RZ14bruine rat

De zwarte rat (Rattus rattus) werd door de Zoogdiervereniging en het CBS in 2006 op de Nederlandse Rode Lijst voor bedreigde zoogdieren gezet, wegens verdringing door de bruine rat. Het is een warmteminnende soort, die nu vanuit Limburg weer in opmars is en de Maas overstak. Het wordt blijkbaar weer net zo warm als toen de rat zich in Europa vanuit zuidwest India vestigde, in het jaar 800 aan het begin van de Middeleeuwse Warme Periode. Hij liftte mee met handelsreizigers via schepen.

De Pest
Dankzij de komst van de zwarte rat en zijn vlooien met de Pestbacil werd zo aan het eind van de Middeleeuwse Warmte Periode 1/3de van de Europese bevolking uitgeroeid.  Voor de komst van Columbus en zijn meegebrachte Europese ziektes was het Amerikaans continent dan ook aanmerkelijk dichter bevolkt dan het onze.

Maar de warmteminnende zwarte rat werd verdrongen door de meer koudetolerante bruine rat (Rattus norvegicus), die in de 18de eeuw (Kleine IJstijd) zich in Europa vestigde vanuit China. Zoals bestrijdingsbedrijf Bureau de Wit schrijft

De zwarte rat werd in Europa grotendeels verdrongen door de komst van bruine rat die zich goed kon aanpassen aan een kouder klimaat. Hoewel de zwarte rat in het wild weinig meer voorkomt, zien we een opmars van dit dier in Nederland.

Dankzij de scheepvaart en meeliftende ratten, is nergens ter wereld nog een plek ratvrij, 1 vrouwtje kan meer dan 50 jongen per jaar krijgen. Ze zijn de grootste bedreiging voor kwetsbare vogels op eilanden van dit moment.

Het blijft een gek en gekleurd begrip: biodiversiteit. Bij succesvolle dieren als ratten praten we in termen van ‘plaag’ , ‘ bestrijding’, rattengif en niemand stelt Kamervragen over de uitroeiiingscampagnes van deze intelligente zoogdieren waarop bureaus als De Wit zich specialiseren.  Terwijl we bij het oogsten van een stukje wild als gans eend en haas al moeilijk doen over ‘plezierjacht’ en jagers met nog meer bureaucratie willen overladen in de nieuwe Wet Natuurbescherming.

Op de foto hier een bruine rat, die me in de keuken in Amsterdam opzocht. Intrigerend beest, en redelijk agressief. De grootste rat ooit gevonden woog meer dan 700 gram. Ook de bruine rat kan trouwens de Pest overbrengen. Maar het is net als met de Vivax-malaria in muskieten in Nederland. Er zijn bijna geen malaria-houdende muskieten meer dankzij de uitroeiingscampagnes in de jaren ’30.