Wat zijn goede intenties waard op het Wad? (1) Neo-Feodale machtsstructuur

Overheidsinstantie RVO die tegelijk 86 gigawindturbines in Natura 2000 doordrukt pal tegen het Wad, zet voor Waddenbeleid belangenclubs als Natuurmonumenten op de overheidstoel. Die leggen beleid in eigen voordeel vast. Via een ‘Samenwerkingsagenda’, zoals afgelopen vrijdag op Balgzand voorzien in hiërarchie onder belangenclubs geplaatste traditionele gebruikers dit Neo Feodale machtspel van inspraakvernis.

Kartrekkers van die pseudo-inspraaksessie -afkomstig van belangenclubs- weigeren iets aan deze fundamentele constructiefout te doen, en hopen te volstaan met hun goede bedoelingen.

Goede bedoelingen
In het liedje ‘Ik wil Slecht Zijn’ steekt cabaretgezelschap de Vliegende Panters de draak met Kinderen voor Kinderen-‘idealisme’. Iedereen is overtuigd van de eigen goede bedoelingen: maar wat brengen goede intenties uiteindelijk op?

Dat vroeg onze schipper zich ook min of meer af, Jan Rotgans (WR 130) in de tweede editie van de Samenwerkingsagenda Beheer Waddenzee (Balgzand), een kennismakingsronde van mensen met belang bij het Wad. Zijn opmerkingen richting bestuur en NGO’s komen in een bureaucratische Bermuda Driehoek terecht. Kan dat anders?

Aanleiding voor die ‘samenwerkingsagenda’ is dat er een nieuw beheerplan komt voor de Waddenzee. Voor 20 november moet een nieuwe bestuurlijke agenda voor het Wad klaar liggen voor de komende 10 jaar.

• Mijn voorlopige conclusie is: de Samenwerkingsagenda dient de legitimatie van ongekozen macht met belangenverstrengeling, die zich weigert maatschappelijk op een serieuze en transparante wijze te verantwoorden. Deze macht is fundamenteel corrupt (belangenverstrengeld, meer petten via 1 instantie) op zowel wetenschappelijk, democratisch als bestuurlijk niveau, en gedraagt zich als Neo Feodale entiteit. Een onafhankelijk scheidsrechter ontbreekt. VIBEG op herhaling.

Verschil van inhoud en intenties
De bestuurlijke intentie van de Samenwerkingsagenda ligt verankerd in het woord: we moeten elkaar aardig vinden en er samen uitkomen. Een gezelschap van Wadvaarders, natuurclubs, ambtenaren van gemeente en Rijkswaterstaat, vissers en belanghebbenden bij het Wad komt in zogenaamde ‘Samenwerkingsagenda’s aan elkaar ruiken, en met elkaar kennis maken. Je kunt ook beter met elkaar praten dan over elkaar.

De papieren intentie van bestuurders is nu dat ieder’s visie in een beheerplan een plek krijgt, en dat onderling meer begrip ontstaat. Net als wereldvrede, je kunt daar nooit tegen zijn. We hadden ook een mooie dag met positieve sfeer, waarin iedereen elkaar aardig vond. Maar Rotgans zijn korte maar krachtige observatie blijft staan en is door schade en schande gegroeid.

• In opmerkingen en vragen hieronder geef ik een aantal opmerkingen die de discussie kunnen verlevendigen en stimuleren: mits men daarvoor open staat natuurlijk. De signalen daarvoor zijn vooralsnog niet motiverend te noemen.

Een modelbedrijf voor natuurbeleving
Rotgans zijn bedrijfje is bestuurlijk moeilijk te plaatsen. Hij is geen visser die vis aan land brengt, dus valt hij niet onder NB-vergunningsvoorwaarden waar garnalenvissers aan moeten voldoen. Maar bij wie kan hij dan terecht om een gepaste vergunning voor zijn activiteiten te krijgen? Vooralsnog: De Firma Kastje naar de Muur BV. Het botsen tegen een bestuurlijke muur knaagt aan de bestaanszekerheid.

Met zijn bedrijfje neemt Rotgans gasten het Westelijke Wad op om ze de natuur te laten ervaren en proeven. Ze bezoeken een droogvallende Wadplaat en Rotgans vertelt ze over dit unieke natuurgebied met menselijk medegebruik. Waar hij al 40 jaar woont, werkt en leeft net als zijn voorouders. Hij kan een schat aan verhalen over het Wad vertellen, waar hij iedere dag is.

Met de gasten oogst hij wat kokkels en mesheften, die hij dan aan boord met kokkin Yvon klaarmaakt.Zo kregen wij ook een toastje met zeesla in een dressing van honing, daarna gestoofde kokkels en mesheften. Een modelvoorbeeld van Waddenzee-beleving, waar ook bijvoorbeeld Arjan Berkhuysen van de Waddenvereniging 10 tegen 1 enthousiast van wordt. Of mijn Facebookvrienden Hiske, Michel en vele andere groene natuurconsumenten.

Waddenzee onvoorspelbaar
Vanuit zijn dagelijkse waarneming en ervaring met het Westelijke Wad geeft Rotgans een kernachtige boodschap mee. Het Wad is onvoorspelbaar (en dus beperkt stuurbaar). Iedere dag van ieder jaar kan het anders zijn. Als voorbeeld zien we een spontaan ontstane mosselbank. Die was er afgelopen jaar nog niet. Nu duikt hij plots op, en het Westelijk Wad is plots vergeven van mosselzaad.

Een andere observatie van Rotgans: je kunt- afhankelijk van de plaats die je bezoekt en het tijdstip twee verschillende standpunten innemen over het Wad. Iemand die jaarlijks 1 maal op het Wad op de zelfde plek gaat vissen kan zeggen: ‘het Wad is zo dood als een pier’. Terwijl 200 meter verderop het Wad krioelt van het leven. Bij ons krioelde de Wadplaat van schelpdieren, zeepieren en kokerwormen.

Zijn observatie sluit aan bij die van vissers. Dynamiek, onvoorspelbaarheid is de kernkwaliteit van het Wad. Je kunt- zoals bij de Engelsmanplaat- varen over een geul van 10 meter diepte, waar enkele jaren daarvoor nog een zandplaat lag. En omgekeerd. Die observatie doet Matthijs Deen ook in ‘De Wadden, een Biografie’. Je hoort een zelfde opmerking van iedereen die het Wad vaker dan eens per jaar bezoekt.

…haaks op maakbaarheidsgedachte Programma Rijke Waddenzee
Rotgans zijn observaties als dagelijks waarnemer lijken haaks te staan op de reden waarom het Programma NAAR een Rijke Waddenzee bestaat, gefinancierd door de gaswinning op het Wad. Dat ‘herstel’-programma hanteert twee axioma’s:

• Er is nu iets ‘mis’ met de Waddenzee, iets ‘ontbreekt’ dat er ‘vroeger’ was en dat moet ‘hersteld’. Dus zijn er ‘herstelopgaven’, om NAAR een Rijke Waddenzee te streven die er nu dus blijkbaar niet is.
• Uit die wereldvisie volgt: De Wadnatuur is dus voorspelbaar en stuurbaar, je kunt zelfs terug naar vroeger, ‘herstellen’. Dus komen in een ‘Beheeropgave’ een soort ecologische productiedoelen uit een Marxistisch 5-jarenplan te staan, geformuleerd door al dan niet objectieve ‘deskundigen’ met diverse belangen.

Wat ‘hersteld’ moet worden is uiterst subjectief. Wil je terug naar de situatie van de jaren ’80, dan moet je ook weer fosfaat lozen en alle grijze zeehonden uitroeien (die er voor de jaren ’80 niet waren). Waarom is voor sommige vogelpopulaties dan plots de jaren ’80 de referentie voor ‘herstel’, maar voor andere milieucondities en fauna plots weer niet?

De natuur is alvast weer in exact 6 papieren categorieën te vangen: 6 ecotopen en Imares is daarvoor de aangewezen partij. Het zelfde Imares/Alterra dat de wetenschappelijk discutabele Natura 2000-doelen formuleert zonder externe toetsing, die vervolgens wetgeving worden. Net als bij VIBEG.

Rijke Waddenzee afhankelijk van de NAM
Zo spendeerde het Programma naar een Rijke Waddenzee (= Waddengasgeld, NAM-subsidie) liefst 13 miljoen euro aan onderzoek om mosselbanken terug te krijgen, via ‘Waddensleutels’ (8 miljoen euro) en ‘Mosselwad’ (5 miljoen euro). Zij ‘ontdekten’ dat predatie en stormen mosselbanken kunnen wegvagen. En schreven dat zonder een spoor van ironie op. We staan graag open voor onderbouwing van het rendement voor de natuur van die uitgave.

Iedere mosselvisser weet al eeuwen dat zeesterren, scholeksters en eidereenden in no time een mosselbank wegeten. De mosselvissers zagen recent ook juist mosselbanken opduiken op niet gesloten gebieden. Terwijl de gesloten stukken kaal bleven. Maar daar willen de ‘deskundigen’ uit Groningen niets van weten. Want als je bevindingen niet academisch opschrijft, dan heet je ‘dom’, dat zijn onderbuikgevoelens. Ook wanneer de mosselvisser in 1 maand meer op het Wad komt dan zo’n Groninger Groen Links-snotjong in zijn hele leven.

Gekleurde onderzoekers
Tjisse van der Heide (RUG) en Han Olff (RUG/ Wereld Natuur Fonds) hebben met hun Waddensleutels wel de Nederlandse taal verrijkt met een nieuw ‘buzzword‘: biobouwers, die zouden plots de basis zijn van het ecosysteem. En niet de primaire productie, zoals normaliter in de biologie.

Daarmee zetten ze 1 belangrijke experimenteel bevestigde observatie buiten spel, die ze niet willen accepteren. Dat schelpdieren beter groeien door fosfaatbemesting (die primaire productie aanjaagt), en dat wegvallen van die eutrofiëring sinds 1990- voorspeld door bioloog Dolf Boddeke- ook op schelpdier-etende vogels een uitwerking heeft.

De media verrijken deze objectieve onderzoekers vooral met tirades tegen vissers die zij van het Wad willen verjagen. Olff en consorten hanteren de ecologisch gedateerde natuurvisie van de natuurlijke balans. Daarin staat minder oogst gelijk aan meer natuurrijkdom (tenzij de oogst hen onderzoeksgeld oplevert.)

• In een volgend blog ga ik ook in op de ‘Wildernis’-visie die zij met Waddenfonds-voorzitter Bram van de Klundert (ex WNF) op de Waddenzee willen projecteren. Andermaal, een belangenverstrengelde club met een ideologische visie op natuur presenteert zich als ‘de wetenschap’ om politiek en financieel gewin te forceren met beroep op academische autoriteit. 

Belangengevecht Waddenzee wel voorspelbaar
De ervaring van afgelopen 15 jaar leert, dat de Wadnatuur minder voorspelbaar is dan de menselijke natuur en posities in de belangenstrijd.

In de praktijk leidt groene bureaucratie en juridische druk van fondsenwervende pressiegroepen in de Coalitie Wadden Natuurlijk (CWN) vooralsnog tot insnoeren van traditioneel (klein) gebruik via gesloten gebieden. En bestuurlijke lastendruk via verplicht impact-onderzoek. Pierensteker Gerrit-Jan Rotgans (Wieringer naamgenoot van bovenstaande schipper) is al gauw een dikke Mercedes kwijt aan onderzoekslasten, wil hij zijn vergunning houden.

Onderzoek dat in een bureaulade in Bermuda verdwijnt. Er wordt niets mee gedaan.

De grote partijen als de NAM (Exxon/ Shell en De Staat) en zoutboer Frisia blijven hun (mede)gebruik door zoutwinning en gaswinning duurzaam verankeren, door met een grote zak geld te schuiven. Geld waarvan NGO’s dan weer profiteren via het Waddenfonds. NGO’s die het Wad tot eigen privaat aquarium uitroepen waarin zij de recreatie-activiteiten naar zich willen toetrekken, en subsidies uit die Waddengaswinning voor ‘meer onderzoek’ en ‘herstelprojecten’ met ontoetsbaar ecologisch rendement.

Geen natuur lijkt zoveel bemoeienis en subsidie te vragen als natuur die ‘op eigen benen moet staan’. Die herstelprojecten hebben grotere invloed op de natuur dan veel kleinschalige visserij-activiteiten. Maar omdat NGO’s het doen is het plots ‘goed’ voor de natuur’.

• Dit punt- het meten met twee ecologische maten- dat werd in vorige sessie al ingebracht: wat wordt daarmee gedaan?
• Wat wordt er met het punt van bestuurlijke belangenverstrengeling gedaan?

‘Meenemen’: Inbreng vrijblijvend
Het bestuurlijk gewicht van zo’n Samenwerkingsagenda blijft vooralsnog gelijk aan nul. Gerrit-Jan Rotgans zijn ‘Mercedes’-observatie kwam in de vorige ‘Samenwerkingsagenda’ al langs. Ook de observatie van de Wadvaarders kwam toen voorbij: groot gebruik krijgt vrije doorgang, klein gebruik krijgt de rekening.

De observaties, dat zijn de ‘signalen’ die opsteller van de Samenwerkingsagenda Michel Firet van Staatsbosbeheer mocht opvangen. Die gaat Firet dan- als lid van een belangenclub/ZBO met de overheid als voornaamste financier- ‘Meenemen’: het meest genoemde woord op deze dag. Firet neemt als Gezant van het Gezag alle opmerkingen ‘mee’ naar vooralsnog voor ons onbekend gehouden en van ons afgeschermde beleidsmakers die het beleid opstellen.

• Er schijnt al een structuurvisie in omloop te zijn, maar die ontvingen wij vooralsnog niet. Wij dienen dat alsnog per direct te ontvangen.

De architectuur  van deze ‘samenwerkingsagenda’, haar bestuurlijk gewicht, geeft in zichzelf al een antwoord, op de vraag: welk gewicht krijgt de inbreng van deelnemers. Wat Michel Firet van Staatsbosbeheer gebrek aan ‘borging’ noemt, dat is juist het fundamentele karakter van deze bijeenkomsten. Dat staat namelijk letterlijk omschreven in de brief die Firet opstelde voor ons.

De inbreng van de werkgemeenschappen is vooral op post-its en als losse opmerkingen in verslagen terug te vinden. Vooralsnog wordt deze inbreng met de status ‘idee’ ingevoerd. En de projectleden gaan op zoek wat deze ‘ideeen’ betekenen voor de beheeropgave voor de komende 10 jaar.

• Wie zijn dan deze projectleden en wat zijn hun belangen?

Neo Feodale Bestuursstructuur
Een ander fundamentele fout in de bestuurlijke architectuur, is dat de zaak qua borging van belangen al in beton lijkt gegoten. De grootste belangenclubs met het meeste geld, bepalen in opdracht van de overheid (RVO) de concrete invulling. En uit die invulling halen zij vervolgens hun macht en inkomsten.

Kernprobleem is daarmee wat ik de Neo Feodale bestuursstructuur noem. De overheid zet belangenclubs van de Coalitie Wadden Natuurlijk (WNF, Natuurmonumenten cs) op de stoel van de overheid. En die stellen het beleid op voor de komende tien jaar, hoe zij vinden dat de Waddenzee er uit moet zien. Wanneer gebruikers in de Samenwerkingsagenda lief genoeg zijn, dan gaan hun ‘losse opmerkingen’ dus als post-it mee. Meenemen. Als een projectlid zich over zijn goede hart strijkt.

• Er is geen onafhankelijke scheidsrechter of wetenschappelijke toetsing van wat als ‘wetenschap’ wordt verkocht. In Duitsland is dat wel duidelijk: de overheid bepaalt beleid en is eindverantwoordelijk. Belangenclubs horen niet op de stoel van de macht.

De dagvoorzitter Titian Oterdoom van Programma naar een Rijke Waddenzee deed ’s ochtends minutenlang zijn best naar mij om deze bestuurlijke constructiefout niet te begrijpen.  Onze kokkin- een gouden prachtmens- was mijn getuige. Oterdoom maakte zelfs maar opmerkingen over mijn uiterlijke presentatie om een rookgordijn te leggen en niet inhoudelijk te reageren. Toen riep hij iets over ‘je moet er maar mee naar de Tweede Kamer’, en andere spraakverwarrings-technieken.

Je geeft een evidente observatie en gefundeerde kritiek: belangenclubs zijn ‘baas’ gemaakt over generatieslange gebruikers als Rotgans, er is dus geen objectieve scheidsrechter. En je krijgt uitvluchten om maar niet inhoudelijk te hoeven reageren. Die houding is een weerlegging van een andere vrome bestuurlijke intentie die Firet opschreef, uit de mond van belangenclub Coalitie Wadden Natuurlijk (CWN):

In de werkgemeenschap vinden open gesprekken plaats tussen de deelnemers, waarbij gelijkwaardigheid en vertrouwen leidende principes zijn

Belangenverstrengeling
Ik kom wel vaker geestelijk onvolwassen en belangenverstrengelde mensen tegen die zich geen houding kunnen geven, no hard feelings. Maar gezien de financiële belangen van Oterdoom- hij staat als adviseur op de loonlijst van windturbine-sponsor RVO- vind ik het zeer belangrijk dat iedereen ook zijn belang uitspreekt. Bij mij is dat evident: ik kom op voor de vissers en kleine gebruikers, die hebben mijn sympathie.

Oterdoom heeft ook zijn belang. Hij moest in Drenthe de heftige weerstand van gedupeerde omwonenden breken tegen windturbinefarms voor de RVO. Door bewoners een sigaar uit eigen doos voor te houden. ‘Meeprofiteren’ noemt RVO deze omkoping met belastinggeld/subsidies eufemistisch. Ook hier kunnen de gedupeerden van de overheid RVO geen kant uit. Want de Rijkscoordinatieregeling slaat ze alle mogelijkheden tot juridisch verzet uit handen. Daarom hebben RVO-ambtenaren deze regeling ook opgezet.

Zo lijken deze werkgemeenschappen in hun aard dus ook vooral dat doel te dienen: het verlenen van democratische legitimiteit aan een Neo-Feodaal machtsspel. Via pacificatie van gebruikers, ten gunste van belangengroepen met de meeste loterijmiljoenen, en de sterkste lijntjes richting bestuurders/ambtenarij.

• Want als ik dit nu zo opschrijf, ben ik dan nog wel welkom? Dat is de insteek die men geeft wanneer ‘elkaar aardig vinden’ het hoofddoel is van zo’n Samenwerkingsagenda. Wat ik schrijf of zeg kan niet goed voelen of welkom zijn, maar daarom kan het nog wel waar zijn.
• Ik was al niet welkom. Men zoekt een excuus, die wens in een eis om te zetten.

 

Vogelbescherming (‘beheerder’) legitimeert vogelmoord met steun Energieakkoord
Postcode Loterij gefinancierde pressiegroepen met een subsidie-budget van 100-200 miljoen euro zitten dus op de stoel van de macht. Zij zetten de hoofdlijnen uit voor de komende 10 jaar: zo moet de Waddenzee er uit gaan zien. Waarbij ze zichzelf allerlei herstelprojectjes en subsidies toebedelen. En de gebruikers mogen daar nog een postit in plaatsen. Wanneer die belangengroepen belang zien in die postits.

• Maar waarom zijn die loterijgeld/subsidiejunkies van groene clubs beslist meer begaan met de natuur, dan de Rotgansen van deze wereld? Zijn zij meer deskundig? Zijn zij meer integer?

Die pressiegroepen van de Coalitie Wadden Natuurlijk – die nu dus voor 10 jaar vastleggen hoe zij de Waddenzee willen zien- die lobbyden tegelijk voor het Energieakkoord. Uit dat akkoord volgen (ondermeer) de 86 windturbines van Windpark Fryslan. Die turbines komen pal op het Wad te staan in Natura 2000 gebied.

Die turbines verwoesten voor de komende 10 jaar de weidsheid van het gebied, en zijn ecologisch schadelijk.

Turbines in vogeltrekgebied, die in de Eemshaven tot wel 100 beschermde vogels per jaar uit de lucht slaan. Hier helpt de RVO- Oterdooms inkomstenbron- de uitbater Anne de Groot om die turbines tegen bezwaarmakers in door te duwen. Met gebruik van de Rijkscoordinatieregeling. Als ze eenmaal draaien krijgt De Groot tot 60 miljoen euro SDE+subsidies per jaar, en is de skyline van het Wad voor de komende 15 jaar omgetoverd tot energie-industrieel terrein en red light district van knipperlichten.

• Iemand die in Natura 2000 industriele activiteiten ontplooit en de weidsheid van het Wad blijvend verwoest met 180 meter hoge windturbines, 86 stuks, die krijgt hulp en honderden miljoenen  euro’s subsidie van RVO. Een recreatieve visser die zijn gasten een paar geraapte kokkels opdient, die kan in ons lieve Nederland geen vergunning krijgen. En een pierensteker moet tonnen euro’s betalen om zijn aanwezigheid af te kopen, anders procedeert de Waddenvereniging tegen hem. Een garnalenvisser moet 1500 meter afstand van eenden houden vanwege ‘silhouetwerking’ van zijn bootje

Intellectuele en financiële corruptie: mag je daarvan spreken?
Anne de Groot zijn turbines mogen dan vele soorten uit de lucht meppen, waarvoor de Coalitie Wadden Natuurlijk nu vissers uit het gebied wil wegherstellen. Visdieven bijvoorbeeld. En toppereenden. De MER-rapportage stelt daadwerkelijk dat die eenden zich maar moeten verplaatsen. Firet zijn Staatsbosbeheer laat ook windturbines in natuurgebied zetten tegen pachtsubsidies.

Ondertussen was de visdief de reden dat Rijkswaterstaat voor Natuurmonumenten bij Griend 300 duizend kuub zand suppleert.

Tegelijk onderzoekt Oterdoom – betaald met Waddengasgeld (Naar een Rijke Waddenzee) met Coalitie Wadden Natuurlijk de Waddenzee tot ‘Dark Sky’-gebied laten uitroepen, dus achter die haag van 86 gigaturbines met rode knipperlichten. Rijke Waddenzee-consultant Oterdoom verdient hier ook geld als adviseur volgens zijn Linkedin-pagina:

Op dit moment zijn er verschillende initiatieven om een Dark Sky status te krijgen in en om het Waddengebied. Mogelijk biedt het meerwaarde om de krachten te bundelen en samen een Dark Sky status voor het Waddengebied als geheel na te streven. In opdracht van Programma naar een Rijke Waddenzee en in samenwerking met St. Feel the Night verkennen we het draagvlak bij diverse stakeholders.

Dark Sky of Red Light District
Mij dunkt dat Oterdoom dan met Firet eerst bij RVO te rade moet gaan, die deze windturbines wil doorduwen: die turbines  bij Urk zie ik hier ’s nachts 40 kilometer verderop als een groot Red Light District knipperen. De kans dat zij dat zullen doen is echter nihil. Want RVO is niet alleen de drijver achter de turbinisering van Natura 2000.

RVO is niet alleen broodheer van Oterdoom en van Staatsbosbeheer. RVO is tegelijk de opdrachtgever van Coalitie Wadden Natuurlijk, waarvan de belangenclubs dusdanig veel subsidie van het Ministerie van Economische Zaken krijgen. Dat zij alvast hun stem niet verheffen. En RVO is de opsteller van beheerplannen voor Natura 2000 in dit gebied.(Joost van Beek). 

Dubbele pet Rijkswaterstaat
Aante Nicolai van Rijkswaterstaat hangt voor het Ministerie van Asfalt en Windmolens (I&M) tegelijk de beheerplan-opsteller uit voor de Waddenzee, omdat RWS onder dat ministerie valt. Dat ministerie is met Economische Zaken de windturbineplaatser, EN sponsor van actiegroepen die windturbines opdringen aan de bevolking. Clubs die tegelijk vissers wegpesten (Stichting de Noordzee). Via RWS Partner stimuleert Rijkswaterstaat de plaatsing van windturbines.

Nicolai beweert nu vanzelfsprekend ook dat zandsuppleties geen invloed hebben. Die bewering behandelen we in volgend blog, maar heeft nu alvast een gezicht. Ook Nicolai kon zich geen houding geven, en deed alles om vragen te ontduiken. Dat komt omdat Rijkswaterstaat een dubbele pet draagt: ze zijn zowel beheerder als gebruiker, opsteller van Natura 2000 beheerplannen EN ecologische impactfactor. Dus ‘wij hebben geen invloed omdat wij onszelf controleren’.

• Moet zo’n corrupte overheid kleine gebruikers vertellen wat wel en niet goed is voor de natuur?

In andere landen noem je zoiets- zoveel petten en belangen in 1 instituut en persoon- gewoon corruptie. Maar wij vinden onszelf ontzettend democratisch, modern en vroom, dus heet dit poldermodel of zoiets.   Omdat ik graag ook bij volgende samenwerkings-agenda’s aanwezig ben, zal ik het c-woord niet in de mond nemen. Ik wil geen taal bezigen, die het goede gevoel van deze bijeenkomst verstoort en de goede intenties die op deze prachtige dag leefden. We zoeken een meer prozaische afsluiting

De Feodale Opziener
Uit de door Jan Rotgans zelf gemaakte krant voor zijn gasten ‘Scheepsjournaal’ citeer ik zijn jeugdervaring, begin jaren ’70 met ‘De Opziener’: de man waarbij zijn vader kruipend op zijn knieen toestemming moest vragen voor het zetten van enkele extra fuiken bij Den Oever. Wanneer die opziener langs kwam varen moest je een gesprek aanvragen.

Aan boord van het schip van de opziener vertelde het personeel dat aan dek liep, dat de baas beneden was. Een trap naar beneden, kamertje links. Maar wel je pet af!, werd er gezegd. 

De ouwe en ik als een hondje er achteraan (ik was een jaar of 10) het kamertje in. Kloppen aan de deur en er werd ‘binnen’ gezegd. De ouwe vroeg of hij nieuwe fuikenstekken mocht aanvragen voor zijn bedrijf. Ik keek achter mij en er stonden twee stoelen. Ik dacht, die trek ik effe naar voren, kunnen we er gezellig bij zitten. De opziener zei: ‘Laat maar staan, U hoeft niet te zitten’.

Het enige dat ik hoorde was mijn eigen slik, de spanning was om te snijden. De opziener zei: ‘Ik zal uw vraag MEENEMEN, u kunt gaan’

Wij noemen dit: de ironie van de geschiedenis. Die herhaalt zich.