Op Wieringen draagt een groot deel van de menselijke populatie de naam ‘Rotgans’. Branta bernicla is het totemdier van dit geheime eiland, het staat zelfs in de Wieringer vlag opgenomen.
Al generatieslang komen deze zee- ganzen uit Siberie overvliegen om zich op en rond de Waddenzee op te vetten. Voor 1935 was groot zeegras (Zostera marina) een voedselbron, dat toen nog met duizenden hectares op het Wad groeide.
DE Wieringer naam…
De polders van Staatsbosbeheer bij Westerland zijn nu ’s winters voor de ganzen een doelwit en het korte grasland van boeren. Die boeren zullen iedere gans per definitie een rotgans vinden. Ik vind ze alvast geweldig, wanneer ze zo ‘horrehorrehorrehorre’ met hun propellor-geluid over je heen komen vliegen.
Rotganzen in de vlag van Wieringen als eilander totemdier, hier bij de Michaelskerk van Oosterland
Dat zeegras talen die rotganzen niet meer naar. Dit zorgen-grasje is nu hooguit nog een voedselbron voor subsidiepot grazende natuurherstellers van Programma Rijke Waddenzee (PRW). Met zeegras-transplantaties willen deze groen geverfde Salon-socialisten rond Hein Sas en Wouter van Dieren dan die grote zeegrasmatten terug krijgen. De velden van weleer. Dat ideaal van grote zeegrasvelden staat ook in het streefbeeld van de Rijke Waddenzee voor 2030.
De natuur van 1935- voor afsluiting van de Zuiderzee – die blijft helaas maar niet meer terugkomen. Je kunt alleen de natuur krijgen zoals die worden kan. Maar de subsidiepotten smaken er voor Hein Sas en co vooralsnog niet minder zoet om.
Zwartbuik(?)-rotganzen bij kerk van Westerland samen met enkele brandganzen (witte kop), beide uit Siberie
Idealen: eigenbelang waarvoor een ander moet betalen
Je zou die PRW-mensen naar Siberië kunnen sturen, omdat ze anderen laten betalen voor hun idealen. Maar ach, een paar mensen die wat geld opmaken aan zeegras, er zijn ergere dingen te bedenken.
Zo geef je met een groen excuus wat talentloze mensen toch een vorm van Basisinkomen en hoop je dat ze zich verder koest houden.
Het geld pompen in PRW en zeegrasherstel, dat is ook een reden voor grootschalig optimisme in plaats van reden tot klagen. Als wij tonnen euro’s tot miljoenen uitgeven aan zeegras-herstel, dan leven wij in het meest welvarende en vredige land op aarde. De vlag kan uit. Beter proberen zeegras terug te krijgen voor een paar ton euro, dan miljarden weggooien aan ABN Amro of windturbine-subsidies.
Jan de Rotgans, Wonderlijk beestje, zo helemaal naar de kop van Siberie vliegen om daar je portie ellende te ontmoeten in de vorm van poolvossen (vaste land) en hongerige meeuwen (eilanden) die je kroost opvreten.
Jan Rotgans, WR130
Ingenieurs van de Ziel die natuur willen sturen
Er is een ander verhaal te vertellen, dat de relatie belicht tussen rotganzen, mensen en omgang met de natuur. Namelijk die met een andere wat ruigere vorm van Socialisme dan Salon-socialisme. Dat van Stalin, ook wel Stalinisme genoemd. Heeft PRW groene idealen waarvoor een ander geld moet betalen. Die Stalin had idealen waar anderen met hun leven voor moesten betalen.
Frank Westerman beschreef in zijn boek Ingenieurs van de Ziel de Sovjet-tijd, een vorm van Socialisme dat hij het meest bizarre sociale experiment uit de menselijke geschiedenis noemde. Schrijvers werden door het regime van Lenin en Stalin gebruikt als sociale ingenieurs die de menselijke natuur kneden naar de idealen van socialisten.
De Sovjet-ingenieurs leefden zich uit op Moeder natuur, voor de overwinning van het Socialisme op die natuur met megalomane prestigeprojecten. Complete rivierenlopen werden verlegd, er moest landbouw in de woestijn mogelijk worden.
En waar gehakt werd, daar vielen dan wat menselijke spaanders.
Hoe onschuldig is dit dan:
Vismigratie-rivieren om de migratie van miljoenen toeristen naar Kornwerderzand op gang te brengen voor het prestige van provinciebestuurders, een Deltacommissie met Rijkswaterstaat die zeespiegelstijging met factor 3 opblaast ter vulling van de publieke opdracht-portefeuille met planetaire noodzaak.
Overwinning van het salonsocialisme op de natuur: het stoken van bomen voor klimaat-vijfjarenplannen, ook op Wieringen
Energieakkoorden om met windturbines het klimaat te koelen, bos uit Amerika en uit je eigen gesnoeide natuur in klimaatkachels in brand steken voor klimaat-vijfjarenplannen. De overwinning van het klimaat-socialisme op de natuur.
Mensen blijven rare wezens, vooral normale mensen zijn knettergek. Toen in de tijd van Stalin waren ze ook knettergek. Maar de aller-normaalsten hadden de politieke wind nog ietsje meer mee.
Wieringer graf: de rotganzen dienden in Goelagkampen als bron tegen de hongerdood
Rotganzen die door het socialisme plots van Wieringen verdwenen
Andersdenkenden voor gek verklaren zoals de Groene Amsterdammer nu doet bij mij, met Subsidiepot Xandra Schutte. Klein bier is het.
De diehard-socialisten uit het kamp van Stalin stuurden dwarsdenkenden met miljoenen naar de Goelag voor slavenarbeid in Siberie. Kijk, dat is andere koek dan gekke Henk genoemd worden in een krant die je toch niet leest: Dagblad Trouw.
De catering was daar in Siberie- laten we zeggen- ondermaats. En dan komt het Wieringer totemdier, de rotgans weer in ons verhaaltje terug.
Als Goelag-slaven in Siberie niet bij bosjes van de honger stierven, dan zochten ze voedsel uit de natuur om ze heen. Rotganzenvlees bijvoorbeeld. Er waren speciale jachtbrigades om de slaven te voeden. Al die hongerige Goelag-arbeiders zijn een verklaring voor wat het ‘Ornithologisch Raadsel’ van de jaren ’30 werd genoemd. Het plotse verdwijnen van de Wieringer totemdieren. We citeren Westerman (blz 284)
De stelling dat de jachtbrigades van de Goelagkampen in het arctische Rusland mede de terugval van de rotganspopulatie hebben veroorzaakt, is afkomstig van de Pools-Duitse ornitholoog Eugeniusz Nowak in het artikel Jagdaktivitaten in der Vergangenheit und heute als Einflussfaktor auf Gansepopulationen und andere Vogel Nordsiberiens.
Onze eigen variant op Larus taymirensis, de Siberische ganzenvreter, Daar stopt hij blij van zin, ook zo een Rotganzenkuiken in
Andermaal een aanwijzing dat je het op- en neergaan van populaties niet direct moet aanwenden als koorts-thermometer voor ‘De Aarde’ of het ecosysteem waarvoor jij subsidie krijgt. Er is niets zo complex als de realiteit, je kunt er het beste maar geen mening over hebben. Voor je het weet doe je de werkelijkheid dan ernstig te kort.
Wieringen is oude grond, een eiland door polders ingekapseld dat weer los wil komen
Meeuwen-muilen
Momenteel vliegen er weer 5 met dataloggers gezenderde rotganzen rond, als arbeiders die het NIOO-KNAW naar Siberie stuurt om de promotie mogelijk te maken van ecoloog Thomas Lameris: zo kun je exact de locatie op trek aflezen, als ze die akelige reis voorbij Nova Zembla naar de kop van Siberie afleggen vanaf Wieringen.
Ook de Groninger auguren Bart Ebbinge en collegae volgen de Rotgans naar Siberie. De ganzen broeden op het Taymir-Peninsula van Siberie, en wanneer ze in de rui zitten en niet kunnen vliegen rusten ze op eilandjes. Kan de poolvos ze niet pakken.
Opwarming gaat in het arctisch gebied sneller dan hier. Door het ontdooien van de permafrost komen daar de laatste decennia ook allemaal goed geconserveerde mammoeten boven.
Die milieuverandering kan ook een invloed zijn op andere biologische cycli. Die rotganzen hebben meer broedsucces, wanneer hun roofvijanden zich kunnen volstoppen met lemmingen. Die lemmingen komen in explosies, piekjaren. Zijn die lemmingen er niet, dan zijn de kuikens van rotganzen de hoofd-snack van Larus taymirensis, zeg maar de Siberische zilvermeeuw.
Zo komt er in jaren met weinig lemmingen bijna geen enkel eerstejaars Rotgans mee vliegen uit Siberië naar Wieringen, en zie je bijna enkel volwassen ganzen, zo schreef Ebbinge.
Het wemelt er weer van
…op de zompige velden van treurnis in bezit van Staatsbosbeheer met haar oranje bordjes voor het oranje-gevoel
Zoals je ziet, zijn rotganzen nu alles behalve zeldzaam. Andermaal een pleidooi om ‘zeldzaamheid’ niet tot criterium van ‘bijzonder’ te maken bij dieren. De rotgans is zo aardig omdat hij het Wieringer totemdier is met een culturele status, naamgever aan menselijke families. En het is een wonderlijk beestje dat pendelt tussen de polder en poolkappen.
Stoer toch?
Je mag dus wel wat bewondering tonen voor het beestje, dat ook maar zijn best doet om te overleven in de keiharde natuur. Net als iedereen.
Ganzentrek over oude Wieringerdijk: let op het verschil in waterpeil met Amsteldiep
Toch kun je ‘m ook oerstom noemen.
Immers, zijn nauwe verwant de brandgans die ook altijd naar Siberië vloog, die is al in Nederland gaan broeden met 5-10 duizend paren. Dat scheelt een gevaarlijke reis van duizenden kilometers langs de arctische kust.
Een dier heeft geen ‘voldoende kou’ nodig, wel voedsel, energie en daarbij kiest het een optimale fourageer-strategie, het maakt een afweging van Energy Return on Energy Invested (EROEI). En zo kan dus een arctische gans, plots duizenden kilometers zuidelijker gaan broeden. Waar Klimaat-socialisten juist roepen dat soorten met opwarming naar het noorden moeten vluchten als klimaatvluchteling.
Dat klinkt biologisch gezien niet erg eh..logisch.
De NIOO-onderzoekers betalen hun Rotgans-stalking uit klimaatgelden volgens het ‘our climate is changing’-verhaal. Alsof alle gevolgen van iets warmer weer ook per definitie slecht zijn. Maar opwarming zelf, meerdere graden in Siberie, daarvan gaan die adaptieve beestjes niet op hun rug liggen. Die opwarming kan ook netto gunstig zijn. Zo kunnen ganzen ook een strategie van aanpassing in traditioneel gedrag kiezen, die ze veel energie bespaart: blijf gewoon lekker veilig in zo’n vette polder.
Je moet de natuur ook niet willen overwinnen. De natuur onderzoeken en bekijken is veel leuker en het scheelt al snel weer een paar lijken. Biologie is altijd boeiend, met ideologie kun je op zijn best alleen maar ruzie krijgen.
Moraal van het verhaal:
- In de natuur heeft alles invloed op alles, zodat je niet 1 simplistische oorzaak kunt noemen. Tenzij je met je kop in Dagblad Trouw wilt staan of vrienden wilt zijn met Jesse Klaver
- (Salon-/Nationaal/)socialistische idealen zijn doorgaans een vorm van eigenbelang, waarvoor een ander moet betalen.
- Het Wieringer totemdier de rotgans, daar mag je best een paar polders met gras voor reserveren. Die arme ganzen hebben het al rot genoeg.
- Wieringer rotganzen-worst, is dat al te krijgen? Zou DE ideale borrelhap bij een Wieringer biertje zijn en er zijn er meer dan genoeg.
Pardon, het stuk was wat te vlot gepubliceerd, zodat je er mogelijk niets van begreep. Volgens mij is dat nu verholpen met wat eindredactie
Blijft mijn vraag staan: kun je gerookte rotganzen-borst krijgen op Wieringen?
Rotmans moet dan oorspronkelijk in de 19de eeuw een kerkelijkambtelijke verschrijving in het geboorte register van de protestantse kerk in Wieringen zijn geweest. Altijd vermoed dat Rotmans aan een vergissing te koppelen is geweest. :-)
Mooie stukje land dat Wieringen, in de 50 iger jaren kwam ik daar al, ons mooie plekje bij de oude wier haven van den Oever, water stroomde daar de wieringenmeer in, er achter lag de boezem met zijn watermolen, varen door de toen nog bestaande wiervelden aan de zoete kant van de dijk, door de vervuiling verdwenen, mooi viswater, Postma verhuurde nog zijn visbootjes, bij tante pietje op de haven was het goed vertoefen, bij de Haan was de Tong het lekkerste op hun menu, later bij Max in zijn café boerderij, en vooral lieve en fijne mensen die Wieringers, er woonden ook wat Schoklanders, en ze konden met weinig rond komen, ja mooie herinneringen.
Onze droom werd vermoord door de snelweg, die precies over ond kommetje kwam te liggen, de oude haven van den Oever gemaakt van wierdijken, is vooraltijd verloren, en wij werden dolende ridders, we kregen wel een andere ligplaats, maar toch het werd nooit meer zo als vroeger de oude wieringer visserschepen, de Aken kregen er hun laatste rust plaats, maar na al die jaren hebben wen nog heimwee naar ons plekje op Wieringen!
leuk stuk trouwens over die Rotganzen, ja die hoorden er bij, net als het kappelletje van den Oever wat zo nodig naar het openlucht museum in Enkhuizen moest, met het zwaard van Lange Pier en al ! Groet Jenne