur en dat kunnen wij natuurlijk niet betalen. Dus jullie moeten over de brug komen’.

Dat zal ook in December 2015 op de UNFCCC meeting in Parijs de slotceremonie worden. Ongeacht wat er aan vooraf gaat, ongeacht wat de wetenschap zegt, wat de temperatuurstijging of daling zal zijn: het politieke machtsspel zal zijn loop hebben. Een virtueel machtsspel want de UN heeft geen echte tanden en ‘handhaving’ is ook bij de Stockholm Conventie een wassen neus. Tegen die tijd zal Luxemburg het roer van Letland over hebben genomen en de onderhandelingen namens u en mij doen, dat u het maar weet.

Letland, net iets dichterbij dan Zwitserland
Nog even terug naar Letland. Dit Zwitserland van de Baltic heeft maar liefst 20 grote banken waarvan Parex Banka de grootste is. Dat lijkt wat veel voor een landje van 2 miljoen inwoners. Het is dan ook een publiek geheim, zo blijkt uit Wellens’ Euro-evangelie, dat met name rijke Russen de banken in Letland weten te vinden. En wat let Russische criminelen hetzelfde te doen? Toen de crisis in 2008 ook Letland trof had de bank eigenlijk verlies moeten nemen op de vaak dubieuze Russische leningen, maar dat zou lastige gesprekken met goede klanten betekenen. Bovendien zijn de 2 eigenaren van de Parex bank… inderdaad, russen.

Tot verbazing van de Letten werden meerdere banken met de spaarcentjes van de ‘Let-met-de-pet’ failliet verklaard terwijl Parex werd gered met €7.5 miljard EU noodlening aan de overheid. Deze kondigde keiharde bezuinigingen aan en liet andere banken failliet gaan. Door de lening, ten bate van de  eigenaren van Parex steeg de staatsschuld van bijna 0% naar 40%. In 2010 werd de bank genationaliseerd en kreeg volgens Wellens nog €82 miljoen steun van het Europees fonds EBRD (European Bank for Reconstruction and Development) dat tot dan toe enkel milieu-en infrastructuur projecten financierde: ‘we invest in changing lives’.

Kort daarop gaat de bank failliet en wordt gesplitst in een ongezond deel en een deel met overlevingskansen (Citadele) waarin EBRD een 25% belang krijgt ter waarde van €25 miljoen. Een verlies van (82-25=)€57 miljoen. De Letse overheid kon moeilijk nog lenen vlak voor zijn toetreding tot de eurozone en zegde toe de Citadele aandelen na toetreding tot de eurozone weer terug te kopen voor €82 miljoen.

Vermoedelijk moet Letland dat dan lenen maar dat is na toetreding tot de eurozone. Zo helpen we met Europees belastinggeld via het EBRD een Letse zwart geld bank overeind blijven, helpen de Letten aan de euro en kopen we het verlies weer af door de rekening neer te leggen bij, alweer, de Let-met-de-pet. Poetin’s vrienden zullen de EU dankbaar zijn.

Het is maar dat u weet hoe en door wie u bestuurd wordt als u weer gaat stemmen, en dat u weet waar uw belastingcenten blijven. De top5 van milieu-onderwerpen voor de Letten vind je hier, let wel: op nummer 1 en 2 het klimaat!

Letland2015