Robbert Dijkgraaf
Louise Fresco
Maarten Hajer
Het IPCC hamert in zijn communicatie altijd op de zeer hoge wetenschappelijke normen die het hanteert bij het samenstellen van de 6-jaarlijkse rapporten. Ook wordt eindeloos herhaald dat er nu werkelijk volledige consensus is onder wetenschappers. Het is in het IPCC alles wetenschap wat de klok slaat.
Maar dat is helemaal niet zo!
Tenminste als we Robbert Dijkgraaf, Louise Fresco, Maarten Hajer en Leo Meyer mogen geloven. Dat ze dit weten is niet zo verwonderlijk, ze hebben er diepgaand onderzoek naar verricht, maar dat ze het alle vier binnen twee dagen ook voor een volle zaal volmondig beamen is toch wel uitzonderlijk.
VVM en VROM over de klimaatwetenschap na Climategate
De bijeenkomst van de VVM in Nieuwspoort (14 september): “Gezagswaarde van de wetenschap in een veranderende maatschappij” had een neutrale titel maar ging gewoon over de vraag of het IPCC door Climategate en de stroom schandaaltjes en schandalen die daarna boven kwamen drijven zijn wetenschappelijke gezag kwijtgeraakt was.
De sprekers waren Prof. dr Robbert Dijkgraaf (UvA/KNAW), Prof. dr Maarten Hajer (PBL), Prof. dr Paul Schnabel (SCP), en Prof. dr Pieter Leroy (Radboud Universiteit).
Op de VROM bijeenkomst van woensdag “Naar een beter IPCC” spraken dr Leo Meyer (PBL), prof. dr ir Louise Fresco (IAC), en dr Hein Haak (focal point IPCC, KNMI).
De IPCC evaluaties
In deze hooggeleerde selectie treffen we Dijkgraaf en Fresco aan als hoofdfiguren achter het IPCC evaluatierapport van de IAC, en Hajer en Meyer als de mannen achter dat van het PBL. Ze wisten dus beslist ze waar ze het over hadden!
Beide rapporten zijn terecht zeer kritisch en leggen een groot aantal wetenschappelijk volstrekt ontoelaatbare oraktijken in het IPCC bloot, maar zijn zeer mild in hun conclusie, die erop neerkomt dat er hard aan verbetering gewerkt moet worden
Dit heeft uiteraard de strekking dat het dan wel goed komt met het IPCC.
Fresco legde zelfs omstandig uit dat dit de bewuste keuze van de commissie geweest was, laverend tussen de klaprotsen van het klimaatdebat en de interne processen binnen het IPCC. Want ondanks de foutjes vond ze dat het IPCC een ongeëvenaard goede prestatie verricht had: in het uiterst moeilijke klimaatdebat toch in recordtijd komen tot een eenduidig advies aan de regeringen annex opdrachtgevers!
Die mening werd gedeeld, en zelfs in zéér opvallend vergelijkbare bewoordingen (je zou haast denken dat ze het erover gehad hebben) geuit door Dijkgraaf, Hajer en Meyer.
Een eenstemmigheid die na de publicatie van de rapporten geen verbazing wekt.
Want in het voorwoord van het IAC rapport werd al gesteld dat de hoofdconclusies van het IPCC AR4 rapport nog overeind staan:
“the key findings of the most recent IPCC assessment remain, as the Netherlands Environmental Assessment Agency concluded, unaffected”
Het PBL rapport zegt namelijk als kop bij haar conclusies :
“De samenvattende conclusies bevatten geen significante fouten” en
“Geen gevolgen voor de overkoepelende conclusies”
Maar het PBL heeft zich, zoals Meyer helder uitlegde, netjes aan zijn opdracht gehouden en dus alleen maar een paar hoofdstukken van werkgroep II onderzocht. Daarover gingen ook deze conclusies, en dat lees je ook uit het paragraafje eronder, maar als dit zelfs aan het zeer grondige en uiterst wetenschappelijke IAC niet duidelijk is, valt te vrezen dat weinig anderen het essentiële verschil wél begrepen zullen hebben. Ook bij de VROM bijeenkomst ging Meyer weer direct een paar keer in de fout door het zonder bijgaande waarschuwing over overeindstaande hoofdconclusies te hebben.
Hoewel beide commissies slechts onderzoek gedaan hebben naar een klein deel van het rapport, en beslist niet inhoudelijk naar de basisaanname, namelijk: “De aarde warmt op door onze CO2 uitstoot” is er hen blijkbaar veel aan gelegen om deze aanname, en daarmee het bestaansrecht van het IPCC, buiten schot te houden.
Want, ook al was dat niet de opdracht, het was gezien de wantoestanden die ze in WGII vonden, voor een integer wetenschapper in mijn ogen een verplichting om in de conclusies nadrukkelijk te vermelden dat bij een dermate falende organisatie wellicht ook onderzoek naar de zo belangrijke basisaanname gewenst zou zijn.
Maar niets daarvan.
Citaten
Een aantal opmerkelijke uitspraken, hier uiteraard uit verband gelicht, waarvoor excuses:
Dijkgraaf:
““Proof by intimidation” werkt niet meer!”
“Wetenschap = georganiseerd scepticisme”Hajer:
“Theater, performance, is vaak belangrijker dan wetenschappelijk gehalte”Schnabel:
“Wetenschappelijke “feiten” worden door het publiek niet meer geloofd, maar als meningen gezien. Ze stellen: daar denk ik anders over! “
“Zo gauw men een politieke of financiële bias vermoedt, keldert het vertrouwen van het publiek in wetenschap dramatisch”Dijgraaf aan Hajer:
“Is theater door wetenschappers geen rolvervuiling?”Dijkgraaf aan Schnabel:
“Hoe kun je van het publiek 100% vertrouwen verwachten in klimaatwetenschappers die beweren met 50% zekerheid iets te kunnen vaststellen?”Le Roy:
“Bij het WHO wordt jaloers verzucht: Oh hadden wij maar ons eigen WHO-IPCC. Kunnen wij niet op de één of andere manier onder het IPCC geschoven worden?”
“Sceptici zijn eigenlijk gewoon non-believers”Ik stel voor om Le Roy een boekenbon te sturen en deze laatste als motto boven deze site te zetten!
Klimaatdebat en wetenschap
Terug naar de wetenschap. Die is al decennia hopeloos verdeeld over de rol van CO2. De klimaatwetenschap staat nog in de kinderschoenen en de gebruikte klimaatmodellen zijn nog steeds niet meer dan leermodellen waar je van alles instopt en kijkt wat eruit komt. Er is geen sprake van enige voorspellende waarde, en de vele factoren die aantoonbaar sterke invloed hebben op het klimaat, maar waar nog maar weinig over bekend is, zijn er niet of nauwelijks in meegenomen. Modelexperts bevestigen dit keer op keer.
De politiek kan niks met wetenschap, laat staan met verdeelde wetenschap. Dus is het IPCC opgericht met als missie om een survey te doen van de wetenschappelijke literatuur over de mate en consequenties van de (impliciet als vanzelfsprekend aangenomen) door menselijke CO2 uitstoot veroorzaakte klimaatverandering, en daarover met een eenduidig advies aan de regeringen te komen.
Nu bestaat er geen ander wetenschappelijk proces om tot een zekere mate van eenduidigheid te komen, dan decennia lang met elkaar te bekvechten, net zo lang tot je het vooralsnog grotendeels met elkaar eens bent. Vooralsnog, want als de geschiedenis iets geleerd heeft, is het wel dat zelfs datgene wat nu voor wetenschappelijk vaststaand aangenomen wordt, morgen weer heel anders kan zijn. Snoep verstandig, eet dan (voor je tanden) vooral geen appel. En spinazie kun je rustig opwarmen. Wetenschappelijke mythes die decennia gegolden hebben.
Het fout hebben is dan ook totaal geen criterium voor je wetenschappelijke status. Als je je hele leven gewerkt hebt aan een achteraf verkeerd gebleken hypothese, zul je beslist toch als groot wetenschapper geëerd worden bij je emeritaat. (Bij ingenieurs ligt dat heel anders… ).
De consensusbewerking
Dus hoe kun je dan als IPCC op wetenschappelijke wijze wél in 6 jaar tot die eenduidige conclusies komen? De oplossing wordt wel de consensusbewerking genoemd .
Je begint dan met een enorme stapel wetenschappelijke artikelen en stelt een procedure op, die uit vele stappen bestaat, waarin telkens opnieuw gefilterd wordt. Als je er dan voor zorgt dat de filters allemaal één richting op werken, kom je logischerwijs tot een eenduidige conclusie.
Het eerste filter bestaat uit de keuze van de artikelen die worden geïnventariseerd, waarbij AGW-kritische artikelen, als ze al door het ‘cordon sanitaire’ van de pro-AGW ‘peer review’ hebben weten te slippen, gewoonlijk worden genegeerd of gebagatelliseerd.
In de samenvatting van de drie werkgroepen – de tweede filterlaag – neigen de caveats, nuanceringen en beperkingen die de wetenschappers hebben aangebracht, en die niet in de richting van AGW wijzen, nogal eens te verdwijnen.
Nog sterker geldt dat voor het derde filter: de samenvatting van de samenvattingen (‘Summary for Policymakers’). Het resultaat is een boodschap waarbij je de rillingen over de rug lopen. Bij de publieke presentatie doen de woordvoerders van het IPCC er gewoonlijk nog een schepje bovenop. De media kunnen dat vervolgens niet op zich laten zitten en majoreren nog verder. Het resultaat is een imponerende klimaatapocalyps.
In het proces worden ook ‘expert reviewers’ geraadpleegd, waaronder enige klimaatsceptici. Maar in tegenstelling tot wat altijd wordt beweerd, wordt er geen contact met hen opgenomen als hun kritiek wordt verworpen, wat in de regel het geval is.
Het zal duidelijk zijn dat dit proces niets met een normale ‘peer-review’ te maken heeft. Als ‘reviewers’ stevige kritiek op je werk hebben, kun je normaliter als wetenschapper wel fluiten naar publicatie. Maar bij het IPCC leg je als schrijver de kritiek van de paar uitgenodigde kritische ‘reviewers’ gewoon naast je neer. De kritische ‘review’ verdwijnt in een onvindbaar archief. Hierdoor is er uiteraard totaal geen sprake meer van enige wetenschappelijke controle of zuiverende werking.
Verder wordt er voor de IPCC rapporten uitgebreid geshopt in grijze literatuur, zoals tijdschriften van milieugroepen, en wordt hieruit naar hartenlust geciteerd zonder verder onderzoek naar de achtergrond of onderbouwing, dit alles ter beoordeling van de ‘lead author’.
De uitkomsten van het eindverslag worden uiteindelijk vastgesteld op grond van ‘consensus’.
Dat het volgens het IPCC nu voor 90% zeker is dat de mens verantwoordelijk is voor meer dan 50% van de opwarming die sinds 1950 heeft plaatsgevonden, is niet gebaseerd op ‘peer-reviewed’ literatuur, noch op een of andere objectief wetenschappelijke methode, maar op de ‘expert judgement’ van een betrekkelijk kleine groep wetenschappelijk gelijkgezinden.
Het resultaat is natuurlijk wél het door de opdrachtgevers bestelde eenduidige advies!
Beslissend voor de uitkomst was echter helaas niet een wetenschappelijke afweging, maar de pro-AGW instelling van de hoofdrolspelers in het proces.
Aan de opdracht om van twee tegengestelde wetenschappelijke standpunten er één te maken kan nooit op wetenschappelijk verantwoorde wijze worden voldaan!
Het Grote Woord is er eindelijk uit….
In beide bijeenkomsten was natuurlijk de kernvraag of je nog steeds met droge ogen kunt beweren dat dit wél een wetenschappelijk proces is. Daar wou ik bij zijn!
En mijn ijver werd beloond:
Uit zichzelf of desgevraagd heeft elk van de Grote Vier (Dijkgraaf, Fresco, Hajer en Meyer) bevestigd dat het proces om tot een eenduidige aanbeveling te komen in het IPCC geen wetenschappelijk maar een politiek proces is!
Voila… het grote woord is er uit. Het IPCC is een politieke organisatie, die in een politiek proces elke keer tot de conclusie zal komen dat AGW een ernstige dreiging vormt. Dat heeft niets met wetenschap te maken.
Dit doen ze bijzonder goed en snel, en daarvoor werden ze dan ook door De Vier geprezen.
Uitmesten of opheffen?
In het forum bij VROM liet Dr. Kees le Pair (ex FOM, STW) weinig twijfel bestaan over hoe hij het IPCC zou aanpakken: “Een club die er zo’n puinhoop van gemaakt heeft, krijg je niet in het gareel zonder de hele top eruit te gooien. Dat weet iedereen die ooit iets in het bedrijfsleven gedaan heeft”
Anderen in de zaal zagen het hele IPCC het liefste opgeheven worden. Zo ook Hans Labohm, die het nog wel complimenteerde over zijn uitermate goede communicatie, waarmee ze erin geslaagd zijn om met een flinterdun verzinsel de hele wereld gek te maken.
De conclusie dat in ieder geval Pachauri weg moest, werd door niemand bestreden, behalve Labohm, die in het aanblijven van Pachauri juist veruit de grootste kans zag op een snelle teloorgang van het IPCC…
Maar zo zal het allemaal niet gaan.
Hein Haak en Louise Fresco waren er vrij duidelijk over: het zelfreinigend vermogen van het IPCC is inderdaad marginaal:
– Pachauri wordt gesteund door de ontwikkelingslanden dus die blijft gewoon zitten.
– De aanbevelingen van het IAC waar iedereen in de zaal het op zich mee eens was, zullen hoogstwaarschijnlijk door de meeste landen als mededeling aangenomen worden.
Als belangrijkste concrete oogst van de middag beschouw ik dat de Nederlandse delegatie beloofd heeft om bij de volgende meeting van het IPCC met al zijn gewicht te zullen gaan trekken aan het nakomen van de aanbevelingen van het IAC rapport.
Minder concreet maar wel veelbetekenend was dat er een open en respectvolle discussie was tussen beide kampen, waarbij sceptische standpunten gewoon ingebracht konden worden zonder dat daarop verdachtmakingen of cynische commentaren volgden. Dat is een enorme ommekeer in de klimaatdiscussie.
Er is nog een lange weg te gaan, maar nu we het er eindelijk over eens zijn dat wetenschap ophoudt waar het IPCC begint, is een belangrijke eerste stap gezet.
Pieter Leroy, de Nederlandse Linkola en al jaren de souffleur van de Cramerachtigen.
Amen!
Dank Theo Wolters voor dit informatieve verslag van de VROM conferentie, 14 september 2010. Mijn indruk is dat deze toch wel een nuttig resultaat heeft gehad in de zin dat AGW protagonisten en antagonisten goed met elkaar in gesprek zijn gekomen.
Hierbij vestig ik echter de aandacht op de aankondiging van een door het Instituut voor Milieuvraagstukken (IVM-VU) te organiseren bijeenkomst op 12 oktober 2010.
[Aanhaling]
Geachte mevrouw, heer,
Op 12 oktober a.s. organiseert het Instituut voor Milieuvraagstukken van de VU in samenwerking met VU connected een bijeenkomst naar aanleiding van de actuele discussie over het IPCC rapport. 's Avonds van 20-22 uur in het Auditorium, Hoofdgebouw van de VU te Amsterdam: zie http://www.vuconnected.nl/skvdw.
Vragen die aan de orde zullen komen zijn: wat leren we van het klimaatdebat; wat is het vertrouwen van de samenleving in de wetenschap; hoe speelt de klimaatwetenschap een rol in het politieke beleid?
De bijeenkomst staat onder leiding van Peter Nijkamp (KNAW, VU).
De bijeenkomst bestaat uit twee delen. Eerst is het woord aan Robbert Dijkgraaf (KNAW), Maarten Hajer (PBL), Pier Vellinga (WUR, IVM) en Frans Berkhout (IVM).
Daarna is er een interviewgedeelte. Interviewster is Heleen Ekker, journaliste NOS. Geïnterviewd zullen worden Gerlach Cerfontaine (oud-directeur Schiphol), Hans Altevogt (Greenpeace), Anne-Wil Lucas-Smeerdijk (VVD-2e Kamerlid) en Diederik Samson (PvdA 2e Kamerlid).”
Mijn reactie hierop was:
“Het onderwerp dat het IVM aan de orde stelt is in feite de door het IPCC gestimuleerde ‘advocacy research’ en in het verlengde daarvan wellicht ook hoe in ons land daarop door wetenschappers en media is ingespeeld “.
Er bestaat over ‘advocacy reserach’ een uitgebreide sociologische/filosofische literatuur. Onder de genodigden tref ik slechts één naam, die daar mogelijk enige kijk op heeft,. (Jeroen van der Sluis, kenner van Ravetz ) maar die niet voor een inleiding is uitgenodigd. Derhalve zie ik af van deelneming aan deze bijeenkomst”
Voor mijn nadere uiteenzetting over advocacy research zie mijn artikel in SPIL 2010 (1/2) pag 7 – 12 “De staat van het klimaatonderzoek 2010; de kwaliteit van de evaluatie nader bekeken” Een voorpublicatie is te vinden op http://www.platteland-in-perspectief.nl onder actueel document.
Het verbaast mij dat een Dijkgraaf en Hajer aan deze IVM-VU bijeenkomst medewerking verlenen want het onderwerp ‘twijfel aan de kwaliteit van het klimaatonderzoek’ staat niet op de agenda. De doelstelling van het IVM lijkt te zijn om publiekelijk te doen verkondigen dat ‘advocacy research’ serieuze wetenschapsbeoefening zou zijn hetgeen mijns inziens dient te worden bestreden. (Zie voornoemd artikel) .
"Die [de wetenschap] is al decennia hopeloos verdeeld over de rol van CO2."
Wat een 19de eeuwse uitspraak is dat, zeg.
Wetenschappelijke kijk op de rol van CO2, door een historische bril gezien:
http://www.aip.org/history/climate/co2.htm
Hopeloos verdeeld? Nou, dat is wel sterk uigedrukt, hoor!
http://www.logicalscience.com/consensus/consensus…
Bart,
De equilibrium climate sensitivity binnen het IPCC is 1.5-4.5 graden per CO2 verdubbeling (IPCC TAR, AR4 krikte zonder reden de ondergrens op), deze range is conservatief: Als alle publicaties mee worden genomen dan is het 0.2-8 graden per CO2 verdubbeling. Dat noem ik inderdaad hopeloos verdeeld.
Denk je dat, als de lichtsnelheid een dergelijke onzekerheid zou hebben, je dan zinvolle astrofysica zou kunnen bedrijven? Scenarios tot 2100 zijn met een dergelijke onzekerheid puur kristallenbolkijkerij, waarbij uiteraard de meest alarmistische scenarios de voorpagina's van de kranten halen. Met de bestaande discipline "scientific forecasting" heeft het dus helemaal niets te maken.
Uit het PBL rapport “Evaluatie van een IPCC-klimaatrapport” (PBL evalueerde een deel van het IPCC rapport – WG II).
„De samenvattingen geven vooral voorbeelden van negatieve gevolgen
Het IPCC-rapport van Werkgroep II concentreert zich op de gevolgen van, aanpassing aan en kwetsbaarheid voor klimaatverandering.
De meest geaggregeerde samenvattende IPCC-conclusies die gebaseerd zijn op de regionale hoofdstukken van de bijdrage van Werkgroep II aan het Vierde Klimaatrapport, geven bijna alleen voorbeelden van de geschatte negatieve gevolgen van klimaatverandering.
De auteurs van het IPCC beschouwen deze als het meest relevant voor beleidsmakers. Het PBL noemt dit een ‘risicogerichte benadering’, die indertijd impliciet is onderschreven door de lidstaten van het IPCC (waaronder de Nederlandse regering).
Het PBL onderschrijft het belang van het benadrukken van de mogelijke negatieve gevolgen bij onverminderde klimaatverandering, maar vindt dat in het rapport van Werkgroep II een duidelijke uitleg ontbreekt van de keuze voor deze risicogerichte benadering en de consequenties daarvan. Anderzijds valt er ook iets voor te zeggen dat beleidsmakers een compleet beeld van zowel de negatieve als positieve gevolgen zouden moeten krijgen in de Samenvattingen voor Beleidsmakers (zonder te willen suggereren dat positieve en negatieve gevolgen elkaar zouden kunnen neutraliseren).
Onze aanbeveling is dat er in het Vijfde Klimaatrapport expliciet wordt uitgelegd welke benadering er in dat rapport gevolgd wordt.
Bovendien stellen wij voor dat de Samenvattingen voor Beleidsmakers twee aparte onderdelen krijgen die de geschatte regionale gevolgen voor water- en voedselvoorziening, ecosystemen, kustgebieden en volksgezondheid op verschillende manieren bespreken:
Een onderdeel dat het gehele spectrum van mogelijke gevolgen van klimaatverandering beschrijft, inclusief de onzekerheden, positieve gevolgen en het relatieve aandeel van andere belangrijke invloeden zoals industrialisatie, bevolkingsgroei en landgebruik;
Een onderdeel dat de belangrijkste negatieve gevolgen beschrijft, inclusief de risico’s in het ongunstigste geval, op basis van een helder toegelichte methode van risicobeoordeling. "
Naar mijn bescheiden mening zou je als beleidsmaker toch veel meer hebben als alle kaarten (positieve, negatieve gevolgen, andere belangrijke invloeden) op tafel zouden liggen (inclusief de onzekerheden bij de AGW hypothese zelf).
Maar goed het IPCC rapport is dus eigenlijk politiek. Tja dat begint al als je alleen negatieve punten naar voren haalt.
Ik denk dat het dan het beste is als Pachauri aanblijft…des te sneller is het waarschijnlijk Schluss met het IPCC.
http://4.bp.blogspot.com/_Xns3mMGw2fU/S12C5VIjwzI…
Just my two cents opinion.
Amadeus Gould
Goh, het gaat hier steeds meer stinken naar de zelfklopperij van geweldige ingenieurs die andere wetenschappers maar domme politiek gemotiveerde huichelaars vinden. Ik wist niet dat die minachting en dat minderwaardigheidsgevoel zo diep lag. Een beetje zielig hoor! Jammer!
ik ben drs.
Amadeus,
Je citeert nu wel heel selectief alleen de 'negatieve' bevindingen van het PBL (die alleen de 'regionale gevolgen' volgens WG II geëvalueerd heeft). De PBL evaluatie meldt óók:
En:
Ik kan me wel voorstellen dat WG II vooral gericht is op de meer concrete 'negatieve gevolgen'. Iedere verandering in de 'status quo' van waterkringloop, zeespiegel, bodem, vegetatie en in andere aspecten van het klimaat brengt immers de noodzaak van aanpassing en verandering met zich mee.
Aangezien een periode van aanpassing en verandering bijna altijd gepaard gaan met kosten, veranderingen aan infrastructuur, volksverhuizing etc. zal er in de onderzoeksliteratuur al gauw véél meer te vinden zijn over deze 'adaptation costs' dan over de hypothetische voordelen.
Het dilemma wordt nog lastiger doordat het niet om een éénmalige aanpassing gaat – steeds verder doorzettende klimaatverandering brengt gedurende decennia en eeuwen aldoor méér verandering met zich mee. Het volstaat niet om bijvoorbeeld eenmalig op andere landbouwgewassen over te schakelen. De menselijke samenleving heeft nu eenmaal belang bij zo veel mogelijk constante omstandigheden, en bij maximale voorspelbaarheid.
Ik heb begrepen dat Richard Tol wel eens voorgerekend heeft dat (puur qua landbouw-opbrengsten) er een 'grens' loopt ca. door Midden-Europa en Azië: daarboven heeft men (op de korte termijn) een economisch voordeel door hogere opbrengsten (o.a. CO2 fertilisatie), daar beneden heeft men nadeel door toenemende droogte, extremer weer en daardoor teruglopende oogsten. Voor- en nadelen zijn in hoge mate regiospecifiek.
De onzekerheden staan in het WG I rapport uitgebreid gekwantificeerd in de tekst en in de grafieken. Ik vrees dat WG II en III hier aanzienlijk bij achterlopen. Chris Field (de nieuwe co-chair van WG II) heeft al gezegd dat WG II zo'n 20 jaar achterligt op WG I, in dat opzicht.
Arjan,
Laat je niet kisten! :)
De reacties hier zijn zeer gekleurd en er zijn duidelijk vooroordelen in het spel bij de als ingenieur opgeleiden. Volgens mij maakt het tegenwoordig niks meer uit… Daarnaast proef ik ook nogal wat generatie-gebonden vooroordelen. De 65+ wetenschappers zijn duidelijk van mening dat de jongere garde 'het' niet meer heeft… What's new. ;)
Ik denk dat zij zich vergissen. Volgens mij was de periode van super-specialisatie vooral zo van 1970-1995 ('Big Science'), en is de nieuwe generatie juist flexibeler, meer multi-disciplinair en opener.
Ik ben altijd heel blij met je nuchtere en kundige bijdragen (en dat geldt ook voor Richard Tol en Hans Erren, hoewel ik zijn 'lukewarmer' optimisme niet deel).
Ik had het meer over het stuk en niet over de individuele reacties hier. Maar misschien is het wel constructiever om die vooroordelen een beetje in te dammen. Ik denk dat dit de inhoudelijke discussie zal bevorderen.
Arjan,
In eerdere artikelen van Theo Wolters is me dat ook wel 's opgevallen: hij trekt het al gauw in de sfeer van de 'concrete praktische oplossingsgerichte ingenieurs' vs. de 'warrige multi-interpretabele wetenschappers'. Overigens vind ik de artikelen van Theo verder wel informatief.
Volgens Theo had het IPCC beter bij ingenieurs belegd kunnen worden… totdat ik hem er op wees dat Rajendra Pachauri spoorwegingenieur is. :)
Elders zie ik hetzelfde; historici die vinden dat het IPCC niet uit beta-wetenschappers maar wellicht beter uit sociologen, historici en filosofen samengesteld had kunnen worden.
Lekker is dat toch – iedereen een beetje kraaien voor zijn eigen discipline en 'peer-group'… Ik denk dat géén ander vak al zo multidisciplinair is als klimaatwetenschap.
TSI schreef:
"Het dilemma wordt nog lastiger doordat het niet om een éénmalige aanpassing gaat – steeds verder doorzettende klimaatverandering brengt gedurende decennia en eeuwen aldoor méér verandering met zich mee. Het volstaat niet om bijvoorbeeld eenmalig op andere landbouwgewassen over te schakelen. De menselijke samenleving heeft nu eenmaal belang bij zo veel mogelijk constante omstandigheden, en bij maximale voorspelbaarheid."
Mee eens.
Het is wel zo dat "we" daar al minstens 1000 jaar mee bezig zijn, zonder PBL, IPCC en horden klimaatdeskundigen die niet verder komen dan een "equilibrium climate sensitivity" die een factor 40 uit de pas kan lopen.
Ach ja, de ene keer zijn ze te ijdel en dan zijn ze weer te oud, t'is ook nooit goed, he Bob?
Hmmm… ik denk de "multidisciplinaire klimaatwetenschap" wel een opfriscursus statistiek/econometrie kan gebruiken…
Boels,
Een factor 40 is zwaar overdreven.
IPCC WG I heeft een climate sensitivity van 2 – 4,5 °C voor 2x pCO2 aangegeven, met als meest waarschijnlijke waarde 3 °C. Een Gauss-verdeling met ca. +3 °C rond 2100 (enige 'delay' in aanmerking genomen).
Als je de klimaatvariabiliteit van AD 0..1900 bekijkt, ligt dat binnen een bandbreedte van ca. +/- 0,5 °C.
En je hebt ook niet helemaal gelijk dat er in vroeger tijden geen PBL of IPCC was. Het heette anders maar er werd wel degelijk nagedacht over, en aangepast aan, de wisselende klimatologische omstandigheden. Er zijn volksverhuizingen geweest op zoek naar drinkwater, vruchtbare grond etc. mede als gevolg van de wisselende omstandigheden.
In de tijd dat we nog een 'sedentary existence' hadden en als nomaden rondtrokken (hooguit een beetje veeteelt, met een kudde zoeken naar de beste weidegronden) was 'adaptation' heel gemakkelijk: je brak je tent af (als je die al had) en ging met je stam op stap naar waar het beter was. Als je pech had waren er al anderen… Met > 7 miljard mensen en een hoogtechnologische 'just-in-time' voedselvoorziening is dit amper een reeële optie – de Finnen zien die ca. 10 miljoen Nederlanders al komen, als de boel hier echt voor 55% onder water zou lopen… ;)
Sorry hoor, maar het bovenstaande betreft feiten, geen fantasieën. Ik vind het volstrekt normaal dat onze moderne technologische en enorm kwetsbare maatschappij nadenkt, en maatregelen neemt qua 'adaptation' en 'mitigation'
Petertje,
Misschien een idee voor jou?
Tanden poetsen & naar je bedje! :)
@TSI:
Hans Erren schreef: ".. alle publicaties mee worden genomen dan is het 0.2-8 graden per CO2 verdubbeling."
Die waarden wijken inderdaad af van de IPCC-partijlijn.
Je maakt mij niet wijs dat er zich buiten de IPCC-kring geen klimaatdeskundigen ophouden, dus waarden die afwijken van het partijstandpunt mogen, nee moeten, gewoon gehanteerd worden.
Boels,
Ga lekker slapen – *ik* heb in ieder geval een excuus, morgen om 10u een nieuwe presentatie geven. :)
Het is onzin om één van de weinige klimatologen uit te zoeken die een extreem afwijkende waarde noemen, en dat die waarde dáárom, volgens jouw zeggen ".. mag, nee moet, gewoon gehanteerd worden." Volgens een dergelijke logica 'moeten' we juist de ene (speculatieve) publicatie met 8 °C climate sensitivity hanteren – en deze 'moeten' we dan volgens jou tot het uitgangspunt maken?
Er zijn altijd wel onderzoeken die de meest extreme uitlopers van een waarschijnlijkheidsverdeling verkennen. Rationeel is het om de meest waarschijnlijke waarden tot uitgangspunt van beleid te maken – en dat is waar het IPCC om gevraagd is, een 'policy relevant' assessment van de stand van zaken in de wetenschap.
Voor een goed onderbouwde observationele bepaling bestudeer eens op je gemak:
http://julesandjames.blogspot.com/2006/03/climate…
http://www.jamstec.go.jp/frcgc/research/d5/jdanna…
Ik heb zelf meer vertrouwen in deze observationele aanpak dan in de uitkomst van alleen computersimulaties. Door meerdere onafhankelijke observaties van 'climate perturbations' te combineren kan je onzekerheid reduceren.
Welterusten.
@TSI:
"Ga lekker slapen"
Vanuit een historisch perspectief is dat een slecht advies.
Vreemd allemaal, in jouw eerste link staat:
"Our best estimates give a value of around 3C for climate sensitivity, but values in excess of 6C and perhaps even 10C cannot be ruled out. As a result of numerous studies of this nature, it has been frequently written that we cannot rule out a climate sensitivity of 6C or even substantially more, which is widely regarded as an essentially disastrous situation."
En in de tweede:
"We cannot assign a significant probability to climate sensitivity exceeding 6C
without making what appear to be wholly unrealistic exaggerations about the uncertainties involved."
Als ik alle bla-bla weglaat is mijn conclusie: het is 0,2 tot 10, een factor 50 onzekerheid in de zekerheid.
Ik blijf mij verbazen over de koppigheid waarmee steeds weer dezelfde voorhanden zijnde "observational data" gebruikt worden.
Komt het bij niemand op dat je eindeloos kunt epibreren met onbetrouwbare gegevens die slechts zijdelings het klimaat betreffen?
Het schiet niet op, het geeft de burger geen moed.
Het zou best eens kunnen dat ik te hoge verwachtingen heb van de wetenschap.
Dat moet mij maar vergeven worden, mijn verwachtingen zijn gebaseerd op ervaringen met de nu 65+ wetenschapsgeneratie.
Hi Boels,
Zorgvuldig lezen wat Annan hier exact bedoelt. :)
In voorgaande studies kon een sensitivity > 6 °C niet uitgesloten worden, in zijn stuk toont hij aan (blz. 2):
'We cannot assign a significant probability to .. without making what appear to be wholly unrealistic exaggerations' betekent dat hij > 6 °C wél uit kan sluiten.
De onzekerheid is gereduceerd: > 4.5 °C onwaarschijnlijk, en > 6 °C nu uitgesloten.
Je hebt wel 's een normaalverdeling gezien? (bijv. http://www.minerva-ebm.be/articles/nl/woordenlijs…. Verwachtingswaarde van de climate sensitivity ligt ook op zo'n normaalverdeling.
Het artikel houdt in dat de spreiding in de verwachte sensitivity is afgenomen – minder brede curve, met de 3 °C in het midden.
De gepubliceerde versie van het artikel (uitgebreid) staat trouwens hier:
<a href="http://www.jamstec.go.jp/frsgc/research/d5/jdannan/probrevised.pdf” target=”_blank”>http://www.jamstec.go.jp/frsgc/research/d5/jdannan/probrevised.pdf
Oeps, het linkje zonder de ')' natuurlijk:
http://www.minerva-ebm.be/articles/nl/woordenlijs…
TSI:
"De onzekerheid is gereduceerd: > 4.5 °C onwaarschijnlijk, en > 6 °C nu uitgesloten."
Het lijkt mij te veel op een financiële bijsluiter.
Er wordt niet gezegd dat het uitgesloten wordt: "what appear to be..".
En nog steeds op basis van statistische herbewerking van gegevens van dezelfde oude koeien in dezelfde sloot.
Het stinkt.
Een bayesian (log)normale kansverdeling is natuurlijk alleen geldig binnen 1 theorie, namelijk die van lineaire meekoppeling van waterdamp met co2. Als andere mechanismen mee gaan spelen – bijv de tegenkoppeling van Miskolczi, onafhankelijke maar sterk gecorreleerde forcing door veranderd landgebruik, autocorrelatie van temperatuurtijdreeksen, natuurlijke unforced multidecadale variatie – dan heb je aan bayesiaanse statistiek helemaal niets.
Kortom, de foutenmarge wordt veel te optimistisch voorgesteld, en dat is een besmettelijke ziekte in de moderne klimaatwetenschap die nodig moet worden uitgeroeid.
Ingenieurs vs wetenschappers
Mijn punt is niet dat wetenschappers warrig of onbruikbaar zouden zijn, alleen dat ze per definitie theoretici zijn.
Ingenieurs zijn afhankelijk van de theoretische resultaten van de wetenschap om ook praktische vooruitgang te kunnen boeken, en zijn eraan gewend dat de wetenschap verdeeld en niet eenduidig is.
Als je dat proces van vertalen naar de praktijk ook door wetenschappers laat doen, krijg je de ellende waar we nu bij het IPCC mee zitten: krampachtige pogingen om een wetenschappelijk onstuurbaar proces toch een kant op te sturen.
Met als gevolg de verpaupering van de wetenschappelijke principes en een betreurenswaardig verlies aan gezag van wetenschap in het algemeen.
Theo,
Je spreekt jezelf tegen.
Juist wetenschappers werken dagelijks met het feit dat er uiteenlopende observaties en theoretische modellen zijn. In mijn ervaring halen Ingenieurs klant-en-klare modellen uit textbooks en vullen de formules in… Oké, dat is te gechargeerd, maar als een ingenieur moet ontwerpen of bouwen verwacht hij dat er een eenduidige 'body of knowledge' is.
Een brug ontwerpen doe je ook niet op basis van zes uiteenlopende theorieën, dan laat je eerst experimenteel uitzoeken welke theorie klopt… :)
Als je met een NIET eenduidige materie te maken hebt, zijn het de experimenteel fysici en chemici die aan zet zijn, niet de ingenieurs.
Ik werk met andere experimenteel fysici, met ingenieurs, crystallographers en 'material scientists' aan ferromagnetisme en nanodomains in dunne lagen. De ingenieurs (electrical engineering) verwachten een stabiele wetenschap voordat ze de 'devices' ontwerpen en commercialiseren… METEN is in de eerste plaats een zaak voor experimenteel fysici (de wetenschappers).
Ik vrees dat wat jij bedoelt met "verdeeld en niet eenduidig", de politiek is! Er zijn NIET "twee standpunten" in klimaatwetenschap – dat is juist wat de politieke en ideologische manipulatie ervan maakt.
Er is een range aan observaties en metingen, en de wetenschap is er op gericht om onzekerheden terug te brengen en kennis uit te breiden. En zo hoort het, heel simpel.
O ja, deze quote van jou verbaast me helemaal: " .. proces van vertalen naar de praktijk ook door wetenschappers laat doen, krijg je de ellende waar we nu bij het IPCC mee zitten .." Voordat er van vertalen naar de praktijk sprake kan zijn, moet je wel weten wat de effecten van de verschillende antropogene en natuurlijke forcings zijn.
Het IPCC heeft ALLEEN een assessment te maken, en doet zelf geen onderzoek: 'policy-relevant but not policy-prescriptive'. Beslissingen nemen is voor de (door ons gekozen) politici, that's democracy.
Hans,
Nee, dat is onjuist.
Een Baseyian estimate is volstrekt onafhankelijk van de ".. theorie, namelijk die van lineaire meekoppeling van waterdamp met co2." Het fysische mechanisme doet er in dat geval niet toe (en er zijn nog wel andere mee- en tegenkoppelingen).
Bij een 1e orde benadering zijn alle feedbacks lineair. Dat is typisch de 'praktische benadering' die door Theo Wolters hierboven aan Ingenieurs wordt toegeschreven. ;)
Lees s.v.p. het paper van Annan op http://www.jamstec.go.jp/frsgc/research/d5/jdanna…
– Later, TSI
(Er is nog wel meer aan bruikbaar materiaal over c. sensitivity, zal van het weekend iets posten)
nee TSI,
bayesian statistics is een "recurrence estimate based on observation" het enige wat dit oplevert is een "apparent climate sensitivity" omdat je aanneemt dat je alle forcings juist hebt verdisconteert. Wat je dus niet meeneemt zijn de grote onzekerheden (daar zijn ze weer) in de waarnemingen voor 1950, het effect van autocorrelatie in temperatuur, unforced multidecadals en alle forcings die je niet meeneemt in je verklarend model.
Bayesian statistics is is een bevestiging van je a priori model, met gebruik van Bayesian statistics is ook "bewezen" dat god bestaat.
Beste TSI,
Je hebt niet absoluut ongelijk, maar wel in de context waar we het hier over hebben.
> Juist wetenschappers werken dagelijks met het feit dat er uiteenlopende observaties en theoretische modellen zijn.
Ja dat klopt, en doen daar dan lekker aan mee. Dat wil niet zeggen dat ze daarmee tot één praktisch werkende conclusie kunnen komen, althans niet op wetenschappelijke wijze.
Dat er praktisch denkende wetenschappers zijn en theoretisch denkende ingenieurs, doet er niet aan af dat ze een fundamenteel verschillende functie hebben:
De wetenschap stelt zodanige eisen aan wetenschappers dat ze ook niet anders kunnen dan hypotheses bedenken. Of ze een goede hypothese hebben of niet maakt niet uit voor hun verdiensten en heeft totaal geen consequenties voor hun baan, hun inkomen en slechts zeer gedeeltelijk voor hun reputatie.
Ook voor de universiteit maakt het niet uit of haar wetenschappers het bij het rechte eind hebben.
Van Ingenieurs wordt geen sluitende wetenschappelijke verklaring gevraagd, als ze er maar voor zorgen “dat het sommetje klopt”, en natuurlijk dat het goed werkt.
Op fouten worden ze keihard afgestraft, met verlies van baan en status.
En een bedrijf met ingenieurs die te veel fouten maken gaat failliet.
Het verschil in consequenties maakt wetenschap relatief vrijblijvend.
> In mijn ervaring halen Ingenieurs klant-en-klare modellen uit textbooks en vullen de formules in… Oké, dat is te gechargeerd, maar als een ingenieur moet ontwerpen of bouwen verwacht hij dat er een eenduidige ‘body of knowledge’ is.
Dat is het oorspronkelijke onderscheid tussen HBO ing en TU ir.
De HBO ingenieur moet alle op zijn vakgebied bestaande knowhow beheersen en kunnen toepassen, de TU ingenieur moet die knowhow vanuit wetenschappelijke kennis kunnen ontwikkelen. Daarom zijn de TU’s ook wetenschappelijke instellingen.
Dat dit in de praktijk vervaagt doet niets aan het principiële onderscheid af.
> Als je met een NIET eenduidige materie te maken hebt, zijn het de experimenteel fysici en chemici die aan zet zijn, niet de ingenieurs.
Voor zover je bedoelt dat je praktisch gerichte wetenschappers nodig hebt:
daarom heb je de afdelingen technische natuurkunde en technische scheikunde op de TU’s.
Ik ben niet op de hoogte van het bestaan van een opleiding voor experimentele wetenschappers buiten de TU, behalve iets dergelijks in Groningen.
In het geval ik het mis heb: zet ze maar in de opvolger van het IPCC!
> Ik vrees dat wat jij bedoelt met “verdeeld en niet eenduidig“, de politiek is! Er zijn NIET “twee standpunten” in klimaatwetenschap – dat is juist wat de politieke en ideologische manipulatie ervan maakt.
Kom op nou, wil je met droge ogen ontkennen dat de wetenschap hopeloos verdeeld is?
> O ja, deze quote van jou verbaast me helemaal: “ .. proces van vertalen naar de praktijk ook door wetenschappers laat doen, krijg je de ellende waar we nu bij het IPCC mee zitten ..” Voordat er van vertalen naar de praktijk sprake kan zijn, moet je wel weten wat de effecten van de verschillende antropogene en natuurlijke forcings zijn.
Kijk, daar zijn we het nou volledig over eens!
Laten we dus het IPCC opdoeken en tegen de tijd dat we uit alle forcings zijn (1 januari 2100 vind ik een mooie streefdatum) weer uit de mottenballen halen!
> Het IPCC heeft ALLEEN een assessment te maken, en doet zelf geen onderzoek: ‘policy-relevant but not policy-prescriptive’. Beslissingen nemen is voor de (door ons gekozen) politici, that’s democracy.
Alweer zijn we het eens.
Maar de politici lossen dat slim op door van het IPCC een eenduidig advies te eisen, zodat ze zelf alleen maar pro-forma de beslissing hoeven te nemen en altijd de wetenschap de schuld kunnen geven als het de foute was.
Daar had "de wetenschap" niet in mogen trappen!
Back on-topic: voor een vertaling naar praktische aanbevelingen van de klimaatwetenschap, inclusief het vaststellen van de mate van”substance” van de beweringen, en de toepasbaarheid van de beschikbare uitkomsten, is een groot ingenieursbureau veel beter toegerust dan wetenschappelijke instituten.
Beste Theo,
Ik heb je reactie met interesse gelezen, maar ik vrees dat alles wat je doet is:
* je eigen vooroordelen jegens wetenschappers herhalen;
* alle 'wetenschappers' over één kam scheren;
* de onbewezen aanname aanhangen dat 'Ingenieurs' niet onder dezelfde gebreken zouden lijden;
* over het hoofd zien dat NU AL ca. 30% van de klimaatwetenschappers juist uit Ir.'s bestaat!
In ons land komen de klimaatwetenschappers voor een aanzienlijk deel uit Twente, Delft en Wageningen. Kijk maar naar de titels van de mensen bij het KNMI en elders: Prof. dr Ir. Pier Vellinga, etc. In het buitenland zie je dat ook wel, maar niet zo direct aan de titels. Eén voorbeeld dan maar: 'Ram' Ramanathan, wellicht de belangrijkste klimaatwetenschapper van de laatste 40 jaar. Die man is ingenieur van zijn bril tot in zijn celkernen. ;) Lees zijn bio (linkje) en klik door naar zijn bibliografie (linkje). Hij is juist één van de voornaamste pleitbezorgers van het belang van 'antropogenic climate change'.
* de onbewezen aanname aanhangen dat de veronderstelde gebreken van 'de wetenschappers' de oorzaak zijn dat het IPCC in zwaar weer verkeert.
Die laatste is wel een interessante: volgens mij heb jij er namelijk helemaal geen belang bij dat het IPCC succesvol werkt en zijn 'policy relevant' werk omgezet ziet in daadwerkelijk beleid. Integendeel, hoe slechter het IPCC over de bühne komt, hoe liever het jou zal zijn… TENZIJ het IPCC tot de conclusie zou komen dat de uitstoot van broeikasgassen, van aerosolen, het landgebruik en de overige 'scientific basis of risk of human-induced climate change' voor 100% op een enorme en verbijsterende vergissing zou berusten – en we ongestoord door kunnen gaan met maximaal alle fossiele brandstoffen opstoken.
Alléén in dat geval zou jij bereid zijn om het IPCC voor succesvol te verklaren – indien het jouw vooropgezette mening (eerder: wens) zou ondersteunen. Vind jij ook niet dat je redenering nu wel érg doet denken aan 'wishful thinking'?
Nog even n.a.v. enkele van je opmerkingen:
Je zegt: '.. dat ze ook niet anders kunnen dan hypotheses bedenken.' Wat een onzin! Ben jij bekend met het verschil tussen experimenteel fysici en theoretisch fysici? Met het verschil tussen een veldbioloog of ecoloog en iemand in de mathematische biologie? Met het verschil tussen 'veld geologie' en iemand die grootschalige tectoniek bestudeert?
De eersten staan letterlijk in de modder, en de tweede rekent, modelleert, en bedenkt soms inderdaad een nieuwe hypothese. Aan de universiteiten én aan de TU's worden zowel de experimenteel fysici als theoretisch fysici opgeleid, en de eersten hebben NIET als voornaamste taak 'hypotheses bedenken' maar juist het TESTEN van hypotheses en het meten aan allerlei verschijnselen. Een zeer praktisch en 'technisch' vak – en de opleidingen experimentele fysica op de TU's en universiteiten zijn praktisch identiek, en draaien > 50% om laboratorium/prakticum-werk.
Je zegt:''.. Ik ben niet op de hoogte van het bestaan van een opleiding voor experimentele wetenschappers buiten de TU, behalve iets dergelijks in Groningen ..'
Dan ben je slecht op de hoogte. Ik heb experimentele fysica gestudeerd aan de UvA, en daarna gepromoveerd in Leiden. In Californië (Berkeley) heb ik ook experimenteel werk gedaan. JUIST de universiteiten leiden 'experimentele wetenschappers' op: experimenteel fysici, chemici, geologen, veldbiologen, en bijvoorbeeld ook experimenteel psychologen en experimentele biomedici, biochemici en neurowetenschappers. Het klopt dat je aan de TU's (+ Groningen) ook 'technische natuurkunde' kan studeren – die studie is praktisch identiek aan experimentele natuurkunde, met wat nadruk op de toepassingen, het ontwerpproces en soms op aspecten zoals 'technology transfer'.
En hier val je door de mand… ;)
Je zegt:
Daar is het je dus om te doen: vooral niet ingrijpen of bijsturen, en alles uitstellen totdat het al gebeurd is. Dat is een vorm van 'risico-management' die in het bedrijfsleven en in de militaire wereld alleen maar tot immense lachbuien zou leiden… Jij stelt voor: "Gut, we weten eigenlijk niet zeker of onze vijand aanvalt (70% kans maar ook 30% onzekerheid). Weet je wat? We doen gewoon niks en blijven thuis op de bank zitten, dan merken we vanzelf over 100 jaar of we wel of niet bezet zijn en allemaal Russisch spreken! Probleem opgelost!" :)
En dan die datum 1 januari 2100 – Kunnen we jou dan nog voor de rechter slepen voor de gevolgen van je 'verantwoordelijk' leiderschap?
Wat een strategie! Het is dat ik in een goede bui ben, anders zou ik nog boos worden ook…
O ja, Theo…
Die 70%/30% hanteer ik alleen maar om jou een plezier te doen. In het geval van 'climate change' zal het eerder gaan om 90%/10% ('very likely'), zoals het IPCC heeft geconcludeerd.
En nog even als nabrander: wat mij verbaast van een serieuze ingenieur, is dat hij nota bene voorstander is van het (her)gebruik van een 19e eeuwse technologie (alle kolen opstoken, want daar komt het op neer) in plaats van INNOVEREN.
Ik ben er ZEKER van dat we ons met z'n allen uit deze 'tight spot' kunnen manoeuvreren door NIET de werkelijkheid te ontkennen, maar juist agressief in de aanval te gaan door de 21e en 22e eeuw technologieën te ontwikkelen: kernenergie (in allerlei varianten), hergebruik, Solar, Wind, Geo, biomassa, CO2-capture, artifical photosynthesis etc. etc. etc.
Prettig weeekend nog & beste groet,
TSI
Beste TSI,
Alweer maak je een paar goede punten, maar wederom zijn ze “beside the point”.
Om even helemaal “back to topic” te gaan:
Op beide bijeenkomsten beaamden de vier best in de werkwijze van het IPCC ingevoerde wetenschappers dat in het IPCC geen wetenschappelijk maar een politiek proces leidt tot het komen tot eenduidige aanbevelingen.
Dit is geen verrassing,want uit verdeelde wetenschap kun je niet op commando op wetenschappelijke wijze komen tot onverdeelde wetenschap.
In een politiek proces bepalen de poppetjes de uitkomst van de discussie. Aan de rapporten van het IPCC is dus de wetenschappelijke basis ontvallen.
Mijn stelling is dat grote ingenieursbureau’s veel beter toegerust zijn om om de onzekerheden heen te manoeuvreren en tot een praktisch bruikbare conclusie te komen dan wetenschappelijke instituten. Waarbij die bureau’s beslist experimentele wetenschappers in dienst zullen hebben als die inderdaad zo goed zijn als jij zegt. Everything to get the job done!
Leuk dat je uiteindelijk zelf het bedrijfsleven en de militaire wereld erbij haalt. Dat eerste is nou precies waar ik voor pleit!
Het is mijn inschatting dat ze niet in een lachbui zouden uitbarsten als ze de conclusies van het IPCC onderzoeken, maar dat de tranen over hun wangen zouden stromen. Wie durft zonder met zijn ogen te knipperen een honderden miljarden kostende, volstrekt onhaalbare preventieve actie (zie mijn bijdrage over China van een paar dagen geleden) te adviseren voor een niet aangetoond probleem, terwijl alle vormen van aanpassing, in het geval het oprobleem zich zou voordoen, samen vele malen minder zouden kosten?