Onderzoeksjournalistiek vraagt meer tijd (= geld) en vooral meer nerds

Trudy Trutje, waakhond van de samenleving was mee naar De Onderzoeksredactie

De Groene Amsterdammer stuurt vandaag een persbericht ‘Miljardenverlies bij aankoop van gasnettenvan haar nieuwe onderzoeksredactie Energie en Klimaat over wat wij  van Climategate.nl al een jaar lang wisten: dat de Gastrotonde-ambities van Gasunie een miljardenflop waren. Dat kon je gewoon uit openbare stukken en jaarrekeningen halen, de zegeningen van internet zijn bij ons al jaren bekend.

De Klimaat en Energie-redactie is een nieuwe vrucht van wat De Groene ‘De Onderzoeksredactie’ noemt: het met publieke en particuliere middelen vrij maken van tijd en geld voor slow journalism, onderzoeksjournalistiek: een goed initiatief! De Energie en klimaat-redactie van De Groene bedrijft vandaag een vorm van super slow journalism dus… De onderzoeksredactie won al een aanmoedigingsprijs van de onderzoeksjournalistieke club NVOJ…De Groene helpt de groentjes dus, en ik wil dat natuurlijk alleen maar toejuichen. Hoe meer tijd voor onderzoek journalisten krijgen, des te minder onzin er geprint wordt over klimaat en energie.

De Groene als eerste ook kritische over de groenen
De Groene gaf gisteravond een presentatie over ‘De Onderzoeksredactie’ in De Zwijger in Amsterdam (pakhuis naast Greenpeace), die ik bezocht met mijn waakhond van de samenleving:  Trudy. De Groene was het eerste blad dat kritisch schreef over Greenpeace en consorten, dankzij René Zwaap, en kan in principe niet het éénzijdige milieuactivisme verweten worden waarin het gros van de Nederjournalistiek grossiert.

De Groene werft actief fondsen voor deze onderzoeksjournalistiek, ook uit publieke middelen. Waardoor het mij weer stoort dat ik dan vervolgens artikelen die uit publieke gelden voortkomen achter een betaalmuur moet vinden. Terwijl ze doen wat wij al jaren doen, maar wat wij doen met meer technisch-inhoudelijke kennis van zaken. Zelf vind ik het verbazend dat men samenwerking met NGO’s wél wil overwegen, maar met bedrijven niet. Uiteindelijk zijn milieuclubs gewoon fondsenwervende miljoenenbedrijven die steeds sterkere (financiele) banden met bedrijven als Eneco hebben (850 miljoen euro windmolensusbsidies Luchterduinen) , en klimaatinitiatief Hier werd gesponsord door Essent, de grootste ontvanger van biomassa-miljardensubsidies (5000 euro per uur).

Niet gehinderd door technische kennis
Het ‘klimaat en energie’-team met Thomas Muntz bevat politicologen, sociologen, psychonogwatiets en filosofen: kortom, typische journalisten, allen niet gehinderd door énige vorm van technische kennis terwijl je het energiedebat niet kunt begrijpen zonder basaal begrip van natuurkunde, de meest belangrijke formules omdat je anders onzin ventileert als bij het NOS Journaal: waar de energieredactie het verschil tussen vermogen en energie niet kent. Je bent dan overgeleverd aan de opinies van anderen over het onderwerp, waarbij je ‘gevoel’ (meestal politieke sympathie) bepaalt wie het laatste woord krijgt. Je ziet het nieuws dan pas als een autoriteit het in je oren schreeuwt.

Of neem de journo- dooddoener ‘wie betaalt wie bepaalt’, terwijl het voor de geldigheid van een standpunt nogal wat uitmaakt of de gene die betaalt een degelijke wetenschappelijke basis geeft, terwijl degene die niet betaald wordt van alles mag roepen en daardoor van journo’s gelijk of zelfs meer krediet krijgt als ‘onafhankelijke’. Gewoon omdat journo’s zich identificeren met linksige criticasters (dat zijn het zelf ook). Geen wonder dat steeds minder mensen daarvoor willen betalen, omdat ze zelf beter op de hoogte zijn dan journalisten.  Dat is gezonde marktwerking.

Probleemstelling Groen Links als uitgangspunt
Gezien de treurige staat van dienst van de journalistiek op dit terrein hield ik mijn hart dus vast: Meteen bij het uitgangspunt van hun onderzoek kopieerden ze één op één de probleemstelling van Groen Links/Natuur en Milieu/Greenpeace, evenals hun éénzijdige interpretatie van wat ‘duurzame energie’ mag heten: windvaantjes en zonnespeeltjes.

•  Waarom is Nederland de vieze man in Europa na Bulgarije (…onzin) en blijven wij achter op het gebied van Duurzame Energie ten opzichte van ‘Voorbeeldland (…..) Duitsland’ (de heer zij geprezen).  Men vermoedde natuurlijk een duister complot van de ‘fossiele lobby’ en zou dat wel eens even in kaart brengen, want ‘het klimaatprobleem’ maakt nu paniekvoetbal op energiegebied noodzakelijk, koste wat kost.

Toch niet slecht voor een journalist, en op procesniveau verhelderend
Om op Noordelijke wijze een compliment te geven: het viel uiteindelijk niet tegen, lees bijvoorbeeld de reportage over het wel/niet van Schaliegas ‘Neeknikkers‘, het artikel zonder betaalmuur .Blijkbaar zijn mainstreamjournalisten  toch tot iets zinvols in staat als ze wat meer tijd krijgen. Al blijft het steken bij proces-analyses waarbij de usual suspects als transitiepsycholoog Jan Rotmans zich energie-expert mogen noemen. Wij hebben Rotmans nog nooit op één waarheid kunnen betrappen, dit is weer zo’n voorbeeld.

Een pluspunt: Het team van De Groene kwam er na lang werken achter dat die duistere olielobby tegen ‘De Transitie’ niet bestaat. Het was volgens Muntz zelfs Shell die het SER Energieakkoord een extra kontje gaf, waarbij wij de duistere hand van de groen evangelist en ex directeur van Shell Nederland Reinier aan het werk zien, nu bij nutsbedrijven zich nuttig makend voor de op te strijken klimaatsubsidies.

• Dat had ik na 2 minuten in plaats van 2 jaar onderzoek ook kunnen vertellen, ik schreef dat ook al 5 jaar geleden voor ingenieurstijdschrift De Ingenieur: er is maar één echte verslaafde aan fossiele energie, en dat is natuurlijk de Nederlandse staat met haar 12 miljard euro aardgasbaten per jaar, 30 miljard euro accijns, én de vele belangen om energiebedrijven te bedienen die ons land met haar ligging aan zee zien als opwekkingsstation. Was ik maar van de politiek juiste kleur, dan was ik nu door de journo’s geaccepteerd, nu zijn wij van Climategate.nl ‘omstreden’, danwel persona non grata. Niet politiek juist, vies voos. Dus komen ze 5 jaar later met het ‘nieuws’ dat ik al 5 jaar terug bracht, maar krijgen ze daar dan een prijs voor. Zo lang – 5 jaar- duurt het voor simpele feiten de juiste politieke kleur krijgen, waarna mainstreamjournalisten ze gaan huldigen.

Journalisten zijn vaak bekwaam in het weergeven van de lijnen van de macht die in het energiewereldje een onontwarbare kluw blijkt. Toch, uiteindelijk leveren mainstreamjournalisten dus iets teveel procesgeleuter, dat je met technische kennis juist kan relativeren. Natuurlijk is geen duister complot nodig vanwege één harde technische waarheid: met windvaantjes en zonnespeeltjes sla je geen deuk in een pakje klimaatboter, ze zijn qua energie-intensiteit onvergelijkbaar met gas en olie, en zie verder de brochure ‘De Rekening Voorbij’ die ingenieursvereniging KIVI samenstelde door niet zoveel mogelijk mensen te laten leuteren die beweren verstand van energie te hebben. Maar door gewoon een rekenmachine te pakken en feiten te verzamelen

Dringende behoefte aan nerds in de journalistiek
Waarmee we tot de volgende conclusie komen: het is al winst dat journalisten er ook na 2 jaar achter komen dat milieuactivistische praatjes geen grond hebben, al had ik ze dat in 2 minuten kunnen uitleggen. Waarna ze- alfa zijnde- mijn uitleg zouden beoordelen op mijn sociale groepsgeur en vervolgens zouden denken ‘dat is jouw mening’. Dat het vermogen van windmolens afneemt met de derde macht van de windsnelheid is geen mening (beneden kracht 4 daarom nauwelijks nog opbrengst), zoals gemeten productiefactoren dat ook niet zijn. Dikke kans dat de journo’s nu boven hun hippe bril uit kijken en reageren ‘ja, duhhh’.  Wees maar wat minder hip en adrem, en maak gewoon je sommetjes.

Dus: waar zijn de nerds in de journalistiek, de techneuten of gesjeesde bosecologen die hevig gefascineerd door het migratiegedrag van de balkansperwer alle onderzoek en bewijzen op haar merites willen wegen, uit pure interesse om het ding in zichzelf in plaats van het sociale proces (waar nerds een @#$-hekel aan hebben, als ik voor mezelf mag spreken). Die kunnen bij béta-opnderwerpen dan in 2 minuten uitleggen waar alfa’s twee jaar voor nodig hebben, zo is mijn opbouwende suggestie aan de Groene.

• Nu krijgt slow journalism wel een wat zware bijklank, het schetst het trage begrip van mensen die niet bekwaam genoeg zijn om zich technische onderwerpen eigen te maken.

Waar journalisten in politieke zaken, de woningmarkt en andere terreinen waar geen inhoudelijke kennis nodig is tot goede prestaties komen, laten ze bij béta-onderwerpen steeds steken vallen, zodat hun politieke gevoel de doorslag geeft . Dat kun je voorkomen met een hoger gehalte aan nerds ter redactie (net als in de politiek, nijpend béta-tekort).

Woe Woe!
Uiteindelijk geloofde Trudy het ook wel:  Woe Woe blafte ze, ze heeft de zelfde aandachtsspanne als haar baasje. Haar commentaar op de avond kon in de zaal op veel bijval rekenen. Waarmee het hoogtepunt van mijn dagje Amsterdam toch Veerle was, de prachtige en eigenzinnige dame die me aansprak voor de Applestore met haar zwarte krullen, groene ogen en haar grappige stipjesbroek, terwijl we de buien zagen overtrekken. Dan is al dat sociale processgel… maar ondergeschikt…

En toch wil ik positief eindigen, daar hebben mensen behoefte aan: het was alweer heerlijk om vanuit het Noorden weer even in de beschaving terug te keren. En de Onderzoeksredactie is- ondanks mijn augurkenanalyse- een goed initiatief. Hulde.  En als tip:

Wij hebben voor de Klimaat- en Energieredactie van de Groene nog heet nieuws van enkele jaren oud alweer: de verdampte biomassasubsidies voor Essent, en de flop dankzij netcowboy Mel Kroon van Tennet in ‘Voorbeeldland Duitsland’.  Ik heb diverse journo’s er al op geattendeerd, maar omdat ik niet van de juiste politieke kleur ben willen de meestal linkige alfajourno’s er niet over schrijven. Eerst moet een wat linksige meneer die ze wél vertrouwen het ze in de mond leggen, niet die vervelende nerd van Climategate.nl. Mijn advies, zoek een milieuactivist van de juiste politieke kleur die er na jaren ook achter komt dat wat wij zeggen niet zo gek is. En citeer die dan. En als de politieke kleur juist is: dan is het waar!