Ruim 500 ‘verdwenen’? Sharon Dijksma raakt tel kwijt bij grote grazers Oostvaardersplassen

Mijn waarde Martijn de Jonge neemt vandaag even het blogstokje over. Hij toont hoe Staatsbosbeheer met data over grazers sjoemelt, en hoe de populaties in weerwil van beweringen door Sharon Dijksma (PvdA)- gewoon blijven groeien, ondanks wintersterftes van +2000 dieren: dankzij telfouten met helikoptertellingen van 1500 euro per uur verdwijnen plots meer dan 500 dieren. Onze correspondent in Nieuwe Wildernis beneden zeeniveau Martijn de Jonge over de ecosoap die Oostvaardersplassen heet:

Afgelopen week de Oostvaardersplassen weer eens bezocht waar Staatsbosbeheer met een Euro-copter van Heli-Holland urenlang de vogels opjoeg. Doel was om de grote grazers in kaart te brengen maar of dat betrouwbare resultaten oplevert is zeer de vraag als je de rapporten naleest. Inmiddels hebben Vogelbescherming en Natuurwacht Flevoland zich gekeerd tegen deze wijze van natuurverstoring, er is nog geen reactie bekend van Staatsbosbeheer. Wel is de afgelopen maanden duidelijk geworden dat Het door Staatsbosbeheer en staatssecretaris Dijksma geschetste beeld van populatie-stabilisering kan worden bij gesteld, met dank aan Henk Bleeker. Zomaar wat feiten, rapporten en nieuws op een rij van de afgelopen tijd.

Henk Bleeker was als CDA staatssecretaris van 14-10-2010 tot 5-11-2012 verantwoordelijk voor natuur en milieu. In de aflevering van het TV-programma ‘Pauw’ van 15-10-2014 ging hij in gesprek over de grote grazers van de Oostvaardersplassen met Dion Graus van de PVV. Een weinig inspirerende babbelronde tussen de Groningse ponyhouder en de Limburgse dierenvriend over dierenleed. Maar Bleeker kwam in de marge wel tot een opmerkelijke uitspraak over de aantallen in 2013 overleden grote grazers.

“Er zijn 2.400 dieren doodgegaan in de Oostvaardersplassen vorig jaar” meldde Bleeker letterlijk daarbij doelend op het jaar 2013. We mogen aannemen dat hij als net afgetreden bewindspersoon goed op de hoogte was dus dat dit cijfer juist is, het is later nergens betwijfeld.

In 2013 nog meer dan 5000 dieren: helikoptertelling 1500 eu per uur
De voorjaarstelling op 1 mei 2013 leverde 2.855 in de Oostvaardersplassen levende grote grazers op. Tel je daar de 2.400 afgevallen dieren bij op dan kwam de herfststand van 2012 ruim boven de 5.000 dieren: 5.255 om precies te zijn. In de SBB-populatie grafieken komt het aantal van 5.000 niet voor maar wel in de grafieken van Trouw en Sovon. Die laatste organisatie inventariseerde de broedvogels van het begraasde gebied in 2012 en nam daar ook de grazers bij mee. Daar had Staatsbosbeheer niet om gevraagd en men was ‘Not amused’ meldde de Oostvaardersplassen- coördinator tijdens het ‘Wildernis-cafe’ , herfst 2013 in Lelystad .

Inmiddels was Bleeker opgevolgd door PvdA’ster Sharon Dijksma die van het continue gedoe in de Oostvaardersplassen af wou. In een brief aan de kamer van 15 april 2013 meldt Dijksma dat er volgens de helikoptertelling van 5/6 november 2012 4.674 dieren in het gebied rondlopen. Dit bevestigt het in brede kringen levende beeld dat er bij helikoptertellingen steevast onderteld wordt met percentages schommelend tussen de 15- en 25%. Dit heeft er waarschijnlijk mee te maken dat de peperdure helicoptertellingen, uurhuur € 1.500, een momentopname vormen.

Daarbij missen ze vanuit de lucht dieren die onder de struiken of bomen staan en kuddes die vluchten voor het razende helicopter geluid.Aangezien niemand zo laag met een heli over het gebied mag vliegen zijn de cijfers on- controleerbaar en daarom zo bruikbaar voor Staatsbosbeheer.Daarbij is deze telmethode geadviseerd door internationale deskundigen en dat werkt ook status verhogend.In het laatste grote grazers- monitoringsrapport van 4 juli 2014 wordt duidelijk dat ondanks alle kosten, inspanningen en toezeggingen Staatsbosbeheer de weg volledig kwijt is. Kijk hieronder!

Pagina 23 uit het grote grazers monitoringsrapport van Staatsbosbeheer van 4 juli 2014
Een paar zaken vallen direct op waarbij het feit dat de Koniks en herten niet goed zijn opgeteld ’Klein Bier’ betreft. Ernstiger wordt het als je autotelling totalen van de herten van oktober 2013 en april 2014 met elkaar vergelijkt. Herfst 2013 werden er 2.522 dieren geteld terwijl daar in april 2014 nog 2.473 van over waren. Uitval van 49 dieren, het was een zachte winter dus misschien mogelijk? Niet dus, het officiële uitval getal van de herten in de winter van 2013-2014 bedraagt 185! (tabel 7.3) En daar  kun je gerust nog een aantal in het moeras uit zicht verdwenen exemplaren bij optellen. Bekijk je de grote grazers totalen tussen helicopter- en landtelling van herfst 2013 dan kom je op een verschil van 534 dieren! (3708-3174).Volgens het commentaar bij de tabel komt dit ‘niet exact overeen’ maar ligt het wel in dezelfde lijn.

Wie de cijfers van de afgelopen jaren bekijkt ziet dat ‘wishfull-thinking’ vast onderdeel is van Staatsbosbeheer’s bedrijfscultuur, waarschijnlijk om van gedoe met actiegroepen en politici af te zijn. Daarvoor worden honderden pagina’s rapporten afgescheiden als een warme Pamper-laag. Niemand vindt het prettig om die af te doen en in de inhoud te gaan wroeten, toch een poging. Het gaat hier om de officiële getallen en de officiële Staatsbosbeheerpersberichten hierover:

• 2011-( april) totaal grote grazers: 3.679
  2012- (mei) totaal grote grazers: 3.420
  2013- (mei) totaal grote grazers: 2.855
  2014- (april) totaal grote grazers: 3.632

Bij lange strenge winters loopt de sterfte door in april vandaar dat er dan in mei geteld wordt.

Men kan zich afvragen waarom er niet in april met een helicopter wordt geteld net zoals in de herfst gebeurt. De reden is simpel dat de broedvogels ernstig verstoord zouden worden als er urenlang een ronkende heli boven de Oostvaardersplassen zou hangen. Desalniettemin vroeg Staatsbosbeheer er wel vergunning voor aan, een kwestie van waar je je prioriteiten legt als natuurbeheerder. Provincie Flevoland weigerde echter de verlangde ontheffing te verstrekken, in verband met de verstoringsgevoeligheid van dit belangrijke Natura-2000 gebied.

Het is duidelijk dat de opgaande lijn zich voortzet na een klein dipje in 2013, veroorzaakt door een koude winter met heel veel afschot. Sinds 2014 is het Kotterbos ’s winters opengesteld als graasgebied voor de grazers die daarvoor een speciaal ecoduct hebben gekregen. Openstelling van het Kotterbos in de winter betekent de facto passieve bijvoedering, dus een voortzettende populatiegroei lijkt logisch. Zeker nu ook het gerenoveerde Oostvaardersveld met EU-geld is omgebouwd tot hertenkamp. Het is duidelijk dat dit een onvermijdelijke verdere teruggang in vogelpopulaties betekent. Vraag is of dat past binnen de Natura-2000 doelen van het nieuwe beheerplan wat nog een paar dagen ter inzage ligt, het antwoord lijkt nietmoeilijk.

Op 9 januari van dit jaar stelde de staatssecretaris in een brief aan de kamer: “Ook dit jaar lijkt er weer sprake te zijn van een afname van de populatieomvang bij de grazers. Een dalende populatietrend was al door de commissie-Gabor voorzien”. Inderdaad: Wishfull thinking!
Zeker is dat Sharon Dijksma voorlopig nog niet van het ‘gedoe’ in de Oostvaardersplassen af is!

Wordt vervolgd.

Martijn de Jonge, publicist en natuurfotograaf (gastblogger bij Climategate)

De edelherten eten hun schoen op in de winter: bomenschillen met bomendood tot gevolg