Boomkor viste nijlpaard uit Noordzee

In het Bavel Interglaciaal, vernoemd naar een Nederlands stukje Noordzee, leefden hier nijlpaarden

Een vraagje: Wat droeg de milieubeweging afgelopen decennia bij aan onze kennis van de Nederrnatuur en klimaatontwikkelingen? Ehhhhhhh, eehhhhhhhhhh, toe help me even. Oh ja, alles sterft uit, dat is uw schuld en dit is onze giro: Fijn, dank u.

Wat droeg de boomkorvisserij bij aan de (klimaat)wetenschap?
Dat resultaat is te lezen in bijvoorbeeld deze Mededeling van de Geologische Dienst ‘Pleistocene terrestrial mammal fauna from the North Sea’uit 1995. De vaderlandse paleoklimatologie en paleobiologie, zouden weinig voorstellen op pleistoceen gebied zonder de boomkorvisserij, die duizenden fossielen aan wal brachten, zodat Nederland ’s werelds grootste mammoetbeender-verzameling bezit. Data dames en heren, het brood van wetenschap vóór AG (Al Gore). De wetenschap na AG is een ander verhaal.

Bodemberoerende archeologie onder dekzand Holoceen
Juist dankzij hun bodemberoering met doordringing tot maximaal 7 centimeter, konden boomkorvissers door de vroeg Holocene zandafzettingen ploegen, die het gros van de Noordzeebodem bedekken. Die dekzanden werden gevormd toen hier een koud steppeklimaat heerste met ijzige winden. Hier en daar vormde later een toefje veen. Dankzij de bodemberoering – die overigens al in de Middeleeuwen plaatsvond- kwam de ijstijdfauna boven uit het Pleistoceen.

Nijlpaarden opgevist uit warm interglaciaal 900.000 jaar geleden
In een warm interglaciaal, mogelijk het Bavelian Interglaciaal leefden hier in Noordwest Europa zelfs nijlpaarden, Hippotamus antiquus, ook door vissers opgevist en aangeland.

Vier fauna-associaties uit vier klimaat/tijdzones
Biologen konden op basis van de vele vondsten en datering 4 fauna-associaties opstellen, die een beeld geven van de ecologie van het gebied in een klimaat/tijdzone. In de Holocene afzettingen, dus in de opwarmingsperiode na de ijstijd vinden we ook fauna-associaties met botten van edelhert, everzwijn, otter en bever, die zijn bewerkt door mensen.

Dankzij de grote hoeveelheden fossielen, waaronder duizenden mammoetkiezen konden paleobiologen een vorm van evolutie bij mammoeten volgen, oudere lagen en oudere fossielen hebben een ander gebit dan de laat pleistocene mammoeten van Mammuthus primigenius.

Bezoek ook Naturalis en het Rotterdams Natuurmuseum
Het fysieke resultaat van al deze bodemberoering voor de wetenschap is te zien op de 14de verdieping van Naturalis, waar ik paleobioloog John de Vos bezocht. Wij bezitten dankzij attente boomkorvissers ’s werelds grootste collectie aan mammoetbeenderen, oerpaarden, hyena’s en sabeltandtijgers, de vroegere bewoners van wat nu de Noordzee is. In het late pleistoceen hadden we hier zowel leeuwen als ijsberen, naast reuzenherten, wolven, oerpaarden, maar ook wolharige neushorens en saiga-antilopen.

Veel belandde in privécollecties zoals van de- mede dankzij visserijbijdragen- internationaal bekende mammoetonderzoeker Dick Mol uit Hoofddorp, die ook een nieuw soort oerolifant beschreef. Een groot deel werd verwerkt door Naturalis, waar vele paleobiologen konden promoveren.

Stichting de Noordzee? Krijgt voor wetenschap een twee
Op het congres van de NERN moest ik als jurylid Phd-posters beoordelen op inhoud en aantrekkelijkheid. Campagneclub Stichting de Noordzee, hier bekend als Bakvissen voor Bruinvissen wilde ook graag meedoen met een poster, en ik vroeg mij af wat deze campagneclub tussen serieuzer ecologisch onderzoek te zoeken had. Plaatjes vullen geen kennisgaatjes. Ze kwamen niet verder dan ‘iew, scheepswrakken zijn duswel beswel heeel bedreigd en moeten beschermd worden’ , vergezeld van een plaatje van een zielige zeekat uit het bedreigde dierenasiel.

Ik gaf ze een 2. Eén puntje extra voor de moeite.

Doggersbank herstellen zoals hij was: Ruimte voor de Rivier
Voor de historische noot: Ton Ijlstra van het Ministerie van ELI (Ergernis, Leugen en Intimidatie) en milieuclubjes willen Nederland’s belangrijkste visgebied de Doggersbank dichtgooien voor visserij, zodat deze kan ‘herstellen zoals het was’.

Ik heb hier even een paper opgedoken uit 2005 in Quaternary Research die met 3D-seismiek de ondergrond karteerde: voor een goede referentie. Dat leverde een nauwkeurige beschrijving van de vroegere situatie, vóór de zeespiegelstijging Doggerland overspoeldeg 7500 jaar geleden: een vlakte met rivierdalen. Ik zou zeggen, begin het project Ruimte voor de Rivier op de Doggersbak. Kan Natuurmonumenten er mooi Schotse Hooglander oerkoeien loslaten, en Stichting Ark haar oerpaarden. Heeft de Postcodeloterij daar geen extra geld voor?

Ach ja, natuurbeleid.