Gert-Jaap van Ulzen.
Een gastbijdrage van Gert-Jaap van Ulzen.
Er zijn in ons land groene adepten welke denken dat we met wind- en zonnestroom plus grootschalige opslag voor 100% in onze stroombehoefte kunnen voorzien. Let wel, de stroombehoefte is minder dan 20% van onze totale energiebehoefte. Die andere 80% betreft voornamelijk warmte en transport.
Laten we eens gaan kijken hoe een dergelijk (2050) scenario eruit zou zien op basis van de werkelijke productiecijfers voor wind- en zonnestroom over 2017. Volgens de deskundigen zou er dan 80% windstroom geproduceerd moeten worden en 20% zonnestroom. Verder wil je logischerwijze over het jaar uitgemiddeld niet meer dan 100% van de vraag produceren. Anders zou je letterlijk afval produceren, die stroom moet per slot van rekening wel ergens heen.
De werkelijke productie aan wind- en zonnestroom in Nederland over 2017 zag er – per dag – als volgt uit [figuur 1].
De totale hoeveelheid wind- & zonnestroom stroom was genoeg om 2,22% van de totale energiebehoefte te dekken. Op dag 254 (11 september 2017) was de totale productie van wind- en zonnestroom samen op haar max met 5,31% dekking van de vraag.
We blazen deze grafiek op naar 100% van de stroom behoefte met 80% windstroom en 20 % zonnestroom. Alsof er op miraculeuze wijze op 1 januari 2017 opeens 11 keer meer windturbines stonden en 12 x meer zonnepanelen. Dan krijg je de volgende grafiek [figuur 2].
Qua vorm is die logischerwijze volkomen gelijk aan de eerste figuur, het is immers niet harder gaan waaien in 2017 en de zon is ook niet meer gaan schijnen. Nog steeds bereikt de totale productie van wind- en zonnestroom op dag 254 (nog steeds 11 september) haar maximum maar nu met 235% – dus 135% boven de vraag).
De opmerking van o.a. Mw. Minnesma (Urgenda) en haar kompaan in de duurzame strijd (Dhr. Jan Rotmans), dat zonnestroom en windstroom elkaar al haast uitvlakken, kunnen we dus gevoeglijk verwijzen naar het rijk der fabelen. Er is geen vorm van duurzame opwekking welke zo volatiel is als de combinatie van wind en zon.
We zien dus dagen met te veel aan wind- en zonnestroom en dagen met te weinig. Het dagelijkse surplus respectievelijk tekort ziet er dan als volgt uit [figuur 3].
We zien bijvoorbeeld rond dag 21 (3e en 7e week januari) een aantal dagen achtereen met een stroomtekort, evenals rond dag 261 (3e en 4e week september). Voor die eerste periode hebben onze Oosterburen een naam, de zogenaamde Dunkelflaute. Voor die tweede periode in september nog niet. Het totaal van deze overschotten en tekorten is nul, immers de uitgangspositie was 100% wind- en zonnestroom.
Stel dat we een miraculeuze uitvinding doen waarbij we ongelimiteerd en zonder conversieverliezen stroom kunnen opslaan, hoeveel opslag hebben we dan nodig? Als we de tekorten en overschotten uit de vorige figuur cumuleren, dan wordt inzichtelijk hoeveel stroom opslag we nodig hebben [figuur 4].
We moeten dan op 14 januari (dag 14) voor 13,1 dagen stroom opgeslagen hebben om te voorkomen dat op 30 september (dag 273) het licht uitgaat. Give or take 4,45 TWh. In een elektrische Tesla kan 85 kWh. We hebben er dus nogal wat van nodig.
Gaan we nu terug naar een meer realistisch scenario, waarbij we batteri-opslag uitsluitend gebruiken voor ééndaagse opslag (dus ook van nacht naar dag, immers ‘s nachts schijnt de zon niet). Dan zijn er een tweetal beperkende condities. Ten eerste moet er op dag 1 een stroomoverschot zijn om überhaupt stroom op te kunnen slaan en logischerwijze moet er de volgende dag een stroom tekort zijn om die opslag aan te kunnen wenden. We krijgen dan de volgende grafiek [figuur 5]:
Dat uitvlakken van wind- en zonnestroom met behulp van batterij-opslag blijkt nogal tegen te vallen. In werkelijkheid kan maar 2,66% van de totale stroombehoefte één dag naar voren geschoven worden. De opslag behoefte voor het restant bedraagt nog steeds circa 4,1 TWh. Overigens zijn de 3 á 4 miljoen Tesla’s die hiervoor ingezet worden ook per direct het maximum. Er zijn domweg niet genoeg dagen waarbij je een dag surplus kunt opslaan om dat de volgende dag te gebruiken.
De totale stroomproductie per dag van wind- en zonnestroom, plus de ééndaagse opslag in batterijen ziet er als volgt uit (blauw is wind, geel is zon en het vrijwel onzichtbare rood onderin is de ééndaagse opslag in batterijen [figuur 6]):
Boven de streep is er nog steeds zonder enige regelmaat maar met grote frequentie een overschot aan stroom. Hetzelfde geldt voor onder de 100% streep, waar we de dagelijkse tekorten aantreffen.
Sorteren we de bovenstaande figuur van hoog naar laag dan krijg je een zogenaamde duurcurve. Langs de X-as staat dan niet langer de dag van het jaar maar het aantal dagen [figuur 7].
We zien dat er 137 dagen meer dan 100% stroom wordt geproduceerd, daarna 58 dagen precies 100% (met batterij opslag kunnen we de productie van wind- en zon uitvlakken). De rest van het jaar hebben we een stroomtekort. Nog steeds is het stroomsurplus links precies gelijk aan het tekort rechts. Namelijk circa 34% van de totale stroom behoefte.
Verreweg de goedkoopste manier van stroomopslag zijn pomp-waterbekkens, circa € 2,5 cent per kWh. De ‘gratis’ windstroom wordt dan gebruikt om de waterbekkens te vullen. Om dat stroom surplus van links in de grafiek naar rechts te verplaatsen (de benodigde 4,1 TWh opslag) zou dan ongeveer €105 per miljard per jaar gaan kosten. Of te wel circa €13.300 per jaar per huishouden. Alleen de opslag en even afgezien van de vraag waar we in de delta Nederland die waterbekkens dan gaan bouwen.
Of omgekeerd geredeneerd, met één enkele ‘fossiele’ centrale van 1GW neemt de benodigde opslag met circa 7% af. Het uitfaseren van die éne ‘fossiele’ centrale kost dan wel een slordige €7,3 miljard aan stroomopslag extra. Per jaar.
Ik zie de duurzame businesscase graag tegemoet. Maar ik denk dat we rustig kunnen stellen dat de energietransitie op basis van wind & zon, al mislukt is voordat die is begonnen.
Wat we zullen zien is een uitbreiding van het wind- en zonnestroomvermogen, zonder dat er ook maar één enkele ‘fossiele’ centrale kán worden uitgefaseerd. En die dubbele infrastructuur is niet gratis, Verre van dat.
Bron hier.
Grote blunder is de directe koppeling van zonnepanelen en windmolens aan het (vraaggestuurd) net. Er hoort een energiebuffer tussen te zitten
Maar in de conversie van stroom naar methaan of ammoniak gaat veel energie verloren.
De situatie is dus beduidend slechter dan hiervoor geschetst.
En nogmaals: er is geen energietransitie want dat is voorraadtransitie. Die nieuwe energievoorraden zijn nergens te bespeuren.
Gisteren naar aflevering van FOCUS gekeken over o.a. thorium MSR.
Dat is de vraag: wanneer wankelt het groene sprookje en breekt kamerbreed het besef door dat je met alleen windmolens en zonnepanelen je eigen graf delft. Nu heel Nederland zich verplicht in de schulden moet steken om de planeet te redden komt wellicht eindelijk een discussie op gang of dit wel nodig is en of de weg wel de juiste is. Wat vies tegenvalt is dat de VVD de zijde van de financiële sector heeft gekozen en het verdere eco-industriële complex.
Als de radio aanzet op NPO-radio1 kan je de hele dag het wensdenken aanhoren van de “duurzaam” positivo’s en hun belangenverstrengeling over de successen van de energietransitie naar “duurzaam”.
Daar is feitelijk niks “duurzaam” aan, omdat het volgens hun eigen AGW-theorema geen CO2 besparing cq. klimaatwinst oplevert. Zowel windturbines, zonne-panelen als biomassa bespaart geen CO2 maar voldoet wel aan de “klimaat”-boekhouding regels van Parijs-COP21.
Ook nu weer het onrijpe idee (= flut scheet uit de installatiebranche) om warmtepompen te gaan installeren als vervanging van de gasgestookte CV-ketel in 95% van de woningen, waarvan ca. 50% niet voldoende geïsoleerd zijn om met warmtepompen voldoende te kunnen worden verwarmt.
Dat nog los van de kosten van dergelijke elektrische warmtepomp-installatie (ca. 9000 €), het feit dat al deze warmtepompen 5000 kWyr gaan gebruiken en dat al deze extra stroomafname op “duurzame” energie moet gaan draaien.
We hoeven geen fossiele centrales te bouwen in de toekomst als we ASAP investeren in R&D naar de Thorium Molten Salt Reactor energie centrales. Deze energiecentrales draaien op Thorium-strandzand, dat voor duizenden toekomstige jaren energie-oplossing biedt.
“Een schep thorium strandzand: genoeg om duizenden huishoudens van energie te voorzien!”
Thorium de belofte!
Maar waarom doen we er niets mee, (doofstomme) politiek?
Al deze berekeningen gaan er van uit dat Nederland een afgelegen eiland is. Maar dat is natuurlijk niet zo. Er zijn verbindingen met andere Europese landen. Heel Europa is één netwerk. Als het hier regent en er is een elektriciteitstekort in Nederland omdat de zonnepanelen niet genoeg genereren, dan kan dat opgevangen worden door het invoeren vanuit bijvoorbeeld Spanje. Omgekeerd, wanneer op een andere dag er teveel elektriciteit wordt gegenereerd, dan zou dit bijvoorbeeld naar Spanje terug kunnen gaan. Of het zounaar Noorwegen kunnen gaan, waar een waterkrachtcentrale in omgekeerde richting kan draaien en het stuwmeer weer wat opvult.
Kritiek geven is altijd gemakkelijk. Positief denken en naar oplossingen zoeken leidt je echter verder…
Dat Nederland geen eiland is hebben we vorige maand gemerkt toen, vanwege een pesterijtje tussen Servië en Kosovo, hier de klokken langzamer liepen en de maandelijkse sirenes zwegen. Het worden nog interessante tijden wanneer je voor de stabiliteit van het electriciteitsnet aangewezen bent op de grillen en grollen van allerlei externe partijen.
Een Europees (super) grid is niet erg handig om de volgende redenen:
1. het is ongelooflijk duur
2. het bezet zeer veel land (1 mast plm 1GW capaciteit) dus voor alleen NL tientallen masten parallel?
3. stel 3 onafhankelijke weergebieden zijn gekoppeld. Dus elk gebied heeft de 3 voudige capaciteit geïnstalleerd (onmogelijk, want ruimte ontbreekt) 33% kans per gebied op voldoende wind —> 67% kans geen wind, nergens wind kans = (0,67)^3 = 30%
Eén derde van de tijd heeft nog steeds niemand stroom.
En “het put moeder Aarde uit”.
Janos, denk eens een keertje na.
Je moet hier in NL de groene productiecapaciteit tenminste verdubbelen als je de naburen wilt voorzien van groene energie als het weer niet meezit er bij de buren.
En de buren moeten hetzelfde doen.
Moet @ HenkdeJ zijn.
Excuus, Janos is in deze onschuldig ;-)
Interconnecties (afgezien van transport verliezen) gaan hier niets aan veranderen. Wanneer het in België niet waait, waait het in de UK, Duitsland en Nederland evenmin. Het idee dat het in Europa altijd wel ergens waait is domweg aantoonbaar onjuist. Noorse stuwmeren gaan ook niet helpen, want die zijn juist op het moment dat in Nederland de meeste stroomopslag nodig is (14 januari) vrijwel allemaal leeg.
Bovendien zijn stuwmeren (in tegenstelling tot wat iedereen denkt) géén stroomopslag. Het is immers enkel opslag wanneer stroom gebruikt wordt om het stuwmeer te vullen en de betreffende stuwmeren lopen nu vol middels hoger gelegen water. Het gebruiken van een stroom surplus om een Noors stuwmeer te vullen terwijl dat stuwmeer tegelijkertijd leeg loopt om de Noren van stroom te voorzien is nogal onzinnig.De Noren hebben de opslag problematiek niet. Pomp centrales zijn daarentegen wél opslag, alleen hebben de Noren die niet/amper.
Henk, wat wind betreft is https://www.windy.com/?45.568,-0.132,5,i:pressure een mooie tool om real time te bekijken of zo’n supergrid zou werken. Klik op de kaart om de windkracht ter plaatse in Bf te zien.
Vandaag was het ‘m alvast niet geworden.
@Henkdj Ik vrees dat hier ( 31 mrt 17:17) sprake is van wensdenken in de gedaante van te ver abstraheren. Nog steeds is de beslissende factor de grilligheid van productie. Dit geldt voor ieder land. Neem bijvoorbeeld Europabrede hogedruksystemen (zomer of winter) waarbij in al die landen geen of veel te weinig productie is. Geen schijn van kans. Dit is aangetoond in een grafiek waarin 16 Europese landen zijn meegenomen. (Ik kan die prent hier niet laten zien Hier is niet tegenop te plannen.helaas.) Los hiervan maakt het over honderden, soms duizenden, kilometers door Europa zeulen met stroom het er allemaal niet goedkoper op.
Naar mijn mening zou er eerst een deugdelijke testopstelling gemaakt moeten worden dat antwoord moet geven op al deze vragen. Zo maar wat beweren is niet overtuigend.
@Henk dJ
Prof Hans Werner Sinn heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar alle mogelijkheden van bufferen, gebruik van het Europese netwerk en opslag in Noorse fjorden, enz.
„Buffering Volatility: A Study on the Limits of Germany’s Energy Revolution“, European Economic Review 99, October 2017, S. 130-150, CESifo Working Paper Nr. 5950, Juni 2016 und NBER Working Paper, Nr. 22467, Juli 2016.
Zie ook de voordrachten van Prof. Sinn op Youtube.
(Ook op deze site eerder aangehaald.)
Conclusie: Bufferen van wind- en zonne-energie is volstrekt onhaalbaar!!
Windmolens en zonnepanelen zijn een doodlopende weg!
Alleen de politiek wil niet luisteren.
Dat geldt in Duitsland, in Nederland, in Belgie, in bijna heel West Europa.
De NVA in Belgie heeft moeten vaststellen dat er geen kamermeerderheid te vinden was voor het langer openhouden van een aantal kerncentrales.
Laat staan dat er een meerderheid te vinden was voor het bouwen van nieuwe kerncentrales!
Tja, dan houdt het op! Dat is democratie!
Volgens de groenen is windenergie tegenwoordig goedkoper dan kernenergie.
Dus er gaan windparken op zee gebouwd worden met backup van gascentrales.
Russisch gas waarschijnlijk. Poetin lacht zich een kriek!
De elektra in Belgie is nu al ruim 30% duurder dan de al dure elektra in Nederland.
(O.a. door wanbeleid met subsidies op zonnepanelen.)
Maar het gaat dus nog veel en veel duurder worden!
De hele z.g. energietransitie gaat een economische ramp worden voor heel West Europa.
China en India worden de nieuwe economische (en militaire!) leiders in de wereld.
West Europa wordt het nieuwe armoede gebied, de vergane glorie van de Oude Wereld.
Waar de groene idealisten wonen, die de planeet zouden redden van de ondergang.
En die de rest van de wereld wel even hun groene wil zouden opleggen op basis van valse gemanipuleerde informatie in UN IPCC rapporten.
Alleen de rest van wereld ging in dat spel niet mee!
Ik weet niet hoe we dit tegen moeten houden.
Ik ben blij met dit artikel van Gert-Jaap van Ulzen.
Ik vroeg me al af hoe we Prof. Sinn naar Nederland en Belgie zouden kunnen halen om hier zijn voordrachten te geven.
Misschien kan Gert-Jaap van Ulzen een rol spelen.
Die kan zijn voordrachten in het Nederlands houden.
Hoe organiseren we dit?
En hoe krijg je publiek naar dergelijke bijeenkomsten?
Erg duidelijk verhaal, de grafieken spreken voor zich. Het probleem hier is gebaseerd op de huidige situatie. Maar als het aandeel elektriciteit moet stijgen (elektrisch verwarmen, elektrische auto) wordt het probleem nog gigantisch veel groter.
zou de auteur (of iemand anders) mij s.v.p. de gebruikte formule kunnen geven om van figuur 3 (met percentage als eenheid) naar figuur 4 te komen (met aantal dagen benodigde opslag als eenheid). Bij voorbaat dank.
Je kunt het ook anders bekijken: een land hoort voor een paar maanden strategische energievoorraden te hebben.
Het enige dat hier werkt is waterstof, methaan, ammoniak, ethanol…opslag.
De demonisering van CO2 is een beletsel: met brandstofcellen is ethanol volkomen schoon te verbranden (lage temperatuur) , wat de luchtkwaliteit in steden ten goede komt.
Met zonnepanelen zou je ethanol moeten fabriceren.
Stel kans op voldoend harde wind 1/3 dus kans geen wind 2/3
dan kans n opvolgende dagen geen wind = (2/3)^n
Dat is een aan/uit regeling.
Stel max opbrengst per dag = 1.
Indien 3 opvolgende dagen halve windkracht , dan opbrengst 3 * (1/8) = 3/8 .
Opbrengst 1 dag harde wind + 2 dagen geen wind = 1
Neem een reeks van N dagen.
Wat is de kans P dat er op k van die dagen genoeg windsnelheid is?
P = C(N,k)*(1/3)^k * (2/3)^(N-k)
waarbij C(N,k) = N! / (k! * (N-k)!
(binomiale verdeling
Tja David, maar helaas zit de wereld van de meteorologie iets complexer in elkaar. Dagen met genoeg of te weinig windsnelheid zijn geen onafhankelijke gebeurtenissen, zoals je verondersteld. Ze komen in groepen, gerelateerd aan passerende depressies, blokkades, etc. De figuren in het artikel laten dat ook zien.
[Ze komen in groepen, gerelateerd aan passerende depressies]
daar is wat aan te doen: neem ook weken of maanden ipv dagen als tijdseenheid.
Op dag D1 is de vraag naar stroom per definitie 100%. Op dag D14 is de benodigde opslag circa 1310% of te wel (give or take) 13,1 dagen. Het stroomverbruik per dag is gemiddeld 0,34 TWh …
Dank GJ, maar we zijn er nog niet. Je zegt: “Op dag D14 is de benodigde opslag circa 1310%” Welke formule hanteer je om tot deze waarde te komen?
Stel de percentages op dag i in figuur 3 geven we aan met p(i), i=1,…,365. De benodigde opslag op dag i, noemen we o(i). Dan heb je een formule f gebruikt zodanig dat o(i) = f(p(j), j=1,….,i)). Hoe ziet die formule f eruit?
Veel eenvoudiger en omgekeerd benaderd. Om op het dieptepunt (11 september) op precies 0 uit te komen moet er op 1 januari voor 11,29 dagen stroom opgeslagen zijn. Dat neemt t/m 14 januari toe tot 13,1 dagen en daarna af en vervolgens weer toe en af. Er is dus geen formule, maar er is bepaald wat de startpositie zou moeten zijn om in september op precies nul uit te komen.
Remco de Boer voor radio 1 vanochtend.
https://www.nporadio1.nl/nieuwsweekend/onderwerpen/450312-het-rammelend-cv-ketelplan
Een fluitje van een cent. Toch? Jan Terlouw?
@ Gert-Jaap,
Dit hele verhaal heb ik onlangs ook gelezen voor de situatie in ons buurland Duitsland.
Ook daar werd duidelijk gemaakt dat met dezelfde benadering uit jouw bijdrage wind en zonne-energie het alleen nicht schaffen. Ook voor een situatie gericht op buffering of opslag bleek de mogelijk tot de benodigde omvangrijke opslag in Duitsland niet te bestaan.
Mvg,
Frans
Ter aanvulling buffering en opslag was berekend op grond van voldoende zonne en windenergieaanbod zodat altijd aan een verwachte energievraag kon worden voldaan. De dagen met overcapaciteit worden benut voor buffering. Op welke wijze buffering weer wordt gebruikt cq met welke technieken de efficiëntie zal nog verder omlaag gaan tov de toch al geringe efficientie van gebruik zon en wind. Aan alle methoden van buffering en weer omzetten naar benodigde energie kleven bezwaren maar gaan altijd ten koste van overall rendement.
Kortom om met ‘slechte’ duurzame alternatieve technieken ter vervanging van de bekende huidige fossiele technieken deze te kunnen vervangen is veeel meer energie nodig en blijft de CO2 reductie als toch hoofddoel transitie volstrekt ontoereikend.
“Dit hele verhaal heb ik onlangs ook gelezen voor de situatie in ons buurland Duitsland.“
Nu gelezen was niet juist maar wel dit via YouTube gevolgd. Is een aanrader wel ruim een uur.
Het was even zoeken maar hieronder de informatie.
„Wie viel Zappelstrom verträgt das Netz? Bemerkungen zur deutschen Energiewende“
Hans-Werner Sinn
Vortrag im Rahmen der Münchner Seminare an der Ludwig-Maximilians-Universität München, 18. Dezember 2017.
https://m.youtube.com/watch?v=rV_0uHP3BDY&feature=youtu.be
België sluit Doel en Tihange kerncentrales in 2025, was op het nieuws. De sluiting in 2025 was al voorzien, maar de laatste tijd opperde de N-VA, de grootste regeringspartij, de centrales langer open te houden. De partij kreeg de garantie dat de energieprijzen niet de pan uit rijzen en vergelijkbaar blijven met omringende landen.
“niet de pan uit rijzen en vergelijkbaar blijven met omringende landen” :-) wat een drogreden!
Je raad nooit wat ze gaan bouwen als vervanging: Hoogcalorische gascentrales (en windmolentjes op de Noordzee)
https://www.nu.nl/buitenland/5201354/belgie-sluit-kerncentrales-doel-en-tihange-in-2025.html
Dat is wat onze Belgische politici weer kwaken. Ik durf er veel geld op verwedden dat die kerncentrales ook nog na 2025 zullen draaien. In dat zogezegde ‘energiepact’ staan nog genoeg mogelijkheden om dat toe te laten. De beslissing van afgelopen vrijdag hier is gewoon een manier om de echte beslissing uit te stellen tot na de volgende verkiezingen
Waaruit weer blijkt dat men banger is voor kernergie dan voor de opwarming (die maar niet wil komen)
Bij onze oosterburen staat het electriciteitsnetwerk op springen vanwege windenergie met als gevolg meer stroomuitval en enorme kostenpost voor industrie. Productieprocessen zijn afhankelijke van een continue stroomvoorziening.
http://www.daserste.de/information/wirtschaft-boerse/plusminus/videos/stromausfall-108.html
@kees deelstra: dank!
Groen staart navel:
“.. Deutschland habe zwar eine Reserve von 24 Millionen Tonnen Treibstoff, mit der im Ernstfall Notstromaggregate betrieben werden sollen. Nur ohne Strom kommt keiner an die Reserve. Der Treibstoff muss über stromgetrieben Aggregate aus den Tanks in einen Lkw gepumpt werden – die bei Stromausfall nicht funktionieren.”
daserste.de/information/wirtschaft-boerse/plusminus/sendung/hr/stromausfall-106.html
Van Ulzen 31-3-2018
Een interessante beschouwing waarbij de nadruk wordt gelegd op de levensvatbaarheud van toepassing van windmolens en zonnepanelen die afhankelijk is van OPSLAG VAN ENERGIE OP TERMIJN.
Met de suggestie van JvH (31-3-2018) probeer ik even constructief te denken in zijn zin. Wellicht kan iemand mijn gedachtegang direct ontzenuwen op grond van de volgende vragen die ik heb waar energie opslag thans kwantitatief plaats vindt.
1. Wat is het wetenschappelijk perspectief dat betere (en wat minder zwaardere) batterijen worden ontwikkeld? Hoe groot zou die capaciteit moeten zijn om de wispelturigheid van wind en zoninstraling over een bepaalde termijn (maanden?) te overbruggen?
2. Als we alle automobielen elektrisch gaan aandrijven (wat me uit het oogpunt van lokale beperking (in de stad)van vieze uitstoot niet zo’n slechte benadering lijkt) wat is dan de totale energie opslag in alle auto’s?
3. Een Europees netwerk van gekoppelde energie opwekkers, van welke aard dan ook, is ook een niet te onderschatten opslag in het kabel netwerk. Hoe groot is dat?
4. De belangrijkste opslag van zonenergie vindt plaats in de tropische oceanen tussen 0 en 30 NB en ZB. Zo’n 200 W/m2. Kunnen we die ingestraalde energie niet wat beter gaan benutten? Het lijkt mij dat het opstellen van zonnepanelen in de equatoriale zone heel effectief kan zijn. (op hogere breedtegraad zal die weinig zoden aan de dijk zetten). Hoeveel energie zouden zonnepanelen opgesteld in de Sahara, waar nu gedurende nacht veel zonenergie verloren gaat, kunnen bijdragen aan de energiebehoefte op hogere breedte graden?
Het zal hopelijk duidelijk zijn dat ik advocaat voor de duivel speel. Grosso mosso kan ik de twijfels van Van Ulzen volgen. Maar er zijn tegenwerkingen te maken. Maar substantieel zijn die niet door voorstanders van de ‘energietransitie’ onderbouwd.
Zo blijven we, voor- en tegenstanders van het nut van alternatieve energie voorziening met windmolens en zonnepanelen langs elkaar heen praten.
Aldus Van Ulzen mijn uitdaging aan je om op de punten 1-4 een response te geven. Maar ook aan HdJ waaruit zou kunnen blijken dat hij over deze aspecten (1-4) ook werkelijk kwantitatief heeft nagedacht.
Terechte vragen Arthur want zoals het nu is opgeschreven is het wel een erg eenzijdige benadering van de energietransitie waarbij veel aspecten zijn weggelaten om die benodigde opslaghoeveelheid maar zo groot mogelijk te laten lijken.
Ik heb nog een aantal extra vragen geformuleerd die allemaal te maken hebben met de hoeveelheid opslag.
Aanvulling:
5) Hoeveel opslag is nodig wanneer 80% van de energievoorziening hernieuwbaar is en waarom is dat geen na te streven scenario in plaats van de alles of niets scenario’s?
6) Wat zijn de wetenschappelijke vooruitzichten t.a.v. de rendementen en kosten van het synthetiseren van methaan m.b.v. stroomoverschotten t.b.v. brandstof voor gascentrales?
7) Hoeveel is de piekvraag te reduceren door intelligente vraagsturing m.b.v. bidirectionele laadapparatuur voor EV’s, aanpassingen in de procesindustrie, aanpassen hysterese punten in apparatuur als boilers, warmtepompen?
8) Waarom wordt alleen naar wind en zonne-energie gekeken terwijl er meerdere vormen van hernieuwbare energie zijn en wat is de impact op de omvang van de opslag?
9) Er zijn wetenschappelijke studies gedaan naar modellen om grids met verschillende energiemixen te simuleren, waarom wordt daar geen gebruik van gemaakt?
Aanvulling
10) Waar kan ik Russisch gas voor 2,5 cent per m3 kopen aangezien de heer van Ulzen twitterde dat Russisch gas zo goedkoop was. Of, kan onderbouwd worden hoe die 2,5 cent tot stand is gekomen?
Jazeker. De huishoudens in Rusland betalen inmiddels wel iets meer per kuub, zo’n 4.000 Roebel. Dat is circa 5,5 cent per kuub.
Dat is al meer dan 2x zoveel. Ondertussen https://eadaily.com/en/news/2017/09/12/what-should-gazprom-fear-in-europe-russian-gas-in-price-scissors
Gemiddelde exportprijs Russisch gas naar Duitsland $179,- per 1000 m3. Dat ligt heel ver af van die 2,5 cent waarmee de stelling hartstikke hartstikke onwaar is. Dus waarom dat soort fake bedragen uit de duim zuigen terwijl op het moment van schrijven iedereen met google kan zien dat het onwaar is?
@Marc:
“Hoeveel is de piekvraag te reduceren door intelligente vraagsturing ..”
Dat lijkt toch sterk op het beperken van de gevolgen van een nogal dom idee (“hernieuwbaar”) door achteraf na te denken.
Waarom wordt de dan aanwezig geachte intelligentie niet eerder toegepast door het idee van “hernieuwbaar” te verwerpen?
Constructief denken zit er vandaag zekers niet in.
Boels,
het lijkt me nogal dom om niet met vraagsturing te gaan werken, alleen al om de hoeveelheid spinning rezerve te verminderen. Dit is ook voordelig in een systeem met veel kerncentrales. Als je er van uit gaat dat een gemiddelde auto 15000 km in een jaar rijd en een accu 300 km mee gaat hoeft hij dus maar 1 keer in de week te worden op geladen. Een auto staat 95% van de tijd stil, ik vraag me echt af waarom jij zo’n enorm probleem hebt met vraag sturing. Dat kan ook gewoon op basis van prijs.
David,
Gister schreef je nog dit
” En steeds vaker oordelen ambtenaren en managers over vakgebieden waar ze geen verstand van hebben.”
Waarom ben jij niet kritisch tov de mening van de politicus Gert Jaap van Ulzen? Of ben je het gewoon eens met iemand omdat hij jouw mening vertolkt? En loop je schaapachtig achter wat totalitaire mannetjes aan zonder zelf na te denken?
Arthur,
Ik geloof niet dat er 1 ” antagonist” is met verstand van zaken die twijfelt aan de werking van het broeikas effect. Graag een duidelijke verwijzing naar een wetenschappelijke publicatie van een antagonist die er aan twijfelt dat een verdubbeling van het Co2 nivo een resulteert in een forcing van 3,5W.m2.
Of is dat een vraag waar je geen antwoord op kunt geven ?
Het stuk van GErt Jaap is gebaseert op 2 enorme stropoppen
1. Niemand verwacht dat we het gaan redden met alleen wind of zon
2. Niemand stelt voor om alleen in Nederland stroom op te wekken.
Verder als je wat verder zoekt naar een publicatie van mensen die er wel verstand van hebben (goed op letten David)
https://www.sciencedaily.com/releases/2018/02/180208141214.htm
Het kan dus wel!
Dagelijkse “wetenschap” : Alles kan………..ook voorkomen van blackouts, maar waarom op meer blackouts afstevenen met wisselvallige wind- en zonne-stroom die beide ook geen CO2-besparen en we nog 200 jaar fossiele wereldvoorraad hebben voor overbrugging naar nieuwe veilige kernenergie?
Mooi verhaal van de dagelijkse “wetenschap”, voornamelijk dus wensdenken gebaseerd op computermodellen (dat kennen we!). Met 5 parameters kan je de olifant zijn slufs laten swingen in de grafiek!
De vraag is wat kost de voorkoming van blackouts aan nieuwe extra investeringen van de dagelijkse “wetenschap”.
“Goedkoper dan heden” is de overbekende bluf van het academisch-industrieel-klimaat-complex, zeker als je nog miljarden moet investeren voor een Smart-Net.
Vuilnisman………
Inderdaad Schever niet trollen en gewoon eens een goed en duidelijk onderbouwd antwoord geven
Tot die tijd gewoon mondje dicht houden, de grote mensen zijn bezig met een inhoudelijke discussie
Dat “goedkoper dan heden” lossen ze creatief op Scheffer.
Ze maken wazige negatieve gevolgen van fossiel gewoon waanzinnig duur en dat tellen ze bij de huidige prijs op.
Zo kom je vanzelf aan hele goedkope “hernieuwbare” energie.
Tjah,,,
btw, ik heb het hele rapport niet gelezen want kan dat niet te pakken krijgen.
Maar vd Heijden is ook vast niet verder gekomen dan het persbericht.
Zie dat ik een zinnetje in de eerste alinea heb verwijderd ipv verplaatst.
Het luidde: Vervolgens maken ze een wazige waterdampclaim ook peperduur en dat trekken ze van de hernieuwbare prijs af.
Zo kom je vanzelf aan hele goedkope “hernieuwbare” energie.
@ J va der Heiden. Het moge duidelijk zijn dat we het met 100% wind & zon niet gaan redden. Dat is juist de kern van het betoog. De suggestie dat het stroom surplus van wind- & zonnestroom of omgekeerd een tekort daaraan vanuit het buitenland betrokken kan worden, berust op wensdenken.
Om te beginnen de denkfout dat het overal in Europa altijd wel ergens waait, dat is aantoonbare onzin. Daarnaast de suggestie van sommigen dat we als voorbeeld Noorse stroom uit stuwmeren zouden kunnen aanwenden. Juist op het moment dat we in Nederland de meeste stroom opslag nodig hebben, zijn die Noorse stuwmeren nagenoeg leeg.
Het staat u uiteraard vrij om de analyse in twijfel te trekken, al zie ik zo snel even niet hoe. De onderliggende data zijn een gegeven – en daarmee uiteraard ook de uitkomst. Dat de uitkomst u niet bevalt, kan kwalijk een reden zijn om de onderliggende data aan te passen. Wie ter zake wel of niet materie deskundig is, laat ik met alle plezier aan de lezer over.
@J van der Heijden 31 maart 2018 om 21:49:
“het lijkt me nogal dom om niet met vraagsturing te gaan werken”
Wie gaat het aansturen en welke criteria worden gehanteerd?
Blijft het bij sturing op basis van de wensen van de afnemer of is er sprake van dwang om niet af te nemen?
De vrijheid van handelen is in het geding.
“..alleen al om de hoeveelheid spinning reserve te verminderen.”
Met “hernieuwbaar” in opmars moet die hoeveelheid alleen maar groter worden.
Zonder extra reservecapaciteit gaan we op zwart als het niet waait en de zon onder is.
“Een auto staat 95% van de tijd stil..”
Pak het woonwerkverkeer aan door het thuiswerken te bevorderen van werkers die voornamelijk achter een beeldscherm zitten.
Heb je wel een betrouwbare snelle internetverbinding nodig en een betrouwbare energiebackup; daarvoor zijn de accu’s die anders voor de elektrische auto gebruikt worden uitermate geschikt.
“..en een accu 300 km mee gaat hoeft hij dus maar 1 keer in de week te worden op geladen.”
In theorie een aardige piekbelasting als er 8 miljoen EV’s in NL zouden rondrijden.
Dus moeten er afspraken gemaakt worden over wie, waar en wanneer er geladen mag worden.
Maar als de accu van een EV is opgenomen in een wijdse opslagbuffer die gestuurd wordt door AI-grappen wordt het een heel ander verhaal …
“..enorm probleem hebt met vraagsturing. Dat kan ook gewoon op basis van prijs.”
Dat gaat alleen op als de verbruikskosten per kWh een aanmerkelijk deel uitmaakt van de totale kosten.
Dat lijkt niet het geval te zijn (ik heb alleen inzage in mijn jaarafrekeningen: 18% aan verbruikskosten) en de netwerkkosten gaan door het plafond door de kosten van inpassen van “hernieuwbaar”.
@van Ulzen. Niemand beweerd dat je met alleen zon en wind voor 100% hernieuwbaar zou kunnen gaan. Dus je wil de onmogelijkheid van een niet bestaand scenario aantonen.
Marc, behalve usual suspects zoals Urgenda, heeft ook de overheid er wel zin an:
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/duurzame-energie/meer-duurzame-energie-in-de-toekomst
JvdHeijden. ik heb je link gevolgd, maar kan nergens vinden hoe die roadmaps nu precies werken. Ik heb er niks aan als men de conclusie trekt dat 80% reneawable mogelijk is met zelfs lagere kosten dan het huidige systeem. Terwijl ik nergens kan zien hoe ze tot die conclusie komen. Er is nergens een berekening te vinden over hoe de opwekking en opslag in elkaar zit.
Ik heb pas nog een studieresultaat van een student gelezen die eenzelfde opdracht had om te zien of het mogelijk was Texel voor 100% op herwinbare stroom te laten draaien. Kan op dit moment de link even niet vinden, maar zal hem plaatsen als ik hem heb gevonden. In die studie komt ie met gelijksoortige grafieken als GJ van Ulzen en zoekt naar oplossingen om de tekorten aan te vullen. Het uiteindelijke resultaat van zijn studie is dat het mogelijk is.
De oplossing komt er in grote lijnen op neer dat de capaciteit van zon en wind op 200% ligt, een accu van 48MWatt en een Power2Gas en Gas2Power installatie. Die laatste installatie heb ik niet doorgerekend, ik ken de rendementscijfers onvoldoende, al weet ik dat het rendement relatief laag ligt. Ik ga er even van uit dat ie zijn energieberekeningen goed heeft uitgevoerd.
Wat ie niet heeft gedaan omdat het ook niet zijn opdracht was is een financiele doorberekening. Ik kan die berekening ook niet maken omdat ik de prijzen van al die installaties niet ken. Maar het zal duidelijk zijn dat je met dit systeem extra investeringen moet doen in 100% extra opwekcapaciteit, 48MW batterij (schatting 18miljoen euro, omgerekend vanuit de Tesla-batterij die onlangs in zuid-australie is geplaatst) en P2G + G2P installatie.
Daarmee zal duidelijk zijn dat dit systeem veel duurder uitpakt dan het conventionele opweksysteem.
Gevonden, die over Texel
http://www.wattisduurzaam.nl/12544/energie-opwekken/wind/simulatie-licht-blijft-branden-100-procent-wind-en-zon/
@Aad Vermeulen
Mooiste quote uit dat artikel:
“Nu ken ik gelukkig ook geen enkele energieoptiemist die beweert dat Nederland zich moet bedruipen met uitsluitend eigen wind- en zonnestroom. Dat is een karikatuur die de Groene Rekenkamer zelf heeft geschapen, en vervolgens zelf belachelijk maakt. Scoort wel zo makkelijk.”
Het is deze karikatuur waar van Ulzen en vele andere climategate columnisten en reaguurders zich steevast schuldig aan maken.
Marc hoe denk jij zonder kernenergie 100% duurzaam te realiseren? Houtstook?
@Hans, als je mijn reacties wel eens gelezen hebt zou je weten dat ik nooit voor een 100% scenario heb gepleit. Ik vind 80% duurzaam een meer realistisch doel en die overige 20% is afhankelijk van de technologische ontwikkelingen in de komende decennia. Kernenergie heb ik nooit uitgesloten. Uiteindelijk gaat het om de kostprijs per kWh en daar ligt ook voor kernenergie een uitdaging. Immers, de weerstand tegen de transitie is ook vanwege kosten.
Ik ageer alleen tegen de 100% duurzaam met wind- en zonne-energie karikatuur omdat dat maar weinig met de realiteit te maken heeft en louter bedoeld is om een zekere onmogelijkheid van de energietransitie te schetsen.
@Marc:
“Hernieuwbaar” is gedoemd te mislukken boven een bepaald percentage (~25% to 50%).
Het is impopulair om van uit simpele technische kennis te stellen.
Maar het is juist uiterst constructief; als dit doordringt in politieke kringen dan kan er een maatschappelijke ramp worden voorkomen.
En worden de voorgangers gered van de spreekwoordelijk hooivorken, pek en veren.
Over energie opslag in auto accu’s:
NL verbruikt plm 300GWh elektrische energie per dag.
Accu Tesla Roadster: 50KWh
Dus voor 1 bewolkt en windstil dagje moeten er 6 miljoen Tesla’s op stal blijven staan.
Bedenk dat de meeste elektrische auto’s een geringere accucapaciteit hebben.
Tja….
Hernieuwbaar (wind/zon zonder economisch rendabele opslag) is in Nederland klaar met 42% marktaandeel. In Duitsland ligt dat percentage lager, zo rond de 30%.
Toch knap dat Duitsland voor 2018 op 40,1% zit. https://energy-charts.de/ren_share.htm
De kolencentrales worden gedwongen sluiten in Nederland “om het klimaat te redden”! Zo zouden de nieuwste kolencentrales van Eon op de Maasvlakte voor 2030 bij ons ook dicht moeten van Wiebes en de Milieuclubs.
……………..maar ze worden wereldwijd toenemend gebouwd als je even verder kijkt ………………….
http://www.interessantetijden.nl/2018/03/30/klimaatgidsland-beheerder-gasrotonde-taqa-bouwt-7-gw-turkse-steenkoolcentrales/
Het leek me wel aardig een peer review los te laten op het artikel van Geert-Jaap van Ulzen.
Volgens de auteur is de situatie in 2017 dat 2,22% van de totale energiebehoefte kan worden geleverd door zon -en windstroom (figuur 1). Om tot 100% te komen (figuur 2) is volgens de auteur een factor 10,75 meer aan windstroom nodig en een factor 12,45 meer aan zonstroom, opdat in 100% van de stroombehoefte wordt voorzien met een verhouding van 80/20 wind/zon stroom. Echter, 100/2,22 = 45, oftewel van beide is een factor 45 meer nodig om in 100% behoefte van stroom te voorzien. Hoe verklaart de auteur deze discrepantie, dat wil zeggen een factor 10,75/12,45 versus 45?
figuur 2. Verkeerde eenheid langs de y-as. Corrigeer aub.
Onder figuur 3; januari heeft geen 7 weken. Corrigeer aub.
Het cumuleren van tekorten en overschotten uit figuur 3 gaat als volgt. Stel de percentages op dag i in figuur 3 geven we aan met p(i), i=1,…,365. De gecumuleerde waarde op dag i, c(i) is dan c(i) = p(1)+p(2)+ …… + p(i). De resulterende lijn c (eenheid percentage) meandert rondom de nul-lijn, maar eindigt per definitie op 0: c(365)=0. De maximale (positieve) waarde van c geeft het maximale overschot aan opgewekte stroom (in eenheid percentage), over dit jaar. Deze waarde bepaalt de maximale benodigde opslagcapaciteit (in Twh): 0.01*c(i_max) * dagproductie (in TWh).
Negatieve waarden van c(i) betekent niet dat er helemaal geen stroom is, maar een tekort t.o.v. de benodigde 100%. Om deze tekorten te vereffenen kan tijdelijk stroom worden ingekocht van landen met een overschot op dat moment. Voor ons betekent dat, dat we aan het einde van het jaar een stroomoverschot hebben gelijk aan de totale hoeveelheid die we hebben ingekocht gedurende het jaar. Dat overschot kunnen we verkopen aan landen die tekorten verwachten. Een levendige energiemarkt waaraan heel Europa meedoet kan zo de plussen en minnen tussen de verschillende landen verdelen.
Kan de auteur uitleggen hoe bovenstaande zich verhoudt tot figuur 4?
De auteur gaat uit van de situatie in 2017 en rekent die door naar 2050, maar negeert daarin innovatiekracht en ontwikkeling van mogelijk nieuwe technologieën in batterij opslag, enz. over een periode van 33 jaar. De auteur schetst daarmee het meest negatieve scenario (eendaagse opslag figuur 5, met als resultaat figuur 7). Kan de auteur daarnaast een scenario schetsen op basis van te verwachten ontwikkelingen over een periode van 33 jaar, bijvoorbeeld door een (nieuwe) schatting te maken van de 58 dagen, die nu wordt gehanteerd in figuur 7?
Boven figuur 5 zegt de auteur: “We krijgen dan de volgende grafiek [figuur 5]”. Kan de auteur de formule geven om van figuur 3 tot 5 te komen (Ps. beide figuren lijken sterk op elkaar). Tellen de percentages in figuur 5 ook op tot 0, zoals in figuur 3?
figuur 6. Verkeerde eenheid langs y-as. corrigeer aub.
Conclusie. Op basis van huidige versie van het artikel: afgewezen. Deze conclusie kan worden herzien na adequate reactie op bovengenoemd commentaar en correcties van het artikel.
@Ronald:
“Om deze tekorten te vereffenen kan tijdelijk stroom worden ingekocht van landen met een overschot op dat moment.”
Mits het overschot er is ;-)
Want de andere landen zitten met eenzelfde onzekerheid.
Deze aanname doet de review geen goed.
Zelf heb ik mijn elektriciteitsverbruik per uur in 2017 naast de uurwaarden van insolatie en windsnelheid(afkomstig van De Bilt) gelegd.
Ik heb tenminste een buffer nodig van ca. 15% van mijn jaarverbruik; dat is een accu met een capaciteit van 330 kWh.
Tenzij men afstapt van een vraagvolgend systeem.
@ Boels; “dat is een accu met een capaciteit van 330 kWh”
Dat is dan voor je woning een batterijen investering / aanschaf van :
66 x 1750 $ = 115.500 $,
even om de orde van grootte te bepalen;
http://idenergie.ca/en/shop/battery-kits/5-kwh-battery-kit-3/
Ga je alvast sparen………?
“Ga je alvast sparen………?”
Nee, ben wel opzoek naar een land van vestiging dat mede bestuurd wordt door Ir.’s en Ing.’s ;-)
Ik ben het politieke geneuzel van NL wel zat.
Het is tamelijk onzinnig om op huishouden niveau voor lange termijn buffering te gaan op basis van wind en zon alleen. Wetende dat de energiemix uit meer dan alleen zon en wind bestaat en wetende dat je door centrale buffering veel minder buffercapaciteit nodig zou hebben, is de buffercapaciteit berekening alleen maar bedoeld om de energietransitie af te zeiken en heeft het helemaal niets met waarheidsvinding te maken.
@Marc 1 april 2018 om 08:40:
Waar staat mijn berekening: 8 miljoen huishoudens maal 330 kWh = 2.64 GWh aan opslagcapaciteit?
Die maak jij, niet ik.
Netbeheer publiceerde in het verleden prognoses in Excel-formaat per dag of uur van het lopende jaar.
Wellicht gebeurt dan nu nog.
Als ik die gegevens te pakken kan krijgen, dan verwerk ik die op dezelfde wijze als die van mijn persoonlijke verbruik.
Lijkt mij een interessante exercitie.
Ik vrees overigens dat er meer dan één waarheid is: één gebaseerd op technische feiten en tenminste één gebaseerd op wensdenken.
Volgens mij moet je mijn comment nog eens woord voor woord lezen. Het scenario alleen zon-wind is een niet bestaand scenario, dat beweer ik en daar ga je uiteraard niet op in omdat de berekening dan wat onzinnig wordt.
Verder lijkt het er op dat “wensdenken” het nieuwe newspeak is van de transitietegenstanders.
Is 50% fossiel, 10% zon en 40% wind een aanvaardbare verdeling?
Dan wordt de accucapaciteit 70 kWh.
Het kwartje wil blijkbaar niet vallen dat met import/export en fossiel de windstille en zonloze perioden overbrugd kunnen worden zonder dat daar opslag voor nodig is.
Voor een meer genuanceerd verhaal waarbij rekening gehouden wordt met import/export en de ontwikkelingen in omringende landen: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2016/01/18/frontier-economics-2015-scenarios-for-the-dutch-electricity-supply-system
Is inmiddels deels achterhaald door een snellere groei van renewables maar geeft wel inzicht dat de sigarendoosberekeningen die hier tentoongespreid worden in de verste verte niet overeen komen met de realiteit.
@Marc:
Dank voor de link!
En nu maar hopen dat scenario’s in de verste verte overeenkomen met de realiteit ;-)
Ik heb nu bedenkingen, maar wellicht zijn de 200 pagina’s voldoende om het tij te keren.
Marc, alleen zon-wind een niet bestaand scenario?
In de Energieagenda van de Rijksoverheid lees ik toch iers heel anders, zie https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/duurzame-energie/meer-duurzame-energie-in-de-toekomst.
Een paar citaten:
“De Rijksoverheid wil in 2050 geen uitstoot van broeikasgassen”
en:
“CO2-arme energiebronnen
Een CO2-arme energievoorziening in 2050 die veilig, betrouwbaar en betaalbaar is. Dat is waar de Rijksoverheid in Nederland naartoe werkt. CO2-arme energiebronnen zijn:
zonne-energie;
windenergie op land;
windenergie op zee;
bio-energie;
aardwarmte;
waterkracht.”
Bioenergie als CO2 arme energiebron is natuurlijk boerenbedrog, en ook met zonnepanelen gaan we de oorlog niet winnen. Blijft over de gratis windenergie die ons allemaal schathemeltjerijk zal gaan maken.
@Marc:
Het rapport van Frontier Economics bevat rond 100 maal het woord “assume” of “assumed”.
Bestuderen gaat wat moeilijk met een huis vol goed volk, maar het giert van veronderstellingen over cijfers.
@Boels, knap dat jij zonder aannames toekomstperspectieven kan schetsen. Jij doet trouwens hetzelfde met jouw eigen aannames over energiemixen met dat verschil dat er geen fundament onder zit.
Ronald 31-3-2018 18.38
Het is niet alleen aardig om een peer review (jouwerzijds) los te laten op het betoog van Van Ulzen, maar ook noodzakelijk. En dat de auteur daar ook op reageert om geloofwaardig te worden. Hierbij beveel ik ook mijn vragen 31-3-2018 17.41 in zijn aandacht aan
Vragen/opmerkingen die stuk voor stuk een antwoord verdienen. Ik zal daar in een volgende bijdrage op terug komen. Of de antwoorden hoopgevend zullen blijken of niet, weet ik nu logischerwijze nog niet, de feiten zullen voor zich moeten spreken. ^GJ
De zogenaamde ‘Peer review’ van Dhr. Ronald zit er daadwerkelijk op elk punt naast. Ronald ontbeert het overduidelijk aan welk abstractie niveau dan ook. Maar ook daar zal ik op terug komen.
Neem je mijn vragen ook mee en dan vooral het 80% scenario. Daar is namelijk veel minder opslag voor nodig terwijl er toch een enorme CO2 uitstoot reductie wordt gerealiseerd (het primaire doel van de energietransitie).
Op basis van de stand van de techniek in 2040 kan je beter bepalen in hoeverre 90%, 95% of 100% dekking na 2050 wenselijk is.
Ik vermoed overigens dat het 80% scenario voor jou onwenselijk is want dan blijft er minder over om de transitie in het belachelijk te trekken en dat is jouw primaire doel.
@Ronald Ik zou ‘lezen’ toch willen aanbevelen. Je verwart overduidelijk stroom met energie, 2,22% van de energie voorziening is circa 9% van de stroomvoorziening.
Figuur 2 langs de Y-as hoort inderdaad percentage van de stroom voorziening te staan. Excuus. Week 7 in januari is een typefout en daar hoort week 4 van januari te staan. De rest sla ik over, dat gaat nl niet over onderliggende data of berekeningsmethodiek.De onderliggende data & figuren staan. Stuk voor stuk.
Hartelijk dank voor je reacties, Gert-Jaap, waarvan deze reactie om 02:00 al een stuk genuanceerder dan dan van een kwartier eerder. Maar toch. Tijd voor een tweede ronde in de peer-review
“@Ronald Ik zou ‘lezen’ toch willen aanbevelen. Je verwart overduidelijk stroom met energie, 2,22% van de energie voorziening is circa 9% van de stroomvoorziening.”
1. Dat getal van 9% wordt niet genoemd in het artikel en komt nu zo maar ineens uit de lucht vallen. Kan de auteur dat svp onderbouwen en de tekst overeenkomstig aanpassen?
2. De begeleidende tekst bij figuur 1 is: “De werkelijke productie aan wind- en zonnestroom in Nederland over 2017 zag er – per dag – als volgt uit [figuur 1].” Stroom dus. Maar de titel van figuur 1 meldt “totale energie behoefte”. De verwarring tussen stroom en energie komt dus volledig op het conto van de auteur. Om het verhaal duidelijker te maken adviseer ik om alles uit te drukken in stroom en niet stroom en energie door elkaar te gebruiken.
3. Figuur 4 is een totaal onrealistische situatie binnen de kaders waarin de auteur zijn analyse maakt, namelijk: “100% wind- en zonnestroom”. In mijn eerdere review heb ik aangegeven dat c(i) zal meanderen rondom 0, gegeven figuur 3. Een positieve waarde van c(i) geeft aan dat er voorraad (opslag) stroom is, een negatieve waarde een tekort. Op dag 365 geldt dat C(365)=0; gemiddeld voor het hele jaar is er precies genoeg stroom opgewekt. Binnen het concept “100% wind- en zonnestroom” legt de auteur niet uit hoe hij op dag 14 1310% opslag kan bereiken. Op basis van zijn uitgangspunt (figuur 3) is dat onrealistisch. Sterker, als de auteur i.p.v. de onrealistische figuur 4, de realistische figuur c(i) had gepresenteerd, dan was de titel van het artikel verklaard (want c(i) is geregeld negatief) en had de auteur zich zijn verdere analyses kunnen besparen. Kan de auteur uitleggen hoe hij aan 1310% opslag kan komen op dag 14, binnen zijn concept van “100% wind- en zonnestroom” alleen?
Van het IPCC wordt verwacht dat ze een projectie maken van het huidige klimaat naar de toekomst. Evenzo mag men verwachten van een analist over duurzame energie, die een verwachting maakt voor 2050, dat hij een beeld kan schetsen over hoe de technologie er tegen die tijd voor staat. Toegegeven, dat is niet makkelijk, maar dat is wel de taak waar politiek en beleidsmakers nu voor staan. Een auteur die zichzelf serieus neemt mag daar niet van weglopen.
Zoals door een andere reageerder terecht werd gemeld, Nederland is geen eiland en dus zijn er voldoende oplossingen te bedenken om “100% duurzaam” (ik leg de beperking zon+wind alleen liever niet op, er zijn best goede aanvullende alternatieven te vinden voor 2050) toch werkbaar te krijgen. Van Ulzen heeft gelijk dat als Nederland op een dag te weinig windenergie produceert, dat dat dan zeer waarschijnlijk ook geldt voor onze omringende landen. Maar evenzo zal een dag met veel wind tot voorraden leiden, bij ons EN alle omringende landen. Het complete verhaal moet verteld worden. Bovendien is 2050 is nog erg ver weg, dus is er voldoende tijd om gezamenlijk binnen Europa en daarbuiten tot slimme oplossingen te komen. Zonnepanelen in de subtropen (Spanje tegenwoordig en de Sahara) om maar een zijstraat te noemen. Zonnepanelen zullen ook efficiënter worden dan ze nu zijn. Enzovoort. Een serieuze analyse neemt dergelijke te verwachten ontwikkelingen ook mee. Een gesprek met Aad Vermeulen en universiteiten is aan te raden, zie https://www.climategate.nl/2018/03/gaat-100-wind-zonnestroom-werken-spoiler-nee-nooit/comment-page-1/#comment-2201533
Overigens vind ik het weinig respectvol richting volgers om slechts te verwijzen naar een volgend artikel, waarin alle gestelde vragen (ook onderdeel van een review!) zouden worden toegelicht. In de wetenschap zou je daar niet mee wegkomen en betekent dit maar één ding: het artikel wordt afgewezen (rejected).
Ik heb een vraag. Zijn jullie nu allemaal “rechtsstemmers” of zijn er hier ook linksstemmers bij. Ik vind mijzelf “links”maar kan niet meer op links stemmen omdat alle linkse partijen duurzaam zijn en allemaal dezelfde voor mij inmiddels volledig loze kletspraatjes hebben. De VVD is rechts maar heeft zich op een of andere manier helemaal in de zak laten naaien. Omdat ik “maatregeltwijfelaar”ben heeft mijn Groen Links broer mij al rechts genoemd. Het lijkt er op dat wij in een milieudictatuur terecht gaan komen. Allerlei verboden en straffen voor de bevolking en harde maatregelen van bovenaf (citaat van een milieu-site, die op gemeentelijk niveau invloed uitoefent) De milieuorganisatie zijn supergoed georganiseerd, zitten overal aan tafel en wij zitten maar een beetje op Climategate te mopperen. Arnon Grunberg vraagt in de Volkskrant om een nieuwe religie maar die is er al lang en heet verduurzaming. Laten we met zoveel mogelijk mensen dit bij de Volkskrant aanmelden met dit nieuwe geloof.
Dit is fysica en niet links of rechts.
Dat klopt, en mijn vraag staat eigenlijk op de verkeerde plek maar kern van het probleem is dat “links” de fysica ontkent of positief gezien niet snapt. Hun kijk op de zaak is een geloof en daar zit feitelijk het probleem.
op die vraag trachtte ik eerder antwoord te geven:
http://www.davdata.nl/knollenland.html
Kern van dit denken zou kunnen zijn de eeuwenoude angst voor gebrek.
Andermans consumptie wordt daarom afgekeurd. De Club van Rome is een perfect voorbeeld.
En “links” kan je vervangen voor collectivistisch (consensus) “rechts” voor individualisme en persoonlijke vrijheid.
Goed stuk inderdaad
Het probleem is dat de onderduikers hier de fysica niet willen snappen en weigeren te luisteren naar mensen met vak inhoudelijke kennis als het gaat om de klimaatwetenschap
De afdeling “sceptici” is van het geloven
Je mag van mij helemaal gelijk hebben. Sceptisch houdt in twijfel hebben. Dat is de basis van wetenschap. Ik zie dat je een zeer actief ” reageerder “bent. Blijkbaar ben je zelf zeker van je zaak. Wat bedoel je met onderduikers? Wellicht dat als we zo doorgaan en de milieudictatuur een feit is veel bijdragers van dit forum moeten onderduiken?
Ter verduidelijking van mijn positie op dit forum.
Mijn belangstelling gaat in de eerste plaats uit naar de theorie van het broeikaseffect. Zo’n 20 jaar ben ik daarmee bezig en blijf me verbazen hoe gering het getoonde inzicht daarin is van zowel AGW protagonisten als antagonisten. Op voorhand mag ik niet beweren ‘beter’ te weten. Heb ook nog steeds meer vragen dan antwoorden. Maar ik durf wel vaststellen dat het aantal geloofwaardige theoretici met kennis van zaken, beperkt is tot 20 in de hele wereld. (Half om half protagonisten en antagonisten). (Consensus??)
Als ik uitweid over de werking van het broeikaseffect dan beperk ik me in het algemeen tot ‘collegegeven’ over wat we in de literatuur vinden over waarnemingen en theorieontwikkeling. Stel daarbij wel aan de kaak wanneer er zowel in AGW protagonistische als antagonistische kring, sprake is van jumping to conclusions.
De discussie over alternatieve energiebronnen (windmolens en zonnepanelen) volg ik maar marginaal. Begrijp er wel iets van in kwalitatieve zin maar heb er me nooit zelf kwantitatief in verdiept. Zag de Lange en Udo dat wel doen en hun betogen leken mij geloofwaardig. Tot dusver niet weerlegd door bijvoorbeeld Henk deJ of Ronald.
Als Van Ulzen nu met een nieuwe benadering komt dan dring ik er nogmaals op aan dat hij response geeft op Ronald 31-3-208 18.38. (Hij toont zich geen domoor of trol, heeft mij al eerder terecht gecorrigeerd.)
Sorry, CO2 is de schaamlap om de onmogelijke transitie voor heel veel geld als duurzaam te verkopen. Het zijn de vermeende geopolitieke belangen en dus macht welke de drijfveer zijn. Van alle tijden, wel zo helder. Wat dit prima verhaal duidelijk maakt is hoeveel kunstgrepen nodig zijn om het desastreus ingeslagen duurzame pad betreedbaar te doen lijken. Het is simpel, als Europa haar welzijn wil bestendigen en fossiel fout is, zal kernfusie door lokale units de enige weg zijn. Globale of regionale uitwisseling van overschotten noord zuid is te onbetrouwbaar, oost west uitwisseling niet haalbaar vanwege het overwegend zelfde windenpatroon.En miljoenen auto’s gelijktijdig op afroep laden zie ik ook niet gebeuren, evenals het beroep op onbekende technologische doorbraken. Als opslag lukt is een deel van het transitie probleem opgelost, maar is vooralsnog wishful thinking. De burger gaat zich realiseren dat de bejubelde transitie duizenden euro’s per jaar gaat kosten met gierende warmtepompen, zoevende vogelhakselaars, zonspiegelvelden, onzekere terreurgevoelige stroomleveranties en een hiervoor noodzakelijk totaliair centraal geleid machtssysteem. Als die fles barst zijn de rapen gaar.
Ik vind twijfel over de reden van opwarming prima. Gezien de ingewikkeldheid van klimaatsytemen is de groene kerk hier bekeren of iets aan hun verstand brengen volledig onmogelijk. Waar nog wel wat te bereiken is, hoop ik, is kritiek en eenvoudig na te rekenen sommetjes over de genomen en nog te nemen maatregelen. Hier is simplificatie beter dan zeer complexe theorieën. Ik weet het heet hier Climategate, maar kern is dat we problemen hebben met wat er door vooral de overheid, dankzij een ijzersterke milieulobby, gedaan wordt.
@ G.M. Kiers,
“ Ik weet het heet hier Climategate, maar kern is dat we problemen hebben met wat er door vooral de overheid, dankzij een ijzersterke milieulobby, gedaan wordt. “
Precies en dat is ook mijn mening.
@ Marc
Het is de meest gehoorde dooddoener die ik de laatste tijd hoor: “Niemand beweert toch dat we 100% op wind en zon moeten gaan draaien”
In de eerste plaats het onderzoek op Texel, ik verzin dat niet zelf. Dit onderzoek gaat toch over 100% wind- en zon? Ik heb nergens in de conclusie gelezen dat zon- en wind misschien toch niet haalbaar is op 100% en we misschien ook aan andere energieopwekking moeten denken.
Alle scenarios over hernieuwbare energie gaan uit van zon- en windenergie. Met wat gespeculeer over aardwarmte, getijdeenergie en importmogelijkheden. Als je dan een realistisch beeld wilt schetsen van een energietransitie die wel mogelijk is, waar vind ik dan uitgewerkte voorbeelden hoe die mix er dan moet uitzien? Waar vind ik dan alternatieven voor snel regelbare centrales die binnen enkele minuten kunnen opschakelen of afschakelen? Waar vind ik dan een kostenoverzicht van die transitie, waar vind ik wie dat gaat betalen?
@ Aad,
Ik wist niet dat ik dit ooit nog voor zou stellen maar antwoord op welke mix(en) er voor toekomstige energievoorziening mogelijk is/zijn kan gevonden worden bij ECN.
15 jaar geleden werd daar al gesproken over een mix aan technieken (waaronder biomassa) voor zogenaamde duurzame alternatieven voor vervanging fossiel. Vreemd is dat dit instituut oorverdovend stil is in de discussie over de energietransitie.
@ Aad,
“ waar vind ik wie dat gaat betalen?i”
Zoek niet verder wij dus maar dat wist je natuurlijk wel.
Mvg,
Beste Gert-Jaap
Ga aub in op meer detail op de ‘peer review’van Ronald 31 maart 2018 om 18:38
Volsta niet met de wat denigrerende opmerking: Ronald ontbeert het overduidelijk aan welk abstractie niveau dan ook.
@ Arthur,
Volgens mij heeft GJ op 1 april 02:00 in meer detail gereageerd op gemaakte opmerkingen ( peer review). Misschien is dat je ontgaan? Of het met voldoende detail is gebeurd laat ik aan anderen over om daar een oordeel over te geven.
Mvg
Ik ben wat traag maar kom er net achter dat de heer van Ulzen van de VVD is . Misschien kan hij mij uitleggen hoe het komt dat de VVD net zo hard meedoet met de “verduurzaming”van Nederland. Of is de VVD intern verdeeld? Ik heb wel wat berichten gehoord dat de zuidas jongens met dubbele namen (sorry Gert Jaap) mooie risicoloze rendementen halen met zon- en windparken.
Studie over wind-zon aandeel energieopwekking in Duitsland en de benodigde omvang in opslag.
De uitkomsten lijken in de verste verte niet op wat GJ van Ulzen ons wil doen laten geloven.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0014292117300995
Ik heb het artikel gelezen. Zeer uitgebreid verhaal over de kansen van zon en wind in Duitsland en hoe het probleem van opslag zich aandient. Ik vraag me af of je dit verhaal ook zelf gelezen hebt want zoals ik het lees bevestigt het precies wat GJ van Ulzen hierover schrijft. Met een veel gedetailleerdere beschouwing over de zgn “Noorse oplossing” die helemaal niet zo eenvoudig is en op dit moment zelfs niet mogelijk oa vanwege het ontbreken van pump-storage in Noorwegen en de veel te lage capaciteit van de zeekabelverbindingen.
O.a. de dubbele opwekcapaciteit die Duitsland momenteel heeft leidt tot een elektriciteitsprijs die 1,5 tot 2 x zo hoog ligt dan in andere europese landen. Met het huidige aandeel zon en wind, waarmee Duitsland koploper is produceren ze net voldoende om de laatste kerncentrales uit te faseren. Daarmee hebben ze nog geen gram CO2-uitstoot weten te bewerkstelligen.
Volgende fase zou moeten zijn dat ze kolencentrales willen uitfaseren. De kombinatie wind/zon en kolencentrales is geen goede als je kolencentrales moet op- en afregelen met het aanbod van windenergie. Kolencentrales op en afregelen doet de hele winst van CO2-uitstoot door windenergie helemaal teniet en het aandeel NO2 en SO2 stijgt zelfs absoluut als je kolencentrales niet op een vast toerental laat draaien.
Maar als je het op- en afregelen alleen wilt regelen met gascentrales ben je wel veel duurder uit. Smart-grid wordt in het artikel uitgerekend op maximaal 11% besparing op opslag. Dan wordt er wel verwacht dat je je wasmachine en vaatwasser in de wintermaanden even 5 maanden niet gebruikt, dan heeft dat de hoogste opbrengst.
Als ik dan verder lees dat Duitsland de netbalans in stand kan houden met 9223 (capaciteit kan ik niet aqchterhalen) pump-storage-units dan kan ik maar 1 conclusie trekken.
Duitsland raakt helemaal verstrikt in de doelstellingen van de Energiewende door in te zetten op zo’n hoog aandeel wind en zon. En dat staat allemaal te lezen in de link die je me gaf.
Pumpspeicher Leistung 2017 ~3,5 GWh
energy-charts.de/power_de.htm?source=pumped-storage&year=2017&week=13
Van Ulzen houdt zich verder stil en dat bij zijn eigen artikel, dat netjes is peer-reviewed. Anderzijds misschien wel zo slim, want wie geschoren wordt moet vooral stil zitten tenslotte.
Van Ulzen heeft een concept gekozen met dusdanig veel simplificaties dat doorrekenen ervan automatisch tot het gewenste antwoord leidt, namelijk de titel van zijn artikel. Dit getuigt niet van creatief en oplossingsgericht denken en het artikel diende dan ook slechts één doel.
Het werk van de student waar Aad Vermeulen naar refereerde is veel doorwrochter en wel oplossingsgericht en getuigt van meer realiteitszin. En is daarmee een veel betere basis voor een zinvolle discussie dan het broddelwerk (ik mag die kwalificatie inmiddels hanteren na een dubbele review) van van Ulzen. Een politicus is nu eenmaal geen wetenschapper. Ik zou zeggen: schoenmaker blijf bij je leest.
Weet je wat het meest grappige aan deze treurigheid is, het achterwege blijven van een kritische benadering van de zogenaamde sceptische reaguurders. Als de boodschap is, duurzame energie is slecht, dan boeit de inhoud niet meer en gaat de discussie over hoe de politiek een groot complot is, dat de transitie te ingewikkeld is of verzinnen ze zelf ondersteunende aan alle kanten krakende ideeën en uiteraard met de AGW bestaat niet saus eroverheen. De doelbewust foute informatie die gegeven wordt hier en elders wordt niet gezien want van Ulzen zit in het goede kamp en dan kom je blijkbaar weg met leugens (zie de reacties waar de leugens benoemd zijn).
En diezelfde club meent dat ze slimmer zijn dan de doorsnee klimaatwetenschapper. En ondertussen wordt iedereen die wel kritisch is weggezet als trol of wensdenker.
Ik verheug me nu alweer op het volgende antiwindmolenverhaal met achterhaalde cijfers met uiteraard het AGW bestaat niet sausje.
Gaan 100% wind- en zonnestroom werken? Nee, nooit!
De titel van dit verhaal dus en laat ik nu eens advocaat van de duivel spelen.
Technisch is veel mogelijk. Theoretisch zou het technisch kunnen maar de vraag is of de consequenties maatschappelijk en economisch verantwoord zullen zijn. Maar goed ook de maatschappij kan veranderen en dat huidige economisch systeem is ook wel aan een update toe.
Stel een maatschappij voor waar activiteiten voornamelijk gekoppeld worden aan aanbod van energie. Tevens een maatschappij waar het energieverbruik sterk wordt gereduceerd. Het is mogelijk maar is ook een maatschappij welke ver staat van de huidige 24/7 maatschappij. Willen en kunnen we dat?
Economisch zijn er eveneens veel veranderingen die haaks staan op werking huidig economisch systeem dat slechts optimaal kan functioneren bij stabiele groei. Stabiel dan in vorm van continuïteit in relatie tot maatschappelijke mogelijkheden. Hoe zit het met de financiële kanten van zo’n maatschappij en economie?
Oké technisch zal het allemaal wel kunnen maar kunnen we ook de consequenties accepteren het lijkt toch sterk op een terugkeer naar oude tijden.
Ik zeg nooit nooit ofschoon ik dat dus nu wel doe.