Windenergie: wie betaalt de rekening?

NLVOW congres zet mijlpaal in winddiscussie
Vrijdagmiddag 20 juni vierde de Nederlandse Vereniging voor Omwonenden van Windturbines NLVOW haar éérste verjaardag met een uiterst degelijk congres in de Jaarbeurs. De presentaties vindt u als file én als videoverslag op de NLVOW site.

Nederlandse staat aangeklaagd!
Het belangrijkste nieuws van het congres was de aankondiging van een rechtszaak tegen de staat over het energieakkoord. Zie daarvoor beslist de paragraaf “Rechtszaak tegen de regering “ verderop in dit blog, want u bent daarbij nodig!

Steun uit de wetenschap
Verder waren de betogen van prof. Machiel Mulder van de RUG en Annemiek Verrips van het CPB een duidelijke mijlpaal in de winddiscussie. Beiden wonden er geen doekjes om dat ze een verduurzaming van de energievoorziening voorstonden, en Verrips kwam zelfs uit de kast als overtuigd lid van Natuurmonumenten, Greenpeace en WNF. Maar ze waren het ook roerend eens met de stelling die u al vaak van ons op climategate gehoord hebt: door het ETS CO2 handelssysteem leveren onze miljarden aan windparken geen gram CO2 besparing op. Verder is er toch al een overcapaciteit aan elektriciteit, en vraagt windenergie vooralsnog een enorm bedrag aan subsidie.
Ze waren dan ook tegen subsidiering van windenergie, en voor uitstel van het aangaan van verplichtingen van de overheid voor windparken.

Mulder verwachtte wel dat op termijn wind ook zonder subsidie exploitabel zou worden. Maar dan eerder door stijging van de fossiele energieprijs dan door daling van de kosten van wind, want ook Verrips was daar duidelijk over: wind is een bijna uitontwikkelde technologie, en de 40% kostenbesparing die Kamp verwacht is utopisch. Het CPB vond 25% al uiterst optimistisch.

Dit was op zich geen nieuws: de inauguratierede van Mulder en het CPB rapport van Verrips hadden al meteen bij publicatie voor veel opschudding gezorgd. Maar het was erg nuttig en ook een verademing om eindelijk weer eens twee goede wetenschappers onafhankelijke conclusies te zien presenteren. Niet alleen dwars tegen de gangbare politiek correcte dwaasheden, maar ook hun eigen voorkeuren in.

Optimistische toekomstvisie
Als vooraanstaande trendwatcher permitteerde openingsspreker Adjiedj Bakas zich zoals altijd enig positivistisch optimisme over een aantal mogelijke oplossingen voor het energievraagstuk, wat zijn betoog lichtvoetig hield.

Maar de kern van zijn verhaal stond als een huis, en hij legde (zoals eveneens gebruikelijk) wel degelijk de vinger op de vele zere plekken. In feite hebben de latere sprekers verder serieus uitgewerkt wat hij al aanstipte:

– Er wordt geen gram CO2 bespaard door de windenergie uit het energieakkoord vanwege de werking van het ETS systeem

– Subsidie aan wind doet niets voor innovatie en niets voor ons nageslacht: over 20 jaar zijn de miljarden uitgewaaid en veranderd in peperduur schroot

– Wél zinnig is het investeren in de ontwikkeling van echt nieuwe bronnen die over vijftig jaar een groot deel van de wereldenergievoorziening op zich kunnen nemen. Nadrukkelijk noemde hij de thorium MSR technologie, die zich inderdaad steeds duidelijker aandient als de sterkste kandidaat om als veilige, schone en goedkope technologie op termijn de fossiele brandstoffen terug te gaan dringen

Forum over kosten energieakkoord
Net als bij de symposia van de Nederlandse klimaatsceptici gebruikelijk is, was de positie van de organisatoren duidelijk, maar was er ook plaats voor inbreng van de opponenten.
In dit geval was Jaap Warnes van de Nederlandse Wind Energie Associatie (NWEA, de windindustrie lobbyclub) bereid gevonden om zitting te nemen in het kosten-forum. De overige forumleden waren de sprekers Mulder en Verrips, en ook ik mocht voor de zaal plaatsnemen.

Voorafgaand aan de discussie liet ik een paar plaatjes zien uit mijn VVM debat met wind-inpassingsspecialist Bart Ummels vorig jaar. Hierin visualiseer ik hoe ingrijpend de inpassing van het in het Energieakkoord geplande windaandeel de elektriciteitsvoorziening beïnvloedt. Aan de hand van de plaatjes legde ik uit dat je flinke rendementsverliezen en extra vervuiling krijgt door de inpassing van wisselvallige bronnen, maar vooral dat boven ca 5 GW aan wind het aandeel van de geproduceerde maar onbruikbare windenergie sterk begint toe te nemen. Wat nog zeer versterkt zal worden door de geplande ontwikkeling van enorme windvermogens in de ons omringende landen.

De conclusie was dat de huidige windstroom in Nederland nog nuttig gebruikt wordt, maar dat de laatste gigawatts aan windcapaciteit die onder het energieakkoord gebouwd gaan worden nog maar zeer beperkt kunnen bijdragen aan de elektriciteitsproductie en dat de paar bruikbare megawatturen die er nog door geproduceerd zullen worden dus schreeuwend duur zullen zijn.

Naar aanleiding van vragen uit de zaal mocht ik er nog eens nadrukkelijk op wijzen dat de tweede kamer uitgebreid gedebatteerd had over het energieakkoord op basis van veronderstelde kosten van €14 miljard uit het misleidende EIB/ECN rapport, terwijl Minister Kamp inmiddels al €18 miljard voor wind op zee alleen heeft toegegeven, en een oplopen van de SDE bijdrage van de gezinnen tot €3 miljard per jaar (ca €500 per gezin per jaar) al vaststaat. Maar dat daar dus nog allerlei belastingderving, subsidies en toenemende kosten van de andere elektriciteitsproductie en -transport bovenop komen, zoals ook door Mulder was aangegeven, die allemaal uiteindelijk door ons betaald zullen moeten worden.
De helft van de door ons gesuggereerde €1000 per gezin per jaar is dus al bewezen, en het is aan Kamp om nu eindelijk eens uit te laten rekenen wat de overige kosten nu echt zijn.

Jaap Warnes (NWEA) hield als belangenbehartiger van de windindustrie krampachtig vast aan de geformuleerde duurzame doelstellingen en plaatste af en toe vraagtekens bij wat ik beweerde, maar steun voor zijn standpunt van de kant van Mulder en Verrips bleef uit. De wetenschap schaarde zich vrijdag duidelijk aan de kant van de windsceptici. Het moet een onprettige ervaring geweest zijn voor Warnes: ik heb waardering voor zijn moed om in dit forum plaats te nemen.

Gebakken Wind – doorprikken voor gebruik
In het forum werd uitgebreid ingegaan op de astronomische kosten van het energieakkoord en de desastreuze invloed daarvan op de koopkracht, en indirect dus op de detailhandel, de middenstand en zo de gehele economie.

In dit verband was de aanwezigheid in de zaal van Marlies Mulder interessant, de drijvende kracht achter de onlangs opgerichte actiegroep “Gebakken wind”, waarin MKB bedrijven zich verenigen tegen het Energieakkoord en de daarin opgenomen windenergie. Zo langzaam aan begint het tot de werkelijke stakeholders (die niét bij de SER aan tafel mochten zitten!) zoals de middenstand door te dringen dat er iets catastrofaal aan het misgaan is, en dat deze waanzin gestopt dient te worden voor het te laat is.

De psychologische kant van het duurzame standpunt
Een buitenbeentje op het congres was RUG psychologe Goda Perlaviciute, die het verband tussen persoonlijke waardes en een duurzaam standpunt had onderzocht. Haar bevindingen waren niet verrassend, maar het was wel interessant dat ze aantoonde dat mensen vaak argumenten van de opponenten gebruiken om hun eigen standpunt te verdedigen, terwijl die botsen met hun eigen waarden. Het waarom daarvan was echter niet onderzocht

Een vrolijke noot ontstond naar aanleiding van een onderzoek in Stockholm dat had aangetoond dat men na het invoeren van een ingrijpende milieumaatregel daarover positiever oordeelde dan ervoor. Iets wat vóór het doordrukken van milieumaatregelen zou kunnen pleiten, maar wat door een aanwezige vakkundig ontkracht werd door het te verklaren vanuit het Stockholmsyndroom, dat we kennen van gijzelingssituaties!

Rechtszaak tegen de regering
Veel indruk maakte de laatste spreker Albert Koers, bestuurslid van de NLVOW en oud-hoogleraar internationaal recht, met de zorgvuldige aanpak van de rechtszaak die deze organisatie gaat aanspannen tegen de overheid, vanwege handelen in strijd met de ook door Nederland geratificeerde verdrag van Aarhus. Hierin worden allerlei voorwaarden opgelegd aan het uitvoeren van milieubeleid, om daarmee de rechten van de betrokkenen te waarborgen.
Bij het opleggen van de plannen uit het energieakkoord is de regering op bijna alle punten van de Aarhus conventie in gebreke gebleven. Een uiterst interessante rechtszaak die met behulp van crowd-funding gefinancierd wordt.

Grotere bijdragen zijn natuurlijk zeer welkom, maar al voor €100 wordt u opgenomen als mede-aanklager en helpt u de NLVOW geschiedenis te schrijven. Bijzonder warm aanbevolen!
(Stichting Milieu Wetenschap en Beleid, ANBI 822331767; IBAN NL04INGB0005526038, ovv “t.b.v. Aarhus proces; wel/geen vermelding in het register “)

De politici aan het woord
Het congres werd besloten met een forumdiscussie met politici.
Hierbij kwam voortdurend de meest schandalige kant van het windbeleid naar voren: men heeft wind ondergebracht in de zg. Crisis en Herstelwet.
De naam lijkt voor zich te spreken: in tijden van ernstige crisis of wederopbouw mag de overheid natuurlijk tijdelijk de individuele rechten van de burger aantasten en offers vragen in het algemeen belang.

Maar in werkelijkheid wordt de wet door de overheid misbruikt om haar duurzame symboolbeleid dwingend op te leggen aan de provincies, die ook weer gedwongen zijn dit op te leggen aan de gemeentes, die dus niets meer in te brengen hebben.
Bezwaren kunnen nog worden ingediend, maar 100% van de bezwaren worden in de praktijk verworpen, en dan sta je vervolgens weerloos tegen over een ronduit agressieve overheid. Een windturbine van Euromastgrootte kan tot op 400 meter van je huis geplaatst worden, en dan doe je op een winderige nacht geen oog meer dicht. Terwijl een wat overlast betreft vergelijkbare fabriek op 1400m afstand moet blijven.
Protest is onmogelijk, je zit er 15 tot 20 jaar aan vast.

René Dercksen (PVV) had het gemakkelijk: die heeft geen boodschap aan de crisis en herstelwet en stemt tegen alle windplannen. Prima, goed signaal, maar veel effect heeft dat op dit moment niet.
De Vries (PvdA) houdt zich aan de wet en probeert daar binnen te doen wat kan, en wil geen enkele bestaande afspraak ter discussie stellen, zeker het energieakkoord niet.
El Yassini (VVD) voelt zich gebonden aan de wet en het kabinetsbeleid, maar probeert er binnen dit kader zoveel mogelijk voor de burger uit te slepen.
Resultaat is in ieder geval dat de getroffen burger door de politiek met de crisis en herstelwet in de hand op dit moment gewoon in de kou gezet wordt.

Het is natuurlijk een gotspe dat deze wet door de regering gebruikt wordt om haar burgers ernstig in hun welzijn en soms zelfs gezondheid aan te tasten door gedwongen plaatsing van windmolens, terwijl haar eigen respectabele adviesorgaan CPB een vernietigend oordeel heeft geveld over de zinnigheid van het bouwen van diezelfde windmolens.

Dit is uiteraard een hoofdargument in de rechtszaak die tegen de overheid wordt aangespannen. Als u het met ons eens bent, zorg dan dat u minimaal die €100 overmaakt voor dit uitstekende initiatief!