En over kwik in je mond nog wel, dan sta je toch even met de mond vol tanden..
Laat je leiden door angst –chemofobie- in plaats van wetenschap dan loopt je beleid het risico vast te lopen. Daar heb ik al een paar pijnlijke voorbeelden van gezien. Een paar jaar geleden bijvoorbeeld, toen politici beleid tegen kwik ontwikkelden. Angst gedreven beleid werkt met zwarte lijsten en demoniseren. Simplistisch en makkelijk aan het publiek te verkopen, maar niet erg rationeel. De EU die op milieugebied graag globo-cop wil spelen deed dat ook met kwik in de EU, en in de wereld via de VN.
De neuroloog Dr Oliver Sachs toen hij 80 werd
Kwik is zeker een giftige stof en kent een nòg giftiger vorm –methylkwik- die in het milieu ontstaat. Voor de liefhebbers van natuurprodukten: beide vormen zijn natuurstoffen, methylkwik is zelfs organisch! Maar metallisch kwik kent ook heel nuttige toepassingen en er is veel kennis opgedaan om er veilig mee om te gaan.
Dus vanuit een toxicologisch standpunt is het verstandiger een realistische benadering gebaseerd op risico’s te hanteren. Hoeveel zit er in de produkten, hoeveel kan er vrij komen, wat is de werkelijke blootstelling, hoe goed kunnen we de afvalverwerking organiseren en controleren, etc.
Maar dat is rationeel beleid. Demoniseren en angst zaaien verkoopt politiek beter en is de makkelijkste weg naar draagvlak. Feiten zijn maar lastig. Te vuur en te zwaard de laatste molekuul bestrijden, dat is pas stoer en lijkt daadkrachtig.
En toen werd het energiebeleid populair en moesten we energiezuinig worden. En weer was er voortvarend beleid nodig vonden politici: de gloeilampen moesten weg want er waren immers energiezuinige alternatieven! Maar owee, die alternatieven bevatten kwik..! Een heeeel klein beetje maar kun je zeggen, dus ga eens na hoe erg dat is? Maar inmiddels was kwik tot duivel gemaakt, een ongemakkelijke waarheid. Met eindeloze discussies en politiek bochtenwerk tot gevolg. Gevalletje eigen schuld, dikke bult.
Een vergelijkbaar voorbeeld gebeurde bij gebromeerde vlamvertragers (BVVs). Die werden door de VN via de Stockholm Conventie aangepakt. Ook met veel demagogie en activisme en weinig toxicologie. Een veilige drempelwaarde waaronder de stof geen effect meer had, heel gebruikelijk in de toxicologie, was onbespreekbaar. In hun onwetende voortvarendheid wilden de VN chemofobici onze planeet ook hier tot de laatste molekuul beschermen. Er werd dus, tegen de wetenschap in, beslist dat BVVs geen veilige grens kennen.
Het duivelse natuuprodukt kwik
Tot grote vreugde van de groene kerk werden BVVs dus ook tot duivel verklaard. Chemie, iiieeee!
En toen kwam de volgende fase: wat te doen met BVV-houdend afval, plastics bijvoorbeeld. Volgens dezelfde groene kerk was recycling de meest gezegende oplossing. En toen beet de duivel ook hier zichzelf in de staart: recyclen terwijl er sporen BVV de duivel er in zit kan natuurlijk niet.
Bij een veilige ondergrens zou er duidelijkheid zijn geweest wat wel en wat niet gerecycled kon worden. Maar door het nodeloos toepassen van het voorzorgprincipe in plaats van wetenschap was het nul. Daarmee was recyclen op papier onmogelijk gemaakt. Eindeloze discussies van de dure VN praatgroep waren het gevolg, nog steeds..
Maar we kunnen eens positief afsluiten met chemisch nieuws uit Brussel. Een wetenschappelijke adviesraad van de Europese Commissie (SCENHIR) heeft zo maar vastgesteld –en gerapporteerd– dat het gebruik van kwik-amalgaam om gaatjes in tanden te vullen veilig kan! En dat ook de alternatieven voor- en nadelen kennen. En dat kwik-amalgaam nog steeds het meest duurzaam is (=lang mee gaat!). En dat je bestaande vullingen beter kunt laten zitten want boren bevordert verdamping en daarmee de blootstelling.
Een en al nuchter en feitelijk redeneren in een beleidsadvies. Zie je wel Europa, het kan. Probeer het ook eens met rationeel energiebeleid. Daar kun je enorme gaten mee dichten, in begrotingen!
angst gecombineerd met een vooroordeel is een slechte raadgever.
Ook al zou je willen, tandartsen gebruiken geen kwik meer. Toch?
Jawel hoor, de mijne wel. Als het niet in t zicht is, is het beter volgens mijn tandarts en nu ook de commissie.
Als er een keuze mogelijk is tussen het gebruik van een veilig materiaal en een nog veiliger materiaal, dan lijkt het mij, los van chemofobie, bij ongeveer gelijke kosten toch niet onverstandig te kiezen voor de veiligste variant. In het geval van kwik, net als voor cadmium, zou het daarom niet onverstandig zijn het gebruik van deze zware metalen waar mogelijk te vermijden.
Voor de tandheelkunde zou dat een voorkeur moeten opleveren voor het gebruik van composieten in plaats van kwikamalgaam . En dit niet alleen voor de patiënt, maar vooral ook voor de beroepsmatige blootstelling van tandartsen en hun medewerkers aan kwik in hun praktijkruimten. Dit dan naast de risico’s voor het milieu door uitgevallen dan wel getrokken gevulde tanden of kiezen, dan wel het vrijkomen van in gebitten vastgelegde kwik bij crematie of begraven. In dat opzicht zie ik het recente wetenschappelijk advies over het gebruik van kwikamalgaam in de tandheelkunde als een volstrekt verkeerd signaal. Ditzelfde kan uiteraard ook gezegd worden van het vervangen van milieuvriendelijke gloeilampen door kwikbevattende zogenaamde spaarlampen. Wellicht dat het huidige ‘wetenschappelijke’ advies in dit licht (!) gezien kan worden als een soort van schaamlap.
@Paul: om die keuze ging het me niet, dat is een afweging van risico’s waarbij ook blootstelling meegenomen wordt. De blootstelling voor de tandarts is in het advies meegenomen, is ook de meest kritische blootstelling, en dat was onder effectniveau’s. Ook composiet, als reactieve stof, heeft effecten en weer andere blootstellingskarakteristieken. Kortom, een afweging van beide methoden hebben voor- en tegen, dat jij een bepaalde keuze maakt is aan jou. Ook de emissie naar het milieu is blootstellingsafhankelijk, kwik is ook een natuurlijke stof.. Maar het advies is toxicologisch-wetenschappelijk gebaseerd en dat is winst!
OK dus. Toch is het wachten op een actievoerder of eerder een EP-er die berekent hoeveel kwik er via afgedankte spaarlampen in het milieu terecht komt. Of dat nu schadelijk is of niet, dat laat zich uitrekenen.
Bij de “uitfasering” van de gloeilamp heb ik voorspeld dat er een moment komt waarop het statiegeld voor spaarlampen zal worden ingevoerd.
Dus wel opschieten een beetje!
Daar heeft Rypke al eens een blog over geschreven:
http://climategate.nl/2015/03/13/verbod-spaarlamp-greenpeace-spaart-50-maal-meer-kwik-emissies-dan-kapotprocederen-rwe-centrale/
Wie in dit land op basis van ratio en gezond vestand meningen formuleert, die anders zijn wat vele milieugekkies willen doen geloven, dan word je als nar weggezet.
Nee het beproefde recept van angst zaaien, werkt veel efficiënter. Vervolgens kun je heel eenvoudig draconische maatregelen er doordrukken. Kijk naar wat er gebeurd is na 9/11. Met het valse argument van veiligheid is onze privacy in rap tempo om zeep geholpen. En op het gebied van energie gebeurt hetzelfde. Ja de wereld is plat en windenergie is duurzaam.
Tja, de spaarlamp…… Als ik ze koop staat er altijd op dat ze 7 jaar meegaan. Toch steeds na 1 of 2 jaar hoor je plof, en zijn ze kapot. Nee, dat is inderdaad een stuk beter voor het milieu dan gloeilampen…