Helpt kolenwet-Duyvendak/Vendrik Nederland om zeep?

Met het risico een reactierel of erger te ontketenen, begin ik deze vrijdag met mijn ontsteltenis te uiten over het feit dat afgelopen woensdag en donderdag midden in onze Tweede Kamer een man zich ernstig met de Nederlandse politiek heeft bemoeid, waarvan we allemaal dachten dat hij na zijn welverdiende terugtreden uit de Kamer, het schrijven van zijn omstreden boek “Klimaatactivist in de Politiek” en het in ontvangst nemen van een taart daarvoor het respect zou opbrengen nooit meer van zich te laten horen: Wijnand Duyvendak (afbeelding is van zijn eigen VARA-weblog).

Vak K
Enfin. Terwijl er net een regeling gaat komen dat slachtoffers worden geïnformeerd als misdadigers met verlof gaan (ja deze vergelijking is om met Geenstijl te spreken tendentieus en nodeloos kwetsend), was Duyvendak zonder dat de Nederlandse belastingbetaler was gewaarschuwd ineens terug in de Kamer en hoe! Vanuit het ministeriële vak K van de Tweede Kamer presenteerden Wijnand D., zijn partijgenoot Kees Vendrik, ene mevrouw Moerman (volgens Richard de Mos een geitenwollensokkentype; wie o wie?) wat in de bespreking door Diederik Samsom werd gedoopt tot de “kolenwet-Duyvendak/Vendrik”.

Heel kort gezegd komt die initiatiefwet voor wijziging van hoofdstuk V. Kolenbelasting van de Wet belastingen op milieugrondslag hierop neer:

• aan artikel 32 worden toegevoegd de begrippen “emissie” en “broeikasgas” zoals gedefinieerd in de Wet Milieubeheer;
• voor 1 juli 2012 moet de nieuwe Minister van VROM de gemiddelde marktprijs vastellen van een ton broeikasgasemissierechten over het kalenderjaar 2011;
• ligt die prijs boven de € 50 dan gebeurt er verder niets;
• ligt die prijs onder de € 50 dan gaat de wetswijzinging in per 1 januari 2013 en:
  • wordt de kolenbelasting per ton steenkool verhoogd van € 13,42 naar € 35 (artikel 43);
  • de energiecentrale kan ook kiezen voor betaling per gigajoule (€ 0,5990) of per ton CO2 (€ 7,4093);
  • de regeling voor teruggave (artikel 45), bijvoorbeeld bij levering aan het buitenland, wordt beperkt: teruggave is alleen nog mogelijk als de betrokken installatie niet meer dan 550 gram CO2 per geleverde kWh emitteert (er staat: per kalenderjaar waar waarschijnlijk wordt bedoeld gemiddeld over het kalenderjaar).
• That’s it! (download volledige tekst)

Waarom wordt dit wetsvoorstel ook wel de “barbecuebelasting” genoemd?

Barbecuebelasting
Dit voorstel is woensdag 19 mei in een zwaar uitgelopen plenaire vergadering aan de Kamer gepresenteerd. Daarbij heerste volgens Richard de Mos (PVV) een “gullible”  sfeertje van “zo’n wet gun je zo’n afscheid nemende Vendrik toch”. Boris van der Ham (D66) had het over: “Vriend. Makker.” Pieter Omzigt (CDA) stelde bijna ludiek vragen over de “barbecuebelasting” omdat een zak van vijf kilo kolen met deze wet ook 11 cent duurder wordt. Ineke van Gent (GL) sloot het debat van woensdag af met deze woorden:

Voorzitter. Voordat wij een traantje gaan wegpinken rondom de heer Vendrik, wil ik mijn verhaal afsluiten met de opmerking dat ook de medewerkers van de heer Vendrik inmiddels zijn gearriveerd en dat wij straks een soort groepsknuffel gaan houden om het afscheid wat kleur en fleur bij te zetten. Ik dank u voor uw tijd.

Afscheid is mooi. Maar volgens de planning wordt er op 16  juni over dit wetsvoorstel gestemd op de laatste plenaire vergadering van de oude Tweede Kamer. Als we Richard de Mos, die ik toevallig op de vrijdag na de besprekingen interviewde, mogen geloven was de stemming zodanig dat er gerede kans is dat de wet wordt aangenomen. Dit terwijl buurland Duitsland net afscheid heeft genomen van de 2 graden doelstelling en het sentiment daar volstrekt tegen een alleingang is, zelfs van Europa als geheel (link). Dit terwijl we weten dat het EMS, waar de initiatiefwet toch op inhaakt, voortdurend ontaard in grootscheepse miljardenzwendel. Dit terwijl de PVV zich gesteund weet door belangrijke Nederlandse industrieën die aangeven dat niet uitgesloten moet worden dat zij uit Nederland zullen vertrekken als de wet wordt aangenomen.

Zonnetje
Vendriks belangrijkste argument voor de wet is dat Nederland grote voordelen heeft voor energieproductie uit kolen: de haven van Rotterdam en de beschikbaarheid van koelwater. Dat zou een extra belasting rechtvaardigen. Boris van de Ham vraagt zich terecht af of die voordelen niet ook gelden voor de regio Hamburg en Bremen. Beide heren vergeten dat een economie alleen kan bloeien als je je concurrentievoordelen benut en bevoordeelt in plaats van beperkt en benadeelt. Wil je internationaal, nee mondiaal presteren dan moet je juist zeggen: OK, wij zijn bij uitstek een land waar je efficiënt kolen kunt omzetten in energie, laten we die sector dus juist in het zonnetje zetten. Wat wij ook doen, China stook er zoals we weten geen kilootje kolen minder om. Een Nederlandse topconsultant heeft me wel eens voorgerekend dat de beste stap voor ons landje zou zijn om kolencentrales op zee te bouwen en de goedkope stroom aan heel Europa te slijten.

Maar goed: om open te staan voor dergelijke argumenten moet je ook openstaan voor de gedachte dat CO2 helemaal geen boeman is, maar ergens tussen neutraal en een zegen. De enige die dat standpunt in de kamer consequent vertolkt is Richard de Mos (PVV). We moeten Kees Vendrik nageven dat hij daar inmiddels zijn waardering over kan uitspreken:

Ik sluit maar aan bij de woorden die voormalig minister van VROM mevrouw Cramer heeft uitgesproken in het tweede debat over eventuele missers van het IPCC. Zij heeft in een lesje havo-4 schei- en natuurkunde uitgelegd aan de heer De Mos hoe het klimaatprobleem eigenlijk ontstaat en wat de invloed van de mens daarop is. Ik sluit daar kortheidshalve maar bij aan. Ik heb geen behoefte om er heel uitgebreid op in te gaan. Het is moeilijk debatteren over de noodzaak van een wetsvoorstel met iemand die een probleem ontkent. Dat doet de heer De Mos helaas voortdurend namens de PVV. Hij ontkent dat er een klimaatvraagstuk op tafel ligt. Hij heeft dus ook geen enkele behoefte — ik snap dat overigens wel; dat is consistent van zijn kant — aan welke maatregel dan ook om dit probleem, dat immers niet bestaat in zijn visie, maar dan ook alleen in zijn visie, op te lossen. Ik neem daar dan maar weer even kennis van. Het is wel consequent; dat moet ik hem nageven.

IQ 170?
Grappig is dat de gymnasiast Kees Vendrik zijn begrip van de werking van het klimaatsysteem steeds relateert aan bepaalde HAVO-klassen: medio april in een radiointerview was het HAVO 3 (link) nu een maand later is het HAVO 4. Als we die trend in een klimaatmodel stoppen, rolt daar vast uit dat na 2035 alleen mensen met een IQ boven de 170 het klimaat nog kunnen snappen (of was het nu 2350?). Ook op deze website beginnen we samen te ontdekken dat het klimaatsysteem zo geweldig complex is, dat je van goede huize moet komen en dat je veel tijd moet investeren om het te begrijpen. Het breaking news van vandaag op dit gebied is dat de Britse Royal Society haar klimaatstandpunt gaat heroverwegen (link).

Maar goed. Nu begin ik ook al grappen te maken over een initiatiefwet die een hoogst ernstige zaak is. Er was nog wat voor te zeggen geweest als Vendrik op basis van alle fraudeschandalen had gezegd: “Mijn partij is helemaal klaar met de emissiehandel. Laten we die desnoods unilateraal afschaffen en overgaan op een pure kolentaks. Dat is dan de lijn van de op dit punt tenminste integere klimaatactivist James Hansen van NASA (link). Ook zou je de baten van zo’n verhoogde kolentaks dan 1-op-1 moeten laten vloeien naar R&D naar renewables, maar dat mag weer niet van Minister de Jager (CDA) die er met algemeen pleidooi voor vergroening van de belastingen in de tweede termijn geen doekjes om windt:

Minister De Jager:

Dat zou echt niet kunnen, wegens twee redenen. Ten eerste kom je dan sowieso met staatssteunaspecten in de problemen. In de tweede plaats loop je dan ook tegen het fiscale neutraliteitsbeginsel aan. Over de mogelijkheid om bij deze heffing de negatieve gevolgen te compenseren moeten wij qua verwachtingenmanagement heel eerlijk zijn: die kans is heel erg klein. Je kunt met de fiscale opbrengst fiscaal iets terugsluizen, maar je kunt niet het level playing field weer herstellen. Daarom heb ik de indiener ook gevraagd of echt voldoende is nagedacht over de vraag wat de gevolgen zijn voor het level playing field. Wij hebben er ook niets aan als zo’n kolencentrale net over de grens wordt geschoven.

Kortom: een belangrijke reden waarom de partijen zo gullible zijn over dit wetsvoorstel is dat elke milieubelasting volgens het neutraliteitsbeginsel en het verbod op verkapte staatsteun altijd gewoon een botte belastingverhoging is en nooit iets van rechtvaardige transfer van gelden van een vervuilende activiteit naar een schone activiteit. Om het allemaal nog ingewikkelder te maken bleek er in de tweede termijn sprake van een amendement van de gullible collega’s Van Gent, Samsom en Wiegman-van Meppelen Scheppink. Minister de Jager zei daar dit over:

Minister De Jager:

Ik heb niet helemaal de geschiedenis meegemaakt, maar ik denk dat dit wetsvoorstel zelfs dateert van voor de datum waarop ik staatssecretaris van Financiën werd. Het wetsvoorstel is in 2007 ingediend. In dat jaar ben ik staatssecretaris geworden. Het wetsvoorstel dateert hoe dan ook van heel lang geleden. Ik heb niet het idee dat er van de kant van de regering een vertragingstactiek is toegepast. Ik ga niet met de vinger wijzen, maar het wetsvoorstel ligt er al twee jaar, en de indiener van het amendement had het amendement dan wellicht iets eerder kunnen indienen. Mij mag in elk geval geen vertragingstactiek worden verweten, want wij kunnen er niets aan doen dat het amendement vandaag is ingediend.

Met alle openbaarheid van bestuur is het me niet gelukt het amendement ook boven tafel te krijgen. Uit onderstaande opening van de tweede termijn valt een en ander op te maken:

De voorzitter:

Vanavond antwoorden de initiatiefnemer en de minister in eerste termijn. Ik heet welkom in vak K de heer Vendrik — ik wens hem succes — zijn secondant, de heer Niels van den Berge (de beoogde opvolger van Kees Vendrik; moderatie), en vanzelfsprekend ook de minister. Ik zie dat de heer Omtzigt direct een vraag heeft. Hij test mij. Ga uw gang.

De heer Omtzigt (CDA):

Voorzitter. Wij hebben ongeveer twee uur geleden een amendement ontvangen van de collega’s Van Gent (GL), Samsom (PvdA) en Wiegman-van Meppelen Scheppink (CU). Dit amendement is niet conform hetgeen gisteren in eerste termijn is gezegd. Gisteren werd namelijk gesuggereerd dat de kolenbelasting zou worden vervangen door een strengere milieuvergunning. Door het amendement wordt de kolenbelasting gestapeld op een strengere milieuvergunning. Wij willen graag van de indieners weten waarom zij dat hebben gedaan en waarom dit amendement zo laat is ingediend. Op welke wijze moeten wij dit volgens hen behandelen?

Geen consensus
Hoplakee: alsof het niets is wordt ons hardwerkende bedrijfsleven in een moeite door met een tax en een aanscherping van de vergunningen geconfronteerd en dat nota bene voor een milieuprobleem waarover evident geen consensus bestaat. Zo direct als ik een lange treinreis maak (jawel ik bezit geen auto en zweer bij openbaar vervoer), ga ik de ellenlange besprekingen (download word doc) verder napluizen al was het om wat meer zicht te krijgen op de partijen met betrekking tot het spoedig uit te brengen genuanceerde Climategate.nl-stemadvies. Het gehakketak rondom het amendement en de afwerende opmerkingen van Minister de Jager (waar was Huizinga?) stemmen hoopvol dat de stemming op 16 juni misschien toch wordt verdaagd tot na de installatie van een nieuw kabinet.