Zwetskous Johan ‘Planetary Boundary’ Rockström passeerde Beer Review in Nature

httpv://www.youtube.com/watch?v=VPPsQw-HIE4
Bijgesloten propagandafilmpje van de Club van Rome toont een optreden van hun apostel, de Zweedse ecoloog Johan Rockström. Hij licht zijn populaire uitvinding ‘planetaire grenzen’ toe: we naderen een planetair punt van geen terugkeer door verlies van ‘globale biodiversiteit’. In het publiek kijken Paul Luttikhuis-NRC-types serieus bezorgd toe–onbewust onbekwaam gelovend dat ze het begrijpen. Deze blog behandelt de vraag hoe een Zweedse zwetskous als Rockström ooit door de peer-review van Nature kon komen, waarbij we een nieuw begrip introduceren: de beer-reviewed literature, een aanscherping op de pal review.

Globale biodiversiteit geen enkele relevantie voor functioneren ecosystemen
Rockström kreeg rocksterstatus dankzij ‘a safe operating space for humanity’, in Nature gepubliceerd vlak voor de klimaatconferentie in Kopenhagen samen met een borrelgenootschap van prestigieuze academici als Crutzen (en Marten Scheffer). Rockström beweert dat mensen ‘het zesde massa-uitsterven’ veroorzaken, en dat we daarmee mondiaal over een ‘veilige grens’zitten. Overal stelt hij het fysieke bestaan voor van een concrete planetaire grens, die we naderen als in een Griekse tragedie. Klinkt heel indrukwekkend.

Maar onbetwijfelbare boerenlogica leert ons alvast:

1. Biodiversiteit leunt op een politieke definitie zoals gegeven op de Rio-Conferentie 1992, die daarná in de wetenschap in zwang raakte bij ecologen (zie oa Jagers et al 2012). Dus wat is het nu in fysieke zin, dat het fysieke betekenis heeft?
2. De aanwezigheid van soorten heeft lokaal of regionaal ecosysteem-effect, maar niet beslist mondiaal.Als de Waddenzeehond hier uitsterft krijg je hier meer vis, maar is het onwaarschijnlijk dat tegelijk de dadelpalmen in de Sahara massaal blad gaan verliezen en de oase opdroogt.

Daarnaast is een woordenbrei als ‘ecosysteemfunctioneren’ al slecht definieerbaar, er zijn op primaire productiviteit na weinig concrete indicatoren. Dus hoe wetenschappelijk is het werk van Rockström nu, als het waarheidsgehalte van zijn beweringen leunt op:

1. een politieke definitie
2. iets dat in de natuur niet voorkomt?

Met boerenlogica beste mensen, kunt u (bijna) iedere academicus aan, ook als deze in Neetjur of Saaiens publiceert…

Rockstrom volledig geroosterd
Voor een beetje ecoloog is het met beroep op logica en bewijs dan inkoppen met het hoofd van Rockstrom. Dat deed Barry Brook met collegae in Trends in Ecology and Evolution, zoals wij al meldden. Wie de studie ‘Does the terrestrial biosfere have planetary tipping points’ helemaal leest en de studies waarnaar Brooks verwijst, ziet hoe ongenadig Rockstrom hier wordt geroosterd door Brook. Enkel door te vragen om heldere definities en bewijs. Dit is echt als Rocky Bilboa-stuff:

we do suggest that global species richness is a poor or even misleading indicator of Earth-system functioning and resilience.

Hoe komen ze tot deze tik op de neus van Rockstrom?
Wanneer je gelooft dat soortenrijkdom zaken als productiviteit van een ecosysteem beïnvloedt (wat inderdaad kan gebeuren, hoewel niet universeel), moet je dus volgens Brook et al ook lokaal en regionaal kijken. Hoewel globaal gezien het aantal soorten (licht) afnam, meest door uitsterven van endemen op eilanden (de dodo), is in tweederde van terrestrische ecosystemen de soortenrijkdom toegenomen (ook in Nederland), mede dankzij het feit dat mensen allerlei soorten van hot naar her slepen.

Mondiale Plantaardige Productiviteit gelijk of zelfs toegenomen
Die geïntroduceerde soorten kunnen even goed positief werken. Ze vullen vrijgekomen plaatsen op en geven een verzekeringseffect, de zelfde rol vullen die een weggevallen soort innam. Ik schreef gisteren over de exoot Amerikaanse zwaardschede. Imares/Han Lindeboom (onze eigen Rockstrom) wil dat invasieve schelpdier nu beschermen, omdat het als zee-eendenvoedsel fungeert.

Wanneer je dan kijkt naar een concrete globale indicator voor ecosysteem-functioneren als plantaardige productiviteit (Net Primary Productivity), zien we dat deze afgelopen decennia constant bleef of zelfs toenam, zoals Science afgelopen jaar nog meldde. En zoals Brook et al schrijven op basis van een meta-analyse van 1000 studies naar plantaardige productiviteit op eilanden bij invasieve plantensoorten: Productiviteit nam meestal toe, bovengenoemd verzekeringseffect kan daarbij een rol spelen.

Dus ieder bewijs dat de biosfeer dreigt in te storten door afnemende ‘globale biodiversiteit’ontbreekt, want

1. definities deugen niet
2. bewijs ontbreekt en bestaand bewijs bevestigt het tegendeel

Wanneer de definities deugden zou je de studie nog als waardevolle bijdrage kunnen zien aan de discussie. Dat is het ook al niet. Rockstrom’s werk voldoet dus aan de gisteren beschreven wetenschappelijke definitie van bullshit:

Deceptive misrepresentation, short of lying, especially by pretentious word or deed, of somebody’s own thoughts feelings or attitudes.

Rockstrom status dankzij de beer-reviewed literature
Vandaar dat Rockström’s planetaire grenzen in Trends in Ecology and Evolution zo grenzeloos worden geroosterd. Op alle punten knockout, klets boem. Wat je doet afvragen: Hoe kon ‘A Safe Operating Space’ door de peer review komen van Nature? Wanneer de naam ‘Nature’valt, dan vallen de meeste wetenschapsjournalisten immers collectief op de knieën als een Hadji’s op commando in Mekka. Dus waarmee permitteer ik me deze oneerbiedige bespreking, terwijl ik volgens de code in katzwijm hoor te vallen bij zoveel autoriteit.

Wetenschap draait normaliter om bewijslast en niet om status en autoriteit. Als je ziet wat voor modieus slap gel.. af en toe in Nature verschijnt-in status meeliftend op de échte wetenschap- zou je denken dat hier geen peer-review maar beer-review is toegepast: het werk van Rockstrom, Scheffer en co is gekeurd door gelijkgestemde vrienden die ze vaak op conferenties tegenkomen, met wie ze gezellig borrelen, en die te zijner tijd weer van deze invloedrijke borrelclub een beoordeling krijgen, zie ook Hajo’s post hierover. Je moet ook dronken zijn om dit nog wetenschap te noemen.

Of zijn er nog andere suggesties?