Respectvolle klimaatdiscussie

 

Zoals mijn trouwe lezers zich wellicht zullen herinneren schonk ik onlangs kritische aandacht aan een rapport van de hand van Christel van Eck (foto boven) en Leo Meyer (foto onder), getiteld: Scepsis, idealen en realiteit, 10 Nederlanders over klimaatverandering. Zie hier.

Onlangs kreeg ik een reactie van hen. Dat is verheugend, want een grondige discussie over zaken die onze samenleving tientallen miljarden per jaar gaan kosten, zoals het klimaatbeleid, zonder dat dit ook maar enige aantoonbare invloed op het klimaat zal hebben, is hoogst noodzakelijk en nog nauwelijks gevoerd. En een kosten/baten analyse heeft nooit plaatsgevonden.

Hieronder volgt een weergave van mijn oorspronkelijke ‘posting’. De reacties van Christel van Eck en Leo Meyer zijn in vet weergegeven.

~~~~

Christel van Eck en Leo Meyer van ‘ClimateContact-Consultancy’ hebben met tien Nederlanders over klimaatverandering gesproken, van sceptici tot realisten en idealisten. Zij hebben een artikel geschreven over hun ideeën over het Nederlandse klimaatdebat en de posities die zij en anderen innemen. Met de keuze van de geïnterviewden is beoogd het maatschappelijk discours in kaart te brengen, maar naar volledigheid is niet gestreefd.

De uitspraken in dit artikel van de geïnterviewden vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs de zienswijze van de auteurs.

In cursief mijn commentaar op het rapport.

De auteurs stellen dat de discussie over klimaatverandering in Nederland lijkt te zijn verschoven. Het is vaak niet meer de vraag of het klimaat verandert, maar hoe we daarop moeten reageren.

Merkwaardig! Het klimaat verandert altijd. Klimaatverandering is de norm.

Toen in 1972 het rapport Grenzen aan de groei van de Club van Rome verscheen, kwam er wereldwijd aandacht voor het milieuvraagstuk. Er waren ook velen die vonden dat het rapport te veel doemdenken uitstraalde. Groepen die waarschuwen voor een mondiale milieucrisis, creëren nu eenmaal tegenbewegingen. Zo ook in het klimaatdebat, in het verleden voornamelijk gekenmerkt door sceptici versus mainstreamers. Sceptici ontkennen de opwarming van de aarde die sinds de industriële revolutie gaande is, dan wel dat deze een menselijke oorzaak kent.

Dat is op minst ongenuanceerd. Sceptici ontkennen geenszins de opwarming van de atmosfeer (niet de aarde), maar zijn van mening dat de menselijke bijdrage daaraan gering is.

Reactie Leo/Christel: Hans heeft een punt. Het lijkt er op dat er sinds de negentiger jaren een verschuiving heeft plaats gevonden in het discours aan sceptische zijde. Voorheen was de stellingname van meeste sceptici dat klimaatverandering alleen natuurlijke oorzaken kent, inmiddels wordt gesteld dat er toch een menselijke bijdrage is, zij het gering. Overigens vindt het leeuwendeel van de opwarming (in termen van de Joules) plaats in de oceanen, niet in de atmosfeer.

Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), dat periodiek de wetenschappelijke kennis over het klimaat beoordeelt, heeft veel weerstand ervaren van sceptici. De rapporten (gepubliceerd in 1990, 1995, 2001, 2007 en 2014) zorgden na ontvangst steeds voor zowel alarmistische berichten als ontkenningen hiervan in de media, al vertrouwde de meerderheid van het publiek de klimaatwetenschappers.

Dit is weer de bekende tendentieuze voorstelling van zaken. Vele klimaatsceptici zijn professionele klimaatwetenschappers.

Reactie Leo/Christel : Blijft het punt staan dat uit allerlei onderzoek steeds naar voren komt dat meer 90 % van de klimaatwetenschappers op één lijn zitten althans wat de oorzaken van de opwarming betreft. Het is geen 100 %, dus kunnen we ze inderdaad niet volledig over 1 kam scheren.

Eind 2009, in de aanloop naar de grote klimaattop in Kopenhagen, kreeg dat vertrouwen een flinke deuk. Gehackte e-mails van de Universiteit van East Anglia

Het is nooit bewezen dat deze e-mails zijn gehackt.

zouden erop wijzen dat er door het IPCC gesjoemeld was met cijfers. Die beschuldigingen bleken later onwaar te zijn

Dat is onjuist, die zijn – helaas – maar al te waar. Iedereen die de betrokken e-mails leest, kan zich zelf daarvan overtuigen.

Reactie Leo/Christel:  Er zijn zoals bekend drie onafhankelijke onderzoeken geweest die hebben vastgesteld dat er in de rapporten van het IPCC níet is gesjoemeld met de cijfers.

maar na publiciteit over enkele fouten in een van de IPCC-rapporten werd ‘Climategate’ al snel één groot mediaschandaal.

Het was geen ‘media’schandaal, maar een gewoon schandaal.

Klimaatsceptici kregen een groot podium om te vertellen dat klimaatverandering een hoax was.

Dat is ook de stelling van de toekomstige Amerikaanse president.

Reactie Leo/Christel: Inmiddels lijkt Trump zijn stelling iets te hebben afgezwakt. Hij ‘stelt zich open’ en denkt dat er misschien toch wel een verband is tussen menselijk handelen en klimaatverandering. Hij heeft inmiddels zelfs al Al Gore te woord gestaan. Maar het blijft afwachten natuurlijk wat hij precies gaat doen.

Toch lijkt het vertrouwen in de klimaatwetenschap inmiddels weer hersteld.

Dat is zeer de vraag. In internationale opiniepeilingen van de VN is ‘klimaat’ afgezakt naar de laatste plaats van de ‘problemen’ waarover de mensen zich zorgen maken.

Reactie Leo/Christel. De vraag is of dat na ‘Parijs’ nog steeds het geval is. In ieder geval hebben bijna alle staatshoofden en regeringsleiders ter wereld het belangrijk genoeg gevonden om hun handtekening te zetten onder het Parijs akkoord.

In 2014 hebben de sceptici nauwelijks weerwerk geleverd op het recentste rapport van het IPCC.

Dat is onjuist. Het NIPCC heeft gedetailleerde kritiek geleverd op dit rapport.

Reactie Leo/Christel: Punt voor Hans. Het is echter zo dat de media hier wereldwijd  heel weinig aandacht hebben besteed in vergelijking met de publiciteit rond ‘Parijs’.

Daarnaast worden klimaatverandering en de gevolgen hiervan steeds meer zichtbaar

Dat is onjuist. Er is een opwarmings’pauze’ ofwel hiatus van 18 jaar, die door de mainstream niet kan worden verklaard.

Reactie Leo/Christel: Inmiddels vliegt de wereldgemiddelde temperatuur omhoog. 2014, 2015 en zeer waarschijnlijk ook 2016 hebben de voorgaande records achtereenvolgens verbroken, en, Hans, had jij niet een weddenschap met Bart Strengers verloren over de temperatuurstijging? Het klopt wel dat de klimaatmodellen deze schommelingen niet kunnen voorspellen, daarvoor zijn ze te grof. Klimaatverandering gaat niet in een rechte lijn, en met name oceaanstromen met zeer lange aanpassingstijden kunnen de opwarming lange tijd vertragen maar ook versnellen.

en zijn ook de ‘not so usual suspects’ de laatste jaren hun mond gaan opendoen, zoals de Paus, de Rockefellers [nazaten van oliemagnaat John D. Rockefeller, red.] en president Obama.

Die allemaal bekend staan als prominente klimaatdeskundigen!

Reactie Leo/Christel”: daar gaat het niet om. We bedoelen de maatschappelijke impact – dus de invloed die klimaatdeskundigen hebben op de niet deskundige ‘opinion leaders’.

Bovendien zijn de fossiele industrie, financiële sector en veel politieke partijen zich anders gaan opstellen. Dit alles heeft de bodem gelegd voor het klimaatakkoord van Parijs eind 2015. Daarin is afgesproken de opwarming wereldwijd te beperken tot ruim beneden de 2 graden Celsius, en liefst tot 1.5 graad Celsius. Nu de meeste landen dit jaar, inclusief grote spelers als Amerika en China, het verdrag hebben geratificeerd, is het Parijs-akkoord in werking getreden en is het klimaatbeleid in een stroomversnelling gekomen.

Dit is geenszins het geval. Het internationale klimaatbeleid is gestrand door de aankondiging van de nieuwe Amerikaanse president, die het hele klimaatgedoe een hoax heeft genoemd. De huidige klimaattop in Marrakesj loopt op een fiasco uit.

Reactie Leo/Christel: Zie eerdere opmerking over Trump. Marrakech heeft zich overigens zeer duidelijk uitgesproken om in volle vaart door te gaan met de implementatie van de Parijs doelen. Met of zonder medewerking  van Trump. Het zijn overigens niet alleen de staten , overheden en maatschappelijke organisaties, maar ook de grote bedrijven (inclusief de fossiele industrie) die het klimaatprobleem erkend hebben en hun strategieën daarop aanpassen.

In Nederland blijkt de discussie of klimaatverandering een probleem is, verschoven naar hoe wij naar een klimaatneutrale samenleving gaan.

Wat is een klimaatneutrale samenleving?

Reactie Leo/Christel: daarmee wordt bedoeld: netto geen broeikasgassen meer uitstoten

De invloed van de sceptici lijkt hiermee te zijn afgenomen.

Nederland als centrum van het universum? Met de komst van Donald Trump zal de klimaatdiscussie een andere wending nemen. Dat zal ook in Nederland niet onopgemerkt blijven.

Reactie Leo/Christel; ons artikel ging over de huidige Nederlandse situatie. Het kan inderdaad zijn dat de komst van Trump hier verandering in aanbrengt, dat hebben we dan ook opgeschreven.

Marcel Crok, wetenschapsjournalist, ziet zichzelf als een roepende in de woestijn. Hij heeft het gevoel dat argumenten van sceptici op geen enkele wijze worden meegenomen bij de bepaling van beleid. “De reden dat ik doorga, is dat ik gedocumenteerd wil hebben hoe zwak het klimaatverhaal in elkaar steekt.” Maar daarin lijkt hij in Nederland alleen te staan.

Dat is geenszins het geval. Er bestaat in Nederland een grote groep klimaatsceptici, met hoge wetenschappelijke kwalificaties. Dat zulks nauwelijks bekend is, komt door het feit dat de Nederlandse MSM stelselmatig weigeren over hun opvattingen te rapporteren. Zij treden daarmee op als apostelen van het broeikasevangelie.

Misschien komt daar verandering in nu Donald Trump, klimaatontkenner,

Daar istie weer: ‘klimaatontkenner’. Wie ontkent het klimaat? En dan die nare holocaustconnotatie.

Reactie Leo/Christel: iemand die stelt dat klimaatverandering een verzinsel van de Chinezen is om de banen af te pikken van de VS kunnen we in een journalistiek getint artikel toch  gerust een ‘klimaatontkenner’ noemen? Al is de term  ‘klimaatontkenner ’ kort door de bocht, we bedoelen natuurlijk ontkenner- van- het- feit- dat- klimaatverandering-veroorzaakt-is-door-de-mens’. Maar dat is wel een erg lang woord, als iemand wat beters weet, graag! De (krankzinnige) connotatie met de holocaust die Hans noemt komt niet van ons.

de scepter zwaait in de VS. Dat kan de Nederlandse klimaatsceptici nieuwe wind in de zeilen geven. Maar vooralsnog gaat het debat gaat niet meer over het al dan niet bestaan van een probleem,

Daar gaat het debat wèl over! Er is tot dusver geen ‘probleem’ aangetoond.

Reactie Leo/Christel: de gevolgen van reeds opgetreden klimaatverandering zijn wereldwijd inmiddels zichtbaar.  We hoeven het rijtje hier niet op te sommen. Zie de talloze  grondig onderbouwde rapporten inclusief die van het IPCC. Tenzij men die allemaal ongelezen in de prullenbak wenst te kieperen als zijnde ‘onbetrouwbaar’. Struisvogelpolitiek!

het gaat wel over hóe het probleem moet worden opgelost. Er ontstaan tegenstellingen tussen ‘realisten’ en ‘idealisten’.

Het gebruik van het woord ‘realisten’ in deze context is verwarrend. In Frankrijk noemen de klimaatsceptici zich bijvoorbeeld ‘climato-réalistes’.

Iedereen is het eens over de noodzaak van meer energiebesparing, en vervanging van fossiele brandstof door zon- en windenergie.

Dat laatste is niet het geval. Zon- en windenergie kunnen nooit een volwaardige vervanging bieden voor fossiele energie, zoals op deze website, onderbouwd met concrete berekeningen, voortdurend is betoogd.

Reactie Leo/Christel;  op korte / middellange termijn kunnen zon en wind niet alle fossiele energie vervangen. Op zeer lange termijn is dat geen probleem. Zon genoeg!

Maar de ‘realisten’ stellen dat er bovendien op grote schaal omstreden technologieën nodig zijn zoals CO2-afvang en -opslag (Carbon Capture and Storage, CSS) en biomassa,

CCS kent vele bezwaren en is extreem duur. Vandaar dat alle grote CCS-experimenten zonder succes zijn geschrapt. Voorts heeft de KNAW erop gewezen dat het vertrouwen in biobrandstoffen misplaatst is. Hoe gezaghebbend wil je het hebben?’

Reactie Leo/Christel: CCS wordt reeds lang toegepast, zij het op betrekkelijk kleine schaal. Er is inderdaad een nieuwe discussie aangewakkerd door De KNAW, die terecht bezwaren heeft geformuleerd tegen de hooggespannen verwachtingen van biobrandstoffen. Er lijkt voor zeker 100 EJ voldoende duurzaam gewonnen biomassa beschikbaar wereldwijd. Probleem blijft de ‘verplaatsingseffecten’.

en een combinatie daarvan. Dat moet het overschot aan CO2 uit de atmosfeer te halen. De ‘idealisten’ zijn van mening dat de oplossing met alleen energiebesparing en zonne- en windenergie af kan.

Op deze website is herhaaldelijk – op basis van degelijke berekeningen – betoogd dat de natuurwetten dit onmogelijk maken.

Reactie Leo/Christel:  Flauwekul. Fotosynthese is een uitvinding van de natuur zelf. CO2 afscheiding uit verbrandingsgassen of pre-combustion separatie zijn bekend technische processen (zij het dat die ook energie kosten). Opslag van CO2 is een kwestie van compressie en transport. Niets nieuws onder de zon en niets is strijdig met de natuurwetten. 

De vraag daarbij is hoe hoog het besparingstempo van Nederland kan zijn. Ike Teuling, campagneleider Energie bij Milieudefensie: “Ik denk dat het allemaal veel sneller kan. Onder druk wordt alles vloeibaar.” Volgens haar moet Nederland binnen 20 jaar van de fossiele brandstoffen af zijn. Jan Paul van Soest, Founding partner De Gemeynt (een coöperatie op het gebied van ecologie en economie en duurzame oplossingen), is somber over de haalbaarheid: “Ik krijg het gewoon niet rond gerekend. Ik zie geen materiaal en geen studies die mij het vertrouwen geven dat we dat gaan doen.” Faiza Oulahsen, campagneleider Klimaat & Energie bij Greenpeace Nederland: “Wij hadden al een behoorlijk ambitieus energie-scenario, voor wat wereldwijd aan zonne- en windenergie mogelijk is. Er werd over ons nog gezegd ‘Greenpeace leeft in een utopie’. Maar we zijn zowel linksom als rechtsom ingehaald. De groei van zonne-energie gaat sneller dan verwacht.” De realisten zijn sceptischer over de snelheid van energiebesparing, en menen dat we er niet komen met alleen zon en wind. Sible Schöne, programmadirecteur bij Klimaatbureau HIER: “Greenpeace, Natuur & Milieu en Milieudefensie komen uit de jaren ’70. Ze willen allemaal een duurzame energievoorziening en gebruiken daarbij het argument ‘klimaatverandering’. Wij zeggen: we moeten een concreet klimaatprobleem kosteneffectief oplossen. 1.5 graad is zo ambitieus is dat je daar alles voor nodig hebt, ook CCS en biomassa.” …

In het debat lijken er klimaatsceptici, klimaatidealisten en klimaatrealisten te zijn. Het ligt echter veel genuanceerder; niet iedereen kan zomaar in een hokje worden gestopt. Het voordeel van hokjesdenken is dat het mogelijk is te vergelijken, waarbij de raakvlakken en verschillen tussen groepen zichtbaar worden. Overeenkomsten kunnen mensen met elkaar verbinden en verenigen, wat sociale cohesie creëert. Wij pleiten er voor om geen enkele groep uit te sluiten van het debat, omdat iedere groep zo zijn eigen krachten en valkuilen heeft.

De klimaatsceptici hebben aan invloed ingeboet nu de acceptatie van het klimaatprobleem gemeengoed lijkt te zijn.

Dat blijkt niet erg te lukken gezien de daling van ‘klimaat’ op de lijst van thema’s waarover de mensen zich zorgen maken. Het lijkt erop dat de klimaatpropaganda niet immuun is voor de wet van de toenemende, afnemende en negatieve meeropbrengsten.

Nochtans is ruim twintig jaar klimaatindoctrinatie tot voor kort zeer effectief gebleken. Nu de pijn van hernieuwbare energie, en in het bijzonder windturbines, duidelijker wordt met verrommeling van het landschap, stijging van de energierekening, vogelslacht, gezondheidsklachten bij omwonenden, waardeverlies en onverkoopbaarheid van nabijgelegen woningen enz., neemt het enthousiasme af.

Reactie Leo/Christel: introductie van vooral wind op land loopt inderdaad tegen grenzen aan wat betreft het publieke draagvlak. De noodzaak van een energietransitie wordt er niet minder om.

Toch blijft hun inbreng van belang. De kracht van de sceptici is dat ze zwakke plekken in het klimaat-bastion zoeken. Dat stimuleert de mainstreamers om hun punten beter te onderbouwen en beter te communiceren met het algemene publiek.

Een eufemisme voor meer klimaatpropaganda.

De valkuil van de sceptici is dat ze soms feiten blijven ontkennen die wetenschappelijk al lang zijn vastgesteld, of terugkomen op beweringen die al herhaaldelijk zijn weerlegd.

Graag  concrete voorbeelden! Los daarvan, er zijn talloze feiten die de aanhangers van de AGW-hypothese (= ‘Anthropogenic Global Warming’) reeds tientallen jaren negeren. Over de opwarmings’pauze’ hoort men weinig vanuit de mainstream.

Reactie Leo/Christel: de voorbeelden zijn talloos en dat weet Hans heel goed. Onder andere de zogenaamde ‘opwarmingspauze’ is uitgebreid aan bod gekomen in de wetenschappelijke literatuur en staat ook duidelijk beschreven in het  WG I IPCC rapport.

De kracht van de klimaatidealisten is dat zij een verhaal hebben wat aanspreekt en waarmee je mensen in beweging krijgt.

Gegeven de uitkomst van de klimaattop in Parijs, en het vervolg daarvan thans in Marrakesj, blijkt dit toch in zeer beperkte mate het geval. Het lijkt eerder op het kleed van Penelope.

Reactie Leo/Christel: er is al een wereldwijde beweging in gang gezet naar verduurzaming, goedkopere zon- en wind energie die niet meer zal stoppen al zal het proces met horten en stoten gaan. Maar Penelope is wel een inspirerend voorbeeld. We wachten op Odysseus’  terugkeer!

Idealisten hebben een duidelijke visie die daadwerkelijk doelen stelt. Dit geeft richting voor de toekomst en stimuleert ontwikkeling. Het gevaar is echter dat doelen niet realistisch en haalbaar zijn, wat kan leiden tot gevoelens van machteloosheid en frustratie.

De kracht van de klimaatrealisten

Alweer die terminologische verwarring!

is dat de kans groter is dat het klimaatprobleem daadwerkelijk opgelost kan worden.

Er is een klimaat. Er is klimaatverandering. Er is een geringe opwarming van de atmosfeer. Waarschijnlijk heeft de menselijke uitstoot van CO2 daarop enige invloed. Maar die is uiterst gering. Er is derhalve geen klimaat’probleem’ dat oplossing behoeft.

De valkuil is dat hun benadering technocratisch overkomt, publieke weerstand oproept en weinig ruimte laat voor een op een democratische manier verkregen draagvlak voor oplossingen.

Al met al wordt de transitie naar een klimaatneutraal Nederland

Opnieuw, wat is klimaatneutraal?

ingrijpend en ingewikkeld. Er liggen grote vragen open over de sturing, de maatregelen, en de mate waarin maatregelen die ook in het buitenland mogen worden uitgevoerd. Goede communicatie is de sleutel tot het overbruggen van tegenstellingen tussen sceptici, idealisten en realisten.

Niet noodzakelijkerwijs. Goede communicatie kan evenzeer de onoverbrugbaarheid van die tegenstellingen versterken. Daarnaast is ‘goede communicatie’ vaak een eufemisme voor propaganda.

De kloven die tussen verschillende partijen bestaan, kunnen worden overbrugd door te blijven zoeken naar ‘common ground’ voor alle ‘hokjes’.

Ja, we moeten in gesprek blijven.

Dit kan zonder de essentie van eigen argumenten en idealen op te geven.

Niet iedereen kan gelijk hebben. Dus iemand zal die essentie van eigen argumenten en idealen moeten opgeven.

Reactie Leo/Christel: hiermee zijn wij het volstrekt eens! Echter zal je eerst moeten proberen te zoeken naar ‘common ground’, want anders zal je altijd langs elkaar heen blijven praten en het nooit eens worden.

Het is daarbij belangrijk om de te zoeken naar en begrip te tonen voor de waarden die onder de argumenten van de ander zitten, en het debat niet te beperken tot een strijd over de feiten en getallen.

Het gaat niet om een ‘strijd’ om de feiten en getallen, maar de erkenning van de feiten en getallen. De AGW-hypothese is strijdig met de feiten en getallen, zoals ik al zo vaak heb betoogd.

Reactie Leo/Christel: herhaling van zetten. De argumenten van Hans tegen wat hij noemt de  AGW- hypothese zijn al veelvuldig en grondig weerlegd. 

Tot zover Christel van Eck en Leo Meyer.

Bij dit soort verhandelingen loont het altijd om te kijken naar wat er niet in staat: de olifanten in de zaal. Drie belangrijke omissies zijn m.i.: het Trump-effect op het klimaatbeleid (maar dat kwam natuurlijk pas na het moment dat Christel van Eck haar rapport had voltooid), de opwarmings’pauze’ en een kosten/baten analyse. Als men daarmee rekening had gehouden, zou dit een gans ander rapport hebben opgeleverd.

Christel van Eck is een getalenteerde jonge onderzoekster die onder leiding van haar mentor, Leo Meyer, op integere wijze een goed geschreven verhaal heeft afgeleverd. Leo Meyer, die een belangrijke rol heeft gespeeld in de opstelling van het laatste rapport van het VN-klimaatpanel (IPCC), had haar echter moeten behoeden voor een onjuiste en tendentieuze weergave van de stand van de klimaatdiscussie. In de greep van groepsdenken, wensdenken en cognitieve dissonantie is hem dat helaas niet gelukt.

Reactie Leo/Christel: hier zouden we het nog ’s over moeten hebben Hans! Wij vinden op onze beurt dat jij in hoge mate in de greep verkeert van groepsdenken, wensdenken en stelselmatig feiten negeert die jou niet goed uitkomen. Dus de pot verwijt de ketel … hoe komt het toch dat, terwijl we naar de zelfde feiten en cijfers (kunnen) kijken, en thermometers, CO2- en watermoleculen geen politieke vooringenomenheid hebben, toch steeds tot tegengestelde conclusies komen?

In het onderliggende rapport kwam ik nog een terloopse opmerking tegen die sterk uit de toon viel: ‘Mede door de negatieve toonzetting en de galspuwerij in het klimaatdebat, door bijvoorbeeld een malicieuze website als Climategate, heeft Jan Paul van Soest het besluit genomen om zich minder actief in het klimaatdebat te roeren.’ Waarschijnlijk heeft Christel van Eck deze kwalificatie uit de mond van Jan Paul van Soest opgetekend (het is niet helemaal duidelijk), dezelfde die klimaatsceptici met saboteurs en twijfelbrigade heeft vergeleken. Over malicieus gesproken! Kortom, de pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet.

Reactie Leo/Christel; het woord ‘malicieus’ komt van Jan Paul van Soest, dat is geen kleuring van onszelf. Wij hebben zelf eerder aangegeven dat we niet (noodzakelijkerwijs) de meningen van de geïnterviewden ondersteunen.  Lees verder hier. Lees hier het volledige rapport: Scepsis, idealen en realiteit, 10 Nederlanders over klimaatverandering.

Ik heb het gehele rapport met belangstelling gelezen. Het is goed en toegankelijk geschreven en bevat veel nuttige informatie. Ondanks kritiek een aanrader dus!

De geïnterviewden: Ewald Breunesse – Manager Energietransitie bij Shell Marcel Crok – Wetenschapsjournalist, toegelegd op klimaat Bert Holtslag – Hoogleraar Meteorologie aan de Universiteit van Wageningen Hans Labohm – Gepensioneerd econoom Faiza Oulahsen – Campagneleider Klimaat & Energie bij Greenpeace Nederland Hans Schoenmakers – Director Corporate Affairs bij Uniper Benelux en Directeur ROAD 2020 Project Sible Schöne – Programma Directeur bij Klimaatbureau HIER Jan Paul van Soest – Founding partner De Gemeynt Ike Teuling – Campagneleider Energie bij Milieudefensie Tjerk Wagenaar – Directeur Natuur & Milieu.

~~~~

Hoewel mijn handen jeuken, onthoud ik mij op dit moment even van commentaar. Ik laat nu gaarne de respondenten aan het woord.