Hel en Verdoemenis – ofwel Het Grote Misverstand

Een bijdrage van Dick Thoenes.

Eeuwen lang gingen aanhangers van allerlei protestantse religies wekelijks naar de kerk om de vermaningen van de predikanten aan te horen. De boodschap was ongeveer: jullie zijn allemaal zondaars en jullie zullen gestraft worden voor je zonden. Het was gebruikelijk om te dreigen met wat bekend stond als ‘Hel en Verdoemenis’. Nog niet zo lang geleden was dat vooral in onze bible belt vrij gebruikelijk.

Deze gedachtegang is kenmerkend geworden voor onze Christelijke cultuur. Als ongelovige meen ik toch te kunnen opmerken dat dit niet de essentie van het Christendom is, maar dat deze vooral gaat over naastenliefde en medemenselijkheid. Daarin onderscheidt het Christendom zich overigens van alle andere wereldgodsdiensten.

Maar de behoefte aan gepreek over Hel en Verdoemenis zit diep in ons volk en die is ook nu nog overal herkenbaar. Velen hebben inmiddels het Christelijke geloof verlaten, maar daarvoor is een ander geloof in de plaats gekomen: het klimaatgeloof, inclusief het idee van Hel en Verdoemenis. Dit geloof is ongeveer gebaseerd op de volgende uitgangspunten:

• De aarde warmt op en dat is slecht.
• Die opwarming wordt veroorzaakt door het stijgende CO2-gehalte van de atmosfeer.
• Door het verstoken van brandstoffen (waarbij CO2 wordt uitgestoten) is de mens verantwoordelijk voor deze stijging en dus schuldig aan de opwarming van de aarde.
• Wanneer de mens doorgaat met CO2 uit te stoten zal de aarde verder opwarmen. Er dreigt dus Hel en Verdoemenis.

Deze stellingen zijn alle vier aantoonbaar onjuist, zoals blijkt uit serieus klimaatonderzoek. Maar je ziet overal politici en allerlei ‘opiniemakers’ op de televisie die graag met een ernstige blik en met opgeheven vingertje ons er op wijzen dat wij schuldig zijn aan de fatale opwarming van de aarde. Ja we zouden zelfs een kritiek ‘kantelpunt’ (tipping point) al bijna zijn gepasseerd en daarna zou er geen redding meer mogelijk zijn. Dit is in feite volkomen onzin, maar dat deert de predikers niet.

Het gaat hier over Het Grote Misverstand van deze tijd: ‘de mens veroorzaakt klimaatverandering’ en die zou slecht zijn voor de wereld. Ik wil dit kort toelichten:

1. Wanneer men zegt dat ‘de aarde opwarmt’ bedoelt men dat de gemiddelde temperatuur van de onderste laag van de atmosfeer toeneemt. Dit is een moeilijk punt, omdat men dat gemiddelde niet nauwkeurig kan bepalen. Er zijn aanwijzingen dat dit gemiddelde 0,4°C is gestegen in de jaren 1980-2000, terwijl er daarvoor geen stijging optrad en daarna ook niet. Maar deze aanwijzingen zijn behoorlijk onzeker, want we kunnen dat gemiddelde niet zo nauwkeurig bepalen. Daar zijn drie redenen voor: er zijn over de hele wereld niet voldoende meetstations, er treden voortdurend ‘fasenovergangen’ op (water dat verdampt of condenseert, ijs dat wordt gevormd of smelt) die gepaard gaan met warmte-effecten waardoor de gemiddelde temperatuur vanzelf verandert. In de derde plaats is er de theorie van de thermodynamica, die leert dat je temperaturen niet kunt optellen (er bestaan geen ‘hoeveelheden’ temperatuur) zodat je ze ook niet kunt middelen. Satellietmetingen geven een beter (schijnbaar) wereldgemiddelde, maar dit is gebaseerd op spectroscopische metingen en die geven indirecte informatie over de temperatuur, met de daarbij behorende onzekerheid van interpretatie. En de beide andere bezwaren blijven geldig.
2. Het is nooit aangetoond dat meer CO2 in de atmosfeer inderdaad leidt tot hogere temperaturen. Dit wordt verwacht op basis van de ‘broeikashypothese’. Het broeikaseffect wordt veroorzaakt door absorptie (door waterdamp en CO2) van infraroodstraling die het door het aardoppervlak wordt uitgezonden, waarbij de temperatuur van de onderste luchtlaag stijgt. Daardoor stijgt ook de oppervlaktetemperatuur. Er bestaan echter in de atmosfeer allerlei andere processen die het broeikaseffect voor een groot deel compenseren. De belangrijkste is de verdamping van water, gevolgd door vorming van wolken, die een deel van het zonlicht tegenhouden. Daarbij komen de grote luchtstromingen die temperatuurpieken afvlakken. Dit zijn waarschijnlijk redenen dat men het broeikaseffect in de atmosfeer nooit heeft kunnen aantonen. Uit geologisch onderzoek is wel het omgekeerde gebleken, namelijk dat bij stijgende temperatuur het CO2-gehalte toeneemt (door verdamping uit de oceanen).
3. Het is niet aangetoond dat het stijgende CO2-gehalte van de atmosfeer voor een belangrijk deel door menselijke emissies veroorzaakt zou zijn, al lijkt dit op het eerste gezicht aannemelijk. De CO2-concentratie in de atmosfeer wordt in de eerste plaats bepaald door de wisselwerking met de oceanen. Uit stofbalansen blijkt dat van de CO2 die door de mens wordt uitgestoten 98% door de natuur wordt opgenomen terwijl 2% in de atmosfeer achterblijft. Dezelfde getallen gelden voor de natuurlijke CO2-productie, die ongeveer twintig maal groter is dan de menselijke. Hoe de CO2-opname verdeeld is over planten en zeewater is niet precies bekend. Wel weten we dat de plantengroei over de hele wereld de laatste decennia belangrijk is toegenomen. De oplosbaarheid van CO2 in water neemt evenwel af met toenemende temperatuur en het is daarom ook denkbaar dat het toegenomen CO2-gehalte van de atmosfeer het gevolg is van een zeer lichte temperatuurstijging van het oceaanwater.
4. Aangezien momenteel al meer dan 90% van het absorbeerbare infrarood wordt geabsorbeerd, kan een verdere verhoging van het CO2-gehalte weinig effect meer hebben. En als die ‘verzadiging’ (100% absorptie) eenmaal is bereikt, zal meer CO2 helemaal geen invloed meer kunnen hebben op de temperatuur. We kunnen dus rustig doorgaan met onbeperkte hoeveelheden CO2 uit te stoten.

Alle echte klimaatwetenschappers, de onderzoekers, zullen dit bevestigen. Helaas luistert onze overheid niet naar de klimaatwetenschappers maar uitsluitend naar de klimaatrekenaars. Dit zijn de lieden die klimaatmodellen maken en met behulp van computers de toekomst proberen te voorspellen. Deze modellen zijn weliswaar zeer geavanceerd, maar ze hebben enige fundamentele gebreken. Er wordt een denkbeeldige relatie tussen CO2 en de temperatuur ingevoerd en er zijn veel te weinig gegevens bekend over de vorming van wolken. Toch worden die voorspellingen als evangelie gehanteerd. En niet alleen door onze overheid in Den Haag, maar ook door de EU-overheid in Brussel en door de VN-overheid in New York.

Klimaatverandering?

Op het grote misverstand is een enorme beweging gebaseerd die de dreiging van een ernstige ‘klimaatverandering’ verkondigt. Met dit woord wordt een wereldwijde opwarming bedoeld die door de mensheid veroorzaakt zou worden. Hel en Verdoemenis, dus. Het idee van wereldwijde klimaatverandering wordt overal gepresenteerd als een vaststaand feit, dat allerlei gevolgen zou hebben: warmere zomers, zachtere winters, meer overstromingen, veranderde flora en fauna enz. Verder worden er allerlei onheilsvoorspellingen aan de klimaatverandering verbonden, dingen die zouden kunnen gebeuren en dus volgens de alarmisten zullen gebeuren. Deze ideeën zijn allemaal uit de lucht gegrepen, maar worden gepresenteerd als onwrikbare waarheden.

Deze beweging heeft het mogelijk gemaakt om ongelooflijke bedragen aan gemeenschapsgeld uit te geven aan ‘klimaat-maatregelen’. De belangrijkste is het terugdringen van de CO2-uitstoot. Deze heeft echter geen aantoonbare invloed op het klimaat gehad en zal dat in de toekomst ook niet kunnen hebben.

Er gaan hier wel reusachtige sommen geld om en de beweging die klimaatverandering verkondigt, vertegenwoordigt grote belangengroepen (die leven van overheidssubsidies). Het terugdringen van de CO2-uitstoot heeft feitelijk geen enkele zin. Het heeft wel ernstige bezwaren en niet alleen financiële. We moeten bedenken dat CO2 met water de grondstof is voor alle gewassen en daardoor ook de grondstof van alle levende organismen, inclusief de mens. Het is goed om er eens bij stil te staan dat elk koolstofatoom in ons lichaam, of het nu gebonden is in koolhydraten, eiwitten of vetten, ooit gebonden aan zuurstof in de vorm van CO2 in de atmosfeer heeft gezeten. Zouden we het CO2-gehalte van de atmosfeer vergaand verlagen, dan zou alle leven op aarde uitsterven. Verhoging resulteert in verhoogde landbouwopbrengsten wereldwijd. Met de nog steeds sterk groeiende wereldbevolking is dit van buitengewoon groot belang om eventuele hongersnoden te voorkomen. Vermindering van de CO2-uitstoot kan in dit verband worden gezien als een misdaad tegen de mensheid.

Bestaat er dan geen klimaatverandering? Jawel, die bestaat overal en heeft altijd bestaan, maar dan op lokaal niveau. Hier in Nederland waren bijvoorbeeld in de jaren ’40 de winters veel kouder dan nu, zodat we kunnen zeggen dat ‘het klimaat’ is veranderd. De vraag is echter: welk klimaat? Het antwoord is: het lokale klimaat in noordwest Europa. Maar dat heeft niets met een gemiddeld wereldklimaat te maken. Noordwest Europa bedekt maar een heel klein stukje van het aardoppervlak (minder dan 0,5%). Gelijktijdig wordt het op allerlei andere gebieden in de wereld kouder of ook warmer terwijl het gemiddelde klimaat ongeveer hetzelfde blijft. Die lokale klimaatveranderingen zijn van alle tijden en horen bij het leven op deze aarde.

Is er dan nooit sprake van wereldwijde klimaatveranderingen? Ja, die waren er zeker in geologische tijden. Tienduizend jaren geleden hadden we hier de laatste ijstijd. We bevinden ons nu in een ‘interglaciaal’, een warme periode tussen twee ijstijden in. Over ruim tienduizend jaar zal er een volgende ijstijd optreden. Dan zal weer heel Scandinavië met een dikke ijslaag worden bedekt. Alle steden zullen worden vernietigd en de mensen zullen naar het zuiden trekken.

En treedt er dan nu in 2018 geen klimaatverandering op? Ja, maar uitsluitend op lokaal niveau. Er is momenteel geen sprake van wereldwijde klimaatverandering. De verhalen daarover zijn allemaal speculatief. Er is in de toekomst natuurlijk wel klimaatverandering mogelijk. Wat er zal gebeuren weten we niet, want we kunnen het klimaat van de toekomst niet voorspellen, ondanks al die mooie computerprogramma’s. We kunnen verwachtingen uitspreken, maar die zijn altijd gebaseerd op veronderstellingen en zijn dus altijd onzeker. Volgens astronomen lijkt het overigens waarschijnlijker dat er wereldwijde afkoeling zal gaan optreden dan opwarming. Helaas, want een opwarming zou veel gunstiger zijn (hogere landbouwopbrengsten, lager energieverbruik, minder doden door de kou). Een eventuele afkoeling zou tot aanzienlijke daling van de welvaart kunnen leiden.

Energievoorziening

De welvaart van de mensheid wordt voor een belangrijk deel bepaald door de mogelijkheden van energievoorziening. Deze is overal in de wereld voor het grootste deel gebaseerd op de verbranding van fossiele brandstoffen (steenkool, aardolie en aardgas). In de landen met een opkomende economie zien we dan ook een enorme stijging van het energiegebruik. Die zal zich bij een verdere welvaartsontwikkeling nog in belangrijke mate voortzetten.

Zijn er ook andere bruikbare energiebronnen voor toepassing op grote schaal? Er zijn er momenteel twee: waterkracht en kernenergie, beide geschikt voor de opwekking van elektrische energie. Voor waterkracht heb je een regenachtig bergland nodig zoals Scandinavië of de Alpen. Kernenergie kan overal op grote schaal worden toegepast. Het lijkt dat de ontwikkeling van thoriumreactoren het meest belovend is. Er is tegenwoordig veel ondeskundig gepraat over de risico’s van kernenergie. Die risico’s bestaan, maar uit evaluatie blijkt dat ze kleiner zijn dan die van andere vormen van energieopwekking.

Er zijn ook lieden die pleiten voor wind- en zonne-energie. Deze vormen van energieopwekking hebben echter het principiële nadeel dat zij geen betrouwbare leverantie van stroom kunnen garanderen. Het waait 75% van de tijd niet hard genoeg of te hard, en 85% van de tijd schijnt de zon niet (in West Europa). Aangezien we stroom niet grootschalig kunnen opslaan, zijn deze methoden niet bruikbaar voor stroomvoorziening op grote schaal. Als het niet hard genoeg waait en als de zon niet schijnt (en dat komt vaak voor) zouden we zonder stroom zitten.

Er bestaat in Nederland tegenwoordig een dwaze stroming die ‘van het gas af’ wil. Er wordt niet bij gezegd hoe we dan onze woningen moeten verwarmen. Met de open haard? Niet praktisch en sterk vervuilend. Elektrisch? Is driemaal zo duur als gas en vraagt ook driemaal zoveel brandstof om het op te wekken. Met warmtepompen? Ontzettend duur en in een dicht bevolkt land onmogelijk vanwege de ruimte die nodig is om de ondergrondse warmtewisselaars aan te leggen. En kost ook meer energie dan gasverwarming. Verwarming met gas is in allerlei opzichten de beste methode. Daarom worden nu in allerlei landen gasnetten aangelegd. En als er niet meer voldoende aardgas beschikbaar is, kan men overgaan op kolenvergassing. Steenkool is er voorlopig nog voldoende. Met moderne technieken kan luchtverontreiniging effectief worden tegengegaan.

Het klimaatakkoord

Er is door onze regering een plan opgesteld dat nu het ‘klimaatakkoord’ wordt genoemd, dat moet leiden tot een ‘klimaatwet’. Het gaat om het uitgeven van astronomische bedragen aan gemeenschapsgeld die feitelijk geen enkel nuttig doel dienen. Zij zijn ingegeven door het geloof in Hel en Verdoemenis, maar daarbij ontbreekt de ratio volledig. Behalve dan dat we in Europa het braafste jongetje van de klas willen zijn. Er bestaat tegenwoordig een onoverbrugbare kloof tussen de politieke ‘werkelijkheid’ en de wetenschappelijke werkelijkheid. Als die miljarden verslindende plannen doorgaan kunnen we volgens berekening door Marcel Crok de gemiddelde temperatuur van de atmosfeer met 0,0003 graad beperken. Mooi hè?

Het is ongelooflijk dat zo iets verschrikkelijks in dit land mogelijk is. De belangrijkste oorzaak is dat tegenwoordig de meeste politici geen benul hebben van natuurwetenschappen. Verder is vrijheid van meningsuiting sterk onder druk komen te staan. In de pers en op de televisie worden kritische argumenten tegen de klimaat- en energiedwaasheden strikt geweerd. Deskundigen die zich kritisch uitlaten worden belachelijk gemaakt en beledigd, met name op het internet. Als je niet gelooft in Hel en Verdoemenis word je als ketter beschouwd en buitengesloten.

Zo stevenen we in dit land inderdaad af op Hel en Verdoemenis, maar dan in een heel andere betekenis dan die welke bedoeld wordt door de klimaatgelovigen.

***

Dick Thoenes is coauteur van ‘Man-made Global Warming: Unravelling a Dogma’.

Zie hier.