Biodiversiteit vér op kop in de race om CO2 trofee

Heeft u al een biodiversiteitscompensatieinstrument in uw bedrijf?

Als u dit woord zonder te stotteren of met uw ogen te knipperen uit kunt spreken, was U vrijdagmiddag in de goed gevulde grote tuinzaal van Antropia in Driebergen op de VVM bijeenkomst “Leren om te compenseren”.

Ik was afgelopen week net begonnen aan een blog waarin ik de kansen ging afwegen van de belangrijkste kandidaten als opvolger voor de huidige CO2 hype, als service aan onze alarmistische lezers uiteraard. Wilde ik daarbij nog energieschaarste, global cooling en oceaanverzuring opvoeren, sinds vrijdag is er nog maar één, dat is biodiversiteit, en die is er klaar voor!

Soortenrijk=dom

Ik was er bij in Driebergen, want ik dacht dat biodiversiteit iets was wat mij na aan het hart lag. Ik wil nu eenmaal graag genieten van een afwisselend landschap en een grote rijkdom aan plant- en diersoorten om mij heen. En dat mag best wat kosten. Diersoorten die voor eeuwig verloren gaan, dat voelt al helemaal als iets verschrikkelijks. Ik houd sowieso niet van definitieve dingen. Dus lang leve de biodiversiteit! Maar nee hoor, hoe kwam ik erbij!

Het woord “soorten” in een opmerking over biodiversiteit kwam me steevast te staan op blikken en opmerkingen variërend van meewarig via afkeurend tot ronduit geïrriteerd. Bij biodiversiteit gaat het helemaal niet over het uitsterven van soorten, of de aanwezigheid van veel soorten in je omgeving.

Dat de soortenrijkdom in hartje Amsterdam aan vogels, zoogdieren en insecten groter is dan waar ook in Nederland (geen idee meer waar ik dat ooit las, maar het werd in Driebergen niet tegengesproken), heeft niets met biodiversiteit te maken. Diversiteit is nog geen biodiversiteit!

Dat de Rode Zee net als de Noordzee zo goed als leeg is (zand met af en toe een voorbij zwemmende  vis) maar dat  er tien jaar na het dumpen van een wrak een waanzinnig rijk koraalrif is gevormd met duizenden soorten prachtige diertjes, ook dat mag zich niet in de instemming  van de biodiversiteiters verheugen: dat is dan geen ecosysteem maar een dierentuin.

Het gaat namelijk om de ecosystemen, of eigenlijk , de “ecosysteemdiensten” (zie ook het blog van Rypke). Die uit het verleden wel te verstaan. Die moeten onaangetast blijven. En die omvatten welbeschouwd eigenlijk alles wat je aan processen op deze aarde kunt bedenken.

Calvijn in Fabeltjesland

Ik had het trouwens kunnen weten: in de uitnodiging werd al gesteld dat elk menselijk handelen per definitie biodiversiteitverlagend is. En dat elk handelen dus gecompenseerd moet worden. Elke inperking van deze opvatting uit praktische overwegingen, werd afgewezen door de experts, want het ging per slot van rekening om het voortbestaan van de planeet.

De spreker, Prof. Steven de Bie (Wageningen, Shell Global Solutions), hield ons een zeer goed onderbouwd verhaal voor over de aanpak en organisatie van die biodiversiteitscompensatie.

In de pauze ben ik aan hem gaan vragen hoe ik biodiversiteit  nou eigenlijk moest zien.

Ik hield hem het volgende voor:

Ik ben in de Kempische dennenbossen opgegroeid, en ik kan u vertellen dat in een dicht dennenbos de biodiversiteit exact 2 is: een specht en een eekhoorn.

Maar.. daar waar boeren er een flinke open plek in gekapt hadden voor een akkertje of weiland met drinkpoel, waren bosranden ontstaan, die bevolkt werd door muizen, adders, konijnen, vossen, egels, reeën, uilen, ringslangen, salamanders, hazelwormen  en duizenden zangvogels. Ik heb er alleen nooit een korenwolf mogen aanschouwen, maar dat kan aan die adders gelegen hebben. Wat een rijkdom! Een waar Fabeltjesland. Pure biodiversiteit toch?

Helemaal fout!

Die boeren waren door de kap bezig een ecosysteem aan te tasten, en zouden daarom volgens de compensatieregels moeten gaan zorgen voor een compensatie. Die duizenden nieuwe dieren- en plantensoorten op de open plek tellen daar niet voor mee.

Helemaal leuk wordt het als hij er later een huis bouwt. Dan wordt het prachtige kunstmatige ecosysteem van het weilandje aangetast, en moet hij dát weer compenseren. Want ook een kunstmatig (en dus eigenlijk ongewenst) ecosysteem (zoals Nederland) moet beschermd worden.

Overigens mag hij wel zonder compensatie alles weghalen en weer dennenbomen planten en daarbij alle dieren van Fabeltjesland straffeloos voor altijd naar het Enge Bos verbannen, want dat is het herstel van het oorspronkelijke ecosysteem.

Deze opvatting over biodiversiteit blijkt inmiddels onder experts algemeen geaccepteerd, maar is in mijn ogen een uiterst vreemde eco-fundamentalistische verbastering van een begrip dat bij erg veel mensen op sympathie en bijval kan rekenen. Maar niet in deze vorm!

Uiteraard is het Planbureau van de Leefomgeving zeer actief in deze discussie, en vindt u daar ook de nodige achtergrondinformatie, en een definitie van biodiversiteit die dicht ligt bij de bovenstaande.

Leren compenseren

Eigenlijk ging de VVM middag in Driebergen helemaal niet over het begrip biodiversiteit, want dat was gesneden koek voor de aanwezige experts. Ik was de enige die zich verbaasde over bovenstaande bijzondere logica, en werd niet begrepen toen ik stelde dat biodiversiteitscompensatie als opgelegde sanctie nooit vaste voet aan de grond zou krijgen als dít hun boodschap was!

De politiek (zeker het huidige kabinet, maar ik vermoed ook eventueel ooit weer komende links/midden regeringen) zit totaal niet te springen om een nieuwe laag regelgeving die het in zich heeft om werkelijk alles stil te leggen wat zich aan nieuw beleid of nieuwe economische activiteit zou kunnen aandienen.

De Bie’s verhaal stond verder als een huis, dat moet ik zeggen. Het was Shellwaardig! Al zal de Shell directie zich nog wel eens stevig achter de oren krabben als deze filosofie uit eigen gelederen in regelgeving wordt gevat en ze over de hele wereld hun activiteiten zullen moeten gaan compenseren….

De methodiek bestond uit faseringen, stappenplannen, onderverdelingen; heel indrukwekkend en prima praktisch toepasbaar voor de aanwezige adviseurs. Ik zal het verhaal niet gaan herhalen, u gelooft me vast wel. Daarbij, als het u echt interesseerde, was u er in het fraaie Antropia wel bij geweest.

Biodiversiteit vér op kop in de race om CO2 trofee

Zoals ik al in de inleiding schreef, komt mijn belangstelling voor biodiversiteit niet puur voort uit mijn zorg over de soortenrijkdom, maar ook omdat het nadrukkelijk kandidaat is voor de volgende hype vanuit de milieu & klimaat hoek. U kent ook mijn conclusie al: biodiversiteit is véél verder op de weg naar de CO2 trofee dan wij dachten!

Want wat waren vrijdag onderwerpen die bij de discussie op de VVM bijeenkomst ter sprake kwamen:

Wat kunnen we van de klimaatdiscussie leren? (Het publiek mobiliseren met apocalyptische toekomstperspectieven* )

Kun je een economische waarde* aan biodiversiteit hangen? (Uiteraard,  zie TEEB en het blog van Rypke)

Kunnen we een biodiversiteitscurrency* ontwikkelen die verhandeld zou kunnen worden? (Kende een paar zéér overtuigde voorstanders; in de VS werkt het naar het schijnt al zo)

Is compensatie eigenlijk wel gewenst? Voor je het weet is het een Licence to destroy. (Kan in Nederland geen kwaad want bedreigde soorten worden in Nederland nu al afdoende beschermd door bestaande wetgeving)

In hoeverre moet je de hele keten* waar je in zit meenemen (Uiteraard, hoe groter het probleem hoe beter)

Moeten er niet enorme reservaten aangelegd worden in elke eco-zone waar geen mensen mogen komen? (Uiteraard, “Weg met ons!” * )

Moet er niet een instantie komen die boven alle economische en politieke partijen staat en over biodiversiteit kan beslissen?*

Ook interessant waren de criteria die er gehanteerd zouden moeten worden, want hoe meet je eigenlijk die aantasting van de ecosystemen?

Dat bleek in Nederland zelf eigenlijk neer te komen op hectares die onttrokken worden aan de natuur.

Verder waren er natuurlijk grondstoffengebruik en halffabrikaten, waardoor de Nederlandse aantasting van biodiversiteit voor 80% buiten Nederland bleek te liggen en aldaar* gecompenseerd zou moeten worden.

En uiteraard was elke vorm van emissies* een aantasting van een bestaand ecosysteem.

Resteren de zg. “Drukfactoren” die gecompenseerd dienden te worden, waaronder:

Geluidsproductie

Lichtproductie

CO2 productie *

Ho, wat zeg je daar? CO2? Maar daarvan gaan alle planten toch juist véél beter groeien, worden de bossen dichter en de bomen sterker?

Jazeker, dat was allemaal bij de aanwezigen bekend, maar dat is wél weer een verandering aan het heilige bestaande (en uiteraard onveranderlijke*) ecosysteem, en daarom op zich niet positief. En voor zover je het positief beoordeelt, dan compenseert het nog steeds niet de schade door klimaatverandering*!

In de enige case (van vrijwillige biodiversiteitscompensatie) die ter sprake kwam, bleek het voornaamste uitvloeisel van het compensatieplan dan ook te bestaan uit voor het betrokken bedrijf zéér ingrijpende maatregelen voor mitigatie (overigens vér favoriet boven compensatie in Driebergen) ter voorkoming van CO2 en CH4 uitstoot.

In het bovenstaande vindt u tien maal een * . In al die gevallen betreft het argumenten die rechtstreeks uit de IPCC filosofie hadden kunnen komen. Methodiek, aanpak, middelen, argumentatie en doelen zijn zeer vergelijkbaar.

De structuur en de filosofie liggen kant en klaar op tafel, nu nog een doortrapte lobbyorganisatie bij de VN en we glijden probleemloos van de CO2 hype in het biodiversiteits- moeras….

Het is aan ons om dit met argusogen te volgen!

Eerlijk is eerlijk

Bovenstaande constatering is uiteraard gedaan vanuit mijn perspectief als kritisch volger van de hypes die vanuit klimaathoek over ons worden uitgestort. Het moet echter gezegd worden dat de VVM bijeenkomst bezocht werd door mensen die allemaal oprecht bezig leken te zijn met iets wat hen met grote zorg vervult: de afname van de soortenrijkdom door de plaag die de mensheid voor de aarde vormt. Daar kan ik persoonlijk helemaal in meegaan.

Ook was de rol van CO2 slechts op de achtergrond aanwezig, en werd geen enkele poging gedaan om daar handig op in te haken.

Dat ik in de ogen van een enkeling wel een twinkeling meende te ontwaren over de big business die biodiversiteit voor hen zou kunnen gaan betekenen, kan zomaar aan een verborgen kwaadaardig trekje van mijzelf gelegen hebben. Er was verder geen enkele aanwijzing dat deze groep besefte dat ze mogelijk bovenop op de volgende miljarden kostende hype zaten….