Europa gered met “The Matheo Solution”?

Mijn oproep aan ingenieurs om met een oplossing voor de euro te komen heeft één reactie opgeleverd, maar dan ook wel eentje met kwaliteit. Ik werd gewezen op de volledig uitgewerkte oplossing voor niet alleen de euro maar ook de EU, van ingenieur André ten Dam. Zijn plan heeft de naam “The Matheo Solution” (TMS) meegekregen.

Ik vind deze oplossing dermate interessant dat ik hem u niet wil onthouden, en hem (wederom volledig off-topic) als zondagblog voorleg. Hierin word ik gesteund door de enorme interesse voor mijn vorige Euro blog, dat (even onverwacht als onterecht!)  het best gelezen climategate blog van de laatste weken blijkt te zijn.

Economische mechanismen

Mijn eigen eenvoudige voorstel zou een goed werkend mechanisme kunnen zijn voor een toekomstige EU, maar lost de huidige problemen niet op, en zou ook leiden tot een kleinere EU van landen met een vergelijkbare productiviteit. Nadeel: een veel kleinere gemeenschappelijke markt en een belemmering van de groei van zowel het rijke als het arme deel van Europa.

Een oplossing die wél mechanismen in zich heeft die de huidige problemen oplossen en tevens een Europese gemeenschappelijke markt met als betaalmiddel de Euro mogelijk maken… daar had ik niet op gerekend!

De Matheo Solution komt er héél kort gezegd op neer dat de EU landen allemaal een eigen munteenheid krijgen, waarin alle overeenkomsten worden uitgedrukt. Dus alle contracten, lonen, prijzen etc. bevatten de locale munteenheid. Deze munteenheid heeft een vastgestelde waarde in Euro’s, waardoor er gewoon in Euro’s betaald kan worden. De euro blijft dus gewoon de enige munt in heel Europa, er blijft één markt, één betaalmiddel.

Devaluatie

Wat verandert er dan wél? Wanneer een land het economisch niet redt, zoals op dit moment een aantal zwakke mediterrane landen, kan de munteenheid gedevalueerd worden. Daarmee worden opeens de producten uit dat land goedkoper, en verbetert hun concurrentiepositie.

Omdat zowel de lonen als de prijzen gedevalueerd worden, verandert er voor de inwoners weinig: ze krijgen wel minder euro’s betaald, maar ook de prijzen dalen met een gelijk percentage.

In de praktijk zullen Nederland, Duitsland, Denemarken en Frankrijk uiteraard kiezen voor een 1:1 koers met de euro, en die oneindig in stand proberen te houden. Een aantal zwakkere landen gaat misschien samen op een lagere koers over. En Griekenland devalueert de Drachme meteen met bv. 50%. Het is dan ogenblikkelijk weer een zeer goedkoop vakantieland en de euro’s zullen binnenstromen. De economie kan dan groeien, en al krijgen we ons geld niet terug (de schulden blijven in Euro’s genoteerd en blijven dus onbetaalbaar voor de Grieken), het land heeft dan in ieder geval een kans op een gezonde economie, waardoor we het niet blijvend overeind zouden moeten houden.

Goeroe

Ten Dam heeft inmiddels officieel de financiële goeroe status bereikt, en blogt als zodanig regelmatig bij de Financiële Telegraaf. Daar is hij in gezelschap van de door mij zeer gerespecteerde technische analyse beursgoeroe Royce Tostrams.

Ik laat nu eerst het woord aan collega Ten Dam om de Matheo Solution concreet uit te leggen, zoals te vinden is in Oplossingen eurocrisis 2

The Matheo Solution (TMS) op hoofdlijnen

De hoofdlijnen van TMS, als alternatieve aanpak van de eurocrisis, zijn als volgt:

1. het ECU-ERM met:

a.) introductie van een prijs/loondevaluatie mechanisme waarin die (zwakke) eurolanden die dat dringend nodig hebben hun nationale prijs/loonniveau kunnen devalueren ten opzichte van dat van het monetair-economische sterkste euroland, en

b.) introductie van de dringend noodzakelijke rente-differentiatie op nationaal niveau,

één en ander binnen een gezamenlijk maar hervormd Euro Pact, waarin de euro het énige wettige betaalmiddel blijft in álle eurolanden;

2. Onmiddellijke stopzetting van alle in 2010 ingevoerde en in de toekomst nog in te voeren tijdelijke/permanente Europese ‘Bail-Out’ regelingen en noodfondsen;

3. Introductie van een Insolventie Pact (IP) voor insolvente eurolanden met een ‘Controlled Default’ en herstructurering van de staatsschulden (dus ‘clean haircuts’ van de staatsobligatiehouders), één en ander onder leiding van het IMF. Nood/overbruggingsleningen aan de probleemlanden uitsluitend door het IMF;

4. Herkapitalisatie met privaat geld van in moeilijkheden komende banken. Een ‘haircut’ van obligatiehouders van dergelijke banken al of niet met omzetting naar aandelen zal in sommige gevallen onvermijdelijk zijn;

5. Uitsluitend indien noodzakelijk herkapitalisatie of gehele/gedeeltelijke nationalisatie (dus met publiek/belastinggeld) op nationaal of op Europees niveau van in moeilijkheden komende banken;

6 Het ‘ECB Safety Net’ (ECB = Lender of the Last Resort) voor liquiditeitssteun middels noodleningen aan in moeilijkheden komende banken met een mechanisme ter voorkoming van inflatie;

7. Herstructurering van het bankwezen in de zin dat het bankwezen weer uitsluitend dienstbaar zal zijn aan burgers, bedrijven en overheden. Risicovol ‘investment banking’ dient afgescheiden te worden van de reguliere (publieke) bankactiviteiten;

8. Aanscherping van het SGP (begrotingsevenwicht/’Debt Brake’, reductie van staatsschulden op termijn tot nul en dan vorming van crisisbuffers) met volautomatische sancties bij overtreding daarvan (met als ‘ultimum remedium’ uitzetting van een euroland uit het Euro Pact);

9. Handhaving/verscherping van de ‘No-Bail-Out’ bepalingen van het EU-Verdrag. Solidariteitssteun uitsluitend in de gevallen zoals nu ook bedoeld in artikel 122 lid 2 TFEU (bij natuurrampen e.d.);

10. Introductie van de mogelijkheid van vrijwillige uittreding (‘Opt-Out’) van een euroland uit het Euro Pact, zónder uittreding uit de EU en dus zónder opzegging van (de rest van) het EU-Verdrag.

Haalbaarheid

Ik ben zeer onder de indruk van het gedegen denkwerk achter deze oplossing. Toch kleven er zeer grote haken en ogen aan, waardoor de invoering onmogelijk lijkt.

De crux van een normale devaluatie is dat alles zich “vanzelf” en ongemerkt voltrekt. Je pensioen is opeens minder waard, je inkomen daalt, de prijzen dalen, maar je ziet er niks van. Dus protesteert niemand.

Een Matheo devaluatie in Griekenland (van 50%) houdt in dat alle ondernemers een brief moeten krijgen dat ze de lonen en prijzen in euro’s per direct moeten halveren. Een halvering van het loon is natuurlijk niet iets wat ongemerkt gaat, en zomaar geaccepteerd wordt. Maar goed, daar moet je dan even doorheen bijten.

Het probleem zit hem denk ik meer in de prijzen. Wat doet de Media Markt? Bijna alles wat daar verkocht wordt komt uit het buitenland en is dus uitgezonderd van de devaluatie: buitenlandse producten worden juist geacht relatief duurder te worden.

Maar ook in de Griekse supermarkt ligt héél veel spul uit het buitenland. Er ligt sowieso veel spul: het gaat per supermarkt om tienduizenden óm te prijzen producten, met veelal een verschillende  “euro rate” door het percentage “buitenland” dat erin zit. Wie gaat die vaststellen en controleren?

Een onbegonnen taak. Uiteindelijk zou het land waarschijnlijk tot chaos vervallen.

Onwerkbare oplossingen

De Matheo Solution is dus geen werkbare oplossing. Afvoeren dan maar?

Dat valt nog te bezien. Ik heb sterk de indruk dat de andere gesuggereerde oplossingen dat ook niet zijn. Er is waarschijnlijk geen enkele werkbare oplossing: alle geboden oplossingen zullen tot chaos leiden, kapitaalvlucht, onrust, armoede, en flink wat onbeheersbare economische verschijnselen.

Alleen bieden de meeste andere oplossingen mogelijkheden om de ellende vooruit te schuiven, en dat is alles wat politici in dit soort situaties willen horen. Maar dat zou de situatie alleen nog maar verergeren. Om dit te voorkomen, is het dus noodzakelijk om, inderdaad als ingenieurs, een grondige analyse te maken van de uiteindelijke concrete gevolgen van de verschillende voorliggende oplossingen. En dan degene te kiezen met de minst ernstige gevolgen. Uiteraard zonder politieke overwegingen mee te laten spelen.

Het zou me niet verbazen als de minst slechte keuze toch een combinatie van de Matheo Solution en mijn voorstel zou zijn. In ieder geval vind ik dat de economen en politici, die de schuld van de ellende zijn en vooralsnog zelf niks beters weten te verzinnen, deze voorstellen alleen met zeer goede motivering naast zich neer mogen leggen. Anders krijg ik sterk de indruk dat men de hete brei maar liever voor zich uit schuift.

Ik heb vernomen dat de Matheo Solution inmiddels ruime internationale interesse heeft gewekt, en al door een aantal wetenschappers is omarmd. Nu de politici nog!

Links naar de basisprincipes van de Matheo Solution:

Oplossingen eurocrisis 1

Oplossingen eurocrisis 2

The Matheo Solution – Gevolgen invoering 1

The Matheo Solution – Gevolgen invoering (2)

The Matheo Solution – Gevolgen invoering (3)