Bier drinken is een vorm van geluk (1)

Na jaren strijd tegen groene onheils- propaganda, moet je oppassen dat je niet te cynisch wordt. Niet iedereen is zo leugenachtig als bij Greenpeace, WNF, Natuurmonumenten en de overheid. Er zijn vele leuke, slimme, creatieve en vakbekwame mensen die een veel beter verhaal opleveren met biologisch randje. Dat milieugezeur, dat doe je toch een beetje uit plichtsbesef: als ik het groene bedrog niet blootleg, en nog een aantal journalisten: wie dan wel?

Om de balans tussen donker en licht te bewaren, leugenachtige en leuke mensen, tussen groen bedrog en groen genot duiken we nu in de kunst van het bier brouwen, plezier in vier letters met vier componenten hop (familie van hennep), gist, gerst en water.

De natuur bepaalt het eindresultaat, en vraagt een stukje overgave, nadat je de wort (het graansuikersap) aan de gist overgeeft om haar werk te doen. De kunst is om binnen de grenzen van het onvoorspelbare toch dat constante product te krijgen.

Mijn insteek wordt de wetenschap achter brouwen, het hele ecosysteem van de interactie tussen brouwer en alle levende organismen waarmee hij moet werken.

Voor een natuur/wetenschapsjournalist komt hier alles samen dat het professionele leven fascinerend maakt, chemie, biologie en de natuur die de grondstoffen levert. En natuurlijk cultuurhistorie, want bier en Europa zijn als Yin en Yang met elkaar verbonden. Bier brouwen is een hogere wetenschap met haar eigen universiteit in Munchen bij Weihenstephaner.

 

Vrijdagavond bezocht ik de clubavond van Friese hobbybrouwersclub De Koperen Tsjettel, en gisteren volgde onderdompeling in de praktijk.  Mijn eerste brouwmentor Gep Mannak ging een tripel maken. Mannak was decennialang expat voor Heineken en plantte voor dit imperium brouwerijen van Ruanda tot China. Daarover morgen meer. Nu eerst mijn uitleg waarom ik bier zie als toegangspoort tot de betere wereld, die al voor je neus ligt als je er maar oog voor hebt.

Verbeter de wereld, brouw lekker bier
Bier drinken is een vorm van geluk. Ik bedoel: neem de eerste voorjaarsdag dat je weer buiten kunt zitten, de zon in je gezicht. Wat doen mensen dan? Die gaan op een terras zitten en drinken bier, of een wijntje natuurlijk, ook zo’n natuurdrank. Hartig hapje erbij. Tingeling, op je gezondheid.  Eten en drinken in goed gezelschap is mondiaal de universele vorm van geluk en al duizenden jaren horen bier en wijn daarbij. Met iemand waarmee je een avond hebt doorgezakt kun je vrienden worden. En welke man kan zich dat moment niet herinneren, na zware arbeid, sport of een lange tocht in de hete zon, als aan de horizon van je verbeelding dat met dauwdruppels beslagen glas opduikt, die witte schuimkraag. En wanneer dan het moment daar is, dat het gouden vocht met grote teugen langs die G-spot in je keel glijdt. 

Puur geluk.

Als je met een lekkere meid samen speciaalbier drinkt, dan heb je bij zoenen zowel het lekkere van vrouwen als het lekkere van bier in 1. Mensen die niet drinken zijn bang hun zelfbeheersing te verliezen, niet te vertrouwen of er deugt iets anders niet aan ze, ze hangen een fout geloof aan, of het zijn gewoon calvinistische zeurpieten/gezondheids-freaks die bij ieder extra glas dat je neemt al een zuur gezicht gaan trekken. En voor de vermaning ‘ nou nou’ begint dien je ze

• a. het zwijgen op te leggen, Sante is mijn antwoord dan
• b. direct ander gezelschap te zoeken, de persoon uit je telefoon en adresbestanden te wissen
• c. Of gewoon een tafel verder te gaan zitten, en door de combi van zonnestralen op je gelaat en de lichte roes van het vocht in meditatieve gelukzaligheid weg te dromen
• U kunt naar eigen keuze afwijken van mijn stappenplan, maar de boodschap mag duidelijk zijn.

Op 1 been kun je niet lopen, de snelste dieren lopen zelfs op vier. Jezus veranderde water in wijn om het gezellig te maken en Jezus Christus is het voorbeeld waar ik naar wil leven. Tel daarbij dat de beste brouwers Benedictijner monniken zijn. Onder het motto Ora et Labora, bid en werk brouwden zij de begroting van hun kloosters op orde. Het brouwen van sterker bier, de tripel met zijn 9 procent of zelfs meer, zou hier zijn geperfectioneerd dankzij het rantsoen van maar 2 bier per dag. Dus dachten die monniken, als we het extra sterk maken is de roes gelijk. Of die anekdote waar is moet ik nog checken.

Ik glipte al het klooster van Abdij Koningshoeven binnen, waarnaast ze La Trappe maken met Bavaria als brouwer en achtervang. La Trappe is bier vernoemd naar de Franse plaats waar de trappisten vandaan kwamen, die België het naam van bierland gaven. Dankzij de Atheïstische Taliban van de Franse Revolutie werden ze naar de Zuidelijke Nederlanden verjaagd. Ik logeerde bij de monniken van Rochefort in de Ardennen die mijn favoriete donkere bier maken, de 6 en de 8, ideaal in herfst en winter. Ik bezocht ook al Dendermonde en Affligem

De brouwerij staat tegen de kerk gebouwd waar ze de Eucharistie vieren. Ik bezocht vanzelfsprekend de abdij van West Vleteren, waar in naam het beste bier ter wereld wordt gebrouwen. En het kan niet anders, of bier drinken is gewoon een door God gezegende activiteit. Dus hoe gezegend moet de brouwer wel zijn, die mensen dat geluk kan schenken. Wie lekker bier brouwt dat eerder nog niet bestond, verbetert de wereld.

Iedere 36 uur een nieuwe brouwerij erbij
In het grote Zelfbierbrouw Boek van Jan van Schaik uit 1984 staan maar 18 Nederlandse brouwerijen vermeld, en geen 1 in Friesland. Je vraagt je af: hoe leefden de mensen toen? Bier brouwen is nu heet, het schijnt dat zelfs de Hema al zelfbrouw-pakketen verkoopt. In Friesland kan de aspirant brouwer alle materiaal inslaan bij Van der Kooy in Jubbega. De amateurs die de smaak te pakken krijgen, beginnen professioneel zoals ook bij de Friezen gebeurde in de afgelopen 5 jaar. Kald Kletske, de Beer uit Lemmer en Grutte Pier, uit de hand gelopen hobbies die een commercieel randje kregen.

Een lid van de Koperen Tsjettel begon in Oudkerk zijn eigen brouwerij om al deze merken in opdracht te brouwen.

In Amerika schieten de zogenaamde Craft Breweries als paddestoelen uit de grond, iedere 36 uur een nieuwe brouwer. Zodat er nu topbieren uit de Verenigde Staten komen, naast de sloten vocht uit de Budweiser-stal. Eind 19de eeuw was dankzij de import van de vele Duitsers in Amerika het bierbrouwen op hoog niveau. In Pennsylvania in Pottsville werd mij verteld dat ze daar de oudste brouwerij van de VS hadden, van eind 18de eeuw. Gesticht door een Duitser uiteraard.

De drooglegging door de protestantse variant op de Taliban nekte in de jaren ’30 die kunst. Na de oorlog kregen ze een slechte naam door ook rijst in hun bier te gebruiken. Maar sinds de jaren ’80-90 pakken ze de draad weer op, en rebelse brouwerijen als Brew Dog maken van die lekker sterk gehopte IPA’s, die je absoluut kunt proberen. IPA staat voor Indian Pale Ale. De Britten stuurden soldaten in India per schip zwaarder gehopt bier, omdat hop werkt als conserveringsmiddel. Als Amerikanen zich ergens serieus op werpen, dan wordt het ook wel wat. De eerste Amerikaanse trappist is ook al een feit.

Door de explosie van brouwerijen kan straks mondiale hopschaarste dreigen. Zelf heb ik hop in de tuin groeien waar meer dan een kilo hopbellen vanaf komt. Maar bij de eerste avond kom je er met je goede gedrag direct achter: daar heb je niets aan, want je moet het alfazuur-gehalte kennen, en dus het ras. Er is kortom een wereld te ontdekken, en gaandeweg lezen en leren we alle chemie, biologie en komt er de eerste tripel van Ripel.

Voor je een door anderen ook gewaardeerd bier kunt brouwen moet je vele problemen oplossen, hindernissen overwinnen. Alsof bier brouwen het leven zelf is.  En dat is het ook, want je werkt met levend materiaal. Iedere brouwer denkt het zelf stiekem beter te kunnen, en wat de 1 verafschuwt wordt door de ander juist omhelsd.

Of er topbier uit de Rypkiaanse brouwkeet komt, dat moet natuurlijk wel het streven zijn. Maar zo niet, voor een natuur/wetenschapsjournalist telt dat je dan in ieder geval een verhaal hebt, waarbij je de combinatie van hoofd en handen, theorie en praktijk in balans brengt. Zoals ik dat ook altijd deed bij mijn andere natuur- en wetenschapsverhalen. Informatie is 1, persoonlijke ondervinding blijft onvervangbaar.