Trouwe lezers zullen zich misschien herinneren dat ik de klimaatovereenkomst van Parijs, die door velen de hemel werd ingeprezen, ‘politiek theater’ heb genoemd. Nu horen we het ook eens van een ander. Van Nelleke Noordervliet!

Nelleke Noordervliet is een bekende romanschrijfster en columniste. Haar columns verschenen in de Volkskrant en het Historisch Nieuwsblad. Nu is ze vaste columniste bij Trouw.

Ik herinner mij nog dat zij vele jaren geleden bij een van mijn voordrachten voor een groot en hoog karaats gezelschap uit het bedrijfsleven in ‘Des Indes’ in Den Haag op de eerste rij zat. Mijn klimaatkritisch betoog van toen heeft overigens niet mogen helpen. In de jaren die erop volgden, is het Nederlandse bedrijfsleven massaal gaan meesurfen op de klimaathype, waarvan de overeenkomst van Parijs als apotheose werd gepresenteerd. Nelleke Noordervliet prikt daar doorheen.

Onlangs schreef zij een opmerkelijke column voor Trouw. Ik pik er een aantal elementen uit:

De hele wereld, een enkele spelbreker daargelaten, beloofde voor het klimaat op deze planeet te gaan zorgen. Uit alle windstreken kwamen ze aangevlogen en stookten al doende honderdduizenden liters fossiele brandstof op. De opwarming van de aarde, voor zover beïnvloedbaar door de mens, wordt een halt toegeroepen! We gaan allemaal ons best doen!

Dat was de boodschap. Iedereen mag zelf bepalen hoe hij dat doet. (En dus óf hij dat doet). Ban Ki-moon, Fabius en Hollande zijn alle drie van het toneel verdwenen. Van de beloften komt niets. Dat is niet alleen een kenmerk van veel politieke beloften, maar in het bijzonder van deze. Die voorspelling durf ik met een gerust hart te doen.

Een paar feiten, die vrij makkelijk te achterhalen zijn. China, reus waar iedereen bang voor is, werd voorlopig vrijgesteld van inspanningen, en gaat er nu zo snel mogelijk in straf tempo 700 kolencentrales bij bouwen. Ergens na 2030 gaan ze de uitstoot verminderen, na dus eerst de emissie met een onfatsoenlijke hoeveelheid (de USA heeft 600 kolencentrales in totaal) te hebben opgevoerd.

Rusland heeft een vermindering beloofd van 25 tot 30 procent van de in 1990 geproduceerde hoeveelheid. Klinkt goed. Maar in 1990 lag de Russische productie op recordhoogte om in 1991 bij de val van de Sovjet-Unie met 40 procent te verminderen. Uit dat dal is Rusland nog maar een klein beetje omhoog gekropen. Verminderen ten opzichte van 1990 betekent voorlopig dus gerust groei.

In Duitsland neemt het gebruik van fossiele brandstoffen weer toe, ondanks een grote inspanning om duurzame energie te produceren. Ook Duitsland kan de belofte moeilijk inlossen. ….

En zo kruipt menig land onder de heilige idealen van het Parijse klimaatakkoord uit. Trump is in ieder geval duidelijk: de USA doet niet mee. De euforie van 2015 was op dat moment zelf al een beschamende vertoning van valse vroomheid.

Het klimaatakkoord is een middel om welvaart gelijker te verdelen over de wereld. De oude, sterke economieën – meestal keurige democratieën – leveren in, zij worden gestraft voor hun succes, de jonge opkomende economieën – kleptocratieën, theocratieën en autocratieën – mogen op gelijker niveau komen door hun uitstoot te laten groeien. Op zichzelf is de herverdeling van welvaart een goed idee, maar gebruik daar het klimaat niet voor, en zeker niet als het klimaat het slachtoffer wordt van de poging het te redden.

De discussie over klimaatverandering is sinds jaar en dag een volkomen gepolitiseerde kwestie, waarbij een open, wetenschappelijke discussie zowel met de aanhangers als met de sceptici onmogelijk is geworden. Dogma’s, ketterijen, heksenverbrandingen, inquisitie, het verschil met godsdienst is marginaal. …

… ik zou er … graag achter willen komen of onze politici in staat zijn echt van gedachten te wisselen. Letterlijk dus: hun gedachte opgeven voor een andere gedachte. Toegeven, vasthouden, nadenken, bezwaren naar voren brengen, argumenteren, het voordeel van de twijfel geven, nadere informatie vragen.

Pas als ik van dat proces getuige kan zijn, weet ik of ik ze kan vertrouwen. En of het nog wat wordt met het klimaat.

Aldus Nelleke Noordervliet.

Zie verder hier.

Het is opvallend dat Trouw een dergelijke column publiceert. Sinds deze bijdragen (hier van 2004 en hier van 2006) zijn er in deze krant, bij mijn weten, geen kritische artikelen meer verschenen over de klimaathype en de vragen die bij het huidige klimaatbeleid rijzen. Trouw heeft in de loop der jaren enthousiast propaganda gemaakt voor de standpunten van de milieubeweging en – sterker nog – zich als fanatiek apostel van het klimaatevangelie opgesteld. Men kan zich afvragen of dit nu de rol is van een dagblad dat zich als ‘misschien wel de beste krant van Nederland’ afficheert.

Nelleke Noordervliet heeft deze opstelling nu doorbroken. Dat is goed nieuws en een hoopvol teken. Hoewel …

Ik kan uit deze tekst niet goed opmaken of zij de door de mens veroorzaakte CO2-uitstoot al dan niet als ernstige bedreiging voor de planeet ziet. Mocht dat wel zo zijn, dan kan ik haar geruststellen. Er zijn vele aanwijzingen dat dat niet het geval is.

Zou het gezonde verstand dan toch uiteindelijk zegevieren, zelfs bij Trouw?

Voor mijn eerdere bijdragen over klimaat en aanverwante zaken zie hierhier, hier, hier en hier.