Als je de mainstream media mag geloven, lopen we een grote kans om ons Waddengebied te verliezen. Onlangs weer grote stukken in de kranten. De Tweede Kamer in verwarring! En dat op het moment dat we midden in een kabinetsformatie zitten!
Om het kort weer te geven: het Waddengebied bestaat uit dynamisch zandplaten, een paar eilanden en forse geulen waardoor zeer sterke stroming ontstaat als gevolg van grote eb en vloed bewegingen. Ook de eilanden zijn door de eeuwen heen niet statisch. Stukken verdwijnen in zee en aan de ander kant wordt weer opgebouwd, zodat het lijkt alsof ze door de eeuwen heen van plaats veranderen. De bodem is dan ook door aanspoelend en wegspoelend slib en zand in een bijna “dynamisch” evenwicht. De zandtoevoer was iets groter dan de afvoer. Tot op heden was het zo dat er sprake was van een zodanig evenwicht, dat besloten is het risico van bodemdaling door zoutwinning en gaswinning in de omgeving te accepteren, omdat uit de praktijk bleek dat deze bodemdaling gecompenseerd werd door toevoer van slib en zand. Nu komt de waarschuwing dat door de opwarming, de temperatuur van het zeewater zal toenemen en de smelt van landijs in de nabije toekomst een zodanige stijging van de zeespiegel zal veroorzaken dat er een groot risico bestaat dat de wadden binnen deze eeuw zouden kunnen verdwijnen. De toevoer van zand en slib kan dit niet meer opvangen, lees ik in het Dagblad van het Noorden.
Laten we eens kijken welke invloedsfactoren dit dynamisch evenwicht zo ernstig kunnen verstoren.
1. Het bovengenoemde effect van zout en gaswinning met bodemdaling als gevolg.
2. Sinds de Kleine IJstijd is er al vele eeuwen sprake van een licht daling van ons land. Door het afsmelten van de ijsmassa boven Scandinavië, Finland en Noord-West Rusland stijgt daar de bodem en daalt de bodem bij ons al vele eeuwen lang.
3. De opwarming van de zee, waardoor er uitzetting van water zal plaats vinden.
4. Gravitatie-effecten. Door smelt van landijs worden een grote massa ijs in de vorm van water over de wereld verdeeld. Maar er komt niet overal evenveel massa terecht. Er zijn zelfs gebieden waar sprake kan zijn van een lichte daling en er zijn plaatsen waar het water zich meer zal ophopen, waardoor er sprake kan zijn van een extra stijging. Het gravitatie-effect is dan ook een ingewikkeld verhaal. Maar in de praktijk komt het erop neer dat we van de smelt van ijs rond de Noordpool niet zo veel last hebben. Voor ons is de smelt van landijs op de Zuidpool veel gevaarlijker. Dan zal er pas echt sprake zijn van stijging van de zeespiegel in onze regio.
5. De smelt van landijs op de Noord- en Zuidpool.
Waar het bij ons verhaal over de Waddenzee om gaat zijn de punten 3, 4 en 5.
Bij punt 3 rijst de vraag hoeveel invloed een verhoging van de luchttemperatuur heeft op de opwarming van het zeewater. Laten we dan daar eerst eens naar kijken. Het komt in grote lijnen neer op het verschil in opslagvermogen van warmte in water en in lucht. Water kan veel meer warmte opnemen dan lucht, zonder dat er sprake is van een grote temperatuurstijging. Het KNMI geeft in een rapport uit 2011 daarover het volgende weer:
“De bovenlaag van de oceaan is tegen de verwachtingen in sinds 2003 niet meer warmer geworden, ondanks de toename van broeikasgassen in de lucht. Een KNMI-studie toont aan dat de bovenste oceaanlaag koel is gebleven door natuurlijke variaties in het klimaat. Een deel van de warmtestraling is hierdoor teruggekaatst naar de ruimte en een deel van de warmte is in de diepere lagen van de oceaan opgeslagen. De oceaantemperatuur is 0,02 graden Celsius minder gestegen dan verwacht. Een fractie van een graad, maar omgerekend is dit een grote hoeveelheid warmte. Als hiermee de lucht zou zijn opgewarmd, dan zou het de afgelopen acht jaar 5 graden warmer zijn geworden. Dat is niet gebeurd. Ook een warmere bodem of meer afsmelten van land- en zeeijs dan verwacht, is uitgebleven. Hoe komt het dat de bovenlaag van de oceaan acht jaar lang niet warmer is geworden, ondanks de toename van broeikasgassen?”
Bron hier.
Tot nu toe hebben we het over waarnemingen: gemeten waarden. Het zijn uitkomsten van praktijkmetingen die niet helemaal aansluiten op het broeikasalarm. Dat betekent dat je je als wetenschapper dan zou moeten afvragen wat daarvan de oorzaken zouden kunnen zijn. Zijn er meer invloedsfactoren? Klopt de theorie wel? Maar nee, het KNMI gaat ervan uit dat de theorie juist is en de warmte ergens gebleven moet zijn.
Als eerste grijpen ze dan naar een nieuw model. Daarbij nemen ze als uitgangspunt aan dat de theorie moet kloppen en er ondanks de temperatuurmetingen extra opwarming moet zijn. Zo verlaten ze het pad van de zuivere wetenschap. Op basis van modelberekeningen komen ze dan met de volgende tekst.
“De verdwenen warmte is gevonden. De warmte is extra uitgestraald naar de ruimte en naar de diepere lagen van de oceanen gezakt.”
In de werkelijke wereld hebben ze niets gevonden. Er zijn geen bewijzen, maar een modelmatige vertaling van hun opwarmingstheorie, die bewijs uit de praktijk weer kloppend moet maken met hun alarmistische koers. Tot zover het KNMI, die met modelberekeningen verklaart waarom er geen opwarming plaatsvindt in de praktijk.
Laten we nu eens kijken naar smelt. Zoals ik al aangaf heeft de smelt van het landijs rond de Noordpool bij ons niet direct een gevaarlijke zeespiegelstijging tot gevolg. Dat wordt voorkomen door het gravitatie-effect. Vandaar dat het KNMI, uitgaande van modelberekeningen, aankomt met smelt op de zuidpool, het gebied op onze wereld met de grootste ijsmassa. Het is ook een gebied waar vulkanische activiteit plaatsvindt onder het ijs, waardoor soms hele grote stukken aan de randen kunnen afbreken en wegdrijven.
Laten we eens kijken naar de fact sheet waarop het hele verhaal over het zinkende wad is gebaseerd. Dit is de kern:
“Er bestaan meerdere factoren die kunnen leiden tot het optreden van substantiële regionale verschillen in de 21ste-eeuwse absolute zeespiegelstijging. De onzekerheid rond deze factoren veroorzaakt verdere spreiding in 21ste-eeuwse zeespiegelprojecties voor de Noordzee en de Waddenzee. High end-verwachtingen (zoals bovenstaande KNMI-scenario) gaan uit van een relatief groot aandeel Antarctische afsmelting. Via gravitatie-effecten (geoïde-verandering) en ‘poolwandel’ kan dit leiden tot een lokale uitvergroting van de mondiale zeespiegelstijging (ordegrootte ‘enkele procenten’ – indicatief getal: +9 procent). Als voorbeeld: een typisch high end mondiaal zeespiegelstijgingsscenario van 2 meter moet dan geïnterpreteerd worden als ‘meer dan 2 meter’ (indicatief: 2m18) – voor de Noordzee en de Waddenzee.”
Bron hier.
In hun verhaal hebben ze het over gravitatie-effecten. Vandaar dat ze niet kijken naar de smelt van het landijs rond de Noordpool, maar wel over de grote risico’s van de smelt van de ijsmassa op de Zuidpool. Uit hun modelberekeningen blijkt dat we rekening moeten houden met een mogelijke stijging van de zeespiegel in onze omgeving tot wel 2 meter. Ook hier weer een scenario waar een enorme ramp voorspeld wordt en paniek wordt gezaaid.
De vragen die dan rijzen, zijn de volgende. Hoe zit het met de smelt van het landijs op de Zuidpool? Hoeveel was de smelt van het landijs de afgelopen periode? En sluit dit aan op de voorspelde afname van het landijs in het Waddenzeeverhaal?
Als we ons nu richten op de Zuidpool en daar de metingen t.a.v. de toe- of afname van het landijs bijhalen, dan hebben we een beter beeld van mogelijke gevaren ten aanzien van de zeespiegelstijging in onze regio. Daarover zien we in een rapport NASA het volgende.
“NASA Study: Mass Gains of Antarctic Ice Sheet Greater than Losses
A new NASA study says that Antarctica is overall accumulating ice. Still, areas of the continent, like the Antarctic Peninsula photographed above, have increased their mass loss in the last decades.
A new NASA study says that an increase in Antarctic snow accumulation that began 10,000 years ago is currently adding enough ice to the continent to outweigh the increased losses from its thinning glaciers. The research challenges the conclusions of other studies, including the Intergovernmental Panel on Climate Change’s (IPCC) 2013 report, which says that Antarctica is overall losing land ice. According to the new analysis of satellite data, the Antarctic ice sheet showed a net gain of 112 billion tons of ice a year from 1992 to 2001. That net gain slowed to 82 billion tons of ice per year between 2003 and 2008.
Bron hier.
Samenvatting
- De via modelberekeningen door het KNMI en IPCC voorspelde opwarming van de atmosfeer is in de periode 2003 en 2011 niet gemeten. Vandaar dat het KNMI met computermodellen is gaan verklaren waarom de warmte er niet is. Dan komt het met extra uitstraling (buiten de stralingsmodellen om) en opwarming van oceaanwater, waarover onvoldoende data beschikbaar zijn. Toch grote koppen: “De verdwenen warmte gevonden.” Ja? Waar? Alleen in hun supercomputer.
- Uit de rapportage van NASA blijkt dat de hoeveelheid landijs op Antarctica toeneemt, ondanks alarmerende berichtgeving gedurende de afgelopen decennia.
Dus ook hier komt het KNMI weer met modelberekeningen, waaruit blijkt dat we van de smelt van dat landijs op de Zuidpool een enorme zeespiegelstijging kunnen verwachten en zelfs het wad daardoor zal verdrinken.
De vraag rijst wie er voordeel heeft van het in stand houden van klimaatpaniek. Kijk ook nog hier eens naar toen het KNMI nog uitging van metingen zoals het een wetenschappelijk instituut betaamt.
“Hoeveel is de zeespiegel wereldwijd gestegen in de 20e eeuw? Wereldwijd is de zeespiegel tussen 1901 en 2010 gestegen met 17 tot 21 centimeter. Het gemiddelde tempo van zeespiegelstijging over die periode bedroeg 1.5 tot 1.9 millimeter per jaar. Vanaf 1993 wordt er gemeten met satellieten met het volgende resultaat: De zeespiegel stijgt de laatste jaren sneller: satellietmetingen laten een wereldgemiddelde zeespiegelstijging van 2.8 tot 3.6 millimeter per jaar zien tussen 1993 en 2010. ruim 3 millimeter per jaar zien voor de periode 1993-2003. Omdat de reeks van satellietmetingen nog relatief kort is kan niet worden uitgesloten dat deze versnelling (deels) veroorzaakt wordt door natuurlijke schommelingen in het zeeniveau door variaties in zeestromingen.”
Eigenlijk weten ze het niet. De metingen zijn te kort en er is overgeschakeld van meten met peilschalen naar satellietmetingen.
PS
Een mogelijke verklaring van het verschil tussen de metingen met peilschalen en satellieten is de volgende. Met peilschalen werd alleen gemeten aan de kusten en dan zodanig dat de invloed van golven minimaal is. Met satellieten wordt de oppervlakte van de oceanen gemeten. Daar kunnen meetfouten voorkomen door golfvorming, ophoping van water bij oceaanoscillaties en stuwing door grote weersystemen.
Uit een ander rapport van de NASA blijkt natuurlijk dat het land ijs op Antarctica afneemt
Maar dar rapport vergeet Hugo natuurlijk gewoon weer te vermelden
Dat heb je met sceptici die kunnen heel goed informatie die niet aan hun mening voldoet vergeten
Vreemd dat “sceptici” er op staan dat satelieten het meest geschikt zijn om de globale temperatuur te meten maar totaal ongeschikt zijn als het gaat om de zeespiegelstijging te meten of het meten van ijsmassa
Oh en natuurlijk is de verdwenen warmte ook gewoon gevonden niet in de supercomputer maar gewoon gemeten
Henk de tekst van het KNMI is duidelijk.
“Voor hun onderzoek ‘Op zoek naar de ‘verdwenen warmte’ in de bovenlaag van de oceaan’ hebben KNMI-klimaatwetenschappers Caroline Katsman en Geert Jan van Oldenborgh gebruik gemaakt van berekeningen met een state-of-the-art klimaatmodel in het ESSENCE-project. De beschikbare tijdreeksen van de temperatuurmetingen van de oceanen zijn namelijk te kort en de gegevens te onzeker.”
Stop nu eens met onzin uitkramen .
Hugo,
OHC wordt vrij duyidelijk bepaald nadat de temperaturen door ARGO zijn gemeten.
Uiteraard is de wetenschap door gegaan na 2011
En iedereen maar denken dat het klimaatconcilie beëindigd was omdat “the science is settled”.
Men kan toch alles verklaren, dan is stoppen en wat nuttigs gaan doen toch beter?
Iets van 0,0007K is niet gemeten, via een model zijn metingen van een paar duizend (drijvende) boeien bewerkt. Dat is zoiets als de gemiddelde land temperatuur(verhoging) vaststellen met 100 of zo meetstations.
De meest aannemelijke reden voor de heisa: de waddengraaiers zien de subsidie via de aardgasbaten opdrogen.
A.u.b. wetenschappelijk onderbouwen Henk.
Ach Werf,
doe je best eens en ga op zoek naar wetenschappelijke informatie, er is echt heel veel te vinden als je gewoon goed zoekt en de “sceptische” blogs gewoon vergeet
https://svs.gsfc.nasa.gov/4376
Het werk van Zwally houd natuurlijk op in 2008
Vergeet Hugo er natuulijk bij te vertellen
Henk hier wordt een proces beschreven wat 10.000 jaar terug is gestart en heel antartica betreft.
A new NASA study says that an increase in Antarctic snow accumulation that began 10,000 years ago is currently adding enough ice to the continent to outweigh the increased losses from its thinning glaciers.
In mijn tekst geef ij het volgende aan:
Laten we nu eens kijken naar smelt. Zoals ik al aangaf heeft de smelt van het landijs rond de Noordpool bij ons niet direct een gevaarlijke zeespiegelstijging tot gevolg. Dat wordt voorkomen door het gravitatie-effect. Vandaar dat het KNMI, uitgaande van modelberekeningen, aankomt met smelt op de zuidpool, het gebied op onze wereld met de grootste ijsmassa. Het is ook een gebied waar vulkanische activiteit plaatsvindt onder het ijs, waardoor soms hele grote stukken aan de randen kunnen afbreken en wegdrijven.”
En wat denk je beste Henk waar jouw link over gaat.
En dat voer je nu als bewijs aan nogmaals je draagt niet echt iets bij.
Hugo,
Jouw studie houdt op in 2008 die van mij loopt door tot 2014
Leer lezen en probeer na te denken voordat je verongelukt blog stukjes schrijft waar je heel harde conclusies trekt die de auteur van de studie met veel omzichtigheid opschrijft
Wat ook hier weer opvalt is de rol van het KNMI .
Dit is niet de eerste keer en zal ook niet de laatste zijn kijk maar eens naar code oranje voor het klimaat.
http://climategate.nl/2015/11/24/48955/
Inderdaad het KNMI informeerd zo goed en zo kwaad als het gaat over het klimaat met de meest up to dat informatie.
Daarna doen “sceptici” aan kersenplukken en proberen de woorden van het KNMI te verdraaien
“Broken links” op de KNMI-website te over, herhaaldelijk gemeld.
Wat dat betreft is het daar organisatorisch een zootje.
Wat minder overdreven PR en meer oog voor details zou wenselijk zijn.
Kan natuurlijk liggen dat er nadruk moet worden gelegd op het feit dat het voormalige instituut gewoon een agentschap is en bij zo’n organisatievorm is slordigheid gewoonte en politiek bepaald.
KNMI heeft een dubieuze reputatie opgebouwd in het wegpoetsen (“corrigeren” noemen ze dat) van historische (record) warmte metingen en het bakken van pseudo-wetenschappelijke klimaatscenario’s: http://climategate.nl/2014/05/27/tja-wat-moet-je-nu-met-de-nieuwe-knmi-klimaatscenarios/
Het grappige is dat de lopende trend in De Bilt (28 jaar periode) afnemend is, evenals de versnelling (dT/dt2) die negatief “dreigt” te worden.
Hetzelfde geldt voor de langlopende CET-reeks (Central England Temperature).
Cruz, Jan. 19 2016 regarding NASA: Has anyone noticed in the past couple of years, the theory has magically changed a third time? Now none of the alarmists say ‘global warming’ anymore — now it’s ‘climate change.’ … If you are a big government politician, if you want more power, climate change is the perfect pseudoscientific theory. How many of y’all remember high school biology? Remember the scientific method? You start with a hypothesis and then you use evidence to try to disprove the hypothesis, to test it to see if it’s true. Climate change is the perfect pseudoscientific theory because it can never, ever, ever be disproven. If it gets hotter or colder, wetter or drier — the climate has always changed since the beginning of time. It will continue to change till the end of time.
Schefffer
De boefjes hebben dan ook stiekem zonder dat iemand het merkte het IPAGW omgedoopt in het ipcc
En dat zonder dat iemand het merkte
Uit mijn modelberekeningen blijkt dat het Dagblad van het Noorden binnen tien jaar is verdwenen én dat Henk voor het einde van deze eeuw met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid de kraaienmars heeft geblazen.
Twee zaken waar ik me niet zo druk over maak.
Ik wordt er niet goed van dat er altijd voorspellingen op lange termijn worden gedaan. Die we niet kunnen verifieren dus.
Dit is junk science, een hypothese of theorie moet de kans krijgen al dan niet gefalsificeerd te worden.
Ach Erik
Kijk eens naar de voorspellingen van James hanssen uit de jaren 80 van de vorige eeuw die voldoen prima
Probeer dat eens met een sceptische voorspelling van 5 jaar geleden te vergelijken en kijk naar de verschillen
Maar als je niet serieus op zoek gaat kan je natuurlijk lekker hard NEE blijven roepen
Dat past natuuurlijk veel beter in je agenda
Henk, je mag er altijd een draai aan geven en ik ben helemaal voor een beetje – neen, zelfs een flinke dosis – humor, maar “de voorspellingen van James hanssen uit de jaren 80 van de vorige eeuw die voldoen prima” …
Heb je die voorspellingen al eens opgezocht ? .. al eens nagelezen ? …
Ik weet dat ik heel veel van je vraag als ik je richting Tony Heller stuur, maar hey, jij doet met mij hetzelfde met die links naar Taminiau .. en ik lees er wel degelijk geregeld van .. niet altijd, dat kan mijn maag niet aan, maar wel geregeld …
Wel dan, lees eens https://realclimatescience.com/2016/06/30th-anniversary-of-the-first-great-global-warming-fail/ … Compleet met knipseltjes uit een krant Van toen … En de bijhorende gegevens over toen en nu …
Voorspeld was een aantal graden Celsius warmer … En het uiteindelijke resultaat is AMPER warmer …
Duc,
in tegenstelling tot Tony Heller is Tamino wel betrouwbare blogs.
Ga je serieus kijken naar de voorspelling van Hanssen dan ziet het er zo uit
https://www.skepticalscience.com/lessons-from-past-predictions-hansen-1981.html
Henk, waarom is Tamino betrouwbaarder dan Toni Heller.
Heller toont het gesjoemel met datareeksen aan. Dat moeten we toch toejuichen? Niemand is gebaat bij foute datareeksen, welke nobele bedoelingen men ook heeft.
Het enige wat Tony heller aantoond is dat er heel veel naieve mensen zijn die alles geloven zoals ErikN
Keer op keer blijkt dat Tony veel wind maakt terwijl hij inhoudelijk er helemaal naast zit
hans/henk
Keer op keer blijkt dat Tony veel wind maakt terwijl hij inhoudelijk er helemaal naast zit
Bewijs hanshenk?
ok … Hansen et al. 1981 is – eerste zicht – minder alarmistisch dan Hansen in de newspapers van rond die tijd …
op termijn zal met absolute zekerheid iemand zijn ongelijk moeten toegeven, maar ik vrees dat het voorlopig hier niet zal gebeuren …
ik heb veel meer tijd nodig om Hansen 1981 te bekijken, en die heb ik voorlopig niet echt … bovendien blijft er het probleem dat( we (i.e. alarmisten en sceptici) naar verschillende data-bronnen blijven refereren … ook dan nog verschillende eenheden, diverse scenario’s, … eigenlijk een zootje … maar, bon, dat is het nu eenmaal …
we komen er nog terug …
Ach, je past wat historische gegevens aan om gelijk te krijgen.
In andere disciplines zou het geschiedsvervalsing heten.
Wel gebruikelijk bij extreem linksgeorienteerden uit de politieke wetenschap: Stalin was een lieverd, Mao een doetje en Pol Pot een groot vaderlander.
En Hitler was links
Slaap lekker Boels.
Inderdaad en Mussolini ook.
Ik weet een prima manier om de Waddenzee te redden: bouw in alle zeegaten tussen de eilanden een dam zoals bij de Oosterschelde, en reguleer daarmee het waterniveau in de Waddenzee. Dan zijn de Wadden helemaal klimaatproof, en het achterliggende land hoeft ook geen Deltadijken meer te hebben.
Nog beter is het om dit bij de helft van de Waddenzee te doen, zodat we het verschil tussen wel en niet behandelen kunnen meten, en een optimaal zeeniveau uitrekenen. Een ideale speeltuin voor waterstaatingenieurs en biologen.
Frans
Het unieke karakter van de waddenzee is de vrije in en uitstroom van water inclusief slib en zand een specifiek gebeid wat ontstaan is door een combinatie van zeestromingen en de uitstroom van slib uit onze rivieren. Het is een gebied met een ongekend mooie biotoop met een grote voedselrijkdom. Het is de kraamkamer van veel vissoorten en schaaldieren.
Met name trekvogels gebruiken het gebied als fourageplaats op weg naar het noorden en het zuiden.
Ga je daar dammen in bouwen dan daalt de doorstroomsnelheid en heb je geen waddenzee meer.
Wegens technische moeilijkheden namens Hugo Matthijssen.
Frans
Het unieke karakter van de Waddenzee is de vrije in en uitstroom van water inclusief slib en zand, een specifiek gebeid wat ontstaan is door een combinatie van zeestromingen en de uitstroom van slib uit onze rivieren. Het is een gebied met een ongekend mooie biotoop met een grote voedselrijkdom, de kraamkamer van veel vissoorten en schaaldieren.
Met name trekvogels gebruiken het gebied als fourageplaats op weg naar het noorden en het zuiden.
Ga je daar dammen in bouwen dan daalt de doorstroomsnelheid en heb je geen Waddenzee meer.
Compromis:
Laat ieder geloven wat ie wil maar val daar de ander niet mee lastig. Politiek hou je buiten de CO2 reductie religie en laat NGO’s alles regelen via donaties van klimaat guru’s en hun volgelingen en laat hen ergens op de oceaan molentjes bouwen en zonnepaneeltempels in de sahara.. De Klimaat realisten zorgen dan met de overheid voor bescherming tegen klimaatveranderingen van het land door bijvoorbeeld dijken te verhogen. Religie en realisme kunnen toch goed gescheiden naast elkaar bestaan.
Koos
In Nederland dragen de overheid en het bedrijfsleven de groene kerk.
Het beleid in Nederland is op dit geloof gebaseerd en de burger mag de aflaten betalen die door de overheid worden doorgesluisd naar het bedrijfsleven.
De SDE+ regeling is zo ingericht dat het bedrijfsleven vraagt en de burger betaald.
Ons land en Vlaanderen werden op 1 november 1570 getroffen door de “Allerheiligenvloed”. Een lange periode van storm zwiepte het water tot ongekende hoogten, nog hoger dan die bij de Watersnood van 1953. Talloze dijken aan de Hollandse kusten begaven het, waardoor zich enorme overstromingen voor deden en een reusachtige ravage werd aangericht. Het totale aantal doden, het buitenland meegerekend, moet boven de 20.000 hebben gelegen, waarvan minstens 3.000 doden in Friesland en Groningen, maar precieze gegevens zijn niet bekend. Tienduizenden mensen werden dakloos, veestapels werden verzwolgen en wintervoorraden vernietigd. De Allerheiligenvloed markeert het ontstaan van het Verdronken Land van Saeftinghe, en het verdwijnen van het eiland Bosch in de Waddenzee. Het verdwijnen van het eiland Bosch (gelegen in de provincie Groningen tussen de eilanden Schiermonnikoog en Rottum) alsmede de politieke context in de Nederlanden en in het bijzonder Groningen, wordt op een spannende manier beschreven door Ynskje Penning, in haar historische roman “Stormvloed”.
Penning, Ynskje, Stormvloed: De spectaculaire ondergang van het Waddeneiland Bosch in het begin van de 80-jarige oorlog . Uitg. Noordhoek, 2006, ISBN 978 90 330 0566 4