Hugo Matthijssen achtergrond windmills

Hugo Matthijssen.

Onlangs kwam ik deze link tegen, een artikel van prof. Ad van Wijk over de groene waterstofeconomie. Download dit verhaal eens het prachtig geschreven en is hoopvol voor de toekomst zou je denken.

De vraag rijst hoe realistisch dit is. Waar staan de berekeningen hoeveel gas je kunt produceren uit de niet inpasbare pieken van onze toekomstige windparken? Zou hij wel weten dat een windpark met een opgesteld vermogen van 600 MW in de praktijk niet meer levert dan 35% x 600MW maal het aantal uren per jaar? Daarmee kom je door het jaar heen uit op de levering uit van een fossiele centrale van 210 MW en dat nog eens afhankelijk van het weer. De fossiele centrale kun je afstemmen op de vraag.

De geleverde windstroom kun je niet altijd op het net kwijt en bij de voorstanders van het gebruik van windstroom worden de inpassingsverliezen ook nog wel eens vergeten. Nu komt ook al regelmatig het idee naar boven om de niet inpasbare windstroom in de toekomst te gebruiken om er waterstof mee te produceren. En wat zien we? De ambtenaren reken zich rijk door te stellen dat waterstof het aardgas in de toekomst kan vervangen.

Laten we eens kijken waar we het over hebben. Het totale energieverbruik van Nederland in 2015 was 3015 pj. Daarvan werd geleverd door kolen 462 pj, uit aardolie 1138 pj, aardgas 1203 pj en hernieuwbaar 138 pj. Bedenk daarbij dat ongeveer 55 tot 60% van hernieuwbaar uit het verbranden van hout kwam.

Wat hebben we nu echt aan wind en zon? In 2016 kwam 5% van onze stroomproductie uit wind en zon en dat was minder dan 1% van de totale energieproductie. En vervolgens willen de beleidsmakers naast stroom ook gas gaan produceren met het beetje dat wind in de praktijk levert. Daarmee willen ze dan 1200 Pj aardgas gaan vervangen wat meer is dan 1/3e van ons totale energiegebruik.

De nieuwe kleren de keizer! Je zou er om lachen als het niet zo triest is. Wensdenken: de wonderbare energievermenigvuldiging.

En de politiek die loopt hier juichend achteraan. Download dit kamerstuk maar eens daaruit blijkt dat ze de stroom uit groene bronnen ook nog eens willen gaan inzetten om huizen elektrisch te gaan verwarmen. Daar komt een ingenieursbureau uiteraard op grond van vragen in de kamer ook met zo’n prachtig plaatje zonder een cijfer.

De vraag is wat er van de toekomst van ons land nog over is als dit soort beleid, dat technisch beschouwd waanzin is, als realistisch wordt gezien.

De noordelijke provincies zien het wel zitten ze zijn al zover dat ze met dit soort input heel Groningen, Friesland en Drenthe energieneutraal gaan maken. Dat is ook niet ingewikkeld. Terug naar de boerenkar, de hondenkar en de trekschuit. En dan hebben straks net voldoende waterstof om nog een lampje te laten branden.

Bedenk daarbij wel dat ook paarden op biomassa lopen dus energie neutraal. Kijk maar een 150 tot 200 jaar terug de rijken uit Amsterdam kwamen met trekschuiten naar hun landhuizen en paarden genoeg. Het probleem was alleen dat als de oogst wat minder was de biomassa eerst naar de paarden ging en wat over was, was voor het gepeupel ook een woord uit die tijd en zo hield je ook de bevolking rustig

Aanvulling

Er worden in Nederland verschillende berekeningen gehanteerd voor ons energiegebruik en het aandeel duurzame energie daarin. Recent kwam het CBS met de volgende “definitie”van het energiegebruik:

“Totale finale eindverbruik van energie.

Voor de berekening van het aandeel hernieuwbare energie wordt, in overeenstemming met Europese afspraken, uitgegaan van het energetisch eindverbruik van energie. Dit is verbruik van energie door eindverbruikssectoren (industrie, huishoudens, diensten, landbouw en vervoer) voor energetische toepassingen. Dit is dus exclusief het gebruik voor niet-energetische toepassingen zoals aardolie als grondstof voor plastic en de verliezen bij energie-omzetting. Bij de berekening worden de rekenregels gevolgd uit de EU-Richtlijn Hernieuwbare Energie. Deze wijken wat af van de regels voor de nationale energiebalans en daardoor is het eindverbruik van energie in de statistiek hernieuwbare energie niet precies gelijk aan het energetisch eindverbruik uit de nationale energiebalans.”

Bron hier.

Zo krijg je andere cijfers:

Dit schrijft het CBS:

“Het verbruik van hernieuwbare energie in Nederland bedroeg in 2016 in totaal 125 petajoule (PJ) , dit is 5 procent meer dan het jaar daarvoor. Biomassa is met bijna 63 procent van het totaal verreweg de grootste bron van hernieuwbare energie. Het energieverbruik uit deze bron is met 2 procent afgenomen, terwijl het energieverbruik uit zon en wind gemiddeld met ruim 20 procent is gestegen.

Het totale finale energieverbruik in Nederland is vergeleken met 2015 gestegen met bijna 4 procent naar 2119 PJ. Omdat het totale energieverbruik is toegenomen, heeft de toename van het verbruik van hernieuwbare energie nauwelijks geleid tot een groter aandeel in het totale energieverbruik.”

Om het nadeel groene energie even op een rij te zetten Biomassa 79,03 pj, wind 29,95 pj, zon 6,75 pj en aardwarmte/bodemenergie en buitenlucht warmte komen samen uit op 8,1 pj

Terug naar het onderwerp. Verder wordt er in de info van van Wijk geschreven over onze transportkabels naar Denemarken/Noorwegen en Engeland. Die kabels zij nu in gebruik om weersafhankelijke stroom uit verschillende landen te balanceren en een deel van de waterkracht uit Noorwegen te verkopen naar omliggende landen. De theorie is dat het altijd wel ergens waait en als wij zonder wind en zonnestroom zitten, dan zouden we gebruik kunnen maken van de overtollige stroom van de buren.

De praktijk echter is anders. Rond de Noordzee zie je vaak hetzelfde weertype en de molens in Duitsland, Nederland en Denemarken leveren dan heel vaak (bijna) gelijktijdig pieken of staan bij een stationair hogedrukgebied bijna zonder productie. De pieken gaan deels naar Noorwegen waar waterkracht wordt ingezet om die te balanceren. De productie van de waterkrachtcentrales wordt terug geregeld en bij tekorten weer opgeschaald. Echter, dat is niet onbeperkt mogelijk. Ook daar zijn grenzen aan. Een deel van deze energie wordt al door de omliggende landen gebruikt en je kunt het echt maar één keer gebruiken. Op is op!

Ook wordt Denemarken genoemd. Maar met name dat land kon grotere hoeveelheden wind installeren omdat ze met 4 transportkabels direct gekoppeld zijn aan het Zweedse en Noorse netwerk en met 2 aan Nederland en Duitsland. Ze vormen zo een onlosmakelijk deel met de energievoorziening in Scandinavië. Maar nogmaals, ook waterkracht is afhankelijk van het weer. Alleen de tijdsfactor is anders, afhankelijk van het feit of het veel of weinig regent per jaar. Ook de bufferfunctie kun je niet onbeperkt benutten.

Op dit moment komt het al regelmatig voor dat Duitsland zoveel groene stroom op het net krijgt dat op zonnige dagen en een beetje wind zij die stroom niet meer op het eigen vraaggestuurde netwerk kwijt kunnen. Die stroom wordt dan over de grens naar ons getransporteerd. Wij vangen de Duitse pieken op door de centrales terug te regelen. Maar dat gaat dan ten koste van de levensduur en het rendement. Daarom wordt die stroom dan ook regelmatig over de grens gebracht tegen een negatieve prijs. Duitsland betaald ons dan om hun pieken op te nemen.

En ons beleid is er op gericht om nog meer wind en zon op het net te zetten. Wij gaan uitbreiden en bouwen veel “nul op de meter woningen”en grote zonneparken in noord Nederland. Maar die panelen pieken vrijwel gelijktijdig met de Duitse. Deze stroom is dan ook op de stroommarkt minder dan niets waard. Maar we werken met een salderingsregeling en veel burgers geloven echt dat hun gebruik afkomstig is van zonnestroom. De eigenaren van zonnepanelen mogen onbeperkt stroom op dat net brengen bij pieken. Maar dat net wordt op dezelfde momenten al overvoerd met de Duitse pieken. Die stroom is letterlijk op de markt niets waard. Maar in de winter, als de zon laag aan de horizon staat en het licht een grote weg moet afleggen door de dampkring, kunnen de eigenaren van zonnepanelen gratis dure centrale stroom afnemen.

Hoe lang zou dat nog goed gaan? Als je te veel water in een emmer gooit, gaat hij overlopen. Te veel stroom op een vraaggestuurd net betekent vastlopen. Dan gaat letterlijk het licht uit.

Volgens van Wijk is waterstof een prima idee. Er is echter een probleem. Zonnepanelen leveren midden in de zomer enkele maanden relatief veel stroom, waarbij ze midden op de dag kortdurend pieken. Zoals uit de cijfers blijkt, is het aandeel zon relatief gering en als het geleverd wordt, komt het in grote pieken op het net. Maar daar bouw je geen miljarden kostende fabriek voor, die meer dan 80% van de tijd niet zal leveren en in de zomer midden op een zonnige dag een grote piek.

Kijk nog even naar de jaarcijfers in 2016: biomassa 79,03 pj, wind 29,95pj, zon 6,75pj en aardwarmte/bodemenergie en buitenlucht warmte komen samen uit op 8,1pj. Zou de productie van wind en zon verdrievoudigen na invoering van het energieakkoord dan is dat nog steeds een druppel op een gloeiende plaat.

We zitten aan de grens. Er is nu al regelmatig congestie op ons net. Dit kreeg ik na de paasdagen toegestuurd:

“Ik maak het zelf al dagelijks mee als dispatcher. Afgelopen weekend, toen er weer wat meer windenergie verwacht werd en de vraag in Duitsland tijdens de paasdagen dagen erg laag was, gingen de prijzen in Duitsland op de ‘Day ahead’-markt voor een hoop uren naar negatief. Dit gebeurt ook al regelmatig tijden normale weekenden met relatief veel (lees gunstige) wind en/of zon. Op die dagen wordt het spannend voor TenneT en gaan ze capaciteit kopen bij de oude conventionele centrales om zeker te stellen dat ze niet uit bedrijf genomen worden. Zo ook afgelopen weekend. Bedragen kan ik je niet noemen en dit wil ik ook niet openbaar publiceren, omdat dit toch wel enigszins gevoelige informatie is. Maar voor een onderzoeksjounalist iets om misschien wat verder in te duiken;). Verder is via de TenneT-site bij de operationele berichtgevingen te zien dat er zeer regelmatig in het hele land congestie is, de energieopwekking is niet meer in balans.”

Tot zover de praktijk.

Als je nu aan burgers vraagt hoeveel groene energie we nu al gebruiken dan hoor je cijfers tot wel 45%. Men gelooft op basis van o.a. de berichtgeving via de media dat we al een eind op weg zijn. Maar de cijfers geven duidelijk een ander beeld. Niet voor niets ging Kamp sterk in de verdediging toen biomassa (voornamelijk bosverbranding in centrales) ter discussie kwam. Hij weet donders goed dat de rest, zoals wind en zon, dan weinig voorstelt. En na 15 jaar zijn er veel kale vlakten waar eens bossen stonden en zijn er ook bomen uit Nederland door de biomassacentrale gejaagd. Dan zijn we 70 miljard kwijt en zijn de molens versleten.

Ook worden de mogelijkheden van wind en zon zwaar overschat. Je kunt niet blijven doorgaan met het sluiten van centrales. Wind levert bijvoorbeeld 50% van de tijd minder dan 20% van het opgestelde vermogen.

Kijk nog eens naar een filmpje uit de werkelijke wereld. “Wat als het niet waait.”