Hugo Matthijssen achtergrond windmills

Voorgeschiedenis

In 2010 las ik op een voorlichtingssite van de overheid www.windenergie.nl de informatie van de toenmalige minister over windenergie, waarin gesteld werd dat het aandeel windmolens op ons vraaggestuurde stroomnet veel groter zou kunnen zijn dan dat ik technisch mogelijk achtte. Ook de reductie van de CO2-uitstoot door inzet van windmolens zou daarmee groot kunnen zijn. Vervolgens heb ik contact opgenomen agentschap .nl om mijn bevindingen met hen door te spreken en ik verzocht hen om op hun site de juiste informatie op te nemen.

Er werd een kleine wijziging aangebracht, die ik onvoldoende achtte.

De volgende stap was een klacht bij de nationale ombudsman, die de klacht heeft onderzocht en daarover een rapport heeft uitgebracht. Geadviseerd wordt het volledige rapport door te lezen voor een optimale beeldvorming. Hieronder wordt een aantal kernpunten uit het rapport (cursief) weergegeven:

Verzoeker klaagt over eenzijdige informatie over windenergie op de website www.windenergie.nl, een kennisportal van Agentschap.nl. De klacht spitst zich toe op de inpasbaarheid van grootschalige windenergie in het huidige elektriciteitssysteem waarover verschillende onderzoeken beschikbaar zijn en discussie gaande is. De Nationale ombudsman vindt het van belang dat het kennisportal ook de lopende discussie belicht en dat links worden opgenomen naar kritische rapporten van de onafhankelijke adviesorganen waarvan de deskundigheid onomstreden is.

Het probleem wordt hier kort weergegeven. Verzoeker is van mening dat de informatievoorziening over windmolens op de website van Agentschap NL niet volledig is. Hij vraagt zich af waarom de rapporten van de Energieraad en de Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) over windenergie niet op de website staan. De overheid beschikt over alle informatie, maar niet alle informatie staat op de website waardoor een te rooskleurig beeld ontstaat.

In bijlage 4 van het rapport ‘Klimaatstrategie – tussen ambitie en realisme’ van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid worden kritische kanttekeningen geplaatst bij een eventuele keuze voor grootschalige toepassing van windenergie. Hierbij wordt gedacht aan 6500 megawatt (MW) of meer. Deze bevindingen worden tegengesproken door andere studies, waaronder die van Frontier Economics, uitgevoerd in opdracht van EnergieNed. Hierin wordt gesteld dat bij 12000 MW windvermogen in Nederland de grens van de mogelijkheden van het huidige energiesysteem wordt bereikt. Een ander onderzoek van Kema (in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken) uit september 2010 heeft als conclusie dat 12000 MW inpasbaar is. Het huidige in Nederland geplaatste vermogen bedraagt circa 2200 MW. Volgens deze bronnen is de systeemgrens dus niet in zicht. Daarom heeft Agentschap NL ervoor gekozen om op de website geen links op te nemen naar de onderzoeken.

Verzoeker klaagt over de eenzijdige informatie over windenergie op de website www.windenergie.nl die beheerd wordt door Agentschap NL.

Met andere woorden er waren rapporten beschikbaar waaruit blijkt dat deskundigen op energietechniek uit de praktijk, die actief waren als adviseur voor de minister, als grens 6500MW aangaven en de minister komt met een modelonderzoek van KEMA, waarin wordt gesteld dat 12000MW wel mogelijk is. Maar omdat men met het geïnstalleerde vermogen van 2200 MW nog lang niet een van de bovengenoemde grenzen bereikte, werd op de site niet opgenomen dat er grenzen zijn aan de groei van de hoeveelheid windenergie op het net.

De minister kreeg een tik op de neus over het weglaten van deze informatie.

Verzoeker klaagt over de eenzijdige informatie over windenergie op de website www.windenergie.nl die beheerd wordt door Agentschap NL. Het is niet aan de Nationale ombudsman om te beoordelen waar de systeemgrens ligt voor de inpassing van windenergie en welk onderzoek of welk rapport de juiste informatie biedt en hij doet hierover dan ook geen uitspraak. Wel is gebleken dat er over de inpasbaarheid van grootschalige toepassing van windenergie in het bestaande energienetwerk momenteel een discussie gaande is. Hoewel diverse onderzoeken hierover positief zijn (over een grootschalige inpasbaarheid van windenergie), bevatten andere onderzoeken kritische kanttekeningen over een eventuele keuze voor grootschalige toepassing van windenergie.

De doelstelling van de website www.windenergie.nl is om actuele en objectieve informatie over windenergie beschikbaar te stellen aan alle spelers in het ‘windenergieveld’. Mede omdat het kennisportal in de praktijk onder meer door gemeenten wordt gebruikt om besluiten voor te bereiden of te onderbouwen, acht de Nationale ombudsman het van belang dat bij de informatie op de website ook de lopende discussie wordt belicht.

Verbod van vooringenomenheid – niet behoorlijk.

En vervolgens ging na het aanbrengen van wat kleine aanpassingen de trein die windenergie heette gewoon door. Daarna kwam er een nationaal energieakkoord, waarin ook een aandeel windenergie werd opgenomen.

Daarop heb ik een open brief aan minister Kamp geschreven met de volgende samenvatting:

1. Te veel wind op ons vraaggestuurde stroomnet geeft letterlijk grote problemen, mede doordat onze weersystemen heel groot zijn pieken we vaak vrijwel gelijktijdig met onze buurlanden, waardoor het te veel aan weersafhankelijke stroom in onze omgeving zodanig groot wordt, dat we er geen kant mee op kunnen.

Duitsland kan nu de stroompieken al niet meer kwijt en als wij nog meer weersafhankelijke piekcapaciteit gaan bijbouwen is dat zinloos omdat onze gezamenlijke netwerken op dit moment al die bij vlagerige wind geleverde pieken dan niet meer kan opvangen.

2. Door het feit dat alle windmolens samen de helft van de tijd minder dan 20% van het opgestelde vermogen leveren en er ook regelmatig perioden zijn dat er vrijwel geen windproductie is, kun je geen centrale missen. Je zult altijd voldoende reserve opwekvermogen achter de hand moeten houden met een capaciteit gelijk aan het opgestelde windvermogen.

3. Wat hierboven nog niet is aangegeven is dat die windpieken ook nog eens een forse uitbreiding van ons netwerk gaan vragen. Dat was ook een van de randvoowaarden van Ummels. Hij gaat uit van een voldoende zwaar transportnet om grote vermogens heen en weer te kunnen transporteren zowel binnen Nederland als tussen landen onderling.

Algemeen

In onze omgeving waar weersystemen vaak gelijktijdig of bijna gelijktijdig invloed hebben op de wind in onze regio en er al duidelijk sprake is van overcapaciteit aan wind energie in Engeland en Duitsland, is het vrijwel zinloos om nog meer windmolens bij te bouwen.

Opmerking: Denemarken is niet genoemd in deze brief omdat Denemarken hun wind energie nu tegen hoge kosten laat balanceren met waterkracht uit Noorwegen en Zweden. Daarbij betalen zij regelmatig een negatieve prijs bij te veel wind en moeten ze de hoofdprijs op de stroommarkt betalen als er weinig wind is en veel vraag.

Momenteel zijn we bezig met een kabinetsformatie waarin ook weer energie en met name windenergie een belangrijk punt wordt. Ook krijg ik nu signalen uit de praktijk dat de grenzen aan de hoeveelheid wind energie op ons stroomnet al wordt bereikt.

Recent kreeg ik deze mail van iemand die bij een energiebedrijf werkt en zich bezig houdt met wat heet de stroommarkt over mijn open brief. Dit was zijn tekst:

Interessant artikel, maar niet echt nieuw, maar goed en duidelijk omschreven. Ik maak het zelf al dagelijks mee als dispatcher. Afgelopen weekend, toen er weer wat meer windenergie verwacht werd en de vraag in Duitsland tijdens de paasdagen erg laag was, gingen de prijzen in Duitsland op de Day ahead markt voor een hoop uren naar negatief. Dit gebeurt ook al regelmatig tijden normale weekenden met relatief veel (lees gunstige) wind en/of zon. Op die dagen wordt het spannend voor TenneT en gaan ze capaciteit kopen bij de oude conventionele centrales om zeker te stellen dat ze niet uit bedrijf genomen worden, zo ook afgelopen weekend. Bedragen kan ik je niet noemen en dit wil ik ook niet openbaar publiceren, omdat dit toch wel enigszins gevoelige informatie is, maar voor een onderzoeksjounalist iets om misschien wat verder in te duiken ;). Verder is via de tennet site bij de operationele berichtgevingen te zien dat er zeer regelmatig in het hele land congestie is, de energieopwek is niet meer in balans. Het is nu aan het mis gaan met onze energievoorziening en de minister is druk bezig met voorbij lopen van de democratie (crisis en herstelwet) zeer kostbare windmolens te plaatsen, waarbij hij volledig voorbij gaat aan een heel belangrijk aspect dat Tennet niet alleen het netwerk in Nederland beheert maar ook dat van onze buren in Duitsland, en omdat er daar problemen zijn met de inspraak heeft het basistransportnet in Duitsland onvoldoende capaciteit. Ook daar worden nog steeds windmolens op het land en een aantal windparken op zee bijgeplaatst, zonder naar deze knelpunten te kijken, terwijl ze al langere tijd zoveel weersafhankelijke piekstromen produceren die ze op het eigen netwerk niet meer kwijt kunnen.

Nu wordt die stroom voor een deel bij ons over de grens gebracht en wij zitten, zoals uit de praktijk blijkt nu al met een congestie. Je kunt energie technisch gezien Nederland en Duitsland als een gekoppeld net zien.

Als eerste gebruiken ze onze netwerkcapaciteit om een deel van hun piekstroom naar het zuiden te transporteren en wij vangen nu ook regelmatig de Duitse pieken ook nog op in ons eigen netwerk. De berichten in de pers zijn soms juichend – gratis groene stroom maar het is wel stroom die in Duitsland met heel veel subsidie geproduceerd wordt. Probleem is ook dat wij die stroom moeten inpassen en dat daarvoor dan ook een groot beroep op de energiebedrijven wordt gedaan. Het rendement van onze centrales die moeten hollen of bijna stilstaan loopt dan hard achter uit en de stroomprijs op de markt is bij tijden heel laag of zelfs negatief  Dat betekent dat de geproduceerde stroom regelmatig de prijs van de verstookte brandstof nog niet opbrengt.

Toch moeten deze centrales om die pieken op te vangen veel extra brandstof verstoken. Daardoor kunnen gascentrales al niet meer uit de kosten. De brandstofkosten zijn te hoog en een aantal daarvan is al gesloten. En wat zien we? De signalen uit de praktijk worden genegeerd. Ik ben dan ook de afgelopen dagen wat meer actief op internet, mede gezien de kabinetsformatie en heb dan ook wat stukjes gepost op linkedIn over energie, het energieakkoord, mobiliteit de politieke besluitvorming. Zaken die op dit moment enorm actueel zijn waarbij het raadzaam is om eens even stil te staan en te evalueren, zeker nu deze onderwerpen op dit moment bij de onderhandelingen over een nieuw kabinet een grote rol spelen.

Ik deelde deze stukjes middels een link naar een aantal groepen zoals op linkedIn zoals de VVD groep en de groep Duurzame energie. Van de moderator van de VVD groep kreeg ik de volgende reactie.

Beste Hugo,

Zou je VVD groep wat minder willen gebruiken voor jezelf. Het is nu een stroom van artikelen van jou uit. Daarvoor is de groep niet bedoeld. Het zou zonde zijn om moderatie aan te moeten zetten. Graag even zelf in de hand houden.

Met vriendelijke groet,

Marc Rijnders( beheerder van de VVD groep) 

Nadat ik hem uitgebreid had geïnformeerd over de komende problemen kreeg ik de volgende reactie:

Beste Hugo,

Het zegt mij allemaal niets en dat interesseert mij ook niets. Je mag van mij best artikelen plaatsen in de groep, daar is geen bezwaar tegen. Maar wel graag gedoseerd. Dat is wat ik van je vraag, niets meer niets minder.

Met vriendelijke groet,

Marc

Van Evert Kuiken de moderator van de groep duurzame energie kreeg ik de volgende reactie:

Beste Hugo,

Na overleg met de overige beheerders van deze groep zijn we tot de conclusie gekomen dat je de groep aan het overvoeren bent met dubbele informatie. Zo heb je al een stuk of vier discussies gestart over de elektrische auto. Meestal met links naar artikelen van jouw hand elders op LinkedIn. Ik wil je niet uit de groep gooien, vrijheid van meningsuiting is voor mij een groot goed. Wel wil ik je vragen om de discussie over onderwerpen te voeren onder de eerste discussie die over dit onderwerp gestart wordt. Als je dat niet lukt, zal ik je daarbij helpen door nieuwe discussies van jouw hand over een al lopend onderwerp te verwijderen. Ook nieuwe discussies met een link naar een artikel van jouw hand elders op LinkedIn wordt niet meer geaccepteerd. De discussie wordt hier gevoerd of niet maar niet op twee plekken. We doen dit niet graag, maar je laat ons geen andere keus. We krijgen klachten van andere groepsleden en nemen nu deze actie. 

Met andere woorden ze begrijpen niet wat de problemen zijn, ze willen het niet weten en de trein wat het energieakkoord betreft die dendert door. Dat is censuur van de bovenste plank. We bouwen windmolens, verbranden voedsel en hele bossen en noemen dat hernieuwbare energie, terwijl het in de praktijk niets meer of minder is dan het slopen van een zeer betrouwbaar goedwerkend energiesysteem.

Wat betreft de kosten zie info rekenkamer. Ga je daar mee rekenen dan zij de directe kosten al 70 miljard. Daar komen de extra netwerkaansluitingen en de noodzakelijke verzwaring van het netwerk om grote pieken te kunnen verwerken nog bij. Die gaan nog eens minimaal 20 miljard kosten voor ‘oplossingen’ die in de praktijk niet zullen werken.