Maakt Yvo de Boer broodje aap van IPCC?

Afgelopen vrijdag onderaan pagina 7 NRC: interview van NRC-klimaatblogger Paul Luttikhuis met scheidend VN-klimaatchef Yvo de Boer, die zoals bekend komende zomer start als klimaatconsultant bij KPMG. Het grijze stukje is grotendeels na te lezen in een korter online artikel. Het lange verhaal (download pdf) bevat een aantal opmerkelijke passages. Wat dacht je van deze:

Zelfs als we morgen tot de conclusie komen dat het hele rapport van het IPCC een bij elkaar gelogen broodje aap is, verandert dat niets aan de economische strategie van China.

Dit ene zinnetje vormt een complete schatkamer aan connotaties, bijbedoelingen en illusies. Wie had enkele maanden geleden kunnen denken dat iemand als Yvo de Boer het IPCC ooit in een adem zou noemen met “broodje aap”? Dat is toch alsof een restauranthouder zegt: “zelfs als die hondendrol echt in de pan is gevallen, smaakt deze soep toch overheerlijk”. Dat het gebeurt laat zien hoe veilig men zich waant achter de ultieme verdedigingslijn die is opgetrokken: “zelfs als van het hele CO2-verhaal geen donder klopt, blijft ons economische en geopolitieke verhaal 100% overeind”. Zo iets.

Maar waarom noemt Yvo de Boer China in dit zinnetje? We lezen door:

„Een land als China kan onmogelijk met 6 tot 8 procent blijven groeien volgens het huidige economische model. Daarom is China de grootste investeerder ter wereld in zonne-energie, daarom wordt er zoveel gedaan aan windenergie, daarom worden in China ieder jaar tienduizend fabrieken gesloten omdat ze inefficiënt zijn. China heeft de bouw van een Hummer-fabriek niet geweigerd omdat ze Hummers lelijke auto’s vinden – wat het overigens wel zijn. Ze willen die ellendige dingen gewoon niet op de Chinese wegen hebben.”

Nog honderd jaar
Veel van wat De Boer hier zegt is waar. Veel maar ten dele. Wat bedoelt hij met “huidige economische model”? Hij bedoelt waarschijnlijk: in haar wens om het huidige groeitempo vol te houden tot het land net zo rijk per hoofd van de bevolking als Japan, moet China omkijken naar alternatieve energiebronnen. Een waarheid als een koe. Op Wikipedia lezen we dat China nog maar iets meer dan honderd jaar vooruit kan met de eigen steenkool en dus kijken de slimme Chinese leiders alvast rond. De Boer heeft gelet op zijn aanstaande baan bij KPMG waarschijnlijk een ander omschakelingstempo in zijn hoofd, maar goed.

Groot vraagteken
Voor Kopenhagen zei de Chinese minister voor wetenschap en technologie dat de Chinese CO2-emissies zouden pieken tussen 2030 en 2040 (bron). Na Kopenhagen vaardigden de Chinezen snel een wet op groene energie uit (bron) en werd de overname van Hummer door een Chinese machinebouwer door de Chinese overheid geblokkeerd (bron). Met de groene PR van de Chinese overheid zit het dus wel snor. Het Center for Environmental Journalism plaatst een groot vraagteken bij de oprechtheid van het groene beleid (link): “Willen de Chinezen met energie uit steenkool onze groene industrie kapot concurreren met goedkope imitatie renewables?”

Er gebeuren inderdaad oprecht en eerlijk hele mooie dingen in China op het gebied van renewables. Het minste wat je erbij moet zeggen, is dat China gewoon wil groeien no matter what, no matter how! Op het gebied van fossiele brandstoffen en CO2 legt China zich niet vast. Kolencentrales schieten als paddenstoelen uit de grond. Dat ze duizenden inefficiënte fabrieken sluiten is niets bijzonders: het is gewoon wat “ons huidige economische model” altijd gebeurt. De kapitalist zoekt rendement en sluit direct als het ergens anders of op een andere manier efficiënter kan.

Bevliegende achterstand
Het enige vreemde en zorgwekkende is dat het westen vanuit haar klimaatschuldgevoel zo dom lijkt om China en India te gaan betalen voor iets wat binnen het kapitalistische model ook vanzelf zou gebeuren: meer efficiency = relatief minder CO2. En ook de echte milieuvervuiling wordt binnen het kapitalistische model uiteindelijk vanzelf teruggedrongen volgens de zogenaamde Kuznets-curve. Ook dat gaat in China gebeuren. Ze zullen het sneller doen dan wij en met minder tussentijdse milieuvernietiging, simpelweg omdat voor hen het omgekeerde geld van de wet van de remmende voorsprong: de wet van de bevliegende achterstand.

Sprong uit de misère
Wat maakt het toch dat zo veel mensen tot in de hoogste beleidsregionen “ons huidige economische model” beklagen in plaats van het te bezingen? Ik hoop dat China inderdaad doorgaat met het kopiëren van ons wereldhistorisch unieke welvaart-voor-iedereen-genererende economische model met dank aan de fossiele brandstoffen die het grootst voorstelbare goddelijke geschenk zijn of je nu gelooft in intelligent design, in iets of in niets. Zonder mijn latere inzichten over de turboboost naar welvaart die alleen met fossiele brandstoffen mogelijk is , was ik de Rousseauiaanse terug naar de natuur, de oertijd was beter, indianen leven in perfecte harmonie denker – die ik in mijn jeugd was – gebleven.

De Boer pleit trouwens allerminst voor back to nature of opgelegde geboortebeperking of andere enge thema’s die je in de milieubeweging vaak tegenkomt. Nee hij wil net als Al Gore en Rajendra Pachauri dik verdienen aan de groene economie:

Volgens De Boer wordt het tijd om het principe van ‘de vervuiler betaalt’, dat ten grondslag ligt aan internationaal milieubeleid, te vervangen door ‘de vervuiler verliest’. „De vraag is niet langer: wat gaat het ons kosten, maar wat kunnen we eraan verdienen?” In die zin noemt hij de klimaattop in Kopenhagen een succes. De rijke landen waren bereid om de uitstoot van broeikasgassen tot 2050 met 80 procent te reduceren. „Dat lukt niet met ietsmeer efficiency, iets meer energiebesparing en een kilometerheffing. Dat impliceert een fundamentele koerswijziging. Ik heb het gevoel dat we die weg zijn ingeslagen, ook al heeft onzekerheid over de energievoorziening daarbij een grotere rol gespeeld dan klimaatbesef. Voor mijn part verklaar je klimaatverandering tot een mythe. Maar kijk dan naar energieprijzen, naar energiezekerheid en naar luchtkwaliteit. ”

Wauw. “IPCC een broodje aap” en “klimaatverandering een mythe” en dat in één kort interview. Zijn afsluitende Drievuldigheid overtuigt niet. Onlangs hadden we hier de nieuwskop dat de olieindustrie uitgaat van een olieprijs van tussen de $62 en $77 voor de komende vijf jaar; energiezekerheid lijkt de komende honderd jaar hoe dan ook het meest verzekerd met steenkool zowel qua technologie, qua emissies (met NOx- en SO2-filter) , als qua beschikbaarheid; en wat CO2 en luchtkwaliteit met elkaar te maken hebben, zal zelfs voor de grootste alarmist een raadsel blijven.

Crude oil saved the whales
Afsluitend: niet Greenpeace maar de ontdekking van crude oil redde (meteen al) de walvissen van uitsterven. Daarna begon met horten en stoten de voorheen ondenkbare sprong uit de algemene menselijke misère naar algemene welvaart. Met steenkool als voornaamste energiebron sinds de grootschalige toepassing van elektriciteit. Dus zeg ik: China lead the way! Stop alleen wel met dat stomme Google pesten en die andere voor mensen minder fijne dingen. Jammer dat Yvo de Boer daar niet kritisch op is.