Michiel Firet en Vincent Tiel Groenestege: postmoderne inspraakshow op Waddentour

‘Zo ben je niet effectief’ beet Michiel Firet van Staatsbosbeheer mij toe in zijn enige moment van openheid tussen 1 en 5. Hij viel even uit zijn rol, nadat ik hem onethisch noemde in Den Oever op de bijeenkomst werkgemeenschap komberging Balgzand. Firet hield een postmoderne inspraak-show voor recreatieve en economische gebruikers van het Wad, bij volledig scheef liggende machtsverhoudingen. Dus had ik als ongenode gast- na dit te signaleren – even een toespraakje gehouden om het theatrale karakter voor de aanwezigen even te duiden.

Door de overheid en groene clubs betaalde praatmensen die op de pot met geld zitten, of daar het eenvoudigst toegang toe verkrijgen. Die geldpot, dat is het Waddengasfonds waarvan hun vriend Bram van de Klundert directeur is. Die clubs mogen zich ‘beheerder’ noemen, en onder het mom van ‘herstel’ het fonds opmaken/zichzelf bezig houden.

De mensen die op het menu staan om door hen ‘beheerd’ te worden, die hebben groene clubs als ‘gebruikers’ bestempeld. Die heten schadelijk voor DE Natuur. Een natuurversie waarvan groene clubs de voorwaarden en eigenschappen definiëren. Los van de vraag of daar iets van klopt. Wij dienen ze maar te geloven. Met hun loterij-miljoenencampagnes profileren ze zich als ‘beschermers’ van de natuur versus die gebruikers. Een valse tegenstelling, want Vogelbescherming geeft meer geld uit aan zelfprofilering dan vogels.

 

Waarom dit onderscheid tussen ‘gebruiker’ en ‘beheerder’?
Gebruikers, dat zijn nu oesterrapers, pierstekers, (sport)vissers, recreant-vaarders, recreanten, mensen als U en Ik. Mensen die van dat gebied houden op eigen wijze, liefst zonder bevoogding. Die hebben geen last van elkaar, en zijn ook niet uit op het beschadigen van die natuur. Die gebruikers mogen in eigen tijd opdraven bij zo’n theatertour van de overheid en groene clubs. Om te kijken wat fondsenwervende campagneclubs als FondsenVogelbescherming Nederland met ze van plan zijn.

Die groene clubs/de overheid hebben een reeds vastliggend einddoel. Meer macht en geld naar groene clubs en geestverwanten met het excuus van ‘natuurherstel’.

En daarnaast vaak: Meer lasten voor gebruikers. Na de kokkel- mosselvissers en pierenstekers staan nu garnalenvissers op het menu. Om door deze fascistoïde lieden verduurzaamd te worden tot weg te saneren museum-activiteit. In wat al lang ’s werelds best beschermde natuurzee is, waar iedere activiteit al een vergunningsplicht heeft. Terwijl de overheid en machtiger partijen doen wat zij willen.

Aan de energie in de zaal voelde je direct hoe de verhoudingen lagen. Ik werd er fysiek onwel van, hoe de overheid zichzelf wil legitimeren voor zichzelf: walgelijk.

Wad vraagt niet om Waddenvereniging of Fondsenbescherming Nederland
Beheer gaat over mensen, machtsverhouding en geld. En in de laatste plaats over de natuur. Het Wad beheert zichzelf in al haar dynamiek. Ingesnoerd tussen (Afsluit)dijken en met suppleties versterkte duinen, omdat we niet verzuipen willen. De rest is gebabbel in de ecologische marge.

Het Wad vraagt niet om herstelplannetjes. Herstel betekent terug naar vroeger. En de natuur kan alle kanten op behalve terug naar bijvoorbeeld de fosfaatrijke jaren ’80, die deze lieden steeds als referentie kiezen. Omdat er toen meer schelpdieren als mosselen waren op het Westelijke Wad, en dus kunstmatig hoge aantallen van bepaalde organismen die van die fosfaat/voedselpiek profiteerden.

Maar nu zijn er weer meer lepelaars en meer garnalen. En weer minder blauwe kiekendieven. Maar die waren tot de jaren ’40 zelfs geheel geen broedvogel op de meeste Waddeneilanden. Straks zijn er dankzij visserij-inperking weer minder kleine mantelmeeuwen, volgers van vissers-schepen. De stormmeeuw is ondertussen een plaag bij Ecomare. Die was voor 1900 hier nog geen broedvogel. Na de DDT-crash van de jaren ’60-70 nam de grote stern weer grandioos toe.

Er is geen norm-aantal waarbij je kunt zeggen: zoveel vogels moeten er zijn…

De Rode Verlanglijst van werkverschaffende vogelsoorten, die dient als excuus voor groene clubs om projectjes los te peuteren. En om gebruikers weg te pesten. Je kunt niet van alle vogelsoorten tegelijk de gewenste historisch aanwezige aantallen willen. Alleen maar opwaartse trends van alle gewenste vogels tegelijk. Terwijl er altijd vogels in aantal voor- of achteruitgaan, zolang het milieu veranderen blijft.

De enige partij waartegen het Wad goed beschermd dient te worden is de overheid met haar vele gezichten. En die houden die groene clubs uit de wind. Want die groene clubs zijn allen door de overheid ingekapseld.

Rijksdienst voor Onderwerping van Nederland (RVO)
De door de overheid (RVO) gezonden groene bidsprinkhaan Vincent Tiel Groenestege had zich als ceremonie-meester voorbereid om extra saamhorig te doen. Van je ‘hoera, hoi gezellig, we gaan naar elkaar luisteren’. Wat een aanfluiting.

Het gaat hier over machtsdenken vermomd als gezelligheid. Wat Michiel Firet ‘effectief zijn’ noemt. Hij en zijn clubs zitten met die bidsprinkhaan van de RVO op de stoel van de macht als ‘beheerders’. En de genodigde tot ‘gebruikers’ bestempelde Wadvaarders, pierstekers en (sport)vissers mogen om zijn gunst bedelen.

Alsof de overheid de gebruikers van het Wad zo een gunst verleent in haar eeuwige goedheid. De genodigden werden in Den Oever gedwongen te zorgen dat Michiel Firet (namens de groene clubs die zich tot baas van de Waddenzee opwierpen) en Vincent Tiel Groenestege (de overheid) ze aardig vinden. Dan willen ze misschien wel een goed woordje voor ze doen bij Sinterklaas, en krijgen ze misschien minder met de roe.

Want Firet kon geen enkele toezegging doen dat huidig gebruik NIET verder wordt ingeperkt. Het einddoel staat echter al lang vast. Dat stond ook op dat postmoderne praatschema van ze met ‘smart’ doelen en ander coaching-proza.En de fondsenparkiet waarmee Fondsenbescherming subsidies wil oogsten, de visdief. De subsidiedief. De 89 windturbines in het IJsselmeer meppen potentieel jaarlijks duizenden visdieven en zwarte sterns. Maakt Vogelbescherming bezwaar?

Ze steunen het Energieakkoord.

‘Verduurzaming’ betekent onrendabel maken oogst van Wad
Een vrouw die de recreant-vaarders vertegenwoordigde sloeg de spijker op zijn kop:

de grote invloeden worden ontzien, de kleine gebruikers krijgen de schuld/lasten.

Dat is wat er gebeurt.

Een voorbeeld was de door groene clubs tot ‘verduurzaming’ gedwongen pierensteker Hans Rotgans. ‘Dat is vooral erg duur’ stelde de lispelende Rotgans vast. Hij heeft twee concessievlakjes waar hij pieren mag oogsten voor de sportvisserij. Nadat clubs met teveel loterijgeld als de Waddenvereniging (‘beheerder’) hem juridisch lastig gingen vallen, moet hij zijn aanwezigheid nu met ecologisch onderzoek blijven verantwoorden. Net als de mosselvissers.

Dat onderzoek kost hem al zijn winst, ‘een auto met een ster’ zoals Rotgans stelde. (Mercedes) Een bedrag in de ordegrootte van een ton.  Hij raadt met zijn vrouw dan ook zijn kinderen af, vooral niet het zelfde beroep te kiezen. Prachtig bedrijf in mooiste gebied van de wereld. Maar: Geen economisch perspectief, eindeloze lasten. Terwijl uit dat verplichte onderzoek al 5 jaar komt, wat iedereen weet die het veranderlijke en stormachtige Wad kent. Een Waddenzee waar in 1 week de hele bodem tientallen meters kan wandelen. Zie ook Matthijs Deen zijn ‘De Wadden, een biografie’.

Daar vind je geen invloed op iets langere termijn, tenzij je bijzonder gemotiveerd bent en in de Piersma Reviewed literatuur publiceert.

 

Wat zijn de grote invloeden?
Dus als je met je zeilscheepje even op een droogvallende bank voor anker gaat, komt de Gestapo opdraven. Omdat je misschien wel 1 van de zeehondjes verstoort en wat vogeltjes. Garnalenvissers moeten opkrassen vanwege- ik overdrijf niet- ‘silhouetwerking’ van een naderend scheepje waar de zwarte zee-eend misschien wel eens van zou kunnen schrikken. In de Generieke Voorwaarden van het beheerplan staat dat ze 1500 meter afstand van zeehonden moeten houden. Tegen de verstoring van de toornige godin der ecologen genaamd Moeder Aarde. Terwijl die zeehonden zelf de vissersschepen volgen.

En de grote invloeden gaan allen vrijuit. Dan praten we over zandsuppleties bij een reeds verzandend Wad. Dankzij de zandhonger,   10 miljoen kuub per jaar die sinds de Afsluitdijk de meest overheersende invloed is. En dan zoutwinning met 1 meter bodemdaling, windturbines langs de kust die in de Eemshaven 100 beschermde vogels per turbine per jaar meppen, zoetwater-lozing voor peilbeheer van het IJsselmeer, defensie.

Milieuclubs blijven trends in vogels vergelijken met de fosfaatrijke jaren ’80, en vervolgens gaan ze vissertje pesten omdat vissers de enige invloed zijn waar ze iets tegen willen doen. En ze (Natuurmonumenten, Waddenfondsvereniging) procederen wat tegen de kolencentrale in de Eemshaven omdat ze dan compensatiegeld lospeuteren bij Essent

• Wanneer ik die Friese krullenbol van Rijkswaterstaat vraag; hoe mag je een voor het bodemleven bewezen schadelijke invloed als zandsuppleties zelfs aanvoeren als ecologisch compensatiemiddel voor bodemdaling door zoutwinning van Frima? Dan krijg je geen antwoord. Je zult daar nooit antwoord op krijgen. Hij is zelf ook niet in dat antwoord geinteresseerd behalve dan dat Rijkswaterstaat altijd ‘de grote noodzaak’ kan aanvoeren. We willen hier niet verzuipen, dus suppeties. Een eerlijk antwoord zal Michiel Firet ook nooit geven.
• Het antwoord heet dan ook: een grote zak met geld voor de overheid. Dan mag alles.

Bestaand gebruik verder insnoeren met een groen excuus.
Dan nu een opsomming van de partijen die zichzelf tot eigenaar van de Waddenzee bombardeerden, naast de overheid. De meeste van hen zijn eigenlijk gebruiker. Ze hebben zelf geen enkele hectare grond in bezit of beheer. Maar gebruiken het Wad en haar natuur voor eigen inkomsten. Vogelbescherming en Waddenvereniging steken alle geld in PR-geOH. In plaats van hectares grond tegen bijvoorbeeld zonne-weides, windfarms en andere industrie te beschermen.

1. Firet zijn organisatie Staatsbosbeheer zette zichzelf op de stoel van de overheid. Als beheerder van het Wad. Dus de club van de kadaverdiscipline in de Oostvaardersplassen waarmee ze jaarlijks duizenden dieren doodhongeren. De club die windturbines plant in het Robbenoordbos omdat ze de pachtsubsidies willen opstrijken. Die de duinen van Terschelling met exotische grazers wil toetakelen, vanuit een obsessie voor ‘openheid’. En Natura 2000 als excuus om subsidies los te peuteren. Zo’n club – volledig onder de knoet van het Ministerie van ECONOMISCHE zaken, dus niet ecologische- bepaalt hoe het beheer van de Waddenzee er uit moet zien. Die is met Michiel Firet het gezicht van de natuur. Terwijl ik van een medewerkster van ze verneem- Karin Zegwaard- dat bij Staatsbosbeheer een richtingenstrijd is. Ze mogen niks over de geldhonger van het nieuwe management zeggen, omdat ze onder de knoet van het Ministerie zitten. Kan zo’n club dan ooit iets goeds doen voor de natuur als beheerder? Is zo’n club bevoegd om visserij te bevoogden?
2.  De Waddenvereniging. De Waddenfondsvereniging had zichzelf 50 jaar terug kunnen opheffen, toen het doel was bereikt: geen inpoldering. Maar rekeningen moesten betaald. Dus het werd een fondsenwervend bedrijf dat plaatjes van het Wad gebruikt om inkomsten te werven en campagne te voeren voor meer eigen inkomsten. Zij beheren nul hectare van het Wad. Ze zijn nul geninteresseerd in de ecologie van het Wad: Ze besteden maar 70 duizend euro aan onderzoek bij een half miljoen euro gratis loterijgeld per jaar. Dat is minder dan wat Hans Rotgans moet uitgeven om zijn aanwezigheid als ‘gebruiker’ voor de overheid te rechtvaardigen, dankzij clubs als de Waddenvereniging. De Waddenvereniging is een gebruiker van het Wad. De Waddenzee is Arjan Berkhuijsen – maatje van de Waddengaslobbyist Wouter van Dieren- zijn melkkoe voor fondsenwerving. 
3. Fondsenwervende bedrijf Vogelbescherming Nederland BV. Omdat de Rode Lijst voor werkverschaffende vogelsoorten ze niet lang genoeg was, hebben ze nu ook de ‘oranje lijst’ uitgevonden. Om zichzelf meer ‘Grote Noodzaken’ te geven om dieper in het Waddenfonds te graaien. En anderen de toegang tot het Wad te ontzeggen, tenzij zij er geld mee kunnen verdienen. Met eeuwig’ bedreigde’ vogels en verzonnen hersteldoelen wil dit consultingbedrijf uit Zeist zichzelf weer projectjes verschaffen, zoals een eiland op het Wad betaald uit subsidies.
4. Zelfs IVN mag zich beheerder noemen. Dat is zo’n club die in ruil voor subsidie haar naam moest aanpassen tot ‘Natuur en Duurzaamheid’, meer moest opereren als overheidspromotor. Een club die nu overheidsbeleid toejuicht, zoals natuur volzetten met windturbines. Duurzaam.
5. Natuurmonumenten: je roept wat over ‘de zeespiegelstijging’ die Wadplaten zou bedreigen, en laat vervolgens 1 meter bodemdaling door de Frima lopen. Ja, ze laten 1 scheet op internet en dat was het dan. En daarnaast is die zeespiegelarij een stukje gebabbel. Die Wadplaten groeien mee met de zee. Zo zeer zelfs, dat Natuurmonumenten nu Griend toetakelt met een miljoen uit het Waddenfonds, zodat de zee weer meer greep op het eilandje zou krijgen. Natuurmonumenten takelt Schiermonnikoog toe met rasters en exotische bisons. Natuurmonumenten weigert wilde katten af te schieten die bodembroeders uitroeien. Wie beheert Natuurmonumenten?
6. Het NIOZ mag zich ‘beheerder’ noemen. Terwijl zij het Wad gebruiken, en continue verstoren voor alweer nieuw onderzoek dat nooit meer dan een momentopname kan zijn. Het is hun onderzoeks-aquarium waarbij ze gebruikers verdacht maken, bewapend met het voorzorgprincipe. Om via impact-onderzoek zichzelf weer aan inkomsten te helpen. Het Wad is hun melkkoe. Alleen bij Sofie Brasseur zijn zeehonden nog kwetsbare dieren die verstoringsgevoelig zijn. In de echte natuur zijn ze haast niet bij je boot weg te slaan. Ze voeren nog net geen dansje op.

Flexibel als het Wad veranderlijk is
Kan er toch nog iets positiefs voortkomen uit dit theater? Je beheer aanpassen bij het veranderlijke Wad. Dat je in een beschermd natuurgebied belangen op elkaar afstemt is logisch. Maar onlogisch is dat je arbitraire doelen oplegt in een beheerplan, waarvan je de haalbaarheid nooit kunt toetsen. Omdat de Wadnatuur maar 1 constante kent: verandering.

Ieder onderzoek is niet meer dan een moment-opname. Zodra je beheer op die resultaten wilt afstemmen, is het Wad al weer veranderd

Het heeft geen zin gefixeerde gebiedsgrenzen op te stellen. Soms zitten de vogels hier, dan weer daar. Soms heb je hier schelpdieren, dan weer daar. Wanneer de gebruikers- als tegenprestatie voor menselijk medegebruik van dit prachtige gebied- daar een beetje op letten, die natuur een beetje ontzien, dan is er geen bidsprinkhaan van de overheid met beheerplan nodig.

Althans, niet voor de natuur. Juist veel reguliere gebruikers hebben beter zicht op de natuur dan Vogelbescherming- consultants, die het Wad kennen van horen zeggen.

De overheid heeft genoeg aan het zichzelf houden aan eigen natuurregels. En die groene clubs: je gunt ze hun vogeleilandje, waar geen vossen kunnen komen, als ze dat zelf betalen. Bescherm de natuur tegen haarzelf en noem dat ‘nuttig’. Laat loterij-lievelingen als Natuurmonumenten eerst maar in eigen gebied bewijzen dat ze goed beheerder zijn, voordat ze anderen op andermans terrein mogen bevoogden.

En als ze geen hectare van het Wad in bezit hebben zoals Vogelbescherming en Waddenvereniging. Laat ze dan in het rijtje van gebruikers aansluiten.