Een bijdrage van Hugo Matthijssen.
Op dit moment wordt er breed gepleit voor de vervanging van CV-installatie door warmtepompen. Dat is paniekvoetbal daar scoor je geen winst mee.
Kijken we naar een goede CV-installatie met in de afvoer een warmtewisselaar zodat je ook de warmte uit de rookgassen haalt dan kun je 90 tot 95% rendement halen. je kunt de watertemperatuur laten afhangen van je warmtevraag en via een moderne ketel met een efficiënte thermostaat optimaliseren.
Van onze huidige stroomproductie, waarop de warmtepompen moeten gaan draaien, is het gemiddelde rendement van alle bronnen op het net ongeveer 40%. Ga je de restwarmte van centrales benutten, dan zou je totaal hoger kunnen uitkomen.
Ga je windmolens op het net zetten, die in Nederland op het land gemiddeld niet meer leveren dan 21% van het opgestelde vermogen, dan kom je energie te kort zeker als je midden in de winter bij mistig weer je huis gaat verwarmen. Ook wordt vergeten dat wind een sterk wisselende bron is gebalanceerd moet worden door fossiele centrales die daardoor minder efficiënt draaien en dan extra CO2 gaan uitstoten
Nu warmtepompen. Kijk eens naar deze link. Van belang is eerst de vraag te beantwoorden in wat voor type huis je deze techniek toepast. In de praktijk blijkt dat met de huidige woningvoorraad je niet zomaar CV-installaties door warmtepompen kunt vervangen omdat de isolatiewaarde, ook na isoleren, nog te laag is en je ventilatiesysteem nog eens extra verliezen geeft. Naarmate het kouder wordt en je met de warmtepomp meer energie uit vrieslucht moet halen neemt de leveringscapaciteit snel af. Zet je zo’n pomp in een bestaande woning dan zit je in in de winter regelmatig in de kou. Vandaar dat nu de hybride warmtepomp verkocht wordt. Dat is een warmtepomp die in de installatie parallel staat met een aloude CV-ketel. Ook wordt de temperatuur van het uitgaande water van de warmtepomp niet echt hoog. Haal je 40 graden als ingangstemperatuur voor je verwarming dan is dat het wel. Als het echt koud is, wordt de warmte van het “hybride systeem” geleverd met de CV-ketel die door het jaar heen ook wordt ingezet voor warm water en dat is wat mij betreft een brug te ver. Je maakt de huisinstallatie nodeloos duur en ingewikkeld.
Er bestaan ook warmtepompen die warmte uit grondwater onttrekken en er zijn enkele mensen in Nederland die over voldoende grond beschikken om in hun tuin een warmtewisselaar in te graven die de energie uit het aanwezige grondwater haalt en daarmee kun je makkelijk een villa of boerderij verwarmen.
Warmtepompen die hun energie moeten halen uit het afkoelen van de buitenlucht zijn in bestaande woningen niet echt bruikbaar. Dan zit je in de winter letterlijk in de kou. Je moet een moderne zeer goed geïsoleerde woning hebben met een ventilatiesysteem, waarin ook in de aan/afvoer van de ventilatie een warmtewisselaar is ingebouwd en waarvan de ventilatie CO2 gestuurd wordt. Naarmate er meer mensen in de woning uitademen en actiever worden komt er meer CO2 in de lucht en gaat de ventilatie ook harder werken. Op deze wijze zijn de warmteverliezen minimaal. Aan de andere kant, in dat soort woningen kun je ook met een kleinere CV-ketel toe en minimaliseer je ook je gasgebruik. Warmtepompen met bodemwarmte kunnen in elk type woning voldoende warmte leveren.
Omdat warmtepompen die afkoeling van lucht gebruiken om warmte te onttrekken is dat voor bestaande woningen ook na isolatie niet voldoende om je woning te verwarmen als het echt koud is. Ook leveren deze warmtepompen niet een voldoende hoge temperatuur om tapwater te verwarmen, zodat de ketel op gas daarvoor wordt ingezet. Dat noemen we dan hybride. Zo schiet je je doel voorbij op momenten dat de warmtevraag het grootst is laat de warmtepomp het afweten.
De warmtepomp heeft stroom nodig om te werken. Wat we nu zien, is dat het dak vol gelegd wordt met zonnepanelen die in de zomer stroom in pieken op het net gaan brengen. In de winter moeten de warmtepompen werken op centrale stroom van het net en wil je dat massaal toepassen dan zul je centrales moeten gaan bijbouwen. Het gevolg is dat in de keten het rendement lager wordt dan direct gas stoken in een CV-ketel.
Een veel gehoorde kreet is ook dat we de de stroom dan “hernieuwbaar” moet worden opgewekt. Laten we daar ook eens naar kijken. Uitgaande van het energieakkoord zitten we in 2020op 14 tot 16% en daarvan moet 60% uit biomassa komen. Nu is bekend dat houtverbranding per KWu 20% meer CO2 uitstoot geeft dan kolenstook en 50% meer dan aardgas. Maar het uitgangspunt is dat de bomen bij de groei deze CO2 weer opnemen. Maar dat is wensdenken. Bomen moeten jaren groeien voor ze echt CO2 opnemen en op dit moment wordt wereldwijd meer gekapt dan aangeplant.
Houtstook betekent dan ook in de praktijk extra CO2 uitstoot. Van de hernieuwbare energie moet ook nog een deel van wind en zon komen. Daarvoor is ongeveer 6% ingeboekt. Kijken we naar 2016 dan zien we dat van het totale finale energiegebruik van 2119 PJ net 29,95PJ opgewekt werd met windmolens en dat 6,7PJ afkomstig was van zonnepanelen.
Met dit soort hernieuwbare energie red je het ook niet als je alle huizen wilt gaan verwarmen. Gaan we massaal warmtepompen inzetten dan zul je daarvoor extra stroom moeten produceren en daarvoor hebben we nog geen echt alternatief. Dat betekent in de werkelijke wereld dat de stroom voor warmtepompen moet komen uit extra fossiele centrales of op kernenergie.
Enkele voorbeelden om het probleem te schetsen: In 2020 moet volgens planning 6000MW opgesteld windvermogen op het land staan. Omdat de levering van windmolens afhankelijk is van de windsnelheid tot de 3e macht, gaan die pas echt wat leveren vanaf windkracht 4 en hoger. De productiefactor in de praktijk van alle molens op het land samen is 21%. Dan kun je er van uitgaan dat molens in de buurt van de kust hoger zitten maar in de buurt van Emmen wordt net 10% gehaald met molens tot 150 meter hoogte. Dat betekent dat al de molens samen op het land met een opgesteld vermogen van 6000 MW na invoering van het energieakkoord aanbodgestuurd (weersafhankelijk) per jaar net zoveel kunnen leveren als een basislastcentrale van 1260 MW maximaal kan leveren. Daarmee maak je de kachel niet aan.
Het grootste windpark Gemini (4,5 miljard subsidie) levert stroom voor 780.000 huishoudens. We hebben 7,7 miljoen huishoudens die samen 20% van de stroomproductie gebruiken. Dat is niet meer dan 4% van het totale finale energiegebruik. Dit windpark levert door het jaar heen dan ook net 0,4% van ons totale finale energiegebruik.
En nu nog een nieuwtje. Het KNMI heeft een artikel uitgebracht over de kwetsbaarheid van hernieuwbare energie. Zie deze link.
Als je dit artikel leest, dan zie je dat er sprake is van een oceaanoscillatie, de NAO, die enorm sterk van invloed is op ons weer. We zitten nu al langer in een positieve NAO en hebben nu voldoende wind dat windmolens daaraan kinetische energie kunnen onttrekken. Met de natuurkundige beperking dat de levering afhankelijk is van de windsnelheid tot de 3e macht.
Van 1950 tot 1970 zaten we in een negatieve NAO met veel minder wind. Dan gaat die 3e macht een rol spelen. De levering van de windmolens gaat dan enorm teruglopen, zodat het verdienmodel compleet onderuit gaat, mede omdat de subsidie gebaseerd is op een prijs per geleverde kWu.
Bij een negatieve NAO gaan de moleneigenaren failliet. En die negatieve NOA komt er zeker aan.
Als ik de ontwikkelingen van de laatste dagen in de media zo volg, dan lijkt het er op of we naar een dictatuur afstevenen.
Grote maatschappelijke zaken worden zonder besluit in de Tweede kamer besloten.
Zo gaan we snel van het Gas af en worden cv ketels blijkbaar over 3jaar al verboden.
Dit alles door lobbygroepen met o.a Samson en Doekle Terpstra.
Daar waar vroeger alle koopkrachtplaatjes tot in tienden van procenten werden berekend, worden er nu beslissingen genomen dit onze koopkracht voor jaren zullen doen dalen, zonder dat links zich daar druk om maakt.
En verwacht niet dat groene energie gratis is. Landen met de meeste groene energie, zoals Duitsland en Denemarken, hebben de hoogste elektriciteitstarieven.
We gaan nu dus van een efficiënte, betrouwbare en betaalbare energievoorziening naar een inefficiënte, een onbetrouwbare en dure energievoorziening. Ik zou daar zelfs nog mee kunnen leven, als het netto een CO2 besparing zou opleveren en als alle landen gelijkwaardige besparing zouden leveren.
Maar onze toekomst in Nederland zal meer CO2 opleveren, terwijl de klimaatmodellen ook nog een rammelen.
Poetin zou trots zijn op dit soort “semi dictatuur”.
Geheel mee eens. Mij valt herhaaldelijk de totalitaire trekken op of dat nu gaat om energie, onderwijs, gezondheidszorg, landbouw. En steeds vaker oordelen ambtenaren en managers over vakgebieden waar ze geen verstand van hebben.
Zoals ene David die de ballen verstand heeft van klimaatwetenschap, maar wel denkt daar een geïnformeerde mening over te kunnen verspreiden?
Boels,
Ik heb een drukke straat voor de deur die ik echter nauwelijks hoor want dubbel glas en zo, als we nu eens elektrisch gaan rijden en die vervelende luidruchtige motorfietsen eens verbieden dan kan er bij mij op het dak rustig een warmte pomp komen te staan, die maakt veel minder lawaai.
De Troll Heyden is weer aan het bashen, zonder steekhoudende argumenten, ad homini dus zoals dagelijks gebruikelijk. Als we Troll wijzen op zijn dogmatisch eenzijdige klimaaalarmistische bijdragen is hij gekrenkt. Zijn niveau is te laag om inhoudelijk te reageren. Don’t feed the Troll.
Waarom doe je dat dan nu?
Compleet gewetenloos vraag Jan de vogeltjesman van der Heijden weer om verbale afranseling! Psychopathisch, masochistisch, geen houden aan…
@TV01:
Het is grotendeels ietwat domme grootspraak.
Netbeheer en installateurs hebben een schreeuwend tekort aan technici, mede veroorzaakt door verlokkingen van de zesjescultuur op het hoger onderwijs.
Op de doeners (vakmensen) werd en wordt neergekeken en ze worden onderbetaald.
Geen plan om het aantal vakmensen te vergroten,
De ventilatoren van de warmtepomptechnieken maken vooralsnog lawaai; toepassen in hele buurten maakt het oorverdovend.
(Wellicht tijd om de anti-geluidtechniek uit de mottenballen te halen; gaat wel weer energie kosten.)
Precies: de werkvloer is voor de dommen :-) Wie wil meetellen die coördineert, stuurt anderen aan, coached, managed….
En de werkers: die moeten naast hun werk nog een stroom administratie genereren om de bestuurslagen boven zich te legitimeren.
“Wie wil meetellen die coördineert, stuurt anderen aan, coached, managed….”
en vraagt subsidie aan.
Ik schat dat zo’n 30% van de arbeidsenergie verspild wordt.
GOOGLE:
innovatie,consultant : 479000 hits
innovatie,ingenieur : 224000 hits
Bedoel je dit soort mensen? https://www.youtube.com/watch?v=J9Da8XJXJu8
klopt we zijn 2 jaar verder en de buren hebben een warmtepomp
en daar wordt je echt gek van 24 uur herrie ook in je huis!!
Gelukkig hebben die windmolens in het stookseizoen een hogere opbrengst dan in de zomer waardoor met de toenemende elektrificering van de warmtevoorziening deze windenergie beter inpasbaar wordt. Zie http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=70802ned&D1=0,3&D2=a&D3=254-257,259-261,263-265,267-269,271-272&VW=T voor de productiegegevens per maand. Aangezien er t/m 2030 11,5 GW op de Noordzee gepland is zou dat in 2030 bij een capaciteitsfactor van 40% 40 Twh opbrengen waarvan ca. 20 Twh in de maanden nov, dec, jan, feb, mrt.
Bij een gemiddelde COP van 3 voor de huizen met een hybride warmtepomp levert dat 60 Twh aan warmte op oftewel vervangt het 6,14 miljard m3 gas.
Handige conversietool van Twh naar m3 gas voor wanneer je gek wordt van alle nullen in de berekening: https://unit-converter.gasunie.nl/
Met gemiddeldes mag je alleen rekenen als je kunt optellen (= opslaan) Aangezien er geen massale opslag is voor elektrische (zon en wind) energie is er geen transitie, er wordt alleen surplus energie toegevoegd en er wordt geen centrale vervangen.
@David:
Er is wel transitie van euro’s, daar gaat het om ;-)
Met al die gratis wind en electrificatie kan het niet anders dan dat de energie nota straks veel lager gaat uitvallen. Ik kijk ernaar uit.
Helaas, hybridewarmtepompen zijn vrijwel allemaal van het lucht-watertype, en van de COP van de lucht-waterwarmtepomp blijft in de winter bij meer dan tien graden vorst vrijwel niets meer over. Als je dat ding het hardst nodig hebt, werkt hij dus nauwelijks en moet je bijstoken. Met aardgas. Aangezien ik in het oosten woon waar het iedere winter vriest, houd ik het voorlopig op de HR-gasketel.
Geloof mij, die energietransitie gaat niet hard. Het lijkt nu even hard te gaan, maar dat stokt snel wanneer over enkele jaren duidelijk wordt dat het niet werkt zoals voorgesteld.
Eén ding staat vast: tegen die tijd hebben een groot aantal bedrijven en bestuurders hun zakken gevuld met kruiwagens vol geld van de hardwerkende burger.
“Bij een negatieve NAO gaan de moleneigenaren failliet. En die negatieve NOA komt er zeker aan.”
Heerlijk verheugend nieuws, mijn dag kan niet meer stuk.
Geen beter vermaak dan leedvermaak, lijkt Kees Deelstra te denken.
Maar ik zou niet weten of een negatieve NAO minder bruikbare wind oplevert. Een NOA misschien wel, maar dan mag Hugo Matthijsen ons eerst uitleggen wat dat is. :-)
Iets anders is dat bij een toenemend aantal windparken de turbines elkaar in de weg beginnen te staan. De afname van de gemiddelde windsterkte zal meetbaar zijn, uit welke richting de wind ook komt.
Dat is ook mijn zorg, de dichtheid zal het effect en efficiëntie doen afnemen. Daarnaast de vraag in hoeverre grootschalige energieonttrekking uit de atmosfeer en ondergrond het (micro)klimaat gaat wijzigen. Het utopie middel is wellicht erger dan de kwaal. Vooralsnog heb ik een houtkachel, twee generatoren en een ondergrondse dieselvoorraad onder handbereik. Langdurig uitvallen van de elektriciteit levering zie ik als een reëel gevaar.
op grote schaal energie ontrekken aan de bodem zou inderdaad op den duur best een probleem kunnen worden, energie uit de atmosfeer trekken is per saldo gunstiger daar dit in princype energie neutraal is warmte die je aan de buitenlucht ontrekt word weer terug in de buitenlucht gebracht door uitstraling van gebouwen en lucht/warmte lekkages. in dit licht gezien is de warmte ontrekking uit de bodem nog ongunstigger daar bodem warmte uiteindelijk in de lucht terecht komt.
ondanks dat het energie technisch minder efficient is zou de lucht gewarmde warmtepomp het meest gunstige zijn om de opwarming van de aarde te reduceren.
Warmte diep uit de bodem is heel goed mogelijk: er worden twee gaten geboord op kilometers afstand van elkaar, zo’n 3 tot 4 km diep. Er wordt water in de bodem gespoten, en dat wil graag naar buiten, met enorme druk en zo’n 140 graden Celsius warm. Zowel met die enorme druk als de temperatuur kan je wat. Die projecten zijn er al, maar risico is wel dat de bodem omhoog komt.
99% van de aardbol schijnt warmer te zijn dan 1.000 graden Celsius. Door de warmte naar boven te halen koelt het daar beneden iets af, en warmt het aan het oppervlak iets op.
Als overbevolking het probleem is moet je daar wat aan doen.
Bart
Hier is de relatie tussen NAO en temperatuur goed te zien.
http://www.cpc.ncep.noaa.gov/products/precip/CWlink/pna/nao_index_ensm.shtml
En wat de wind betreft bij een negatieve NAO ligt de depressiebaan over Spanje en de middellandse zee. Bij ons kun je dan veel rustiger en droger weer verwachten. En omdat de windsnelheid tot de 3e macht bepalend is voor de levering van windmolens betekent dat ook veel minder windstroom.
En Ja beste Bart je kunt spijkers op laag water zoeken maar als je de laatste zin leest zal het ieder weldenkend mens dat dit een typefout is. Maar voor Bart NOA moet uiteraard NAO zijn bedankt Bart voor de correctie niet voor de wijze waarop.
Verwacht niet te veel van dat faillissement, Ze gaan gewoon door.
Zal men ook nagedacht hebben hoe we de extra electriciteit gaan opwekken voor al deze warmtepompen?
Voor 8 miljoen huishoudens (kantoren niet meegeteld) keer 2500KWh zal dit ca 20 miljoen MWh zijn. Hiervoor zijn 4 Hemwegcentrales of 10 Gemini parken nodig maar dan moet het wel waaien….
Marc
Als we midden in de winter zitten met een stationair hoogedruk gebied dan kan het buiten zeer koud worden en zie je veel ochtendmist. De windsnelheid is dan marginaal.
Een 2e punt is dat de levering van windmolens afhankelijk is van de windsnelheid tot de 3e macht zodat het minimaal windkracht 4 is voordat de molens wat gaan leveren.
Nog een ander probleem is dat warmtepompen heel simpel te vergelijken zijn met een omgekeerde koelkast.
Je onttrekt energie door de buitenlucht te koelen en dat betekent dat je meer warmte nodig hebt naarmate de buienlucht kouder wordt en dan kom je in de problemen omdat je dan minder energie aan die lucht kunt onttrekken.
Vandaar dat de hybride warmtepomp wordt ontwikkeld een mooi woord maar dat is een warmtepomp naast een CV installatie.
Als het echt koud wordt moet de warmte uit de CV komen en ook warm water boven de 40 tot 50 graden moet je zeker je CV inzetten.
En voor dit soort constructies wordt dan subsidie gegeven en zul je nog steeds gas gebruiken.
Ik ken de beperkingen van een warmtepomp en volgens mij heb ik regelmatig mijn zorgen geuit over het gasloos maken van woningen omdat de renovatiekosten gewoon te hoog zijn. Ik denk ook niet dat de hybride warmtepomp zich ooit gaat terugverdienen.
Maar het is niet allemaal negatief, voor nieuwbouw en woningen vanaf 2012 met LTV is een warmtepomp een prima alternatief. Verder is er natuurlijk wel een probleem met de gasvoorziening dat opgelost moet worden door minder verbruik en import van gas uit bijvoorbeeld Rusland. Daar zitten ook kosten aan en Rusland is nou ook niet het meest fijne land als je het politieke spel zag rondom de gasprijs die Oekraïne in eerste instantie moest gaan betalen (rond de 50 cent per m3). Dat is later wel naar beneden onderhandeld maar het geeft wel een stukje onzekerheid t.a.v. gasprijsontwikkeling in de toekomst. Tenzij jullie vriend van Ulzen geloven die van mening is dat gas uit Rusland maar 2,5 cent per m3 kost maar jij en ik weten dat dat onzin is.
Dus in plaats van het kan niet, vraag ik mij af hoe jij over de volgende vragen denkt:
a) in hoeverre is het wenselijk om afhankelijk te worden van Russisch gas of duurder Amerikaans LNG?
b) indien onwenselijk, wat zou jij doen om de gasconsumptie te reduceren?
c) hoe gaat de gasprijs zich ontwikkelen en bij welke prijs acht jij alternatieven als warmtepompen en warmtenetten wenselijk?
Het optimisme over de transitie van de woningen naar “duurzaam” is vooral wensdenkenpropaganda, politiek afdekken van de onmogelijkheid de doelstellingen van het Parijse COP21 en van de Rutte kabinetsdoelstellingen van de SER++ akkoord doelstellingen (binnen de gestelde tijd) ook maar voor een gedeelte te halen.
https://www.wur.nl/nl/nieuws/Doelstelling-Parijs-gaat-niet-gehaald-worden-met-huidige-toezeggingen.htm
Met de afschaffing van aardgas voor Nederland wordt het er niet beter op voor “Parijs” omdat “duurzaam” (wind-zonne-biomassa-energie) geen CO2 besparing oplevert en we meer hoog energetische fossiel moeten gaan stoken als back-up van de “duurzame” droom.
Dat is analoog aan Duitse Energiewende die bij de sluiting van de kerncentrales veel meer CO2 ging uitstoten door hun bruinkool mijnbouw op te voeren.
Ik ben meer geïnteresseerd in een antwoord op de vragen die ik stelde i.p.v. algemeenheden. Zou dat er ook in zitten?
Marc
Dan moet je bij een leverancier langs gaan die je huis kan bekijken type isolatie en grootte en van belang is ook de ligging en de te verwachten zon instraling.
Een ingewikkelde berekening met veel variabelen.
Hugo, dat is toch geen antwoord op de vragen. Die ingewikkelde berekening valt wel mee, met alle aspecten die je noemt heb ik gerekend.
Mark
En dan is het nog maar zeer de vraag of het ook goed werkt zie de opmerking van Bert hier boven.
Hugo, Teuge aanhalen waarom warmtepompen niet werken (wat Bert doet) is net zo stom als Tsjernobyl aanhalen waarom kernenergie fout is. Verder begrijp ik uit jouw antwoord dat je niet na wil denken over de gasvoorziening. Lekker makkelijk weer.
Mark
Shell heeft als oudste multinational al ver vooruit zijn kaarten gezet op aardgas hier een van de voorbeelden. https://www.shell.com.qa/
Je kunt aardgas als schoonste fossiele brandstof zien al transitiebrandstof.
Daarnaast zijn de ontwikkelingen richting een echte transitie al lang bezig met name in China zijn ze al een eind op weg. http://www.scmp.com/news/china/society/article/2122977/china-hopes-cold-war-nuclear-energy-tech-will-power-warships
Ook in Nederland wordt er hard gewerkt.
http://www.janleenkloosterman.nl/symposium.php
En waar worden wij mee opgescheept denk je een energietransitie naar niets.
100 miljard totaal voor 16% “duurzame” energie daarvan moet naast het plaatsen van weinig energie intensieve windmolens die, in grote aantallen, zeer moeilijk en met grote verliezen( extra CO2 ) inpasbaar zijn op het vraaggestuurde netwerk. en 60% van die 16% moet van het verstoken van biomassa komen.
Bossen worden gesloopt en hout geeft bij verbranding 20% meer CO2 per kWu als kolenstook en 50% meer als gasgebruik.
Maar geven de voorstanders dan aan de bossen nemen die CO2 weer op. Helaas het duurt vele jaren voordat de CO2 kan zijn opgenomen en op dit moment wordt er meer gekapt dan geplant.
Zo krijgen we de komende 20 jaar een extra stoot CO2 in de lucht.
De kans is dan ook heel groot dat we maar heel weinig energie overhouden aan het energieakkoord en heel veel extra CO2 en dat heet energietransitie!!!!!!!
Ik zal proberen om je vragen te beantwoorden.
1. Ik ben niet zo bang om wat meer afhankelijk te zijn van russisch gas. Er wordt vaak gedaan of Rusland die gaskraan open en dicht gaat zetten als het hen politiek zo uitkomt. Dat blijkt niet zo te werken. Rusland is ekonomisch erg afhankelijk van een van hun grootste exportprodukten. Een bepaalde afhankelijkheid van andere landen blijf je altijd houden. Wat denk je van een mogelijke afhankelijkheid van Bolivia waar 80% van het lithium vandaan komt. Zitten daar zo’n frisse figuren aan de macht en blijven die fris als die lithiummarkt aantrekt? Bovendien doen we net alsof Slochteren onze enige gasvoorraad is, terwijl er onder en naast Nederland nog talloze gasvelden liggen.
2. Voorlopig wil ik het gasgebruik niet verminderen. Aardgas is een erg efficiente energiedrager met weinig bijkomende vervuiling. We hebben in Nederland de beste infrastructuur ter wereld wat aardgas betreft. De meest efficiente manier van verwarmen is toch het gas verbranden daar waar de warmte nodig is.
3. De gasprijsontwikkeling kan ik niet voorzien. Maar die kan nog flink stijgen voordat andere energiebronnen concurrerend worden. Bedenk ook dat dat de marktprijs beinvloed wordt door overheidsregulatie. De energiebelasting is bij elektriciteit iets omlaag gegaan en bij gas flink omhoog. Daarmee wordt de suggestie gewekt dat elektriciteit goedkoper wordt terwijl gas alsmaar duurder wordt.
Zinnige oplossingen om het gasgebruik terug te dringen zijn altijd welkom. Maar het plan om Nederland los van gas te maken gaat het omgekeerde effect krijgen van wat men wil. De CO2-uitstoot zal toenemen door alle back-ups die we in stand moeten houden en de energieprijs zal uit de klauwen lopen.
Waarom is er totaal geen discussie over de mogelijkheid van stikstofinjectie in de gasvelden in Groningen.(De ingenieur van 8-2-1918)
@Marc:
“a) in hoeverre is het wenselijk om afhankelijk te worden van Russisch gas of duurder Amerikaans LNG?
b) indien onwenselijk, wat zou jij doen om de gasconsumptie te reduceren?
c) hoe gaat de gasprijs zich ontwikkelen en bij welke prijs acht jij alternatieven als warmtepompen en warmtenetten wenselijk?”
ad a):
Er is een pijplijn in wording tussen Israel en Italië.
Noordzeegas lijkt vooralsnog ruim voorradig te zijn
ad b):
Woningisolatie, wel met goede ventilatie.
Koken op gas verbieden en buurtgaarkeukens openen; opwarmen met de magnetron.
ad c):
Warmtenetten gebruiken restwarmte van fossiele centrales (en tot voor kort bespaarde men volgens Nuon daarmee 50% aan CO2-uitstoot; is inmiddels van de website verdwenen).
Over de gasprijsontwikkelingen kan niemand nog iets zeggen, dat is een kwestie van markt- en geopolitieke ontwikkelingen.
Aad en Boels, bedankt voor het beantwoorden van de vragen. Zoals ik het interpreteer ziet Aad geen risico’s inzake de gasvoorziening en wenst daarom ook geen maatregelen te nemen. Boels zit meer op mijn lijn al vind ik het buurtgaarkeukens verhaal wat over the top want gasbesparingen op koken zijn marginaal t.o.v. warmteverliezen in woningen.
@Marc:
“a) in hoeverre is het wenselijk om afhankelijk te worden van Russisch gas of duurder Amerikaans LNG?
b) indien onwenselijk, wat zou jij doen om de gasconsumptie te reduceren?
c) hoe gaat de gasprijs zich ontwikkelen en bij welke prijs acht jij alternatieven als warmtepompen en warmtenetten wenselijk?”
a) Misschien is wederzijdse afhankelijkheid helemaal niet zo verkeerd voor de wereldstabiliteit Marc. Landen die van elkaar afhankelijk zijn hebben vaak betere betrekkingen met elkaar.
Komen er tóch spanningen dan gaat vanzelf de wereldprijs omhoog waardoor productie uit wat duurdere Noordzeebronnen vanzelf weer in beeld komt.
Wanneer men daarnaast de aansluitingen op Groningen blijft onderhouden, heb je daarmee altijd een snelle buffer om een crisis uit te zingen. Er zit nog genoeg in om het heel lang uit te zingen en nood breekt wet.
En het is ook niet zo dat Nederland momenteel slechts Gronings gas heeft. Momenteel is het aandeel Groningen zo’n 65%, maar met een klein beetje inspanning is dit percentage omlaag te halen.
Daarnaast komt nog iets anders om de hoek kijken:
Men doet nou net alsof we momenteel totaal onafhankelijk zijn en er een geheel nieuwe situatie gaat ontstaan.
Is niet zo. Ongeveer de helft van ons exportgas bestaat al jaren uit importgas. Daar de export in de komende jaren wordt afgebouwd hoeven we in de toekomst niet eens zo idioot veel meer te importeren dan we nu al doen om aan de binnenlandse vraag te kunnen voldoen.
b) Wbt huishoudens zou ik een substantieel deel van de transitie-subsidies gebruiken om bestaande huizen te isoleren. Dat heeft tenminste effect.
Wbt niet-huishoudens is de lijst te lang om neer te schrijven. Er bestaat niet zoiets als een “one size fits all” oplossing.
c) Gasprijs kun je niets over zeggen. Wie dát weet is binnen de kortste keren stervensrijk.
Warmtenetten is leuk in stedelijke gebieden. En dan nog alleen wanneer er industrie in de buurt staat die 365 dagen per jaar warmte “over” heeft. Bij welke prijs dat uit kan? Geen idee.
Buiten grote steden is warmtenet een non-issue. Heel Nederland op de schop vanwege wát?
Voor de onafhankelijkheid hoef je het alvast niet te doen, want als de exporteurs ons gaan knijpen zit die warmte-leverende industrie ook zonder energie.
Warmtepompen zonder isolatie is onzin, dat ben je met me eens. Dus eerst b) uitvoeren, dan pas het ander. Zijn we al weer wat decennia verder.
Daarnaast gaat gelden wat ik onder a) heb beschreven. Derhalve vind ik warmtepompen een leuk verdienmodel voor installateurs en fabrikanten, maar het verplicht stellen volstrekt onzinnig wanneer je al een prachtig gasnet hebt liggen met aangesloten hoogrendementsketels. Zie de wenselijkheid daar dan ook niet van in, temeer omdat de nu gebruikte transitie-bronnen imho eerder een probleem dan een oplossing zijn.
Mvg, Leo.
Ik wil dit even nuanceren. Je schetst alsof ik liever met mijn armen over elkaar ga zitten, dat is niet zo. Ik kan best wel met je meegaan als je zegt dat de warmtepomp in de toekomst deel van een oplossing kan worden.
Maar in werkelijkheid zie ik nu een beleid opdoemen waarbij die warmtepomp wel degelijk door de strot geduwd wordt. Google maar eens op CV-ketel en je ziet talloze sites die maar over 1 ding gaan: In 2021 wordt ie verboden op de nederlandse markt. Nergens lees ik hoe dat besproken wordt in de kamer. Nergens lees ik hoe burgers hierover geinformeerd worden. Nergens lees ik over een vrije keuze van burgers om voor een systeem te kiezen dat het beste past bij hun leefwijze en portemonnee.
Ja, het wordt ze door de strot geduwd. En Gij zult geld lenen om aan onze doelstelling te voldoen.
Hoe ga jij uitleggen aan een jong gezin dat net een mooi oud pand in een oude volkswijk heeft kunnen kopen dat ze de komende jaren nog eens verplicht 50.000 euro moeten investeren om een beetje minder CO2 uit te stoten. En veel gemeenten hebben al dergelijk projecten opgestart in oude wijken, dat is geen nieuwbouw. Ik heb al eens als voorbeeld de oude wijk Hengstdal genoemd in Nijmegen.
Het gaat dus niet alleen of een waterpomp wel of niet rendabel is onder welke voorwaarden. Het gaat erom dat dit zonder enig overleg opgedrongen wordt.
Ach Aad, het is een manifest van een belangenclubje, meer niet. Ik acht de politiek slimmer en die gaan daar nooit in mee. Voor 6000 euro extra isoleren zal in vele gevallen meer opleveren dan die hybride warmtepomp.
De renovatiekosten: in mijn geval is dat gewoon totaal onrealistisch. Oude woning, eigenlijk niet goed te isoleren – je hebt het al snel over 200.000,– renovatiekosten. Heel veel woningen moeten gewoon vervangen worden. Je gaat oude auto’s ook niet ombouwen.
@Griesmeel. Inderdaad. Niet aan beginnen. Is het je eigen woning? Staat deze in de stad?
Stoppen met aardgas? Is de politiek de Gasrotonde ineens vergeten en in blinde paniek geraakt?
Om 5 redenen heeft Nederland een goede uitgangspositie voor de gasrotonde:
* rijke aanwezigheid van aardgas in de ondergrond,
* gunstige geografische ligging aan zee,
* uitgebreide gasinfrastructuur,
* verbindingen met de Europese gasmarkten,
* aanwezige kennis, ervaring en capaciteit om te innoveren.
De overheid wil de Nederlandse gasrotonde sterk houden om zo:
* de gasvoorziening veilig te stellen,
* onze concurrentiepositie te verbeteren, en
* een belangrijke bijdrage te leveren aan de continuïteit van de Europese gasvoorziening.
Enkele voorbeelden van projecten die in het kader van de gasrotonde zijn gerealiseerd, of in ontwikkeling zijn:
* LNG Gate terminal
* Gasopslagen (Grijpskerk, Alkmaar, Bergermeer, Norg, Zuidwending)
* Aardgascentrales
* Import- en exportleidingen
http://aardgas-in-nederland.nl/nederland-aardgasland/de-gasrotonde/
Bedankt Hugo, mooi overzicht. Maar hoe groot is het dilemma, in Joules? Kun je een idee geven hoeveel het stroomverbruik stijgt bij het inzetten van een warmtepomp in een goed geïsoleerd huis? En met een warmtepomp op grondwater?
@Vermeulen: gisteren op Radio1 werd door installatie technicus gemeld dat jaarverbruik van een warmtepomp voor gezinswoning ca 5000kW stroomgebruik heeft. Dat is wel het eerste cijfer dat ik aantrof.
Dat is een toename van gemiddeld 4KWh per dag.
NL gezin gebruikt nu krap 10KWh stroom per dag.
5000kW*0,4€= € 2,000/jaar per huishouden.
Wim, volgens mij moet je de berekening nog eens over doen.
David idem dito.
Gasverbruik gemiddeld huishouden 1430 m3. Uitgaande van een energie-inhoud van 8,8 kWh, een SCOP van 3 geeft 4200 kWh extra verbruik. Bij 20 cent per kWh kom ik uit op € 840,-. 1430 m3 gas a 60 cent is € 858,-
Disclaimer, je moet dan wel met LTV werken.
Disclamer 2, bij een goed gedimensioneerde vloerverwarming kan je gemakkelijk een SCOP van 4 halen.
@Marc
1430m3 aardgas /yr = 4 m3 /dag —> 40KWh / dag
SCOP 3 —> 13,3KWh / dag stroom extra = 4850 KWh/yr
Kijk, daar heb je het al: die mensen zijn dus gewoon elektrisch aan het verwarmen. Niks geen viervoudig rendement.
@Noud, er zijn meerdere paramters die dat bepalen.
1) Benodigde toevoertemperatuur LTV;
2) Totale energieverlies woning;
3) Relatie COP met luchttemperatuur of bodemtemperatuur
ad 1) hangt af van dimensionering LTV en energieverliezen. Bij een toevoer van 28 graden kan je gemakkelijk 20W per m2 vloerverwarming halen wat voldoende is een naar huidige normen geïsoleerde woning. Uitgangspunt is meestal maximaal 35 graden bij min 10 buiten.
ad 2) gemiddeld energieverlies nieuwbouwwoning met balansventilatie zal in de buurt van 3.000 kWh per jaar zijn;
ad 3) Moderne lucht water warmtepompen met een goed gedimensioneerde LTV (dus lage toevoer) halen een seasonal COP van 4, met een geothermische warmtepomp haal je gemakkelijk 5 mits goed gedimensioneerd. 6 zou ook mogelijk moeten zijn. Extra elektraverbruik is dan respectievelijk 750 kWh en 600 kWh. In algemene zin gaat men vaak uit van een SCOP van 3 voor de lucht water warmtepomp en een SCOP van 4,5 voor de geothermische warmtepomp.
In de specs van warmtepompen worden de prestatie weer gegeven als bijv A7/35 wat de COP is bij 7 graden buitentemperatuur en 35 graden toevoer of B0/35 bij een geothermische warmtepomp bij 0 graden bodemtemperatuur.
Wat Scheffer vertelt gaat over een minder goed geïsoleerde woning die wellicht minder geschikt is voor een warmtepomp. 5.000 kWh met een COP van 3 duidt op 15.000 kWh warmteverlies. In de praktijk wat minder want er zal ook SWW worden opgewekt. Het is i.i.g. niet representatief voor de gemiddelde woning waar warmtepompen wel een goede oplossing voor zijn.
Marc, dank voor info. Er zijn vele miljoenen woningen van voor 1980 die niet extra geïsoleerd zijn / werden.
Het merendeel dus van alle woningen in Nederland!
Dat is dus de focus. Daar is de warmte pomp dus initieel minder geschikt, want eerst moet extra isolering toegepast wil het werken, iets wat ook in de genoemde NOP1-radio-uitzending werd bevestigd.
Precies wat ik ook altijd gezegd heb. Zelf zou ik meer focussen op isolatie met in het achterhoofd dat over 20 jaar gas duurder is. Bestaande woningvoorraad is een groot probleem. Isolatie levert veel meer besparing op in de zin van gasconsumptie dan technisch oplossen met hybride warmtepompen.
Dat neemt niet weg dat voor nieuwbouw de warmtepomp wel een goede oplossing is en ik vind het jammer dat de wamtepomp hier in de regel als een negatief ding behandeld wordt. Werkelijk alles wordt erbij gehaald waarom het niet zou kunnen en daar ben ik het pertinent mee oneens. Het verhaal mag best wat gebalanceerder gebracht worden i.p.v. alleen maar inzoomen op de mislukte projecten (Teuge) alsof er de afgelopen 10 jaar geen kennisontwikkeling zou zijn geweest omtrent dimensionering van warmtepompinstallaties.
Ja isolatie, kost gemiddeld 30.000 € volgens milieucentraal.nl. Punt is dat (warmtepomp) voorbarig opgedrongen en nog redelijk in ontwikkeling en ook dure investering techniek niet gaat werken, terwijl de gasrotonde als aardgas optie niet is uitgewerkt als huishoudgas.
Ik vind dat de politiek te veel stappen zet zonder wetenschappelijk onderzoek, mogelijke milieuschade van diepte pompen en haalbaarheidsberekeningen op klimaat en maatschappelijk haalbaar. Ik , met velen, ben voor nieuwe technische ontwikkelingen, maar niet opgedrongen, terwijl het idee nog vele nadelige kanten kent (zoals ook windturbines)
Ik zou ook een klimaat-effect-rapportage voor alle “duurzame” energie bronnen per wet verplicht willen stellen.
Dan vallen de meeste heden toegepaste “duurzame” energiebronnen (Wind-, Zonne-, Biomassa) in de klimaat-effect-rapportage af, omdat ze feitelijk géén CO2 besparing opleveren.
Ik heb dus zo’n oude nauwelijks geïsoleerde woning. En als een moderne woning al 5.000 kWh verbruikt zal er bij ietsje meer doorheen gaan.
Mijn woning had al lang plat gemoeten. De gemiddelde nieuwbouwwoning kost € 361.000,–, de meeste mensen kunnen dat niet betalen. Hooguit kunnen ze het voorlopig financieren vanwege de extreem lage rente.
Bedankt Marc. Natuurlijk begint het met goede isolatie. 30 jaar geleden heb ik mijn woning totaal gerenoveerd en toen heb ik ook eens gerekend aan spouw-isolatie. De energetische terugverdientijd (J) bedroeg nog geen jaar, de economische (€) 5 jaar. Dat bleek te kloppen.
De ketel is nu aan vervanging toe. Maar of ik nu reken in Joules of in Euro’s maakt niet uit, een warmtepomp verdient zich niet terug voor de rest van mijn leven.
Overigens, voor het oppompen water van 50-60m diepte is een vergunning nodig. Ik herinner me dat mevrouw Jorritsma dat was vergeten en ook voor de burgemeester van Almere kende de rechter geen medelijden……..
Graag gedaan. Overigens is er een verschil tussen open en gesloten bronnen. Het Almere verhaal gaat over een open bron en daar is een vergunning voor nodig. Bij gesloten bronnen zoals gebruikt worden bij geothermische warmtepompen in woonhuizen is voor zover ik weet geen vergunning nodig.
Ik ben overigens ook net wat aan het rekenen geweest en kwam er achter dat zo’n moderne A+++ wandairco die ook kan verwarmen al te krijgen zijn met een SCOP van 5. Daar zou ik mijn huis mee warm kunnen krijgen en voor 1500 euro zou ik klaar zijn. Dat ding zou zich zelfs binnen 10 jaar terugverdienen. Maar goed, ziet er niet uit en maakt geluid dus ik begin er maar niet aan.
Scheffer: de Claus gascentrale is gesloten, die kon de concurrentie met steenkool niet meer aan. We leven in een absurde tijd.
Boels
Je kunt anti geluid techniek goed toepassen op een bron. Ik heb jaren gevlogen met een antigeluidsysteem via de koptelefoon perfect.
Maar als je in een dicht bevolkte buurt veel warmtepompen laat draaien die ieder een eigen frequentie produceren zal het echt moeilijk worden om daarvoor tegengeluid te produceren of je zou iedere warmtepomp van een antigeluidssysteem moeten voorzien en luidsperkers van voldoende vermogen om het geluid van de warmtepomp te neutraliseren
@Hugo:
Op papier zal IoT (Internet of Things) wel weer een oplossing kunnen zijn ;-)
Maar niemand rekent uit wat de huis-automatisering aan energie slurpt.
Ik had het artikel al gelezen op Linked -In. De Discussie over warmtepompen werd weer ’s een keertje over gedaan na het wellies nietes- spel, dat zich al in de jaren ca. 2007 in volle hevigheid afspeelde. In het artikel had Hugo wellicht nog kunnen wijzen op het feit dat de inregeling van een LTV – installatie met een warmtepomp nnauw luistert, anders keldert de COP . Dat hadden de bewoners van de wijk Teuge bij Zutpen ervaren en kregen na tien jaar procederen hun vertrouwde CV keteltje weer terug . ( gehele dossier te vinden op internet ) Ook heeft een LtV andere karakteristieken: statisch versus adaptief . Verder wordt de soep niet zo heet gegeten als ie wordt opgediend. Eerder kenden we al een gelijksoortige eruptie met de organisatie “meer met Minder ‘ ( ook Nijpels ) en de hybride warmtepomp is natuurlijk een pijnlijke knieval voor het gelijk van degenen die de rekensommen goed hadden. Ondanks de oorloggstaal van Doekele en Samson zullen uiteindelijk Hollanders gewoon blijven kiezen voor een CV keteltje, dat niet alleen zuiniger en schoner zal blijken te zijn, maar ook vele malen goedkoper en betrouwbaarder. Naar aanleiding van het bericht dat zij de wereld inhielpen, plaatste ik mijn artikel” 0 (Nul ) op de meter” op Linked- In ( met een link naar een artikel van Gert Jaap van Ulzen ) , dat inmiddels meer dan 3000 keer werd aangeklikt.
Bij een lezing in mijn dorpje over de afkoppeling van het gas ook een verhaal van een ervaringsdeskundige: “het is nieuwe technologie…het inregelen kost tijd.” “Hoeveel tijd” vroeg iemand. Dat bleek een jaar te zijn.
Je zou bijna gaan denken dat je met charlatans te maken hebt. Of met een klimaatreligie.
Er gaat nu veel aandacht naar het verminderen van het gas verbruik en het installeren van warmte pompen.
Ik hoor weinig of niets over de toename van het elektriciteit verbruik , in een paar winter maanden.
Als ik op een windstille decembermorgen een warmte pomp met een voeding van 3 Kw aanzet moet er ergens uit dat net
3 Kw komen voor mijn warmte pomp. Dat komt dan niet van zon panelen of windmolens.
Ergens moet een vraag gestuurde bron dat leveren. Dus b.v. van een centrale (kolen, gas of kern) .
Die centrale kost minstens 2000 euro aan bouwkosten per kw capaciteit. Voor mijn warmte pomp van 3 kw moet er iemand 6000 euro investeren in de elektriciteit voorziening die vervolgens 9 maanden per jaar renteloos staat. Ik denk niet dat investeerders dat zonder subsidie doen.
Dus voor het roepen dat de cv keteltjes er uit moeten eerst eens serieus de elektriciteit voorziening plannen.
Vermakelijk hoe weggelopen wordt van het probleem.
Het probleem is niet meer CO2 in de atmosfeer, maar dat de mens een cultuur heeft opgebouwd waarin zij steeds meer warmte in de onderste laag van de atmosfeer brengen, om het aangenaam te hebben en als gevolg van verbranding in machines om die machines (werktuigen) voor ons arbeid te laten verrichten, met name transport (beweging) en bouwen (vorm geven aan materiaal).
En die warmte gaat uiteinelijk naar de plaats met de laagste temperatuur, op Moeder Aarde de Noord- en Zuidpool.
Nee die warmte straalt uit naar het heelal
Met gelukkig een dekentje van broeikasgassen ertussen dat het nog een beetje aangenaam houdt. En een dikker dekentje houdt meer warmte vast ;-)
Inderdaad zorgt CO2 voir een klimaatverbetering, dat vond Arrhenius ook al in 1896.
Buiten al deze technische gegevens die redelijk duidelijk maken dat wij met een warmtepomp systeem weinig opschieten, buiten het tijdelijk opjutten en aanjagen van de economie dan, nog even het volgende:
1. Is al deze ongein is bedoeld om door Nederland het wereldklimaat onder het CO2 voorwendsel te redden?
2. Een economie boost middels technische ‘maatregels’ is prima maar dan moet zoiets wel renderen. Zo niet; verarmt een land.
3. Het klimaat, dat ‘gered’ moet worden is, zoals op deze site bekend moge zijn, een systeem wat onafhankelijk functioneert van de hoeveelheid in de atmosfeer aanwezige/uitgestoten CO2.
4. Het klimaat is afhankelijk van het cyclische gedrag van de zon maar ook van het ruimteweer: Zo boven, zo beneden.
5. In deze (pt. 4) is het interessant zich te gaan verdiepen in de effecten van meteoren en de daarmee gepaard gaande stofsluiers die zij achter zich aan ’trekken’. Dit item begint de laatste tijd wat meer aandacht te krijgen en niet in het minst door de toename van meteoren/kometen in de nabijheid van de aarde. Stof van meteoren veroorzaakt een dimmen van het zonlicht en daarmee gepaard gaand een wellicht extra afkoeling.
Zijn wij niet waanzinnig bezig?
WIJ zijn niet waanzinnig bezig, onze politici zijn dat. Ze kennen niets van energiebeheer, de betrokken technologie, de alternatieven ….. maar ze BESLISSEN wel. Op basis van de grootste onzin eerst die hen aangepraat wordt door “experts” op hun kabinetten – ook juristen of politieke en sociale “wetenschappers” – GEEN ingenieurs of echte wetenschappers.
In België is het net hetzelfde : tegen 2025 moeten de kerncentrales dicht ( goed voor 6000 MWatt ), en er is geen alternatief. Plus, men wil auto’s electrisch gaan maken. EN het fijn stof moet omlaag. EN de CO2 emissies moeten omlaag.
Dat gaat dus NIET LUKKEN. In Duitsland hebben ze al ruime ervaring met wind/zon : wind levert gemiddeld 20% van de geïnstalleerde capaciteit, zon 10% en betrouwbaar ( 24/7 ) …. 2%. TWEE PERCENT. De blackouts zijn in aantocht.
En , volgens de Eerste Wet van de Thermodynamica was de hoeveelheid energie, die de zon instraalde altijd gelijk .( ik heb het even niet over zonne- activiteit die schijnt te wisselen ) Daarmee werden in het Carboon de voorraden opgeslagen die we ineens konden gebruiken, toen Newcomben ( 1710) het principe van de de stooommachine ontdekte en ‘we’, de mensheid’ verzeild raakte in een periode waarin we ons nu bevinden en die ‘ons ‘ de welvaart bracht, die voorheen nogal een stukje minder was, zeg maar. Dat hebben we niet meer in de gaten want we zijn nogal verwend geraakt . In de 4,5 miljard jaar dat de aarde nu schijnt te bestaan is de industriele revolutie niet meer dan een knippering van het ooglid en nog veel minder. Niettemin zijn ‘wij’ ervan overtuigd: dat ‘we’ binnenkort niet meer afhankelijk zullen zijn van de energie die Onze ZON ons gaf : we gaan het zelf maken en ‘ a la minute’ : je bestelt het gewoon bij de energiebakker, gelijk een pizza. “Wij ” mensen’ zullen wel ’s ff de tijd comprimeren van 300 miljoen jaar naar, laat ik maar zeggen , een jaartje of wat. ” Wij’ ,mensen, gaan dat aanpakken door : juist wél de voorraden versneld op te stoken in elektriciteitscentrales en warmtecentrales en de bouw van gigantische installaties met een Eroei < 1, want wij mensen zijn namelijk zo slim geworden en wij hebben zoveel geleerd sinds de Egyptenaren bijvoorbeeld . Wij zijn veel slimmer dan de Egyptenaren, die nog Piramides bouwden, zonder een Liebherr kraan. Wij, mensen, bouwen sprookjes 'door warmtepompen te installeren, want "wij ', mensen, weten het toevallig wel beter dan Onze ZON. Wij hebben geen idee meer van van'Onze Zon' .
Mark Rutten vertelde dat de levering aan het buitenland werd af gebouwd. Zoals u weet lopen er contrakten met het buiten land, en als je die wil wijzigen af er van af wil dan kost het je boete of te wel euro,s Maar onze Mark Rutten vind wel weer een of andere pot, en dan betalen we extra belasting of krijgen minder pensioen. dus we zijn weer de klos.
Als je warmte uit het grond water wil halen, dan moet je dat niet met de hele wijk doen wat zoveel warmte zit er niet. en als je dat afzonderlijk doet gaat het ook niet want je ontneemt mekaars warm water.
Zo duur is overschakelen op een warmtepomp of hybride systeem!
En dat is nog een meest positieve calculatie, omdat de installatiekosten wel erg positief zijn berekend.
https://www.businessinsider.nl/geen-gas-meer-huis-zo-duur-overschakelen-op-een-warmtepomp-hybride-systeem/?utm_source=pushassist&utm_medium=pushassist_notification&utm_campaign=pushassist
Veel theorie, inschattingen en wensdenken.
De praktijk in mijn gloednieuwe en aan de laatste isolatie-eisen voldoende huis, is als volgt:
We hebben een volledig elektrische luchtwarmtepomp (Novelan, €11.000,-), een huis gebouwd van 24cm dikke isolerende steen met 16 cm dikke isolatie aan de buitenzijde. Vloer en dak hebben 16 cm isolatie, 3-voudige ramen (sneeuw kleefde aan de ramen!), lage temperatuur vloerverwarming en een ventilatiesysteem met warmte terugwinning.
Verbruik tussen half september tot half februari 1900 kWh. Elektriciteit voor het huishouden: 1700kWh. We hebben er nog geen zomer in gewoond, daarom verwacht ik dat voor de warmere maande het energieverbruik voor de warmtepomp naar beneden gaat. Buren met een vergelijkbaar huis en installatie hebben het afgelopen jaar 3500kWh verbruikt voor de warmtepomp.
De ruimte die onze installatie inneemt is behoorlijk veel groter dan voor een combieketel. Plus dat er een buitenunit, die goed hoorbaar geluid produceert, nodig is. De feitelijke omgekeerde koelkast.
Opmerkingen:
Ons elektriciteitsverbruik gaat factor 2 omhoog. Kunnen wij in 3 jaar tijd de elektriciteitsproductie verdubbelen en transorteren?
Verre weg de meeste huizen moeten bouwkundig aangepast worden om een dergelijke installatie plus isolatie plus ventilatiesysteem te kunnen gebruiken en laten renderen.
Maar renderen al deze aanpassingen überhaupt?
Wordt het milieu er echt wijzer van?
De genoemde termijn van 3 jaar is volstrekt onrealistisch en getuigt van zeer opportunistisch, tegen het narcistische aan, denken.
PS warmtepompsystemen bestaan al meer dan 10jr, verwacht weinig significante kostenverlaging.
Voor kostenverlagingspotentie moet je kijken naar de optelsom van basis materialen. Dat x 1,15 geeft de industriële bulkprijs. De € 11.000 die nu hebt betaald is factoren te veel. Ik ben afgestudeerd op warmtepompen en zag de prijs per kW thermisch vermogen voor industrieel kleinere systemen met een factor 5 dalen.
Voorwaarde voor invoering in huizen is uiteraard dat de SCOP een functie kan zijn van een betrekkelijk klein verschil tussen verdamper en condensor temperatuur.
Ach waar de electriciteit vandaan moet komen blijf ik altijd een erg onderbelicht vraagstuk vinden.
Ga ook eens aan de gang met volledig elektrisch vervoer, cijfermatig. Met wat grove berekeningen zit ik al op ca 50% extra elektriciteits productie nodig. En dat is zonder elektrisch verwarmen en koken.
Als de warmtepomp warm water oppompt, wat gebeurt er dan met dat water als het boven zijn energie heeft afgestaan? Gaat dan dat koude water terug in de (warme) grond? Hoe blijft die grond dan warm als er steeds koud water doorheen gaat? Wordt die grond dan niet ‘lauw’ (iets met entropie), zodat na een jaar of 10 de warme bron uitgeput is? En waar ga je dan een andere bron slaan? Bij de buurman die ook een uitgeputte bron heeft en ook op zoek is naar een andere bron?
En die leidingen tot soms wel honderden meters diep… Hoe dieper de bron, hoe meer energie het kost om hem te slaan en hoe krachtiger je pomp moet zijn (lees: hoe meer energie hij verbruikt). En laat je die leidingen na afloop in de grond zitten of moeten ze er uit gehaald worden?
Kan ons elektriciteitsnet het aan als in de winter zo ongeveer op hetzelfde tijdstip al die honderdduizenden(?) pompen aan gaan om de huizen en gebouwen te verwarmen? En hoe zit het met het onderhoud van de installatie? Er gaan stemmen op om onze elektriciteitsvoorziening om te zetten van AC naar DC. Wat heft dat voor gevolgen voor de motoren van de pompen?
Zo maar wat vragen van iemand die er niks meer van begrijpt.
Worden wij niet massaal voor de gek gehouden? In het streven van onze regering om de co2 normen van Parijs te halen is elektriciteit het toverwoord. Als het maar elektrisch is, is het milieu vriendelijk en co2 neutraal. Dit zou inderdaad kloppen als alle elektriciteit duurzaam word opgewekt. Echter zover zijn we nog heeeel lang niet, en de vraag is of we ooit zover zullen komen. Om het akkoord van Parijs te halen worden dus allerlei trucken bedacht.
Te beginnen met het afschaffen van aardgas en elektrisch stoken d.m.v. warmtepompen. Natuurlijk moeten we van de fossiele brandstoffen af maar zolang we nog niet voldoende alternatief hebben kunnen we dit voor het milieu het beste blijven gebruiken. (en dat hoeft niet uit Groningen te komen) Wanneer we massaal aan de warmtepomp en de elektrische auto gaan hebben we zoveel elektriciteit extra nodig dat we nog een paar kolen, of gascentrales moeten bouwen. Kerncentrales zou co2 technisch ook goed zijn maar dat willen we allemaal niet meer. Kolen of gas opstoken om elektriciteit te maken om die vervolgens weer te gebruiken om warmte te maken? Met alle rendement verliezen van de centrale zelf, transformatie en transport verliezen zouden we beter die kolen of dat gas bij ons thuis in de kachel of cv ketel kunnen doen. Kolen is geen optie meer thuis maar het rendement van een gaswandketel is bijna 100%. Hout stoken is ook een optie, maar dan moet wel tegelijkertijd nieuwe bomen geplant worden. Hierbij komt nog kijken dat voordat, bijvoorbeeld bij pellets, al veel fossiele brandstof is verbruikt om hem bij mij thuis te krijgen. Het begint met het rooien en versnipperen van het hout, transport naar de verwerkfabriek, het verder vermalen van de snippers en het persen van de pellets, het drogen van de pelllets, het verpakken (in plastic, ook een hot item tegenwoordig) en het transport naar mij thuis. Tel uit je co2 winst.
Maar uiteraard moeten we in oplossingen denken. Alle alternatieven al bij voorbaat afbranden helpt ook niet. Mijn inziens moeten we doorgaan met het plaatsen van windmolenparken in zee en zonnepanelen. Wanneer we alle daken in Nederland vol leggen met zonnepanelen komen we al een heel eind. Geef iedereen met een beetje dak b.v. € 1,50 / m2 / per jaar huur en laat de energiebedrijven er zonnepanelen op leggen. Ook liggen er genoeg mogelijkheden om zonnepanelen op de grond te leggen zonder dat dit ten koste gaat van landbouwgrond. Denk bv. aan de middenberm van alle autowegen. Ook zouden we een gedeelte van het markermeer kunnen vol leggen met panelen. (Ik zie de protest bewegingen alweer voor me maar mensen, we moeten iets) Opslag hoeft ook geen probleem te zijn. Ik denk hierbij aan de redox-flux batterij. Onbeperkte opslag mogelijkheid zonder stilstand verliezen en met gebruik van goedkope en natuurlijke grondstoffen. Je kunt de teveel geproduceerde elektriciteit in de zomer opslaan voor in de winter.Enige nadeel is wel dat je vooralsnog veel opslag nodig hebt en het op dit moment voor thuisgebruik nog niet haalbaar is, maar wanneer de regering hierop inzet en dit grootschalig aanpakt kan het. Waar betalen we dan ook al jaren “opslag duurzame energie” belasting voor?
EUROPEES DENKEN en STOPPEN ACHTER DE KOMMA TE MODDEREN.
Jullie analyse klopt. Wat mij verbaast is dat er geen echt energie deltaplan is ontwikkeld. We hebben enorm veel denkvermogen in dit land. De Belgen zeggen van Nederland dat we achter de komma rekenen terwijl de som voor de komma al fout is. Zon en wind is geen oplossing als er niet goedkoop en grootschalige opslag mogelijk is. We gebruiken Noord-Ned (700 mW transport vermogen; we hebben eigenlijk 14.000 mW nodig voor ons land) om op te slaan in Noorse spaarbekkens. Dat kost per kWh circa 4 cent. Omdat de stroom heen en weer moet.
We moeten energie uit de zee halen. Water heeft ruim 800 x meer energie dan wind bij gelijke snelheden. Daar zijn oplossingen voor. Humsterland Energie werkt daaraan.
Wellicht moeten we Europees denken. Noorwegen heeft voldoende hydropower capaciteit om een flink deel van Europa van betrouwbare stroom te voorzien (de run-off van regenwater naar de fjorden bewijst dat). In plaats van SDE+ subsidie te verstrekken aan molens en zonneparken die niet echt helpen, zouden we geld daarin moeten stoppen en niet verder achter de komma modderen. Per saldo kost groene energie via de SDE voor elke kWh 4,5 tot 6,5 cent aan staatssteun; stroom die het grid belast, onbalans veroorzaakt, stroom duurder maakt voor fossiele centrales en ook nog niet leid tot het kunnen afschakelen van centrales. De kosten van hydropower (Capex en Oppex) liggen rond de 2 cent per kWh en het transport naar onze streek nog eens 2 cent.
Vul dat dan aan met kleine locale oplossingen en ontwikkel echt goedkope opslag. De redox flux kost circa 8 cent per kWh voor een cyclus. Dat is dus nog te duur. Opslag met de Tesla batterij 15 cent per kWh cyclus.
BIOGAS/ GREON GAS IS AL HELEMAAL EEN DRAMA
De CO2 analyse die jullie geven klopt grosso modo. We vernielen de aarde er extra mee. Bovendien is de rentabiliteit belabberd. Biogas ontvangt per kWh ruim 5 cent SDE subsidie. Dus voor aardgaskwaliteit, dat 9,7 kWh op bovenwaarde bevat, 5 x 9,7 cent per m3. Volslagen bezopen. Aardgasimport uit Rusland kost ons anno 2018 circa 17 – 20 cent per m3 op de beurs….we gooien dus 30 cent over de balk per m3. We financieren dus eigenijk een bedrijfstak die geen bestaansrecht heeft en niet zal krijgen, want er is ook geen zicht op technologie waarmee het gas fundamenteel goedkoper kan worden gemaakt. De feedstock (het gekapte hout e.d wordt ook steeds duurder omdat dat schaars is)
Je kunt mechanisch in een verbrandingsmotor niet meer dan 8,8 kWh benutten (onderwaarde). 8,8 kWh elektriciteit koop je voor 35 cent. Een groengas auto heeft een TTW rendement van 23%. Een elektrische auto 80%. Vergelijk je die kosten dan kost 8,8 kWh aan de wielen via een groengas auto 38 kWh aan gas en dus € 2,10 aan subsidie. 8,8 kWh aan de wielen voor een elektrische auto kost 11 kWh waarvan de kale prijs 44 cent is zonder subsidie. Hierop komen nog de accijnzen BTW en handelsmarges.
De Biogas/ groengas trajecten zijn bespottelijke gedrochten van geldverspilling, zonder dat je het milieu echt helpt
Direct afbouwen die onzin en niet verder achter de komma modderen. Besteedt ons belastinggeld beter.
Wat een onzin over warmtepompen. Ik verwarm mijn huis al 3 jaar probleemloos met een lucht/water warmtepomp, ook als het vriest. Warm water? Ook geen probleem. COP (rendement) zit rond de 4.0 gemiddeld, dus 1kW aan stroom zorgt voor een afgifte van zo’n 4kW aan warmte. Gas aansluiting heb ik al 3 jaar niet meer.
Peter, Er draaien in NL nu zo’n 50.000 warmtepompen. Ik denk dat de meeste eigenaren allemaal kunnen bevestigen wat je aangeeft. Dat zijn dan 50.000 getuigenissen uit de praktijk. Mogelijk is Hugo Matthijssen – de schrijver van dit blog – iemand van de theorie met verouderde uitgangspunten. Neemt niet weg dat de investeringskosten in de bestaande bouw behoorlijk kunnen oplopen. Ook al verstrek je mij een gunstige lening, dan nog heb ik geen zin in een gedwongen verbouwing die zo’n 30.000 Euro gaat kosten.
Peter, je stopt er dus 1 kW elektriciteit in, en krijgt er 4 kW warmte uit. Met die warmte zou je weer elektriciteit kunnen maken, bijvoorbeeld met een Stirling Motor. Laten we er vanuit gaan dat er 25% verloren gaat, van 4 kW warmte naar 3 kW elektriciteit. Daar trekken we vanaf de ene kW die we erin stopten, dan houden we 2 kW gratis energie over. Te mooi om waar te zijn?
Warmte winnen van de zon of diep uit de bodem, dan voeg je iets toe aan je proces. Maar warmte halen uit de koude buitenlucht, en dan ook nog van 1 kW naar 4 kW, ik zet er vraagtekens bij. In de basis ga ik er vanuit dat het niet kan. Kan het wel, dan hebben we de doorbraak: gratis energie.
@Griesmeel. Het kan wel. Maar het is niet gratis. Je koelkast is ook een warmtepomp, maar er zit wel een stekker aan.
@Peter:
ik lees dit met buitengewone belangstelling. Voor het publieke debat, maar ook voor mijn eigen (lucht)warmtepomp.
Waar ik mij op dit moment erg aan stoor, is dat dat ding hoe dan ook 75m3 (vries)koude lucht van buiten haalt, en uit de diverse vertrekken haalt ie middels ontluchtingsgaten 20.5 graden warme lucht de installatie in.
Dan gebeurt er iets met compressor e.d. maar dat is niet genoeg, want er wordt elektrisch bijverwarmd.
Om het dus in huis 20.5 graden te houden.
De lucht die uiteindelijk de schoorsteen verlaat zal best koud kunnen zijn, maar toch niet veel kouder dan de vrieskou die erin komt.
Per saldo lijkt het er nog steeds op dat ik elektrisch aan het verwarmen ben. Maar ik tast ook maar in het duister.
In ieder geval verbruikte ik (gasloos) aan elektriciteit in november de helft van mijn jaarlijks kwh van mijn oude woning.
Ook vrij hinderlijk: afhankelijk van de stand van de wind kan het behoorlijk tochten in huis. je kunt het een volle graad warmer maken maar dat blijft onbehaaglijk. Zonder tocht is de woning wel echt lekker warm.
Vanwege bovenstaande vermoeden (vermoedens, ik woon hier nog slechts een halfjaar) ventileer ik op dit moment op de lage stand. Dat kan prima mi, woon alleen, nog niet al te veel planten, de luchtvochtigheid is laag).
Maar gezien Peters opmerking: is het beter om juist toch op ‘normaal’ te ventileren en zo de pomp extra te laten werken?
@Hermie en @Feenstra. Ik ben al 18 jaar gasloos en het werkt allemaal prima. Ik ben het helemaal met jullie eens.
Waar ik mij persoonlijk aan stoor zijn de woekerprijzen van de grondgebonden warmtepompen. Dit is niets spannends want de warmtepomp bestaat als sinds de uitvinding van de koelkast en ook de techniek is niet anders dan die van de luchtwarmtepompen en toch zijn de grondgebonden warmtepompen drie tot vier maal zo duur als luchtwarmtepompen. Ook in China zijn de pompen een fractie van wat ze in Europa kosten.
Waarom deze woekerprijzen.
@Hermie en @Feenstra. Ik ben al 18 jaar gasloos en het werkt allemaal prima. Ik ben het helemaal met jullie eens.
Waar ik mij persoonlijk aan stoor zijn de woekerprijzen van de grondgebonden warmtepompen. Dit is niets spannends want de warmtepomp bestaat als sinds de uitvinding van de koelkast en ook de techniek is niet anders dan die van de luchtwarmtepompen en toch zijn de grondgebonden warmtepompen drie tot vier maal zo duur als luchtwarmtepompen. Ook in China zijn de pompen een fractie van wat ze in Europa kosten.
Waarom deze woekerprijzen.
De (extra) benodigde elektriciteit voor uw warmtepomp komt uit kolen- en gasgestookte elektriciteitscentrales. U bent helemaal niet gasloos. Zodra de buitentemperatuur onder de 4 graden Celsius zakt is het CO2-efficiënter om te stoken met een moderne gasgestookte CV-ketel dan met een lucht-water-warmtepomp. En ga nu niet beweren dat u uw eigen elektriciteit opwekt met PV-panelen. Van mijn ruim 8300 KWh PV-productie over 2018 kwam 142 KWh uit januari en minder dan 100 KWh uit december. In de winter heb ik 1000 KWh per maand nodig…
Dikke onzin verwarde man. Dat kan je zo niet generiek stellen. Bij A-7/W35 haalt mijn moderne warmtepomp nog een COP van 3,1. Bij een gemiddelde uitstoot van de elektriciteitsproductie van 500 gram per geproduceerde kWH is de CO2 uitstoot van de warmtepomp 500/3,1 = 161 gram. Van een gasketel is dat ca. 200 gram per kWh.
En laat het in Nederland maar zelden kouder dan -7 zijn en laat de elektriciteitsproductie nou aan het verduurzamen zijn waardoor de warmtepomp minder CO2 per kWH produceren.
M.a.w., je hebt geen flauw idee waar je over praat of je zit zonder na te denken de anti warmtepomp propaganda van climategate na te praten.
U vergeet helemaal dat er ook nog dagelijks een paar honderd liter leidingwater van 10 naar 60 graden Celsius verwarmd moet worden. Ga eerst eens rekenen met de COP van een warmtepomp in de echte wereld.
Waarom steeds die ‘cop’, waarom niet duidelijk: ‘u stopt er 1 kW elektriciteit in, en krijgt er 4 kW warmte uit?’ Ik geloof dus niet in gratis energie, het moet ergens vandaan komen. Van de zon, diep uit de bodem, logisch. Maar uit de koude buitenlucht?
Van 1 naar 4kW is duidelijk. Die ‘cop’ klinkt mij als charlatanerie in de oren. In Nederland meten we in kilowatts of in joules – harde meetbare begrippen.
Wij zijn nu voor de tweede winter gasloos, de eerste winter helemaal met infarood panelen dat is heel goed gegaan. Nu ons tweede winter een warmte pomp ( lucht-water) er bij voor de vloerverwarming. De vloer verwarming ligt wel wat ruim maar werk prima.
De vloer verwarming gaat om 22uur uit en om 8 uur weer aan. Dan blijft de buffer vat op terpertuur staan van 34 graden.
Wij hebben 38 stuks zonnepanele en een zonneboiler en rijden met de auto helemaal op elektra, we komen zo met 10 MWh in een jaar rond. Wij verkopen groenstroom en kopen groenstroom weer in. Ik doet alles wel zelf dat en dat scheelt veel euro’s Maar het werk prima als een goed geïsoleerd huis heeft.
Wij zijn nu voor de tweede winter gasloos. De eerste winter helemaal met infarood panele en dat is heel goed gegaan. Voor de tweede winter hebben een lucht water warmtepomp er bij geplaatst voor de vloerverwarming die ligt wel wat ruim maar werkt heel goed. Om 22 uur gaat vloerverwarming pompje uit en om 8 uur weer aan. Dan blijft het buffervat van 200 liter op temperatuur van 34 graden.
Wij hebben 38 stuks zonnepanelen en een zonneboiler van 200 liter.
Wij rijden ook helemaal op elektra. We verbruiken totaal ca. 10MWh per jaar.
We verkopen groenstroom en kopen weer groenstroom weer in.
Ik doet wel alles zelf aan leggen dat scheelt wel veel euro’s (Dus niet teveel praten maar doen)
Ik heb voor drie locaties de gemiddelde productiefactor per jaar uitgerekend voor een windturbine met een ashoogte van 100 m. Het gaat om de volgende locaties:
De Bilt
Vlissingen
Deelen
En de jaren 1961 t/m 2005. Je ziet inderdaad een lage productiefactor van 1965 tot 1070. Maar vanaf 2000 tot en met 2005 is de daling nog veel groter. Omdat ik geen plaatje in deze reactie kan plaatsen verwijs ik naar mijn site: https://energie.weebly.com/uploads/1/8/0/2/18022/gemiddelde_productiefactor_windturbine_1961-2005.jpg
Op nu.nl staat weer een gekleurd stukje over warmtepompen met een korte reactie van henridelaTourbe (=moi):
https://www.nu.nl/economie/5960397/helft-nederlanders-bereid-om-woning-gasvrij-te-maken.html#coral_talk_wrapper
De beste en duurste warmtepompen hebben een conversiefactor van 5. De benodigde elektriciteit wordt in Nederland voor 90% opgewekt door verbranden van organisch materiaal (olie, gas, kolen, hout, biomassa) met een rendement van 40%. Inzet van de warmtepomp levert dan een besparing op van 55%. Maar waar de HR++ ketel hangt kan voor heel weining geld een conventionele boiler geplaatst worden zodat je niet hoeft te douchen en af te wassen met lauw (40 graden) legionellawater uit het warmwatervat van de warmtepomp (als die eindelijk een keer vol is, de boiler in dat in een mum). De winst (CO2 reductie) daalt dan van 55% naar 15%.
Henk
Naarmate het kouder wordt en er minder warmte uit de lucht beschikbaar komt neemt de COP waarde sterk af.
Met andere woorden bij toename van de warmtevraag laat de warmtepomp het afweten.
en geluid overlast wordt meer weet ik uit ervaring en ook lage frequentie waar ook weer mensen last van kunnen krijgen dus denk goed na