Een nieuwe groene revolutie vindt ongemerkt plaats

Afhankelijk van water en voedingsstoffen, kan een CO2-verdubbeling de tarwe-oogst met tenminste 18 procent verbeteren

Voor de groei van 7 naar 9 miljard mensen is weer een nieuwe ‘groene revolutie’ nodig, die waarschijnlijk niet van Wageningse alumni komt, zoals ik donderdag vaststelde. Maar waar ligt het antwoord dan wel? De hoeveelheid oogst die je uit een hectare kunt persen heeft ergens een limiet, ook in tijd, maar waar?

Stimulus voor jonge landbouwwetenschappers
Een antwoord ligt mogelijk in de geschiedenis. Daarom trommelde ik in de Wageningse Uni-bieb een alleraardigst boek op ‘Feeding and Greening the World’van Australisch landbouwwetenschapper Derek Tribe uit 1994. Hij is oprichter van het Crawford Fund dat jonge landbouwonderzoekers steunt. Bij Tribe geen woord over Kleimut Tjeensj (de CO2-kortzichtige IPCC/Greenpeace-variant), wel over reele ecologische problemen als bodemerosie, verzilting door irrigatie, grondstoffengebruik en water. Zaken die komende decennia ook de Groene Revolutie 2.0 bepalen.

Groene Revolutie was evolutie
De mooiste revoluties worden veroorzaakt door mensen die geen revolutie ontketenen, zo beschrijft Tribe. Een prachtig voorbeeld daarvan is de beroemde ‘Groene Revolutie’, de groei van oogstopbrengst in met name Azie sinds de jaren ’60 vorige eeuw door gewasveredeling, bescherming en bemesting met ruim 130 procent. Die werd niet in een internationaal bureaucratisch programma afgekondigd, via een conferentie. Eerder kun je spreken van een soort kennisvirus, dat van land op land oversloeg dankzij 20 jaar groei in landbouwkennis.

Volgens Tribe was de populaire term ‘groene revolutie’die in de jaren ’70 ontstond, dan ook een wat ongelukkige kreet, want het was geen revolutie. Plantvarieteiten die sneller groeiden bij meer bemesting en water in proefvelden in Taiwan en Japan, vonden al snel hun weg naar de rest van Azie. Het zelfde gebeurde bij proefplanten in Europa en Amerika, die in aangepaste vorm op lokale klimaten hun weg vonden naar India en omstreken.

Revolutie door onderzoek
Op de vraag hoe de groene revolutie ontstond kunenn we dus kort antwoorden. Onderzoek, onderzoek, onderzoek. En een infrastructuur met internationale communicatiemogelijkheden, die snelle kennisuitwisseling mogelijk maakt, én toepassing in het veld. Een combinatie van nationale projecten samen maakte de revolutie, zoals het ‘Wheat Improvement Project’onder leiding van latere Nobelprijs voor de Vrede-winnaar Norman Borlaug, die in 2009 overleed.

Dit project verzevenvoudigde de tarwe-opbrengst in Mexico van 1943 tot 1970. Bijvoorbeeld via de teelt van ziekteresistente gewassen. En de kweek van dwergvarianten met korte halmen die de zwaardere aren konden dragen. In Mexico ontwikkelde varieteiten veroorzaakten die zelfde revolutie in India, nadat Borlaug contact kreeg met Indische wetenschappers als Swaminathan. Die begon het All-India Coordinated Wheat Improvement Programme.

Oogstexplosie falsificeert Malthus en Ecologische Voetafdruk
In de jaren ’80 vorige eeuw kon zo ook de oogst van tarwe in China groeien met 34 procent, terwijl het agrarisch grondgebruik Afnam met 3 procent. Een groei in mondiale oogstopbrengst van 80 procent ging gepaard met slechts 20 procent uitbreiding van landbouwoppervlak. De groene revolutie was een dikke middelvinger naar Malthus, en de doempredikers die verkondigen dat de aarde te klein is voor meer mensen. En een simpel ‘common sense’-voorbeeld waarom de Ecologische Voetafdruk misleidende milieumarketing is.

Oppervlak is gewoon niet de ecologische maat van alle dingen.

Landoppervlak voor landbouw is er zat
Vast staat dat er ook nu nog meer dan genoeg agrarisch landoppervlak is. Landen als Ethiopie benutten ook maar 27 miljoen hectare van de 112 miljoen potentiele landbouwhectares. Dus nog ruimte zat voor natuur, hobbies en andere recreatieve doelstellingen. In Brazilie worden eveneens honderden miljoenen potentiele landbouwhectares nauwelijks benut. Simon Rozendaal had daar in Elsevier nog een aardig verhaal over. En dan zonder het regenwoud aan te tasten, al moet je de arme bodems van de Serrado misschien niet meerekenen.

Statistieken in hectares geven schijnbare concreetheid, je weet niets van de fysisch geografische condities van een hectare op papier. Iets zegt mij dat veel van die grond al lang was benut, als het vruchtbaar was. Maar ook dat weet je niet. Kijk naar Europa, al decennialang neemt het oppervlak aa landbouwgrond af met miljoenen hectares en in Nederland zetten we de beste landbouwgrond zelfs onder water. Zie de Hedwigepolder en de Blauwe Stad, voor de hobby van wat vogelaars en natuurfreaks.

De Graanrepubliek
Een leestip, waaruit blijkt hoezeer niet alleen techniek maar ook beleid en sociale bewegingen de landbouw sturen: ‘De Graanrepubliek’van Frank Westerman, over het EU-landbouwbeleid onder Sicco van Mansholt met zijn boterbergen en graanoverschotten. Boeren die 10 ton graan per hectare kunnen oogsten (in Ethiopie is men al blij met 1,2 ton, en verlangt men wanhopig naar die 10 ton), werden in de jaren ’90 de paria’s van het Westen.

Hun land moest maar ‘natuur’worden, er kwamen zelfs braakleg-regelingen en nu hebben ze zelfs een tv-presentatrice nodig om aan de vrouw te komen. Grappig is ook dat we onze eigen (Brabantse)varkens makkelijk hadden kunnen voeden met Gronings graan, maar dat sorghum en tapioca uit Thailand die taak overnam. Vroeger waren boeren juist de ‘heren’van het land.

Hoog-technologische basis van landbouw dé motor achter verdrijven armoede
Nog steeds is een succesvolle agrarische basis met goede techniek volgens Tribe dé motor, die maakt dat de rest van het land de handen vrij krijgt voor economische diversificatie. Hogere technische ontwikkeling in de landbouw is één van de motoren achter het verdrijven van armoede, die vooral bij van die hippie-sitin traditionele ploeterlandbouw-gemeenschapjes het leven tot een hel maakt. (het ideaal van Greenpeace en NGO’s)

Kortom, naast techniek spelen vele sociale zaken en beleid een grote rol bij de landbouwopbrengst. Om de armen in de wereld te helpen, is het zaak om alles dat naar Greenpeace en doempredikers ruikt met wortel en tak uit te roeien.

Groene Revolutie: de rek is er uit?
Al in de jaren ’90 gingen geluiden op dat die revolutie over zijn hoogtepunt was. Zoals Tribe ook constateert KUN je niet eeuwig doorgaan met het persen van meer opbrengst uit één hectare, ergens ligt ee grens. In het how to feed the world in 2050-document van de FAO komen we die zelfde geluiden nogmaals tegen: de jaarlijkse groei in opbrengst per hectare vlakt af. Waardoor komt dat?

Mijn doel is om dat de komende maanden helder te krijgen. Vast staat wel dat een nieuwe Groene Revolutie er op is gericht om meer oogst met minder grondstoffen te krijgen, fosfaat staat nu sterk in de belangstelling. Ik schreef over fosfaatgebruik al een feature.

Wat kunt u doen om de Groene Revolutie te bespoedigen?
Gelukkig stijgt de CO2-concentratie snel, zodat we met ieder autorit onze boeren helpen hun tarweoogst te verbeteren, met vele tientallen procenten zoals het journal of Cereal Science al vermeldde in 2009. Ook via stikstofdepositie stijgt de opbrengst, dus lang leve de ‘vervuiling’, die eigenlijk een zegen is.