Tandengeknars in de Bundestag bij de knieval voor de publieke opinie
Een debat mocht het eigenlijk niet heten, de bijeenkomst in Den Haag met René Leegte en zijn liberale Duitse collega Otto Fricke van de FDP, want er was geen fundamenteel meningsverschil merkbaar tussen de twee. Maar interessant was het wel.
Fricke, FDP kamerlid namens de regio Krefeld (bij Venlo over de grens), gaf in vloeiend Nederlands uitgebreid en eerlijk antwoord op alle vragen, en gaf daarmee een goed inzicht in de achtergronden van de Ausstieg.
René Leegte bracht met verve zijn positieve standpunt over het faciliteren van Borssele 2 naar voren, een stellingname die overigens niet door alle toehoorders gedeeld bleek te worden.
Nu is het bouwen van nieuwe centrales natuurlijk iets heel anders dan de Atomausstieg: het stilleggen van zo goed als schuldenvrije centrales die nog 25 jaar bijna gratis stroom zouden kunnen produceren is keiharde kapitaalvernietiging. Ziet u ook de ironie? Dat er hier 5 miljard in een nieuwe kerncentrale gestoken gaat worden, terwijl zeventien kerncentrales op een paar honderd kilometer afstand in perfecte staat gesloten worden…?
De FDP als Duitse D’66
Maar een echt debat werd het niet. Dat was op zich vreemd: de FDP van Fricke is de Duitse liberale partij, maar moet je veel meer met D66 vergelijken dan met de VVD. In de 70er jaren werd door de machtige FDP leider Hans-Dietrich Genscher zelfs voortvarend het begrip “Umweltschutz” geïntroduceerd en diep in het Duitse politieke gestel verankerd. Hij heeft daarmee eigenlijk de basis gelegd voor het huidige succes van de Groenen.
De FDP heeft zich echter door die partij de kaas van het brood laten eten en lijkt nu een beetje stuurloos. Opvallend is overigens wel het zeer zinnige sceptische geluid van de FDP Europarlementariër Holger Krahmer. Lees deze korte link (het tweede deel, in Engels), dat is een must voor wie wil weten hoe het met de opvolger van Kyoto staat.
Fricke leek de argumenten van Leegte over kernenergie te delen. Maar de FDP steunt wél de Atomausstieg van Merkel, al deed Fricke het voorkomen dat dat niet van harte was. Ook de FDP partijleider heeft al openlijk laten merken niet blij te zijn met de Ausstieg. Kortom, een partij in heftige verwarring.
De psychologie achter de Atomausstieg
Fricke luisterde jaloers naar het rationele verhaal van Leegte. Het voelt voor hem als een grote luxe om zonder emotie over controversiële zaken te kunnen spreken. Dat is in Duitsland onmogelijk zei hij. Ook is de berichtgeving daar volledig anders: Fukushima werd daar de hele dag door gebracht als een inferno, en dat ging erin als koek.
René Leegte, de avondvoorzitter en Otto Fricke (Foto Marielle Ernst)
Toch vond ik dat dit niet voldoende verklaarde: Duitsers zijn in mijn ogen het minst emotionele en meest rationele volk van de wereld. Maar langzaam begon me te dagen wat hij bedoelde, en waarom hij zo’n volstrekt tegengestelde mentaliteit in Nederland ervoer. En dat heeft wel degelijk te maken met de sterke stereotypen die over beide volken bestaan.
Stereotypische Nederlanders en Duitsers
Als je in Nederland met een principieel politiek standpunt aankomt, krijg je gauw sympathie en steun, vooral van de pers en onze calvinistische linkse partijen. Maar als iemand dan met het argument komt dat het iedereen wel heul veul geld gaat kosten, denkt een flink deel van de Nederlanders toch al gauw: dat is nou ook weer niet de bedoeling… In ieder geval wordt het als een zinnige en toelaatbare afweging gezien. Want ons ben zunig en dat vinden we een goede eigenschap.
In Duitsland is het een gotspe om in een principiële discussie over geld te beginnen. Voorop staat dat men ten allen tijde het morele gelijk aan zijn kant wil hebben. Geld en materialisme bevinden zich op een veel lager ethisch niveau en worden als verwerpelijke argumenten gezien als het om kwesties gaat waar de morele superioriteit in het geding is. Dit wordt nog versterkt door het feit dat men zich ook economisch superieur voelt: ze denken zich alles te kunnen permitteren omdat ze toch de sterkste economie van de wereld hebben. Dus niemand stelt zich de vraag of de Aussteig misschien veel geld gaat kosten. Bij mijn vorige blog zouden ze de schouders ophalen. Dat geld moet maar opgehoest worden door de gigantisch rijke energiemaatschappijen, vindt men, naïef en kortzichtig inderdaad.
De FDP achter de Atomausstieg
Met het voorgaande in gedachten, en enquêtes in je zak waaruit blijkt dat 85% van de Duitse bevolking van de kerncentrales af wil, is er geen ruimte meer voor iets anders dan meegaan in de Ausstieg. Zeker aangezien het onomstotelijk vaststaat dat de Ausstieg bij de verkiezingen in 2013 anders het hoofdthema zou zijn geworden. Democratie betekent ook je neerleggen bij de grillen van de kiezers. En zeker met het groene verleden van de FDP had een andere keuze voor deze partij collectieve politieke zelfmoord betekend. Al vond René Leegte wél dat men meer ruggengraat had moeten tonen. En hij heeft recht van spreken.
Een interessante visie. Dank Theo voor de mooie blog!
Mijn bescheiden visie, zoals ik het waarneem.Als twee Nederlanders emigreren richten ze drie kerken op, is de zegswijze. Je kwam in de NL samenleving groepen tegen die uiteenlopen van verdeeld links tot verdeeld rechts, van zeer liberaal tot zeer conservatief christelijk, dat ook weer eens verdeeld was. En je komt die groepen nog wel tegen. Ondanks dat de verzuiling wel achter ons is, is het nog wel een beetje een NL karakter trekje. In vergelijking met Duitsland noodzaken onze verkiezingsuitslagen vrijwel altijd tot coalities. In zo’n klimaat is het veel makkelijker om een afwijkend standpunt te laten horen.
In het Duitsland van nu zijn het veel grotere machtsblokken. En die staan vaak lijnrecht tegenover elkaar. De politiek wordt hard gespeeld en het gaat er dan openlijk veel onfrisser aan toe dan in NL. Het polderen zoals wij dat kennen, is veel minder het geval bij die partijen. Als je iets afwijkends laat horen, roepen de blokken binnen de grote partijen je snel tot de orde. Zoals in deze blog van Hans Labohm valt te lezen
http://www.dagelijksestandaard.nl/2010/10/marie-l…
In Duitsland, heb ik de berichtgeving over Fukushima een beetje kunnen volgen Inclusief de heldhaftige Duitse journalist, die uitweek naar Osaka, omdat de wind een andere kant uit ging waaien. Die main stream media waren echt niet zo rationeel.Verder heb je nog een enorme bureaucratie van instanties, instituten die rustig doorhobbelen op de Klimaschutz weg. Klimaschutz – Klimaatbescherming – Climate protection. Duitsland is bij mijn weten het enige land ter wereld, dat de non-issue ;-) van klimaatverandering zo aanduidt.
Nergens in de wereld heeft het groene denken zo sterk wortel geschoten als in Duitsland. Van het gescheiden inzamelen van afval, blaadjes als Öko test in de kiosk, de groene, gele rode stikkers die je op je auto moet hebben als je bepaalde steden wilt binnen rijden, Windkraftanlage, zonnepanelen in Beieren (waar het in de winter nog steeds behoorlijk wil sneeuwen).
En als het om de centen gaat, zijn de Duitsers best heel zakelijk. Als je met groene praat goed geld kunt verdienen, met Windkraftanlage, een groenere auto etc. gaat dat heel makkelijk. Dat het rationeel bezien geen zode aan de dijk zet, ontgaat dit groen-milieu-politiek-industrieel-zakendoend-complex. En de Duitse burger soms ook, maar hij realiseert ook dat her vechten is tegen een enorme bierkaai.
Want ook aan de „totale Atomaustieg“, zijn er die er goed geld aan gaan verdienen. Bijv. doordat men ook wel inziet dat men dan conventionele centrales moet gaan bouwen en dat men de CO2 doodleuk onder de grond gaat stoppen. En echt het zou me niet verbazen als bij onze Oosterburen dit als eerste gerealiseerd gaat worden.
Laten we hopen dat het gezonde verstand toch op tijd komt bovendrijven. Hans Labohm denkt van wel
http://op.dagelijksestandaard.nl/2011/04/duitslan…
"Now that the IPCC is completely discredited by scandals and political influence" waarom hoor ik daar (behalve op dit Galliërsblogje wat dapper verzet blijft bieden) in Nederland niemand over?
Waarschijnlijk omdat "wij" in Nederland bijzonder gevoelig zijn voor misleiding en regelrechte hersenspoeling. Of meer het interesseert de massa niks, dus kunnen de politici (lees: de milieumafia, 1 pot nat) en energiebedrijven hun gang gaan.
Energiebedrijven, wiens taak het eigenlijk alleen zou moeten zijn om energie te leveren ipv "duurzame" uitstapjes te regelen zoals dat walgelijke Eneco waar ik zelf mijn stroom bij betrek.
Die Eneco kwam (totale gotspe) met een brief dat de energieprijs stijgt door die verderflijke fossiele brandstoffen en niet door die rendement 15% windmolens van hun met 5 keer zo dure stroom als kernenergie.
Wat ik vaak zeg, de hersenspoeling zit te diep en die Borsele II komt er nooit omdat de sleutelpartij (nota bene de grootste verliezer van de afgelopen verkiezingen) bestaat uit een verzameling huisvrouwen van het platteland, die een mening moeten hebben over dingen waar ze helemaal geen verstand van hebben zoals softdrugs en energieleverantie.
Theo schrijft:
“ Geld en materialisme bevinden zich op een veel lager ethisch niveau en worden als verwerpelijke argumenten gezien als het om kwesties gaat waar de morele superioriteit in het geding is.”
Ah, dat verklaart natuurlijk waarom de kindertjes hier met Drie Koningen met zang langs de deuren worden gestuurd met de instructie: “Die linker bus is voor de kindertjes in Afrika, de rechter collectebus is voor jullie. Zorg dat het meeste in de rechter bus gaat.”
Ik heb hier wel een andere verklaring gegeven voor het feit dat de Duitse burger ongevoelig lijkt voor argumenten en feiten. Het is de morele pijnbank van het Naziverleden waarop men van tijd tot tijd vrijwillig plaatsneemt of anders door met name de Fransen op gedwongen wordt plaats te nemen.
Ik merk het bijna dagelijks. Onlangs had mijn tandarts hier zijn bedrijfsuitje. Zijn vrouw (40) werd bijna emotioneel toen ze plechtig vaststelde dat het toch geweldig was dat Duitsers en Nederlanders “na alles wat er gebeurd is” samen een toast mochten uitbrengen op de toekomst. In 2010!!!!!!!
Geen volk dat beter weet wat er bij komt kijken om Geld Te Verdienen, zou ik zeggen. Het is ook daarom dat hier sterker aan de “Teuro” wordt getwijfeld dan elders. Het volk begint te morren en zal beslist zijn schouders niet ophalen bij jouw vorige blog. Dat men deze informatie eenvoudigweg niet voorgeschoteld krijgt vindt zijn oorzaak in de (vrijwillig gekozen) morele Kaltstellung.
@DWK
Je reactie is niet echt in strijd met wat ik probeerde te zeggen. Dat was trouwens niet mijn eigen zorgvuldig gevormde mening (ik weet weinig over Duitsland), maar wat ik uit het verhaal van Fricke opmaakte, met enige aanvulling vanuit Google.
Waar jullie alle drie waarschijnlijk wel gelijk in hebben is dat men in Duitsland wel degelijk om geld en eigenbelang geeft. Alleen stel ik dat het in de politieke debat geen pas heeft om het daarover te hebben. Dan worden opeens uiterst Calvinistisch alleen nog maar moreel hoogstaande overwegingen geaccepteerd.
Ik heb de nazi's er maar uitgelaten, daar had Fricke ook niet of nauwelijks aan gerefereerd, maar uiteraard ligt hier een deel van de sleutel. Wellicht deels uit schuldgevoel, maar ik denk vooral uit schaamte: men had in Duitsland (al vér voor de oorlog) het gevoel moreel en intellectueel superieur te zijn aan de rest van de wereld. Dat was zelfs juist de basis onder de opkomst van de nazi's.
Dat het zo mis ging is een knauw in hun trots en iets wat ze nooit meer willen ervaren. Daarom zijn ze geneigd om nu nóg hogere morele eisen aan zichzelf en elkaar te stellen.
Tenminste als het om openlijk debat (=getuigen) gaat.
Theo, ik geloof dat we alles bij elkaar het beeld wel redelijk compleet hebben.
Gisteren attendeerde iemand ons op http://www.thelocal.de Duits nieuw in het Engels, waar het in de comments bijna net zo gezellig is als aan de bar bij Renée van Allo allo.
Om te illustreren hoe troebel het zicht op de eigen Duitse werkelijkheid is, hier een stukje uit een artikel overgenomen uit de Berlijnse Tagesspiegel over het nieuwe “Sterke maar Goede Duitsland” waar de Duitse preoccupatie met het donkere verleden werkelijk vanaf druipt:
“And what about nuclear power? While other countries carry on pumping billions into this hazardous form of energy production, we are shutting down reactors and investing in green technologies.
The cost will be worth it – the leading industry transformation of the 21st century promises massive profits through energy efficiency. Germany is already the market leader in a number of green sectors, with a share of the global market totaling between 15 and 20 percent.
Strong and evil – that was Germany's image in its dark past. Weak and good – that is the Germany the world has known for the past 40 years. But strong and good – that is the new Germany that many neighbours and allies still have to get used to. Power and moral superiority – that can be an extremely annoying combination.”
Terwijl alle grote beslissingen o.a. op het gebied van energiepolitiek in Duitsland momenteel doorbuigen van angst en emotie in hun puurste vorm probeert de dienstdoende journalist ons wijs te maken dat wij hier te maken hebben met een stijf rationeel regeringbedrijf dat zelfs niet eens de moeite neemt, af en toe het vermanende vingertje op te steken. En dat is maar goed ook zo zegt hij: Immers „Je stärker und moralischer sich Deutsche fühlen, desto zurückhaltender müssen sie auftreten.“
Ja, inderdaad; Want haalt een Duitser adem om iemand moraliserend de les te lezen dan staat er onmiddellijk iemand op om hem met het bruine verleden terug de hoek in te meppen.
Je vraagt je werkelijk af hoelang de Duitsers het nog zullen pikken. Eén ding is zeker de drie miljoen bejaarden in de BRD die op of onder de armoedegrens bivakkeren kunnen piepen wat ze willen. Niemand zal ze horen.
Op het gevaar af dat ik hier alleen met mezelf in gesprek raak: De prestigieuze Quadriga-prijs wordt dit jaar naar verwachting vergeven aan V. Poetin.
De Quadriga (uw weet wel de vierspan die als vredessymbool al sinds jaar en dag de Brandenburger Tor siert stond tijdens de tweedeling met Tor en al op Oost-Duits grondgebied en bij gevolg werd het standbeeld met de kont naar het Westen gedraaid.
Wordt het niet tijd het rijtuig maar weer twee kwartslagen te draaien? Niet zozeer als symbool voor het “Nieuwe Sterke en Goede Duitsland” maar meer ten teken dat ze hier helemaal de weg kwijt zijn? Bovendien komt dat meer overeen met de richting waarin Duitsland de komende jaren haar gasmiljarden heen laat karren. In de volksmond noemt de Berlijner het gevaarte de Retourkutsche.