Compendium voor de Leefomgeving misleidend negatief over roggen Noordzee

Bij het weergeven van trends in het voorkomen van roggen in de Noordzee misleidt het Planbureau voor de Leefomgeving politici en publiek in negatieve zin. Dat komt doordat ze zich uitsluitend baseren op 1 bron van gegevens, Stichting Anemoon. Die baseert zich enkel op gevonden eikapsels aan het Nederlandse strand, voornamelijk bij Katwijk en Noordwijk. Op basis van gevonden eikapsels op het strand concludeert PBL dat alleen de sterrog licht toeneemt.  Dat is ook feitelijk onjuist, want Stichting Anemoon vond die toename enkel tussen 1980 en 2000.

De gegevens zijn niet uitgebreider dan wat onderzoekers al rapporteerden in een publicatie in ecologenblad De Levende Natuur in 2009 ‘Eikapsels zeldzamer dan OOIT’ . ‘Ooit’ blijkt hier 1977

Lezen we. Hoewel veel roggensoorten, en dan met name de vleet- vroeger veel algemener waren, is het misleidend van het PBL om te doen alsof er vanaf 1945 al gegevens van de zelfde kwaliteit bestaan en die in 1 grafiek te tonen. Zonder dat te vermelden, en zonder te melden dat je alleen eikapsels gebruikt.

Ook kun je met die eikapsel-methode met de beste statistiek nog steeds geen data maken waar ze er niet zijn. Wel doet Stichting Anemoon haar best om die dataverzameling te verbeteren (meer hobbyisten aantrekken), zo toont deze nieuwsbrief uit 2014. Zwaartepunt van waarnemingen licht bij de strandwacht van Katwijk Noordwijk. Al schijnen er nu 7 strandwachten beter op te letten.

Eikapsels onbetrouwbaar als enkele maat, door veelheid invloeden
Het Compendium suggereert een duidelijk verband tussen visserij (die niet gericht op roggen vist) en de populaties van roggen, enkel op basis van eikapsels op het strand van Katwijk. Terwijl je zo dus geen betrouwbaar beeld hebt van de actuele verspreiding van roggen in zee. Laat staan van de invloed van visserij op die roggen. Er zijn vele andere factoren die de vondst van eikapsels meer kunnen beïnvloeden.

Er zijn steeds meer gemeentes zoals in Zeeland die het strand actief schoonmaken. De dames van Stichting de Noordzee laten alle eikapsels opruimen met de Boskalis Beach Clean Up. Verder dumpt Rijkswaterstaat sinds de jaren ’90 een veelvoud miljoenen kuub aan zand voor de kust, wat invloed moet hebben op de vondst van eikapsels. Ook heeft de Tweede Maasvlakte de zeestroming langs de kust veranderd. Dan heb je nog de Zandmotor voor Delfland waar in 1 keer meer dan 20 miljoen kuub zand werd gedumpt.

ICES geeft ander beeld
Vangstgegevens tonen ook een ander beeld. De Working Group of Elasmobranch Fishes (WGEF) die zich baseert op survey- en aanlandingsgegevens (ICES, 2013) geeft voor de stekelrog en gevlekte rog een mogelijke toename, sterrog en koekoeksrog zijn stabiel. Dat stelt dit Imares rapport C009/14 op blz 27.  Uit door Imares getoonde vangstgegevens blijkt ook dat er afgelopen decennium twee maal meer rog per jaar werd gevangen dan in de jaren ’80. Vooral in het najaar ligt een vangstpiek in roggen.

Aanlandingen van 700 ton kwamen voor, terwijl in de jaren ’80 niet meer dan 300 ton werd aangeland. Omdat aanlandings/vangstgegevens OOK een bron van populatiedata zijn EN die waren gewoon in 2013 beschikbaar (PBL grafiek is van december 2013) , is het dus misleidend van het Planbureau om enkel eikapsel-data te tonen. Dat lijkt intentioneel van PBL.

Vissers vinden volop rog, met name stekelrog
Vissers melden mij ondertussen hoe het op diverse locaties wemelt van hoge concentraties roggen. Met name stekelroggen komen in hoge concentraties samen voor de Zuid Engelse kust en het Thames Estuarium. Maar ook  in de Duitse kustzone komen hoge concentraties roggen voor. Er zijn ongetwijfeld nog veel meer locaties, die niet gemeld zijn. MELDT HET AUB!

Slechts 1 dag na onze oproep om vangst van haaien en roggen te melden kwamen er uit de Westelijke Waddenzee meldingen van een pijlstaartrog en stekelrog, een hondshaai. Omdat ze (bij)vangsten onder de 50 kilo van roggen niet hoefden te registreren, blijft het voorkomen van roggen zo ondergerapporteerd.

• Dat kunnen vissers helpen oplossen, door bijvangst met foto’s op te sturen inclusief locatie. Help mee, en toon jezelf de ogen en oren van de zee.

Fotografeer alle bijgevangen haai en rog
Vangstgegevens vormen dus geen betrouwbare maat van de VERSPREIDING in voorkomen.Er kunnen veel meer roggen zijn op veel meer locaties dan gedacht. Wanneer vissers alle roggen die zij vangen melden inclusief datum en coordinaten kunnen we die leemte opvangen, dus het deel van bijgevangen roggen dat niet in de logboeken belandt. Idealiter leggen ze ook op foto vast hoe ze die roggen weer LEVEND terugzetten. Dat is ook een beleidsdoel, zo stelt Martijn van Dam in de Kamer op 16 mei

Samen met ILVO
Ik kreeg al foto’s waar vissers hun roggenvangst showen terwijl ze ‘m aan de staart vasthouden, of in de ogen. Om goodwill te kweken bij het publiek kun je beter tonen hoe je ongewenste bijvangst van haaien en roggen weer levend terugzet. De Belgen van het VLIZ helpen Belgische vissers ook al bij determinatie en bescherming. Misschien kunnen onze vissers met het Vlaamse ILVO samenwerken. Imares is te zeer verweven met de overheidsbureaucratie om betrouwbaar te zijn. Bij het ILVO werken wel goede wetenschappers. Die gingen al mee met onze vistrip op de TX10 afgelopen jaar.

Data Deficient
Alle rapporten, ook die van de Elasmobranchenvereniging van Paddy Walker geven aan dat er te weinig gegevens zijn. Dit komt mede omdat vissers te weinig bij dataverzameling betrokken zijn geweest. De IUCN geeft voor de pijlstaartrog dan ook ‘Data Deficient’ op.   Wij hebben na 1 week al een pijlstaartrog in de Westelijke Waddenzee, en bij Texel zitten hoge concentraties andere roggen.  Wanneer vissers ook individuele bijvangsten melden, krijgen we een beter beeld van de werkelijke verspreiding. Alle zelfbenoemde ‘deskundigen’ zitten namelijk aan wal, terwijl de roggen op zee leven. Ook hebben de ‘deskundigen’ financieel belang bij het schetsen van een te negatief beeld, omdat ze willen ‘herstellen’.

Activisten en pseudowetenschappers als Han Lindeboom maken misbruik van het gebrek aan gegevens, om te beweren dat er zelfs helemaal geen roggen meer zijn.

Planbureau fraudeert vaker
Het Planbureau voor de Leefomgeving toont zich vaker meer cheerleader van voorgenomen beleid. Men wil meestal met een ‘herstelplan’ zichzelf aan het werk houden, en dus is er commercieel belang bij een te negatief beeld. Bij constructie van een door beleidsmakers en groene clubs gewenst beeld schuwt het PBL de wetenschappelijke fraude niet.

Eerder manipuleerden ecologen van het Planbureau voor de Leefomgeving al het beeld van de Nederlandse natuur, door een te negatief beeld vanaf 1900 te schetsen met miraculeus herstel na 1990. Dat beeld kwam met wetenschappelijke fraude tot stand, zo concludeerde Rob Bijlsma die mijn onderzoek met door een WOB-verzoek verkregen data nalas en toetste.

Rode Lijst?
Het PBL stelt verder:

Rode lijsten
De pijlstaartrog (ernstig bedreigd) en de stekelrog (kwetsbaar) staan op de nationale Rode Lijst van vissen. De vleet (critcally endangered), de stekelrog (near threatened), de grootoogrog (near threatened) en de kleinoogroog (near threatened) staan op de rode lijst van de IUCN.

Opnieuw is het PBL hier selectief in presentatie. Want op de IUCN-lijst staat de pijlstaartrog als ‘Data Deficient’, de stekelrog als ‘near threatened’: een categorie LAGER dan Kwetsbaar. Niettemin kan de visserij hier een positieve bijdrage leveren door

• a. meer data over verspreiding van roggen te verzamelen
• b. commercieel niet interessante soorten die WEL natuurwaarde hebben te sparen: zet ze op de plaat, en toon hoe je ze levend over boord zet. Het is geven en nemen, en vissers mogen ook best iets geven om te tonen dat ze MEER bij de zeenatuur betrokken zijn dan NGO’s.