Pessimisme voorbij?

Dit zou me nog eens wat zijn: al dat pessimisme voorbij. Hoe komt het toch dat velen zich zo tot prooi laten maken van het heersende pessimisme en negatief wereldbeeld dat door doemprofeten via de media ons dagelijks wordt opgedrongen? Er is immers geen reden om pessimisme te cultiveren, want het gaat met onze wereldgemeenschap en de natuur beter dan ooit, dankzij het kapitalisme met bijbehorende welvaart, de Groene Revolutie waardoor de honger sterk is teruggedrongen, de verbeterde medische zorg et cetera.

Wij kunnen ons zelfs nu, voor een overigens nog beperkte tijd, de weelde veroorloven om honderden miljarden te verspillen aan het bestrijden van een niet-bestaand klimaat- en energieprobleem. Mijn verstand staat hierbij stil, omdat het niet te bevatten is dat mensen zich zo makkelijk bang laten maken door propaganda voor dit en talloze andere niet bestaande problemen.

Er wordt campagne gevoerd voor het tegengaan van energie- en voedselverspilling, waarbij vooral de beschuldigende vinger naar de kapitalist en de consument wijst. Dit lijkt mij hypocriet, daar dezelfde vermanende lieden zich schuldig maken aan ongehoorde groene verspillingen en belemmering van economische groei. Lees: toegang tot betaalbare energie, met name in ontwikkelingslanden.

Thans worden wij geknecht door een, deels sociaal-democratische, groepsdenkende elite die zich moreel superieur waant, maar geen besef heeft van zijn eigen morele verval. Deze elite misleidt de burger voor persoonlijke aanzien, gewin, macht of subsidies, al dan niet uit ideologische verblinding. En nu houdt die elite thans de gehele maatschappij in een wurggreep met al zijn pessimisme. Een duit in dit zakje deed Jan Terlouw laatst met het touwtje uit de brievenbus. Het was een armzalige poging om via deze misplaatste nostalgie naar armoe zijn klimaatboodschap de AGW-hypothese (‘Anthropogenic Global Warming’; door de mens veroorzaakte catastrofale opwarming) te propageren en de gewenste angst erin te houden. Het was gênant.

Maar ja, de anti-kapitalistische idealen zullen koste wat kost moeten worden doorgedrukt. Het rapport aan de Club van Rome, met in het kielzog Maurice Strong en het IPCC, de milieubeweging en Al Gore, welke laatste zich conveniërend verrijkte aan de gefabriceerde mondiale angst, vormen de gewenste stappen. Ik raadpleegde nogmaals de boeken van Simon Rozendaal (Alles wordt beter) en van Jaffe Vink (Wie is bang voor vooruitgang). De gemeenschappelijke factor is de irrationele angst die deze maatschappij is aangepraat, terwijl het beter gaat dan ooit.

Simon schetst een perspectief met het verleden en concludeert terecht dat het beter met ons gaat dan ooit in weerwil van alle pessimisme. Jaffe geeft een beeld van dit pessimisme vooral aan de hand van het Rapport aan de Club van Rome. We kunnen achteraf stellen dat dit rapport rammelde, volledig abuis was en alle autoriteit ontleende alleen omdat er een computer was gebruikt. Desondanks leidde het tot een oproep het kapitalisme ten val te brengen, want dat was de schuldige. Dit zijn dezelfde geluiden die sindsdien onafgebroken doorklinken in de uitlatingen van Maurice Strong, Figueres, Naomie Klein c.s. Het klimaat speelt geen rol, wel de beoogde teloorgang van het kapitalisme en de vestiging van een postmodern marxistisch ancien régime, oude wijn in nieuwe zakken. Ziehier onze elite.

Over dat zo succesvol aanpraten van angst is het nodige bekend. Verliezen bijvoorbeeld wegen psychisch meer dan gelijkwaardige winst. Het slechte heeft meer invloed op ons gedrag en maakt meer indruk dan meevallers, goed nieuws en andere positieve zaken. Hoe komt dit? In onze evolutionaire geest, zo schrijft Steven Pinker, en ook Scientific American in november 2016, is een asymmetrie ontstaan, daar risicomijdend gedrag in de vroegere gevaarlijke wereld loonde. Hierdoor leidt de onevenredig sterkere herinnering aan slechte ervaringen tot een overschatting van de waarschijnlijkheid van mogelijke tot die verbeelding sprekende gevaren. Mensen zijn kortom banger voor zeldzamere vliegtuigongelukken en terroristische daden dan voor het veel frequentere van de trap vallen. Mensen zijn dus onevenredig gevoeliger voor onwaarschijnlijke rampscenario’s dan voor het goede, edoch massale kleine nieuws zoals ook Kahneman aantoont.

Tekenend en ironisch voorbeeld is het volgende. Toen Paul Ehrlich de ‘Population  bomb’ publiceerde, de voorspelling van apocalyptische hongersnood in de jaren 70, gebaseerd op de situatie in India, was juist daar de hongersnood opgelost dankzij de ontluikende Groene Revolutie. De hele wereld aanbad Ehrlich, terwijl diezelfde wereld de uitvinder van de Groene Revolutie Norman Borlaug totaal negeerde en bleef negeren als de brenger van het goede nieuws. En zo ging en gaat het steeds met het pessimisme. Rozendaal legt de oorzaak concreet bij onze amygdala, de amandelvormige orgaantjes in onze hersenen die in tijden van vermeend, gevaar alle rationaliteit uitschakelen, de besturing van ons gedrag overnemen en aldus zorgen voor weer een nieuwe paniekgolf of het nu gaat om asbest, rubberkorrels op voetbalvelden, CO2, kerncentrales, hoogspanningsleidingen, inentingen, en ga zo maar door.

Een goede voedingsbodem voor groepsdenken en morele paniek, het aanwijzen van een zondebok. Een bijkomend verschijnsel dat Pinker in zijn bovenstaande artikel beschrijft, is dat er, na de doemprofeten, vervolgens mensen opstaan die zich gelijk shamanen geroepen voelen de vermeende op handen zijnde catastrofe te bezweren. Deze mensen vinden zichzelf moreel boven de apathische massa verheven omdat zij zich als moreel meer geëngageerd manifesteren, lees hier: planeetredders.

Hier komt het verschijnsel opduiken om dat morele appèl met alle middelen te bewerkstelligen teneinde de wereld te mobiliseren, wakker te schudden en te wapenen tegen het ‘dreigende gevaar’. ‘We must act now!’ In het geval van de panacee: catastrofale opwarming, vond een breed scala aan planeetredders elkaar op grond van uiteenlopende agenda’s zoals omverwerping van het kapitalisme. Het rapport aan de Club van Rome diende als eerste aangrijpingspunt voor bijvoorbeeld Sicco Mansholt, Maurice Strong c.s.-, de existentiële crisis van de milieubeweging later, het veiligstellen van subsidies binnen dit nieuwe wetenschappelijke paradigma, zelfverrijking. Lees: Al Gore, en andere lucratieve belangen van universiteiten en windmolenaars.

Of er sprake is van een samenzwering laat ik in het midden, maar feit is dat ten eigen gerieve door een elite PR-uitgekiend gebruik gemaakt wordt van de werking van de amygdala. Er gaat geen dag voorbij of ons wordt angst ingeboezemd en een schuldcomplex opgedrongen: via CO2 wij als zondebok. Anti-kapitalistisch en anti-humaan in één adem. De menselijke geschiedenis zit vol voorbeelden. Doorgaans brengen nieuwe inzichten een paradigmaverschuiving teweeg, maar voor het zo ver is, kleven er nog heel wat gevaren aan dit groepsdenken.

Eén daarvan is het morele verval bij zich moreel superieur wanende lieden. Extreme voorbeelden zijn het nazisme, Wederdopers, en thans IS. Op minder gruwelijke schaal zien wij thans nepberichten, misleidende ‘informatie’ en ronduit onwaarheden inzake de catastrofale opwarming. Het is dan ook verstandiger om de ratio op te zoeken, het rekenwerk te doen en zich te buigen over de vraag of het allemaal wel klopt.

Nu dankzij Trump de bijl aan de wortels van het heersende paradigma wordt gelegd, constateren wij een toenemende paniek onder de gelovigen. Men kan meer nepnieuws, propaganda en selectieve berichtgeving verwachten. Stuiptrekkingen van een ten dode opgeschreven klimaatideologie, en breder, het ancien régime van de sociaal-democratische elite.