Een bijdrage van André Bijkerk.

Genoeg is er al gezegd over die verschrikkelijke droogte en nu ook nog eens een hittegolf en het viel te verwachten: het is allemaal onze eigen schuld.

Van Oldenborgh:

En natuurlijk hebben de hoge temperaturen ook te maken met de opwarming van de aarde. “Het is allemaal vrij simpel: de aarde warmt op, dus warmt Nederland op en krijgen we meer hittegolven. De hittegolven zijn warmer, ongeveer drie graden, en komen vaker voor.”

Door de opwarming van de aarde is het duidelijk dat het warmer zal gaan worden.

Maar wat veroorzaakt nu precies die droogte en hitte? Hij vervolgt:

Toch is de hittegolf wel te verklaren: de droogte. “Als de zon schijnt en alles is nog groen, dan gaat er een heleboel energie zitten in het verdampen van het water. Maar als het water op is, stijgt de temperatuur. Dus als het droog is, is er meer kans op een hittegolf.”

Volkomen logisch toch? Even een zijsprong hier. Is het opgevallen wat hij hiermee impliceert? Nee? Als het vochtig is en er meer verdampt, wordt het minder warm. Hmmm. Maar in de broeikasspeculaties zorgt extra waterdamp toch juist voor meer warmte? Dat was toch die imaginaire positieve feedback die de klimaatgevoeligheid voor dubbel CO2 tot ver boven de basiswaarde van één graad Celsius moest brengen? Minder opwarming door meer verdamping is dus gewoon een negatieve feedback. Een broeikasmythe opgeblazen door eigen kamp.

Maar we moeten verder en hier is een nauwkeuriger antwoord:

We hebben dit weer omdat er een hogedrukgebied boven Scandinavië ligt. Dat geeft ons een noordoostelijke wind en die brengt veel zonneschijn en hoge temperaturen mee. Dat gebied blijft er sowieso de komende twee weken nog liggen, het is erg hardnekkig.

Kijk, daar hebben we meer aan en dat lijkt heel een stuk minder met die verschrikkelijke opwarming door CO2 te maken. Zorgt meer CO2 voor meer hogedrukgebieden boven Scandinavië? Waar is dat bewezen? Laat staan aannemelijk gemaakt? Is het geen tijd om eens te gaan uitzoeken hoe dat hardnekkig hoge drukgebied daar nu precies komt?

In 2003 hadden we ook zo’n situatie. Een Engelse meteoroloog deelde zijn vermoeden dat het wel eens het gevolg zou kunnen zijn van een grote koude vlek (de ‘big blue blob’) op de Atlantische oceaan, die de verdamping onderdrukte en hoge drukgebieden genereerde die dan vervolgens naar Noord Europa trokken. Hebben we nu zo’n koude vlek?

Wis en warempel:

De big blue blob van links naar rechts, begin juni, begin juli en eind juli:

Bron. NOAA

Hier is de blob van 2003 van links naar rechts, midden juni, midden juli en midden augustus:

Is er al eens onderzoek gedaan naar dit soort situaties? Ik heb dit gevonden, Ionita et al 2017 waarin inderdaad de big blue blob van 2015 wordt gelinkt aan een uitzonderlijke droogteperiode in midden-Europa.

Het lijkt er dus op dat die blob inderdaad een rol zou kunnen spelen bij hittegolven en droogte in Europa. Maar zo simpel is het overigens nog niet. Hier zijn alle jaren sinds 1996, waarin de oceaan oppervlakte temperaturen beschikbaar zijn, gesorteerd van linksboven de droogste in Nederland en Engeland tot rechtsonder de natste in Nederland en Engeland:

 

Linksboven weer dit jaar, waaruit duidelijk blijkt dat deze big blue blob de grootste is die ooit gemeten is. Het jaar 2003 is tweede linksboven en het jaar 2015 is derde van boven in de middelste kolom. Hieruit blijkt duidelijk dat de zaak nog niet zo eenvoudig is.

Er zijn hier in Nederland en Engeland droogtes zonder blobs maar ook nattere periodes terwijl er wel blobs zijn. Europa is echter groter en nogmaals het onderzoek van Ionita et al constateert de droogte elders bij de aanwezigheid van een forse blob. Meer dan genoeg aanleiding dacht ik, voor een aantal doctorale onderzoeken naar het verband tussen de big blue blob en droogte in Europa.

Wat veroorzaakt nu die blob? Elk jaar ontspringt hij opnieuw rond april mei aan de oostkust van Amerika en groeit al dan niet uit of verdwijnt weer geruisloos. Rond die tijd lozen de grote rivieren in Amerika het ijskoude smeltwater van de voorafgaande winters op het continent. Wie dieper graaft ziet eenzelfde verschijnsel aan de oostkust van China en Japan. Zoet smeltwater is lichter dan zeewater en blijft daardoor gewoon aan de oppervlakte. Het smeltwater van een koudere, nattere winter zal wellicht een grotere intensere big blue blob veroorzaken, die langer blijft voortbestaan. Als die blob dan inderdaad ten grondslag licht aan persistente hoge drukgebieden in Scandinavië, dan heeft de vraag wat de droogte veroorzaakt, ineens een heel ander antwoord gekregen.

Koude Amerikaanse winters dus en helemaal geen global warming.