Oud Directeur Eric Wanders: Marketing neemt de tent over bij Vogelbescherming (en andere natuurclubs)

Eric Wanders, tot 2004 directeur van Vogelbescherming Nederland, en was daarna regiodirecteur Noord van Staatsbosbeheer

Vogelbescherming Nederland heeft niets te zoeken bij klimaatcampagnes of steun aan het Energieakkoord en is niet meer onafhankelijk: aldus, hun oud-directeur (tot 2004) Eric Wanders, tevens eerder adjunct-directeur van Staatsbosbeheer.Ik zocht Wanders gisteren op in wolvenprovincie Drenthe. Volgens Wanders heeft de natuurbeweging ook niets te zoeken bij de nadruk op individueel zielige dierenleed, waartoe de dure reclamejongen Marc van den Tweel (De Nijpels van Nedernatuur krijgt meer salaris dan Mark Rutte) Natuurmonumenten nu ook verlaagt met zijn 3 euro per SMS-ottergesnotter voor het directiesalaris van een half miljoen euro. Dat gehengel naar geld met zielige dieren komt voort uit de marketing-gedreven insteek die nu overheerst: waarbij het organisatiebelang boven het doel van de organisatie staat.

Ik wisselde enkele uren van gedachte met Wanders, een klassieke natuurkabouter uit de denkschool van Kritisch Bosbeheer. Dat is de club die in de jaren ’70 ontstond en die een minder krampachtig natuurbeleid voorstond. In Falende Grazers in NRC Handelsblad beschreef ik al hoe hun streven naar meer kringlopen in de polder werd verzopen, waarbij natuurbeheerders als doelsoort-gedreven natuurboeren de grazers gingen inzetten als goedkope grasmaaier. Over die kant van het natuurdossier later meer. Ik zal ons gesprek hier in diverse afleveringen opdienen, nu eerst: 

• Aflevering 1: de verwording van Vogelbescherming Nederland en natuurclubs als Natuurmonumenten tot campagnegedreven reclamefirma’s, die hun onafhankelijkheid verloren. 

‘Toen ik directeur was namen we geen subsidies van de overheid meer aan als Vogelbescherming. Wij moesten onze financiële steun maar uit de maatschappij halen vond ik. Zonder subsidies konden wij onafhankelijk werken, en ook tegen de overheid procederen. Je wordt dan gedwongen om beter werk te leveren, er is een terugkoppeling tussen jouw en de maatsschappij die je niet hebt wanneer je bij de overheid werkt, of geld van de overheid aanneemt. Je zou als norm moeten stellen dat je maximaal 5 jaar bij de overheid mag werken op 1 post, en maximaal 10 jaar bij de overheid: dan moet je vertrekken. Maar ze blijven op hun post en samen met al die subsidies is een groep ontstaan van organisaties en ambtenarij die elkaar werk toespeelt. Ik ben er dan ook voor om subsidies voor natuurorganisaties zoveel mogelijk af te schaffen, al kan er voor aankoop en inrichting van natuurgrond wel overheidsgeld beschikbaar zijn. Het beheer hoeft verder niet veel te kosten.

Ook ben ik huiverig voor het werken in collectieven, omdat je dan je onafhankelijkheid verliest. Nu Vogelbescherming in een collectief werkt met andere natuur- en milieuorganisaties hebben ze die onafhankelijkheid verloren. Ze hebben niets te zoeken bij steun aan het Energieakkoord, of klimaatbeleid (als collectief met nog 18 fondsenwervende ‘groene’ organisaties, zoals de Zoogdiervereniging die deze vleermuismepperij steunt RZ). Het klimaatbeleid van de overheid heeft namelijk geen enkel rendement in relatie tot het broeikaseffect. Er is geen bewijs dat door de bouw van al die windmolens daardoor meer fossiele brandstof in de grond blijft zitten en dus enig milieurendement heeft. Terwijl de overheid het (Energieakkoord RZ) daarmee wel verkoopt. Maar als de overheid niet aantoont dat een uitgespaard equivalent in de grond blijft zitten is dat milieuverhaal een sprookje. Waarom Vogelbescherming dan toch haar steun verleent? Ze verzuimen het om hun sommetjes te maken. Ik zou als Vogelbescherming helemaal niet met klimaat bezig zijn.

Valse klimaatindoctrinatie van kinderen door Vogelbescherming met zielige diertjes.

Wij hadden toen als insteek dat een actie met feiten begon, een getalsmatige onderbouwing. Zo werden wij ook (door Greenpeace RZ) benaderd mee te doen met campagne tegen Brent Spar (olieplatform Shell in Noordzee RZ), maar er was geen bewijs of getalsmatige onderbouwing dat het afzinken van dat die Spar schadelijk was voor de natuur. Dus daar deden we niet aan mee. Ik was in de jaren ’90 ook voor gaswinning onder de Waddenzee als dat over een zo lang mogelijke periode zou worden uitgespreid. Dan kunnen natuurlijke processen de impact van die winning compenseren. De Waddenvereniging was faliekant tegen.

Eerst kwam de bescherming van de natuur op basis van beschikbare getallen, die bijvoorbeeld SOVON kon leveren. Dan als we het dossier rond hadden kwam communicatie bespreken hoe we dat als verhaal zouden brengen, en dan pas kwam de afdeling marketing voor de promotie van dat verhaal. Marketing zei wel tegen mij ‘Je laat milj0enen liggen’. Maar wij waren natuurbeschermers met vogels als ambassadeur, vond ik. Met emoties en individuele zielige dieren kun je veel meer geld verdienen, of (inspelen op angst rond RZ) klimaat maar dan raakt organisatiebelang al snel boven van het doel van je organisatie. Dat zie je later ook gebeuren, marketing neemt de tent over.

Ook dreigen natuurgebieden nu te worden gebruikt, als manier om de natuurorganisaties in stand te houden, in plaats van andersom.

Communicatiemiepen namen bij Vogelbescherming het roer over, en nu bepaalt eerst de afdeling marketing wat beschermenswaardig heet/geld genereert, en men zoekt daar vervolgens feiten bij. Als voorbeeld geldt hier volgens Wanders de campagne ‘Red de Rijke Weide’ , waarbij Vogelbescherming fondsen werft voor de (zinloze) bescherming van weidevogels die bij de moderne landbouw geen kans hebben. Terwijl er al miljarden naar agrarisch natuurbeheer gingen, en dit nauwelijks effect had, enkele ideale gebieden in de Zaanstreek uitgezonderd, in raketvaart kachelen ze achteruit.

Over natuurbeleid als verkapte boerensteun gaat dan ook het volgende deel van ons gesprek. Want waarom was de Rabobank groot voorstander van de natuurbouw van de Ecologische Hoofd Structuur?