Gatze Lettinga:

Gatze Lettinga: "Dankzij climategate kan een soort omslag plaatsvinden"

Het Wagenings universiteitsblad Resource laat enkele onderzoekers reageren op de recente commotie rondom IPCC en climategate. De vraag die Pier Vellinga, Salomon Kroonenberg, Bert Holtslag en Gatze Lettinga voorgelegd kregen luidde:

Politici zijn verontwaardigd nu er fouten staan in de rapporten van het Intergovernmental Panel on Climate Change. Slecht nieuws voor klimaatwetenschappers. Hebben zij hun geloofwaardigheid verloren?

Hieronder volgen de antwoorden en kort een reactie van mijn kant:

Pier Vellinga, hoogleraar Aardwetenschappen en klimaatverandering.aan Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR
De minister en de Kamerleden reageerden nogal overdreven op fouten in het IPCC-rapport. Ik schrok van de heftigheid en het hype-achtige van de reacties, waarbij zelfs personen werden aangevallen. Het is verontrustend dat de politiek nu zomaar beleid ter discussie stelt, waar dertig jaar onderzoek aan ten grondslag ligt. Dit illustreert ook de twijfel die er maatschappelijk bestaat nu klimaatmaatregelen financieel pijn gaan doen. Als wetenschappers moeten we echter ook de hand in eigen boezem steken. De fouten hadden niet gemaakt mogen worden, we moeten nog beter en nog zorgvuldiger werken. Door de belangen die spelen is de discussie agressiever geworden. Het is niet duidelijk wat dit voor consequenties voor toekomstig onderzoek heeft. Veel zal afhangen van het smelten van de ijskappen. Dat is een gekke gewaarwording: onze geloofwaardigheid hangt nu af van de kortetermijngrillen van het lokale klimaat. Terwijl de essentie van onze boodschap juist gaat over de risicoโ€™s voor het wereldklimaat op termijn van dertig tot honderd jaar. Als er nu ijs op het IJsselmeer ligt, zijn wij de gebeten hond.ย  Ik denk dat wetenschappers verder in hun schulp zullen kruipen, maar het is juist nu belangrijk onze kennis nog beter uit te leggen. Debat over de kwaliteit van ons onderzoek is niet erg, maar ik hoop dat dit niet ten koste gaat van het debat over CO2-vermindering.

Reactie MC: De man die bekend is geworden met het doemscenario Amersfoort aan Zee schrok nu van de heftigheid en hype-achtige karakter van de reacties. Dat moet gespeelde schrik zijn, zou je zeggen. Of zal hij oprecht bang zijn dat dit het begin van het einde is van global warming als mondiaal probleem? Daarna begint het ridiculiseren van wat er gaande is: “Als er nu ijs op het IJsselmeer ligt, zijn wij de gebeten hond.” Pier, er is meer aan de hand en er zijn inmiddels meer dan genoeg mensen die dat door hebben.

Hieronder de overige drie met een hele mooie uitsmijter…

Salomon Kroonenberg, emeritus-hoogleraar Geologie (TU Delft)
De fouten in de IPCC-rapporten stellen zonder uitzondering de zaken ernstiger voor dan ze zijn. Dat geeft voor mij aan dat er opzet in het spel is en er doelbewust is overdreven. De samenstellers van het rapport zijn erg creatief omgegaan met de wetenschappelijke feiten. Er zijn er veel citaties van grijze literatuur, zonder wetenschappelijke status. Vervolgens wordt een samenvatting gemaakt voor beleidsmakers, waar politici dan weer aanmerkingen op kunnen maken. Maar ik heb het grootste probleem met de wetenschap zelf. Climategate heeft aangetoond dat vooraanstaande wetenschappers kritiek op de CO2-hypothese doelbewust buiten de deur houden en dwarsbomen. We kunnen geen klimaatbeleid voeren, daarvoor weten we domweg niet goed genoeg hoe het werkt. Ik ben ervan overtuigd dat de zonneactiviteit erg belangrijk is, maar ook hiervoor geldt: we snappen niet waarom. Ik vind dat we ons moeten richten op problemen waar we wel wat aan kunnen doen, zoals ontbossing. Hiervan weten we zeker dat dit door menselijk handelen wordt veroorzaakt. Wageningen zou zich niet zo moeten prostitueren door achter de klimaatgeldpot aan te rennen, maar zich richten op relevantere zaken.

MC: Ik zit al jaren op een lijn met Kroonenberg en ook in deze reactie kan ik me vinden. Opvallender is dat Resource, dat voor zover ik weet geen journalistiek blad meer is maar een sponsored magazine van de WU, Kroonenberg als enige niet-Wageninger aan het woord laat.

Bert Holtslag, hoogleraar Meteorologie
Er was erg veel gedoe over bepaalde onderdelen van het IPCC-rapport. Dit werd opgeklopt door sommige persberichten en nog eens versterkt door enkele politici. Dit komt volgens mij doordat bepaalde groepen belang hebben bij een ongeloofwaardig rapport. Als de mens invloed heeft op het klimaat en je wilt dat beperken, dan zul je namelijk wel wat moeten doen en dat kost geld. Ik ben er zelf als atmosfeeronderzoeker van overtuigd dat de atmosfeer opwarmt en dat de mens daarin een belangrijke rol speelt. Dat wil zeker niet zeggen dat we alles begrijpen. Het IPCC probeert dit allemaal in kaart te brengen. Bij het samenstellen van zoโ€™n rapport wordt er veel heen en weer gestuurd tussen auteurs en reviewers, vaak onder grote druk. Dat er dan slordigheden in de tekst ontstaan is erg jammer, maar ook begrijpelijk. De fouten zijn geen reden om nu met modder naar het hele rapport te gooien.ย  Die fouten zijn wel vervelend. Mijn schoonvader vroeg me onlangs nog: โ€˜Bert, is die klimaatopwarming allemaal wel echt?โ€™ Het straalt negatief af op ons als klimaatonderzoekers. Er lijkt iets fundamenteels mis te zijn met de geloofwaardigheid van de wetenschap. Daarom heb ik ook de open brief van de Nederlandse klimaatonderzoekers ondertekend. Het was hoog tijd dat er een tegengeluid kwam tegen alle onzin die is uitgekraamd.

MC: Ik heb Holtslag nooit ontmoet, maar hij lijkt me een stereotype wetenschapper die bij voorkeur in zijn ivoren toren verblijft (waar ik niks op tegen heb). Hij zal geen blogs lezen (geen tijd voor, vindt hij sowieso tijdverspilling). Ik zou hem niet typeren als een alarmist, maar ik denk wel dat hij zich onvoldoende bewust is van de (terechte) kritiek die er is op het IPCC, ook op WG1. Hij kent het werk van Roger Pielke sr (beiden publiceren veel over de grenslaag) en ik ben eigenlijk wel benieuwd of hij Pielke’s kritiek kent op het IPCC.

Gatze Lettinga, emeritus-hoogleraar Milieutechnologie
De fouten in het IPCC rapport worden te veel aangedikt. Fouten maken is haast onvermijdelijk. Toch vind ik de claim dat de hoofdconclusies van het IPCC-rapport juist zijn zeer discutabel. IPCC-mensen denken dat ze de wijsheid in pacht hebben, maar buiten deze groep zijn er veel wetenschappers die de conclusies van het rapport terecht ter discussie stellen. IPCC suggereert dat we door een CO2-vermindering het klimaat in de hand kunnen houden. Ik vind dit belachelijk en zeer pretentieus. Geen sterveling begrijpt een zo complex systeem als het klimaat, laat staan dat โ€˜weโ€™ het simpelweg zouden kunnen controleren.ย  Alarmisten en sceptici moeten veel meer met elkaar in discussie gaan. De alarmisten durven dat echter niet echt aan, lijkt het; ze leggen (vaak hautain) de kritiek naast zich neer. Ik vind dat blamerend. Er moeten wel urgent dingen veranderen, en ik denk dat er dankzij climate gate een soort omslag kan plaatsvinden: plotseling ziet men dat er iets wezenlijks niet klopt. Dit moet nu niet doorslaan naar de andere kant. Met IPCC-mensen ben ik het helemaal eens dat er aan duurzaamheid gewerkt moet worden, maar dit moeten we niet bereiken via klimaathysterie. Wageningen zou zich veel meer moeten richten op wezenlijke wereldproblemen, zoals het fnuikend gebrek aan sociale zekerheid, de uitzichtloze armoede van miljarden. We moeten bijvoorbeeld een mens-, dier- en landschapsvriendelijk moderne landbouw en milieuzorg van de grond zien te krijgen.

MC: Tsjonge, dit is een verfrissend en opvallend geluid uit het Wageningse. Lettinga is zelf niet direct een klimaatonderzoeker, maar wel zeer succesvol. Hij won de afgelopen jaren prestigieuze prijzen voor zijn onderzoek naar het zuiveren van (drink)water (zie hier en hier). Een mooie volgende stap zou een publiek debat zijn tussen Vellinga en Lettinga. Ik wil wel moderator zijn.