Een gastbijdrage van Tjerk Veenstra.
Het besluit om Nederland gasloos te maken vindt zijn oorsprong in verschillende akkoorden:
- Energieakkoord: 14% duurzame energie in 2020 t.o.v. 1990 (geen CO2 eis).
- Akkoord van Parijs: 40% CO2 reductie in 2030 t.o.v. 1990.
- Klimaatakkoord: 49% CO2 reductie in 2030 t.o.v. 1990.
- Klimaatakkoord: 95-100% CO2 reductie in 2050.
Naar aanleiding van de aardbevingsperikelen in Groningen heeft de regering daarenboven besloten om de gaskraan van het Groninger gasveld op termijn dicht te draaien. Omdat er in de zgn. Gasrotonde van verschillende bronnen aardgas wordt geïmporteerd zou dit moeiteloos gecompenseerd kunnen worden met import uit Noorwegen en Rusland en met vloeibaar aardgas (LNG).
Ondanks dat aardgas de schoonste fossiele brandstof is, heeft de regering in het kader “we moeten van fossiele brandstoffen af”, besloten om Nederland in 2050 woningen en gebouwen helemaal gasloos te maken en alle energie duurzaam op te wekken vooral met zon en wind. Hiermee wil Nederland het beste jongetje van de klas zijn, niet alleen in Europa, maar in de hele wereld.
Maar naast alle “positieve” berichten in de media komen er steeds meer vragen uit de wetenschappelijke hoek, of het allemaal wel uitvoerbaar is. Zo vraagt hoogleraar Louise Fresco, voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen U&R, in de NRC zich af:
- Zijn alle CO2-reductiemaatregelen juist en evenwichtig?
- Zijn de voorgestelde maatregelen werkelijk al dat geld waard, ook als daarmee de economische groei en koopkracht afnemen?
- Zit er niet een denkfout in het klimaatakkoord van Parijs doordat alle doelstellingen teruggebracht zijn naar individuele landen?
- Blijft een groot deel van de wereld niet gewoon fossiele brandstof gebruiken omdat er nog zoveel van is?
- Wat te doen met sectoren waar nauwelijks groene alternatieven voor bestaan, zoals de staalindustrie en luchtvaart?
- Moet alles wijken voor het klimaat? Of is dat slechts één dimensie van een toekomst waarin de mens alle hulpbronnen optimaal benut?
- Hoe democratisch kan de overgang naar een andere economie gemaakt worden? Kunnen bij deze materie burgers nog wel iets inbrengen, laat staan overtuigd worden? En nu we het daarover hebben, hoeveel Kamerleden, wethouders, ambtenaren en leden van de weldenkende elite begrijpen echt waar het over gaat?
David Smeulders. Foto: TU Eindhoven.
Ook uit de techniek komen kritische geluiden. David Smeulders, hoogleraar Energy Technology aan de TU/ Eindhoven (en actief Groen Links lid!) keert zich tegen de huidige ‘duurzaamheidsreligie’ waarin volgens hem rationele argumenten niet meer worden gehoord. Hij stelt o.a. in de Volkskrant:
- Door het hoge tempo, waarmee we in Nederland opeens van het gas af willen, zal onze CO2-uitstoot de komende jaren alleen maar stijgen.
- De klimaatagenda wordt gedomineerd door mensen die ideologisch gemotiveerd zijn, maar onvoldoende bekend zijn met de materie.
- De snelheid waarmee we willen elektrificeren ligt nu gewoon tien keer te hoog. Laten we eerst zorgen dat we voldoende duurzame energie kunnen opwekken en opslaan, en dan pas het gas loslaten.
- Wat we níet moeten doen, is onze infrastructuur voor gas afbreken. Die willen we wellicht ooit nog gebruiken om duurzame brandstoffen in te transporteren, zoals ‘solar fuels’, of eventueel waterstof.
- Hij keert zich ook tegen de massale introductie van de warmtepomp: doordat die voorlopig moeten draaien op elektriciteit uit kolencentrales, zal dat namelijk alleen maar meer CO2 opleveren. Daarnaast veroorzaken warmtepompen geluidsoverlast en verwacht hij dat de energieconsumptie toeneemt, doordat ze ook als airco’s gebruikt zullen worden.
- Tot slot, er is een soort duurzaamheidsreligie ontstaan waarin rationele argumenten niet meer worden gehoord. Sterker nog: experts zijn niet populair, want die komen maar met nuances en mitsen en maren.
Aldus twee hoogleraren met meer technisch inhoudelijke kennis van zaken
In dit document wordt aangetoond dat deze rigoureuze stap niet alleen energetisch onhaalbaar is, maar ook worden de CO2-reductie doelstellingen bij lange na niet gehaald. Bovendien blijken de maatregelen onbetaalbaar te zijn.
Achtergrond
In 2017 was het primaire energiegebruik volgens het CBS 3150 PJ onderverdeeld in:
Van het aardgas werd 297 PJ (=23%) gebruikt door huishoudens, voornamelijk voor verwarming en koken. Omgerekend is dat 8,44 miljard m3 oftewel 82.500.000.000 kWh. In 1990 was dat nog 350 PJ oftewel 9,95 miljard m3, een daling van 1990 tot 2017 van 15%.
Als de huishoudens van het gas af moeten dan zullen deze 82,5 miljard kWh door elektriciteit moeten worden opgewekt. Zeker een deel van deze elektriciteit wordt weer opgewekt door gas en mogelijk zelfs meer vervuilende fossiele brandstoffen. Het huidige aandeel van aardgasconsumptie (77%) gaat dus omhoog, mogelijk evenzo de percentages van andere energiebronnen. Tenminste kan dus wel gesteld worden dat het gasloos maken van alle woningen nog niet betekent dat Nederland van het aardgas af is.
Energie
Gert-Jaap van Ulzen.
De eerste vraag is of we überhaupt met wind- en zonnestroom plus eventuele grootschalige opslag voor 100% in onze toekomstige stroombehoefte kunnen voorzien. Let wel, de stroombehoefte is minder dan 20% van onze totale primaire energiebehoefte. Die andere 80% betreft voornamelijk warmte, industriële processen en transport. Aan de klimaattafel Energie wil men in 2030 70 -80% van de elektriciteit opwekken door zon en wind. Berekeningen tonen aan dat dat niet gaat lukken in 2030. Hiervoor is op deze site al eerder een analyse uitgevoerd (Gaat 100% wind en zon werken? Bron: hier.)
Deze analyse is uitgevoerd met de huidige bestaande elektriciteitsopwekking van 120 TWh. Er is nog geen rekening gehouden met de extra elektriciteitsbehoefte bovenop de huidige bestaande elektriciteitsopwekking (en consumptie). Als het elektrificatiebeleid van de regering wordt uitgevoerd, nl. alle huizen elektrificeren en alle auto’s elektrisch, dan wordt de vraag naar elektriciteit nog aanzienlijk groter. Wat dit betekent is in verderop nader uitgewerkt. Deze uitwerking is gebaseerd op een studie van de Rijksuniversiteit van Groningen.
Elektrificeren van woningen en transport (bron hier)
In een studie uitgevoerd door de RUG “Electrification of heating and transport, A scenario analysis of the Netherlands up to 2050” is onderzoek gedaan naar de te verwachte elektriciteitsbehoefte in 2050 naar het volledige elektrificeren van de woningen en van de transportsector.
De uitgangspunten voor dit onderzoek wat betreft woningen in 2050 staan vermeld in onderstaande tabel 2.
In de studie zijn 3 scenario’s doorgerekend: fossiele brandstof scenario (FF), hybride scenario (HY, met warmtenetten) en volledig elektrisch scenario (FE, 100% elektrisch). Omdat het beleid van de regering is om tot 100% elektrisch te gaan in 2050, wordt hieronder alleen dit FE scenario toegelicht. Figuur 1 laat zien dan er in het FE scenario totaal 36,4 TWh extra elektriciteit nodig is om alle woningen in 2050 gasloos te maken. Dat komt op een toename van 30% van de huidige elektriciteitsvraag.
Voor het verkeer in het FE scenario betekent dat er in 2050 daarboven een extra elektriciteitsvraag is van 39,4 TWh:
Samengevat betekent de 100% elektriciteit optie, inclusief een autonome groei van 0,5% per jaar, een extra elektriciteitsvraag van 100 TWh in 2050.
De vraag is waar die elektriciteit vandaan moet komen. Eerder werd al geconcludeerd dat 100% duurzame opwekking van de huidige elektriciteitsvraag van 120 TWh niet mogelijk is in 2050. Daarbij is het ook zeer de vraag is of dit financieel mogelijk is. Dat geldt eveneens voor de extra vraag in 2050 van 100 TWh.
Het regeringsbeleid is dat voor de toekomstige elektriciteitsvoorziening alle conventionele centrales behalve de gascentrales zullen worden gesloten. In 2030 al zijn de belangrijkste energiebronnen dus aardgas, duurzame energie en import, waarbij de import ook duurzaam moet zijn. Op de lange termijn zal het beleid om wind en zon blijvend te stimuleren natuurlijk invloed hebben op de energievoorziening. Volgens de onderzoekers van de RUG zal het aandeel duurzame energie in het FE scenario beneden de 40% blijven vanwege grote elektriciteitsvraag. In dit scenario zijn gascentrales voor ongeveer 50% verantwoordelijk voor de totale energiebehoefte in 2050.
Er zullen daarbij belangrijke investeringen gedaan moeten worden teneinde voldoende opwekkingscapaciteit te hebben om de leveringszekerheid te waarborgen op de dagen met hoge energievraag en onvoldoende aanbod van wind- en zonne-energie. Volgens de onderzoekers is in feite daarvoor in 2050 een capaciteit van ongeveer 25 GW aan gascentrales nodig, een verdrievoudiging vergeleken met de huidige geïnstalleerde capaciteit van 9 GW. Dat betekent, dat de totale gasvraag voor de binnenlandse markt in 2050 ongeveer op hetzelfde niveau blijft als de huidige gasconsumptie namelijk 30-35 miljard m3!
De toename van de elektriciteit vraag in 2050 heeft ook belangrijke gevolgen de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet.
Ten eerste moet elektriciteitsnet geleidelijk in de jaren uitgebreid worden om te voldoen aan de piek. In 2050 moet de capaciteit van het elektriciteitstransport met bijna 50% worden uitgebreid vergeleken bij de huidige capaciteit.
Martien Visser. Foto: Hanzehogeschool.
Ten tweede stelt Martien Visser (lector energietransitie & netintegratie aan de Hanzehogeschool) op www.energiepodium.nl, dat de stroomprijs in de toekomst niet meer wordt bepaald door de productie, maar juist door de kosten van transport (aanleg van kabels). Zo noemt hij het voorbeeld van Tennet. Voor de kosten van platform en kabels op zee noemde Tennet vier jaar geleden van een bedrag van 16 miljard euro in tien jaar; in 2015 was dat 20 miljard; in 2017 25 miljard en nu in 2018 al 28 miljard euro. En na 2027 gaat de bouw van wind op zee verder.
Conclusie energie
Uit het bovenstaande kunnen we de volgende conclusies trekken.
- Opwekking van gemiddeld 100% duurzame elektriciteit op basis van de bestaande elektriciteitsvraag in 2017 vergt al ca.11 keer meer windcapaciteit en ca. 12 keer meer oppervlak aan zonnepanelen. Desondanks is het geschatte tekort/overschot 34% van de totale stroombehoefte. Dat vergt dus kostbare opslag van energie en stand-by capaciteit.
- Elektrificatie van woningen betekent daarboven een verhoging van stroomvraag van 35 TWh.
- In geval van 100% elektrisch transport is bovendien nog een extra 40 TWh nodig.
- Dit totaal van 75 TWh betekent alleen voor deze twee sectoren een verhoging van 50% van de huidige stroomproductie.
- Met een autonome stijging van de elektriciteitsvraag betekent dit dat er 100 TWh meer aan stroom nodig is t.o.v. de huidige productie van 120 TWh. De eerder genoemde capaciteitsverhoging van wind (11x) en zon (12x) zal in de richting van een factor 25 moet gaan om aan de behoefte te voldoen.
- Een belangrijk deel van de gascentrales zal nodig zijn voor de leveringszekerheid om de grilligheid van de duurzame elektriciteitsproductie op te vangen. De capaciteit zal daardoor uitgebreid moeten worden van de huidige 9 GW naar 25 GW.
- De totale gasverbruik voor de elektriciteitsopwekking zal 30 tot 35 miljard m3 bedragen.
- Het elektriciteitsnet zal uitgebreid moeten worden met 50%.
CO2 reductie
Het doel van al die geplande maatregelen is uiteindelijk om de CO2-emissie te reduceren en uiteindelijk naar nul te brengen. De vraag is of dit doel met die maatregelen wordt gehaald. Volgens het CBS was de CO2-emissie afkomstig van huishoudens in 1990 bijna 20,9 miljoen ton. In 2016 was dit gedaald met 18% naar 17,1 miljoen ton. Daarentegen was de totale landelijke CO2-emissie gestegen met 1,6%.
Ondanks de toename van het aantal woningen was de daling dank zij het beter isoleren van nieuwe woningen en de (vervanging van de) zuinige HR ketel met een rendement van > 95.
Echter, nu wordt voorgesteld om in het kader van verdere emissiereductie juist diezelfde HR ketel af te schaffen en te vervangen door warmtepompen. Het is een rigoureuze en een tegenstrijdige maatregel, immers de CO2-reductie t.o.v. 1990 was 3,8 miljoen ton mede dank zij de HR-ketel.
Toch is de doelstelling van de Klimaattafel bebouwde Omgeving om nog 3,4 miljoen ton CO2 tot 2030 in deze sector te reduceren met juist de afschaffing van de HR-ketel.
CO2 reductie bij 100% elektrificatie
In het eerder genoemde FE scenario is de emissiereductie bij aardgasloos in bebouwde omgeving weliswaar 100% , maar de emissies ten gevolge van de toename van het elektriciteitsgebruik in de woning zal aanzienlijk stijgen. Het eerder genoemde gasverbruik in de huishoudens van 8,44 miljard m3 (297 PJ of 82,5 TWh) zal vervangen zijn door een extra 35 TWh elektriciteit.
Bij verbranding van aardgas wordt per m3 aardgas 1,8 kg CO2 geëmitteerd, bij de verbranding van 8,44 miljard m3 komt dus in totaal 15,2 Mton CO2 vrij.
Bij de elektriciteitsproductie van de huidige brandstofmix komt 0,45 kg CO2 per kWh vrij, bij de productie van 35 TWh elektriciteit komt dan 15,7 Mton CO2 vrij. Als de elektriciteitsproductie alleen maar uit gascentrale komt is dit 0,36 kg CO2 per kWh, dus dan wordt de emissie van 35 TWh “slechts” 12,6 Mton.
Bij een toename van de productie van duurzame elektriciteit zou de emissiefactor van 0,36 kg CO2 per kWh weliswaar mogelijk kunnen dalen, maar daar staat tegenover dat de gascentrales veel minder efficiënt gaan draaien vanwege het feit dat capaciteit (25 GW) veel ingezet worden voor pieklast en waardoor ze eveneens nodeloos gas gebruiken in de stand-by stand. Daar komt bij dat, uitgaande van het Energieakkoord, 60% van de duurzame energie uit biomassa moet komen. Nu is bekend dat houtverbranding per kWh 20% meer CO2 uitstoot geeft dan kolenstook en 50% meer CO2 dan aardgas. Hierdoor wordt geschat dat de genoemde emissiefactor niet veel zal dalen bij toenemende duurzame opwekking.
Conclusie CO2 reductie (zie ook hier.)
- Het uitfaseren van de HR-ketel (gasloos maken) en vervangen door warmtepompen en biomassastook levert slechts een CO2 reductie op van 3,1 Mton in 2050, zijnde slechts ca. 20 % t.o.v. van de huidige emissie, terwijl de doelstelling in 2050 is 95 – 100% CO2 reductie is.
- Het totale resultaat van de drie sectoren, huishoudens, verkeer en elektriciteitssector te samen in 2030 is een CO2 reductie van slechts 10% i.p.v. de target van 49%.
- In 2050 zal deze emissiereductie slechts 41% bedragen i.p.v. 100% .
Financiële aspecten.
Kijken we naar een moderne CV-installatie dan is het rendement van 90 tot meer dan 95% . De warmtepomp als vervanger van de CV-ketel heeft elektriciteit nodig, wat in de toekomst grotendeels nog steeds met aardgas zal worden opgewekt, zelfs deels ook nog met kolen. De energiecentrales hebben een rendement van ca. 50%, maar als ze in de toekomst variabel ingezet moeten worden bij fluctuerende wind- of zonne-energie, dan daalt het rendement naar ca. 40%. Met transportverliezen bereikt de elektriciteit met een rendement van slecht ca. 35% het stopcontact. Dan moet de warmtepomp al een COP (Coëfficiënt Of Performance ) hebben van minimaal 3 om het beter te doen dan een CV-ketel qua rendement en dus qua CO2 besparing.
Kosten gasloos
Minister Wiebes verklaart bij de presentatie van het klimaatakkoord:
Als wij gezinnen met hoge rekeningen gaan verrassen, dan gaat het niet lukken.
En
betaalbaarheid en haalbaarheid voor huishoudens
zijn volgens hem van meet af aan speerpunten geweest voor het kabinet. Verder is in het (concept) Klimaatakkoord
woonlastenneutraliteit
als uitgangspunt genomen. Dit betekent dat de woonlasten van huiseigenaren niet mogen stijgen door het nemen van verduurzamingsmaatregelen, zoals isolatie of de aanschaf van een warmtepomp.
Dat zijn beloftes van de minister. Echter, voor de kosten om een huis gasloos te maken, zijn verschillende bedragen in de media te vinden van € 18.500 tot € 70.000. Als we gaan rekenen met het bedrag dat Marjan Minnesma (Urgenda) noemt van € 35.000, dan lijkt dat een gemiddeld bedrag. Uitgaande van 7,5 miljoen woningen, dan komt het totaal bedrag tot 2050 op 263 miljard euro!
Minister Wiebes heeft ook gezegd dat maatregelen voor de burger “kosteneffectief” moeten zijn om de burger niet zwaar te belasten.
Nu heeft het Planbureau voor de Leefomgeving een overzicht gemaakt van de kosteneffectiviteit van CO2 reductiemaatregelen. Hieronder is een tabel toegevoegd afkomstig uit “Nationale kosten energietransitie in 2030, PBL 2017”.
Uit deze tabel valt te lezen, dat in de bebouwde omgeving de warmtepompen en “nul op de meter” de duurste optie zijn om CO2 te besparen, resp. 630 en 1200 euro per ton CO2. Daarbij vallen maatregelen in de industrie, en zelfs opslag van CO2 (CCS) en kernenergie, veel goedkoper uit. Bovendien valt te verwachten dat kosten van maatregelen in andere sectoren, zoals de industrie en de landbouw, worden doorberekend naar de consument/woningbezitter, zodat zij de rekeningen dubbel betalen. En tot slot zal de overheid via belastingen en heffingen ook nog een bijdrage vragen voor de uitvoering van haar klimaatbeleid.
“Nul op de meter” betekent dus niet “nul op de energierekening”, zoals Urgenda ons wil doen geloven.
Milieuconsequenties
Nergens wordt in het klimaatbeleid en de kosten hiervoor rekening gehouden met de aanzienlijke milieueffecten en milieukosten, die de energietransitie met zich meebrengt. Te denken valt aan:
- Het opruimen van gasleidingen. Volgens de Wet bodembescherming moet de bodem in principe “schoon” worden opgeleverd. Dat betekent ontdaan worden van b.v. funderingen van gesloopte windmolens en overtollige gasleidingen. Met het verwijderen van gasleidingen zijn bedragen gemoeid die in de orde van grootte als de aanleg, zeg maar meer dan 10 miljard. Bovendien kost het omsmelten van de stalen leidingen nog weer de nodige energie. Omdat het aardgasnet voor andere doeleinden gebruikt kan worden is het verwijderen daarvan sterk af te raden.
- Momenteel zijn er al opslagplaatsen van afgedankte windturbine wieken. Deze bestaan uit composietmateriaal (staal, kunststof, glasvezel, aluminium), dat momenteel nog niet te recyclen is. Als dit wel mogelijk zal zijn, zal het recyclen erg kostbaar zijn en wederom energie kosten.
- Windmolens en zonnecellen gebruiken veel zeldzame elementen, die in een beperkt aantal streken o.a. in China en Afrika te vinden zijn. Bovendien zijn de hoeveelheden te winnen schaars, schaarser dan de hoeveelheden aardgas in de wereld. Het delven en het opwerken van de elementen (dysprosium, terbium, europium, yttrium en neodymium, lithium, cobalt) veroorzaakt lokaal veel lucht– en waterverontreinigingen.
- De buitenunit van de warmtepomp maakt geluid, dat hinderlijk is voor de omgeving, zeker als alle woningen ermee worden uitgerust. Bovendien zijn warmtepompen te gebruiken als airco, wat extra geluidshinder veroorzaakt.
- Te verwachten valt, dat in de winter, wanneer de warmtepomp slecht functioneert, men meer gebruik zal maken van de open haard of een pelletkachel (zijnde “biomassa” gebruik), met als gevolg veel hinder van rook en stank. Bovendien komt er daarbij extra CO2 in de atmosfeer, wat men juist met warmtepompen wil beperken.
- Ondanks Europese afspraken om gehalogeneerde fluorkoolwaterstoffen (HFK’s) uit te bannen, zijn warmtepompen nog standaard gevuld met deze uiterst broeikasgevaarlijke koudemiddelen. Jaarlijks lekt gemiddeld 6 procent koudemiddel weg. Dat versterkt het broeikaseffect – wat juist bestreden moet worden. Goedkopere, milieuvriendelijker alternatieven als R-290/propaan willen fabrikanten en installateurs niet, met als argument ‘brandbaarheid’. De consumenten hierover beter worden geïnformeerd en dat HFK’s uit warmtepompen worden gebannen.
Kortom, een gedegen Milieueffectrapportage zou hier op zijn plaats zijn en is mogelijk wettelijk verplicht voor dergelijke ingrijpende plannen en projecten. Daarbij zou gelijktijdig een Energie-effectrapportage en een Financieel-effectrapportage nuttig zijn.
Conclusie financiën bebouwde omgeving
- De kosten van alleen de 7,5 miljoen woningen gasloos te maken kost naar voorzichtige schatting al 263 miljard euro. De kosten om de overige gebouwen (kantoren, scholen, ziekenhuizen e.d.) gasloos maken komt daar nog bij. Diverse bronnen schatten dat ook een bedrag in dezelfde orde van grootte nodig zal zijn.
- Het noodzakelijk uitbreiden van het elektriciteitsnet zal tientallen miljarden gaan kosten, het eventueel verwijderen van de gasleidingen ook een tiental miljard euro. Deze laatste maatregel is, zoals eerder geschreven, sterk af te raden.
- Totaal spreken we over bedragen in de orde van 500 miljard euro voor het gasloos maken van de bebouwde omgeving.
- Ter vergelijking , de kosten van de Deltawerken, de Betuwelijn, de Hoge Snelheidslijn, de Oosterscheldedam, de Noord-Zuid lijn, de Fyra en de Joint Strike Fighter bij elkaar bedroegen “slechts” ca 28 miljard euro, uitgesmeerd over tientallen jaren! Hierover is ook vele jaren gedebatteerd, de “klimaatkosten” daarentegen zijn niet aan de orde geweest in de politiek.
- Tot slot, ter vergelijking bedraagt de totale Nederlands rijksbegroting van 2018 bedraagt “slechts” 285 miljard euro. Dit betekent dat we in de komende jaren ca. 10% hiervan besteden aan het gasloos maken van Nederland.
Eindconclusie
Tjerk Veenstra.
Nederland is een klein land, verantwoordelijk voor niet meer dan 0,35% van de mondiale uitstoot van CO2. Op basis van een feitencheck in de NRC van 19 oktober 2017 blijkt, dat de bijdrage van de uitvoering van het regeerakkoord het klimaat helpt met slechts 0,0003 graden (in de wis- en natuurkunde afgrond 0,0). En dat tegen zeer hoge kosten.
Hierboven zijn een aantal argumenten en feiten genoemd, die duidelijk pleiten tegen het gasloos maken van Nederland. Naar mijn mening is de verplichting de ruim 7,5 miljoen bestaande woningen nu overhaast van het gas af te halen een kostbare en heilloze weg. Dat geldt ook voor de overige bebouwing. Bovendien helpt het niet de CO2- emissie voldoende te reduceren. In het begin zal de CO2 emissie juist toenemen.
De CO2-reductie voor het gasloos maken van woningen in 2050 is slechts 20% van de huidige emissie in plaats van een reductie van 95 -100%. Het is volstrekt onbetaalbaar en de benodigde duurzame energie is bij verre niet voldoende aanwezig, zelfs niet in 2050. Het wrange is daarbij dat het aardgasgebruik op het zelfde huidige niveau, maar dan omgezet in elektriciteit. Tot slot is op te merken, dat de optie kernenergie in het geheel niet ter sprake komt in de klimaatdiscussie, terwijl het een koste effectievere maatregel blijkt te zijn dan zon-PV en wind op zee.
Dus gasloos is een illusie!
Aldus Ir Tjerk Veenstra, Milieu- en veiligheidskundige, VGM Consultancy.
Een evenwichtige afweging verplichte kost voor de 2e kamer en milieuclubs als ze nog mee willen doen.
Politieke partijen kunnen hun partijplannen hier aan toetsen en het PBL zou de partijprogramma’s als uitgangspunt voor hun advisering er naast kunnen zetten.
Maar dat is wensdenken dat komt niet door de muur van lobbyisten, wereld redders en profiteurs.
Helemaal mee eens met wensdenken, want geen enkele politicus begrijpt iets van dit verhaal! Duitsland, Denemarken, Australië en binnenkort Californië gaan zo langzamerhand beseffen dat zij op de verkeerde weg zitten met de hoogste kosten van elektriciteit in de wereld. Nederland, als beste jongetje van de klas met een invloed van 0,0003 C op de verlaging van de wereldtemperatuur, zal moeten beseffen dat het allemaal totaal geen zin heeft, omdat het heel erg veel geld kost met O resultaat. Er is hierboven goed aangegeven dat de CO2 eerst omhoog gaat en heel langzaam naar beneden en daar gaat het allemaal om. Terwijl wij hier weten dat CO2 nagenoeg niets te maken heeft met Global Warming met haar 2 moleculen per jaar op de 1.000.000 moleculen in de lucht. Een totale farce, maar dat willen de politici niet weten. Dus Hugo, jij hebt gelijk!
Energieakkoord: 14% duurzame energie in 2020 t.o.v. 1990 (geen CO2 eis).
Akkoord van Parijs: 40% CO2 reductie in 2030 t.o.v. 1990.
Klimaatakkoord: 49% CO2 reductie in 2030 t.o.v. 1990.
Klimaatakkoord: 95-100% CO2 reductie in 2050
Als de bovenstaande uitgangspunten vooral ideologische vergezichten zijn, onrealistisch, niet klimaat-effectief en last but not least niet wetenschappelijk doorwrocht zijn, dan is de haalbaarheid ook zéér klein.
De PlanBureau van de Leefomgeving (PBL) gaat RutteIII-klimaat-natafelend er ideologische “duurzame” soep van koken………….!
Niet alleen gasloos is een onhaalbare illusie, het waren de reeds de achterliggende politieke doelstellingen die alle “duurzaam” ideologisch zelfbedrog waren!
CO2 levert geld op, zoals nu met de BPM voor auto’s wat binnenkort weer omhoog gaat. BPM is 100% afhankelijk van CO2 uitstoot. Ik heb een diesel, welke normaal minder CO2 uitstoot, maar daar zit nu een extra verhoging op, zodat diesel nu ook duurder is met minder CO2 uitstoot. Daarom wordt alles op CO2 gegooid. Inkomsten stromen binnen en worden dan natuurlijk ook weer uitgegeven om het gifgas CO2 te verminderen. Heel logisch voor de politici, niet alleen in Nederland. Ga hier maar eens verandering in aanbrengen. Ik denk dus dat dat uit de grote rijke ontwikkelde landen moet komen, Duitsland en USA als eerste.
Een gedegen artikel. Dat ziet er allemaal niet best uit. Wat jammer dat, althans voor een leek als ik, niet consequent is gekozen voor de eenheid Kwh. Het is allemaal niet zo moeilijk om te rekenen, maar het verminderd de vlotte leesbaarheid.
Voer voor vooral onze beleidsmakers. Maar zie het maar eens op de bureaus in plaats van in de diepe lades te krijgen.
Daarom zou het goed zijn dit op de een of andere manier in de krant te krijgen, of meteen op de mat of e-mail box van de Nederlandse burger.
Groningen is wellicht het meest doorslaggevende argument geweest. Aardbevingen en verzakkingen zijn uiteraard niet welkom. Maar waar is al dat gas naartoe gegaan? Voor een habbekrats uitverkocht. Ook toen wist de politiek precies hoe ze het fout moest doen (en dat is alleen maar erger geworden: regeren is profiteren).
https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/6694/de-magie-van-slochteren.html
Pas door Kamervragen van Jan Terlouw in 1971 werd bekend dat er grote verzakkingen werden verwacht als gevolg van de aargaswinning in Groningen.
Ir. Meiborg had hiervoor al in 1963 gewaarschuwd, maar werd verketterd door de NAM – ondanks het geheime onderzoek (door NAM) dat overeenstemde met zijn conclusies.
Woordvoerder F. Duut van de NAM kreeg daarop het recht op weerwoord: “Flauwekul.”
Bron (onder andere) https://www.anderetijden.nl/artikel/598/nam-weet-sinds-1963-van-bodemverzakkingen-groningen
Wat leert de burger hiervan? /sarc Overheid en woordvoerders (vooral Duut) kun je blind vertrouwen en liegen nooit. /sarc.
Ik denk van niet, want er is nog ontzettend veel (schalie)gas in de wereld buiten Rusland, zoals Engeland, Frankrijk, Polen, maar al 10 jaar USA. Voor nog 100-en jaren. Vooral nu het bovenstaande artikel lijkt het mij zinnig om heel zuinig om te gaan met energie en het blijkt dus dat de HR ketels het bijzonder goed doen met gas. Dus importeren uit de USA of andere landen. Nederland is zo klein, dus er hoeft niets uit Rusland te komen, als men dat niet zou willen.
Wat is het alternatief wanneer de regering doorzet ? Geld lenen kost geld. En waarom zou ik geld lenen om een goed functionerende HR ketel te vervangen ? Moet ik en met mij velen, 65 plussers ons spaargeld voor de komende jaren gaan besteden aan niet bewezen klimaatsveranderingen. Terugkijkend op de afgelopen zomer is onze eerste zorg een airco. De banken willen je wel geld lenen, niet aan mij persoonlijk, maar aan het huis. Maar het huis betaald geen rente en betaald het ook niet terug. Kosten van levensonderhoud stijgen navenant. Wordt een kansloze missie.
Het is heel triest dat de mensen die de besluiten nemen te weinig kennis hebben over waar ze over besluiten.
Samsom weet het wel maar is verstrikt in zijn eigen dogma’s en zou niet een in de buurt mogen komen van het nemen van besluiten.
Verplichte kost voor alle politici met daaraan gekoppeld de opmerking dat het gaat om bestrijding van een niet bestaand probleem.
Overigens zal netverzwaring lokaal en landelijk ook heel erg veel gaan kosten. Dit maakt de kosten per woning vrijwel 2 keer zo duur.
Een erg mooi totaalplaatje van de energietransitie. Het is me altijd een raadsel geweest waarom nu juist op de gebouwde omgeving wordt ingezet. Als je daar al CO2-reductie kunt bewerkstelligen kun je daar een winst halen in de reductie van iets tussen de 10 en 20% van de totale beoogde CO2-reductie. En dat tegen de hoogste prijs.
Maar ik geloof er niks van dat dit gaat gebeuren. Je krijgt niemand zo gek om 35.000 Euro te betalen van geld wat je niet hebt om er op achteruit te gaan.
Aad
Zou het kunnen dat de bevolking minder snel in verzet komt dan het bedrijfsleven? Dat is namelijk de kurk waarop onze economie drijft. Burgers zijn niet zo gemakkelijk op een lijn te krijgen. Daarbij heeft iedere burger wel het een of andere belang. De een heeft al geïnvesteerd in de transitie, De ander niet. Het feit dat e.e.a. nu is gedelegeerd aan de gemeenten doet vermoeden dat “verdeel en heers” en belangrijke rol speelt. Al laat zich dat gemakkelijk als democratisch verkopen. Dat democratisch komt er heel anders uit te zien als de landelijke overheid er een taakstellend dwingend CO2 reductieplaatje aan hangt.
Waarom heerst er hier toch zo’n dodelijke stilte rond schaliegas? Het is een daverend succes in de Verenigde Staten, een van de weinige landen met een dalende uitstoot van kooldioxide. Wanneer gaan Nederland en anderen in Europa nu eindelijk eens hun zeer grote schaliegasvoorkomens ontwikkelen om daarmee het verbruik van kolen en aardolie terug te dringen? Het kan schoon en veilig met bestaande technieken en infrastructuur tegen aantrekkelijke kosten nog vele jaren benut worden!
Ik denk dat schaliegas eerst totaal onmogelijk is gemaakt. Maar ik kan het wel begrijpen met de bodemverzakkingen en aardbevingen in Groningen en de slechte schadeafwikkeling en de mensen die niet serieus werden genomen. Die bodemverzakkingen zouden bij veel geleidelijker winnen van het gas misschien niet of gelijkmatiger opgetreden zijn. Zonder de slopende schokken. De vraag blijft overigens of je schaliegas moet winnen in een dichtbevolkt gebied. Overigens hangt e.e.a helemaal af van de dichtheid van de bodem, mij lijkt schaliegas minder riskant door de dichtheid van de formatie waaruit het gewonnen wordt. Het lijkt me dan wel raadzaam meteen vanaf het begin de bouw van woningen af te stemmen op het risico van verzakkingen.
Ik denk dat schaliegas veel te duur is om te winnen in Nederland omdat in tegenstelling tot de VS, schaliegas in Nederland veel dieper zit en de bronnen relatief snel uitgeput zullen zijn. Mocht ik het verkeerd zien dan zie ik uiteraard de uitleg te gemoed waarom schaliegas in Nederland wel economisch interessant zou zijn.
Net als bij kernenergie hebben de milieubewegingen en Groen Links de burger een angst aangepraat voor schaliegas: “Daar gebruiken ze chemicaliën bij en die krijg je vroeg of laat weer op je bordje”. De politiek reageerde vervolgens veel te snel en bang voor kiezersverlies, dat schaliegas geen optie is met als resultaat dat alle lopende onderzoeken werden gestaakt. Geen bedrijf wil toch geld steken in iets wat de politiek al bij voorbaat onmogelijk heeft gemaakt.
-“Kortom, een gedegen Milieueffectrapportage zou hier op zijn plaats zijn en is mogelijk wettelijk verplicht voor dergelijke ingrijpende plannen en projecten. Daarbij zou gelijktijdig een Energie-effectrapportage en een Financieel-effectrapportage nuttig zijn.”-
Dat doet me denken aan de invoering van de OV chipkaart. Eenvoudige elektromagnetisch werkende stempelautomaten (alleen ‘aan’ als de voertuigen in bedrijf waren) met papieren (bio-afbreekbaar?) strippen werden vervangen door een scan-systeem en plastic met chip. Met buiten de passagiersvoertuigen tienduizenden energievretende palen, poorten en beeldschermen. Die veelal 24/7/365 aan staan. Is daar een milieurapportage voor gemaakt? Ik heb het niet gevonden.
Nog betere vervanger of een aanvullend alternatief is waterstof. Een cv-ketel aanpassen zodat deze gestookt wordt op aardgas-waterstof schijnt te kunnen.
https://youtu.be/uXsPMPzSJbs
Het loskoppelen van het aardgasnetwerk lijkt één van de meest idiote visies van deze eeuw, mits je bank of overheid bent, dan wil je natuurlijk graag dat mensen geld uitgeven en zich in de schulden blijven steken, dan is deze visie correct, van veel investeren (schuld) met zo’n hoogmogelijk of blijvend financieel rendement.
Los van wat de opwekking van waterstof aan allerhande zaken ‘kost’, het verbrandingsproduct is waterdamp. Wat naar ik begrepen heb een sterker broeikasgas (damp) is dan CO2.
@Michiel Mans
Zou kunnen, maar wat is waar en wat niet? Welke verkoper, lobbyist of verhaaltjesschrijver kun je vertrouwen? En wetenschappers en industrie hebben allen hun eigen verhaal klaarliggen met zogenaamde voor- of nadelen.
Persoonlijk, maar pas op, ik ben slechts een nadenkende leek, lijkt mij gas en waterstof toch de toekomst te hebben. Maar ja, het punt is: wat wil de industrie, samen met de politiek van de verbruikers? Geld of werkelijk een schoon milieu?
Blij met aardgas
Dat hangt er van af wat je schoon noemt.Bij elke verbranding van koolstofhoudende brandstoffen komt CO2 vrij. Ook bij het verteren van plantenmassa’s in de natuur en bij onze stofwisseling. Gewoon een circulair proces. Als de totale koolstofkringloop gewoon zoekt naar een nieuw evenwicht door de extra CO2 die middels het gebruik van fossiele brandstof in het milieu vrijkomt, op te nemen is er niets aan de hand. Momenteel leidt dat extra CO2 aanbod al tot vergroening. De vraag blijft dus waarom wordt het niet in zijn geheel opgenomen en stabiliseert de hoeveelheid CO2 zich niet op een hogere waarde. Misschien moet dat nog komen en zijn we wat ongeduldig. Vervolgens is dan de vraag of je die hogere waarden aan waterdamp en CO2 vervuiling mag noemen. Naar mijn idee gaat dat pas op als het “systeem aarde” ontspoort zoals alarmisten denken. Overigens zal ook kernenergie in verband met de noodzakelijke koelingsprocessen waterdamp inde lucht brengen maar alleen CO2 tijdens het bouwproces door het beton dat wordt gebruikt.
@Peter van Beurden
Is men in het geheel niet behoorlijk gehersenspoeld met de een soort van CO2 religie, is het niet één grote hoax? Het doet mij ergens denken aan het cholesterol verhaal, waarbij een epidemisch denken onstond toen werd verondersteld dat deze vetstof behoorlijk schadelijk zou zijn. Nu komt men daar op terug en ziet in dat cholesterol een essentiële vetstof is voor het menselijk lichaam en praat de farmaceutische industrie liever over goede en slechte cholesterol, tja de marketeers zijn niet voor één gat te vangen.
Blij met aardgas
Waterstof lijkt me een mooie aanvulling op kernenergie. Bijvoorbeeld voor transport. Maar mogelijk worden dat dan voorlopig modulaire kernreactoren zoal die nu in de VS op stapel staan. Over wat langere tijd opgevolgd door Gesmolten zout reactoren en kernfusie die nog in een experimenteel stadium verkeren. Waterstof maken zou m.i. een betere oplossing zijn voor de windmolens die nu op stapel staan. Weliswaar geeft dat véél verliezen bij het produceren van die waterstof, maar wellicht valt dat nadeel weg tegen alle extra kosten die nu worden gemaakt voor afregelen, netverzwaring en back-up centrales en negatieve prijzen voor windenergie bij een overaanbod. Maar dat laat ik graag aan de bekwame rekenaars hier over.
Dat waterstof een broeikasgas is lijkt mij niet het probleem. Dat geldt voor vele gassen. Waterstof is allen in zijn gedrag veel lastiger in kaart te brengen.
CO2 is lekker simpel. niet de ene keer een versterker en de andere keer een rem op de opwarming. CO2 is een verkoop argument om de burger aan te zetten tot “milieu verantwoord gedrag.
Ja, dat klopt, alleen de productie van waterstof is erg duur.
Nou. Antoinette Hertsenberg.
Kom er maar in met je Radar!
Cathrien
Antoinette staat na haar alarmistische wereldverbeterende optreden niet te trappelen van ongeduld lijkt me. Maar…beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald zou ik haar in willen fluisteren. De weg van de geleidelijkheid lijkt me de beste weg. Volgens mij zijn die volatiele bronnen misschien nog wel iets voor iemand de helemaal los wil van elke collectieve energievoorziening. Maar als ik dit allemaal zo lees en hier op deze site al zo vaak gelezen heb, zijn de gekozen vormen van duurzame energie niets voor een moderne samenleving die leveringszekerheid van relatief goedkope energie nodig heeft.
Laat degene die dat leuk en klimaatreddend vinden dus vooral zonnepanelen evt. gecombineerd met zonnecollectoren op hun dak leggen en zelf een back-up regelen middels een elektrische auto bijvoorbeeld. Daarbij een zeer geluidsarme warmtepomp en eventueel een geluidsloze wokkelwindmolen. Wel zorgen voor een ordentelijk straatbeeld s.v.p.. Maar laten zij daar de rest van de samenleving niet mee lastig vallen.
Onderstaande uitzending ter herinnering van ons Antoinette. Was een eerste uitzending nog maar……
Laat haar bij de tweede, of anders derde, vermelden dat met ons Neo Grondstoffen Kolonialisme ten bate van “ons” groene klimaatbeleidswet, we daarbovenop ontwikkelingslanden andermaal aan het uitbuiten blijven.
https://www.uitzendinggemist.net/aflevering/435138/Radar.html
Dat van gas los onzin is, mag dan wel zo zijn, maar het is een issue van linkse en groene deugmensen geworden. Rutte lll kan het eenvoudig doordrukken, omdat ook GL en PvdA zeker voor zullen zijn. Het heeft danwel geen enkel positief milieu effect, alleen de gasprijs zal nog verder kunstmatig stijgen. Er wordt gewoon een vies spel gespeeld (Agenda 21), waarbij de burger verder tot slaaf gemaakt wordt van de overheid. Robin de Ruiter beschreef dit al in zijn boek “De 13 Satanische bloedlijnen.” Het is onbegrijpelijk dat weldenkende mensen dit allemaal maar blijven pikken, terwijl het grootse bedrog ooit plaatsvindt.
Pieter
De kans is dik aanwezig dat alle maatregelen om, het klimaat/de aarde te redden, doorgaan. Over 25 jaar weten we dan of we een zeperd hebben gehaald of voorzorgsbeleid hebben gevoerd. Als een artikel als het bovenstaande niet op de burelen van de adviserende ambtenaren beland, kun je het schudden. Over 25 jaar worden de laatst gebouwde windmolens wellicht gesloopt. Nieuwe ronde nieuwe kansen.Wel zijn we dan véél armer geworden en misschien wijzer.
.en jvdh is oom welkom
..dus kom er maar in …..mvg…bart
.ook
..mvg..
.zodra t op concreet onderbouwdt bewijs aankomt is ie niet thuis…mvg…bart..
.geen tiepvaud dit keer..mvg…bart..
Prima stuk. Goed onderbouwd en geen gezeur over de opwarming die maar niet wil komen.
Wel een kanttekening, het RUG rapport gaat uit van een COP van 3 en een COP van 1 voor sanitair warm water. Als bron geven ze wikipedia op. In Nederland kan je met lucht water warmtepomp eenvoudig een Seasonal COP (SCOP) van 4 halen. Sanitair warm water wordt met een warmtepomp opgewarmd tot 55 graden en de rest elektrisch. Een COP van 1 voor sanitair warm water is daarom niet echt realistisch, 2,5 is al realistischer. De standaard warmtepompboilers halen ook iets van een COP van 3 met de kanttekening dat de lucht die binnen de geïsoleerde schil wordt onttrokken ook weer opwarming vereist. Wanneer je daar rekening mee houdt zou een COP van 2 voor warmtepompboilers realistisch zijn. In dat geval is een doorstromer op gas wat CO2 uitstoot betreft slimmer, tenzij de gemiddelde CO2 uitstoot per kWh van netstroom gaat dalen.
Voor oudere generatie warmtepompen klopt een COP van 3 wel.
Het elektrisch verbruik zal dan iets minder hoog zijn maar dat heeft geen effect op de benodigde netverzwaring die er overigens vooral voor de elektrische auto (EV) is. De pieklast van een EV lader ligt stukken hoger dan een warmtepompje aangezien je toch wanneer nodig met 11 kW op 3 fasen wil laden.
Een goed overzicht van warmtepompen inclusief verbruikscijfers van heel veel warmtepompbezitters vindt je hier: https://gathering.tweakers.net/forum/list_messages/1850059/0 Daar is ook een excel sheet met die verbruikscijfers te downloaden. Leuk voor al die mensen die niet geloven dat een SCOP van 4 realistisch is.
Marc, de vreselijke opwarming (die maar niet wil komen).
Marc, ik heb net effe gekeken naar de link die je vermeld. Interessant voor mensen die met techniek voor verwarming bezig zijn. Maar ik ben bang dat de gemiddelde nederlander die de site bezoekt na 2 minuten al afhaakt. Als het verhaal zo technisch ingewikkeld is zullen mensen geneigd zijn om maar vast te houden aan die HR-ketel. Ik kan ze ook geen ongelijk geven. Je weet wat die kost, je weet wat het verbruik is en je weet dat ie altijd genoeg verwarmd en heet water om te douchen produceert.
Misschien dat de warmtepomp een toekomst heeft, maar daar gaat bovenstaande bijdrage niet over. Tjerk Veenstra legt nu juist duidelijk uit dat als je in 2030 alle woningen van gas los wil hebben en de verwarming vervangt door warmtepompen je een enorm probleem gaat krijgen met de elektriciteitsvoorziening. De CO2-uitstoot zal omhoog gaan omdat je meer gas en kolencentrales zult moeten inzetten om die stroomvraag bij te houden. De ontwikkeling van fossielvrije elektriciteitsopwekking gaat veel te traag om die ontwikkeling bij te houden. Als je op dit moment alle verwarming zou vervangen door warmtepompen zouden die warmtepompen draaien op 97.8 % grijze stroom.
Nou weet ik ook wel dat jij morgen niet heel nederland vol wilt zetten met warmtepompen. Maar zou je dan eens een tijdslijn uit kunnen zetten hoe dat bijv. per 10 jaar zou moeten gebeuren? In 2025 zitten we 4% duurzame elektriciteit, dan kunnen we 5% woningen voorzien van warmptepompen en dat bespaart x% CO2. In 2030 zitten we op 8% duurzame elektriciteit, dan kunnen we naar 10% warmtepompen en weer x% CO2 vermindering, etc.
Zoiets zou dat eruit kunnen zien als voorbeeld. Dan hebben we iets concreets om over te praten.
Tweakers is inderdaad meer voor de nerds onder ons. Voor de mensen die het snappen en er in geïnteresseerd zijn is het een prachtig forum. Ik gaf de link omdat ik de indruk wel eens krijg dat velen vinden dat ik maar wat lul en alles uit de duim zuig.
Inderdaad, ik wil helemaal niet heel NL vol zetten met warmtepompen. Dat wil de politiek. Het enige wat ik wel is dat er objectiever over de warmtepomp gecommuniceerd wordt (eigenlijk over alles, gekleurde of foute info reageer ik op).
Overigens kloppen jouw cijfers t.a.v. het aandeel hernieuwbaar niet. In het basispakket van het klimaatakkoord staat dat men 84 TWh hernieuwbaar wil opwekken. Dat zou staan voor 70% in 2030. Er staat ook nog een scenario met 110 TWh en een versneld pakket van 120 TWh hernieuwbaar in dat klimaatakkoord.
.marc..heb je al in de gaten dat je steeds zit te prietpraten?..co2 doet geen kwaad…tenzij jij me t onomstotelijke tegenbewijs levert…quod non…mvg…bart..
Nog een kanttekening, mijn verwachting is dat het gebruik van rare earth metals in zonnepanelen in de toekomst gaat afnemen. De zogenaamde perovskiet zonnepanelen zijn veelbelovend en daarmee hebben ze al 20% rendement gehaald. Degradatie is nog wel een probleem maar dat zijn ze ook aan het oplossen.
Ten slotte een vraag aan al die reageerders die iedere keer melden dat een warmtepomp geen CO2 bespaart, in dit artikel is onderbouwd dat er wel CO2 besparing is en dat bij een niet realistische lage COP van 3. Blijven deze reageerders van mening dat er geen CO2 besparing is of geloven ze het nu wel?
Marc
Ik wil dat graag geloven, maar nog liever aangetoond zien. In eerste instantie was ik helemaal vóór warmtepompen. Het lijkt héél logisch. De atmosfeer wordt te warm volgens velen. Dus wat is er dan logischer om het gas te vervangen door warmte te onttrekken aan die relatief te warme buitenlucht.
Tot je ziet hoe groot zo’n installatie is, hoeveel die warmtepomp kost, dat er problemen zijn met het geluid, Dat je huis eerst stevig geïsoleerd moet worden. enz,
Die kosten moet je allemaal in die operatie meenemen en ook de CO2 last die daarmee samenhangt. Vervolgens is het voorlopig allemaal gewoon fossiele stroom bij met een lager rendement opgewekt dan de warmte rechtstreeks uit een HR ketel, Dat sommetje zou ik door kenners van de materie wel eens gemaakt willen zien, Liefst door de overheid en gecontroleerd door een onafhankelijke partij. Voor nieuwbouw zou het misschien heel nuttig kunnen zijn om daar vast een begin te maken. Voor mijn part als experiment om de kinderziektes eruit te halen. Dat faseert ook de bouwplannen. We kunnen veel willen, maar zodra da bouw in een hausse gaat verkeren vliegen de prijzen en de rentes omhoog. Dat lijkt me niet verstandig zo’n overspannen bouwmarkt die vervolgens als het even slechter gaat met de economie weer inzakt. Rustig aan zou ik zeggen,
Wanneer ik het over de warmtepomp heb ging het altijd over prestaties en CO2 besparing. Financieel is een hele andere discussie. De keren dat ik het over kosten had heb ik mijn eigen kosten heb laten zien en ook verteld heb dat het niet uit kan tenzij ze gas veel duurder maken.
Verder interesseren mij die kosten niet zo veel, ik lig er niet wakker van. Daarnaast, er is geen uniform sommetjes, hooguit prognoses gerelateerd aan type huis.
Ik snap verder niet waarom je het sommetje CO2 besparing nog een keer wil zien. Dit artikel maakt een sommetje met een COP van 3 en er is CO2 besparing. Zo ingewikkeld is het sommetje niet. Kwestie van de gemiddelde CO2 uitstoot per kWh van het net weten, de COP en de CO2 uitstoot per kWh van een gasketel (staat in het artikel). Daar hoeft je geen kenner voor te zijn om dat uit te rekenen. Ik heb het al meerdere malen uitgerekend in een reactie op climategate en begin me nu toch af te vragen of je mijn berekening niet vertrouwd en of je eigenlijk wel snapt hoe je dat moet uitrekenen.
Kan natuurlijk ook zijn dat het aantal minkudos op mijn reacties voor jou reden is om mij niet te geloven. Op climategate is het zo, voor 80% van de reacties geldt, hoe meer minkudos hoe beter de reactie. Iedere nuancering wordt afgerekend want de transitie is fout omdat AGW niet bestaat dus niemand zit te wachten op nuance of objectieve argumenten met onderbouwing (jij klaagt altijd over onderbouwing met een link).
Dan kinderziektes, je doet net of de warmtepomp wat nieuws is, dat is het niet. In NL is het misschien nieuw omdat wij de luxe hebben van een heel goed gasnet. Kijk eens in Zweden, daar staan relatief veel warmtepompen en is meer dan 10 jaar ervaring terwijl het daar toch een stuk kouder is dan hier. En toch is daar de warmtepomp zuiniger wat CO2 uitstoot dan een ketel omdat de CO2 footprint van het Zweedse net laag is door veel waterkrachtcentrales i.c.m. pumped storage voor de windmolens uit Denemarken.
Ik deel verder de zorgen over de capaciteit van de bouwsector. Ik heb sterke twijfels of men 200.000 huizen van het gas af kan halen. We gaan het meemaken.
Marc
Ik ga je link eens bekijken, al is de reactie van Aad veelzeggend over de toegankelijkheid ervan. Misschien ga ik het snappen. Maar vragen staat vrij, neem ik aan.Inderdaad is het allemaal heel erg afhankelijk van de situatie per land, per woning enz. Maar ik neem aan dat je begrijpt dat mensen willen weten wat die transitie hen gaat kosten. Heel veel mensen is dat echt een zorg. Wil je mensen in de plannen meekrijgen dan hebben ze recht op eerlijke voorlichting.
Het probleem is dus het gas duurder maken. Dat doe je pas als er te weinig gas is of dreigt, of als er een hoger doel, klimaatverwarming mee bestreden moet worden.
Jij wilt het daar los van zien en je erkent dus dat het een dure oplossing is. Hierboven wordt aangetoond dat de mogelijke CO2 reductie maximaal 20% is en dat dit tot 2100 resulteert in een teruggang in opwarming van 0,0003 gr C. Leg die uitkomst neer bij de Nederlandse burger. Wat zal die zeggen, doen of niet doen?
Kalmpjes aan dus. In nieuwbouwwoningen die zeer energiezuinig zijn, met hoogwaardige zonnepanelen en warmtepompen. Gewoon goed uitproberen en monitoren. Daarna de woningvoorraad comfortverbeterend isoleren en de HR ketel laten staan of installeren. Het gasnet behouden voor het straks aanwenden van waterstof en voorlopig gewoon gas. Gaandeweg de woningvervanging dezelfde weg laten gaan. Het te behouden historische woningbestand met omzichtigheid en cultuurbewust benaderen en intern aanpassen.
Kalmpjes aan dan breekt ’t lijntje niet, Van die opgewonden standjes die de wereld morgen de andere kant op willen laten marcheren moeten we het niet hebben.
En wat die linkjes betreft, Ik heb geen moeite met linkjes als het om verdieping van inzicht gaat, Maar de essentie van het verhaal in het kort en duidelijk weergeven in een eigen betoog is wel het minste wat gedaan kan worden om je publiek te overtuigen. De finesses lezen ze dan wel als ze verder geïnformeerd willen worden.
Een goed gebruik in de journalistiek en het onderwijs zou ik zeggen. De manier waarover ik struikel is het de ander meteen van de bak bijten en monddood proberen te maken. Jou beticht ik daar niet van haast ik me te zeggen.
Hoop dat de link leerzaam voor jou is.
Marc ik woon in een huurhuis, als mijn woningbouwvereniging besluit van het gas af te gaan wordt daarna mijn huur geharmoniseerd zodat mijn energiebesparing gepaard gaat met een hogere huur en ik netto per maand duurder uit zal zijn.
Pech voor jou. Verder is het geen antwoord op mijn vraag. Besparen warmtepompen CO2 t.o.v. de CV ketel ja of nee.
Marc, wedervraag: Als een al wat oudere woning heel goed na geïsoleerd wordt, en je daar de prima werkend hr-ketel gewoon in laat zitten, hoeveel co2 bespaar je dan, en wat is dan nog het verschil t.o.v. een warmtepomp??
Isolatie zet veel meer zoden aan de dijk dan het vervangen van de ketel door een warmtepomp (onder de assumptie dat het huis niet al te best geïsoleerd was). Maar als je toch heel goed gaat isoleren dan zou ik het een gemiste kans vinden om niet gelijk lage temperatuur verwarming aan te leggen zodat je in de toekomst niet nogmaals hoeft te breken wanneer je van het gas of zou moeten.
Marc 11 augustus 2018 om 22:34
Dat is een duidelijk antwoord, Waarom kies je voor een warmtepomp COP4 en waarom is COP3 niet realistisch? Vanwege de relatief warme winters?
Tweakers lijkt me inderdaad een site voor technische enthousiastelingen. Om de gemiddelde burger te informeren moet het veel simpeler kunnen en moeten anders resulteert het alleen maar in verzet en gemopper. Kosten baten en dan afhankelijk van de situatie voor mijn part opgehangen aan het gehanteerde energielabel. Het historische verbruik zoals je dat gaf is een uitstekende kapstok en nog veel beter dan een voorlopig label.
Jouw som uitvoerend zou dat voor mij dus 1600(m3) : 8,8 = 181,8 : 4(COP) =45,45Kwh zijn? Ik doe vast iets fout, het lijkt me zo weinig.
Op jaarbasis 45 kwh voor de warmtepomp aan energie? Per jaar? Uit de berekening in het artikel haal ik dus dat een COP4 warmtepomp dus CO2 afgifte reduceert. En dat is winst.
Wat ik wel zag op een site voor warmtepompen is dat er eigenlijk een vloerverwarming nodig is omdat de huidige radiatoren te klein zijn.
Vloerverwarming is dus een extra kostenpost. Daarbij is ook nog een boiler nodig. Voor mij niet meer nuttig lijkt me, misschien voor de toekomstige koper van mijn huis.
Oops, foutje van mij, het was vermenigvuldigen met 8,8 natuurlijk zodat jij op 3520 kWh elektrisch uitkomt.
SCOP = 4 is realistisch met LTV (Lage Temperatuur Verwarming). Dat kan ook met bijvoorbeeld de low H20 convectoren van Jaga met DBE waarbij er ventilatoren op de convector zitten om de warmteafgifte bij lage temperaturen te vergroten.
Ik begrijp overigens niet waarom de gemiddelde burger overal in meegenomen moet worden. Er zijn ook maar weinig burgers die CV’s waterzijdig kunnen inregelen, verstand hebben van afgiftetemperatuur vs rendement van een CV (eigenlijk moet je een HR ketel niet boven de 60 graden stoken voor optimaal rendement). SCOP waarde, LTV en capaciteit van het verwarmingssysteem zou voldoende moeten zijn. Zaken als multizone systemen bij een CV met regelingen als evohome zijn ook niet heel simpel.
Het enige wat in het algemeen de gemiddelde burger interesseert is dat de verwarming werkt en wat de kosten zijn.
Anyway, hoop dat je weer wat wijzer bent geworden zodat je niet meer elk doom verhaal van bijv. Hugo dat warmtepompen niet werken waardoor je het niet warm kan krijgen als het echt koud is, voortaan zelf op hun merites kan beoordelen.
Marc
Goed dat ik nog even terugkijk. Som wordt dus (1600 x 8,8) : 4 = 3500 kwh alleen voor de warmte. Kwh prijs is incl. leveringskosten voor mij dus 0,265 euro = 915 euro naar nu geldende maatstaven en exclusief vermindering huidige energiebelasting. Dat zier er t.o.v de huidige gasrekening dus gunstig uit. Gas, nu 1190 euro. Moet ik wel een inductiekookplaat aanschaffen een vloerverwarming aan laten leggen.
Voor mij geen optie meer. Na het opzeggen van mijn ruimteverslindende hobby’s naar een bejaardenflat denk ik dan maar. Goed voor een volgende bewoner. Ik zing het met m’n HR ketel nog wel even uit en blijf hangen in de opvatting. Verbeter de wereld, onderzoek de zaak en begin bij de nieuwbouw en daarna het normale vervangingsprogramma. Al dat gejaag levert niets op. De winst moet van de industrie komen en de burger dient als breekijzer.
Marc
Help even. Dat lijkt me voor de specifieke situatie lastig uit te rekenen. Hoeveel energie vraagt ie warmtepomp in hans zij situatie als hij niet wil isoleren? Duidelijk is in ieder geval dat hij middels electriciteit moet gaan verwarmen. Nu heeft hij mogelijk een rendement van 95% met een HR ketel. In een nieuwe situatie gebruikt hij electriciteit, Hoeveel? Is dat bekend per m3 woninginhoud en isolatieklasse? Die informatie ontbreekt voor de gewone man. Misschien is die ergens wel op te duikelen, mar die behoort gewoon beschikbaar te zijn, bij de woningbouwvereniging, de verhuurder, de makelaar. Daar gaar het fout. Het is dus niet: Weet je dat, maar is het je verteld.
Het van het gas af MOETEN is het probleem waarover het hier ging. Niks MOETEN, gewoon temporiseren. Begin bij de nieuwbouw, de rest volgt op termijn. En dan nog, begin bij de industrie en het transport.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Warmtepomp#Coefficient_of_performance
De COP is sterk afhankelijk van de toevoertemperatuur en de temperatuur van het medium, bodem of lucht.
Dus bij een COP van 4, jouw aardgasverbruik delen door 8,8 (warmte per kWh gas), dat delen door de COP (4) en dat geeft het verbruik in kWh elektrisch aan.
Wat je verbruikt als je extra gaat isoleren kan je met een warmteverliesberekening aantonen. Mes snijdt dus van 2 kanten. Iedereen die dat zelf niet kan, kan een epb mannetje inhuren en die kan vast wel vertellen wat handig is.
Oops. vermenigvuldigen met 8,8 natuurlijk.
.niet aardig marc…pech voor jou…mvg…bart
Marc, je zou toch onderhand moeten weten dat mij als broeikasscepticus de vraag of het co2 bespaart helemaal niet boeit. Mijn vraag is: ga ik straks als huurder meer betalen als mijn verhuurder van het gas wil?
Ik ben wel benieuwd wanneer jouw investeringen zich hebben terugverdiend. Had je dat al ergens voorgerekend, afhankelijk van toekomstige gas- en elektraprijs natuurlijk.
Hans, je zou toch onderthand moeten weten dat discussies of AGW bestaat of niet mij helemaal niet boeien en ik de energietransitie bespreek zonder klimaat erbij te betrekken.
Wat terugverdienen betreft, bij een prijs van 80 cent per m3 gas ben ik ca 400 euro goedkoper per jaar uit en dat is inclusief 230 vastrecht kosten. Zal zo ongeveer 15 jaar zijn en dat is exclusief de isolatiekosten e.d. die ik ook had gemaakt wanneer ik op de CV zou blijven zitten. Sterker nog, heb altijd gezegd dat een warmtepomp zich in mijn situatie maar slecht terugverdiend tenzij op termijn een woning van het gas los meer waard worden.
Ondertussen ben ik wel blij met het extra comfort dat mijn boiler levert wat snelheid van warm water en wat debiet betreft. De mogelijkheid tot koeling is mij ook wel wat waard.
Duidelijk, 15 jaar vind ik te lang.
Hans
Ook hier laat de toekomst niet echt voorspellen al spreekt de geschiedenis boekdelen. Toen iedereen aan het gas zat gingen de prijzen omhoog. De vermindering energiebelasting kun je t.z.t. ook op je buik schrijven. Zie de verschuiving electra -gas. Voor energiebelasting een sprong van 11 naar 30 eurocent in twee jaar! Dat is de manier om wind en zon zgn. goedkoop te krijgen. Zou er dat nog ooit afgaan?
Zodra iedereen op deze manier gasmijdend wordt gemaakt, gaan we allemaal wéér voor de hoofdprijs. De benodigde energie is een stabiele belastinginkomensbron. Net als inkomstenbelating, WOZ, BTW, accijnzen. Reken je dus vooral niet rijk.
https://www.energieleveranciers.nl/energie/energierekening/energiebelasting
Peter bij mij als huurder is het gewoon afwachten wat de woningbouwvereniging beslist, ik verwacht binnenkort een aankondiging van een grote “noodzakelijke renovatie” gevolgd door een forse huurverhoging.
Hans
Dat zou dus niet moeten. Gewoon de gemiddelde energierekening bij de huur optellen, zodat je per saldo niet meer betaalt dan tevoren. Winst als het goed is woningverbetering en een hoger comfort. Zo zou het moeten kunnen. !0 jaar geleden al bepleit bij enkele politieke partijen door mij. Resultaat, een flutbriefje.
Tjerk Veenstra, dank voor je bijdrage, zeer waardevol!
Ik ben heel benieuwd of jij andere mogelijkheden of oplossingsrichtingen ziet (mondiale aanpak? Hoe?). Of zijn we gewoon te laat??
Dank u voor het artikel . Wat mij altijd opvalt, bij de energietransitie in het algemeen , maar ook bij dit artikel weer : dat alles wordt vertaald in euro ‘s, weergegeven in een staatje voor de ‘ kosten effectiviteit’ . Zelden gaat het over de energie ,vervuiling en uitstoot zelf die gemoeid zou zijn met inplementeren van maatregelen. Als de stelling zou zijn dat : in een economie , die voor 100 % gebaseerd is op het verbranden van fossiele brandstoffen, en dat is de economie die we kennen, vervuiling en CO2 uitstoot een resultante zijn van de economische activiteiten zijn, dus ook het bouwen van windmolen parken , zonneparken installaties etc etc., dan zou het beleid juist gericht moeten zijn op het afbouwen van die ecnomische activiteiten; niet het entameren van nieuwe activiteiten die niets meer zijn dan output van de bestaande fossiele industrie. Kortom , het beleid zou erop gericht moeten zij de economie – de industrie – te laten krimpen ! Wil men van het gas los om daarmee de CO2 uitstoot de terug te dringen tot 0 . ? Wel , dan zou het beleid erop gericht moeten zijn teelt van gewassen in kassen af te bouwen, bedrijven te sluiten die gas als brandstof gebruiken, en , om te beginnen , de regel in te voeren dat in kantoorgebouwen met al die ambtenaren die dit verzinnen , ze niet meer in hemdsmouwen hun werk doen bij 10 graden onder nul, maar alsdan een truitje aantrekken. Ook op scholen enz. Dan zouden ze met de vingers in de neus de doelstellingen halen. Maar door die ‘ nieuwe – groenen- economie ‘ raken die juist steeds verder uit het zicht . ( ik heb zelf op een school gewerkt en alleen het gasgebruik voor de gymzaal was al een getal met 5 nullen ) Niet de financiele overwegingen zouden dus leidend moeten zijn, maar de daadwerkelijke en te meten besparing. Dan zou zo’n staatje van het PBL er heel anders uitzien .
Inderdaad, terug naar waar we ooit vandaan kwamen, ergens in Afrika waar het altijd warm was, voedsel in overvloed en iedereen blij in z’n blote kont. Ik zou wel willen,maar of we er allemaal trek in hebben?
Ja, klinkt heel romantisch, maar of er altijd voedsel in overvloed was betwijfel ik. Waarom zijn we er dan weggegaan. Waarschijnlijk om dezelfde rede als de duizenden Afrikaanse vluchtelingen die momenteel de vesting Europa bestormen.
Jac
Ik zou dat niet willen. Het zou misschien allemaal best een tandje minder kunnen, Allemaal in Afrika lijkt me ook niet de oplossing, waarom komen degenne die enigzins kunnen met groter risico’s voor eigen leven en het maken van schulden om de mensensmokkelaars in te huren hier naar toe, naar het koude noorden. Gewoon voor een beter leven, brood op de plank en werk. Op naar het land van melk en honing, Nederland o.a., nog wel.
Ken je een betere plek ondanks al het, ook terechte gemopper, want het kan altijd beter. Het boek van Louise Fresco “Hamburgers in het paradijs” houdt ons een spiegel voor.
Dat paradijs waar de gebraden hanen die je zo maar in de mond vliegen, willen we vrijwel allemaal. We kiezen massaal voor het gemak. Wat veel lichamelijke energie kost laten we door machines doen, we kopen een elektrische fiets en een afstandbediening, een schroefmachine, een wasmachine een vaatwasser etc, en gaan vervolgens naar de sportschool. Nog even en al die karweitjes die er nog over blijven gebeuren door een robot. Gek, nee hoor, we willen allemaal naar het Paradijs, hier en nu. Is dat erg? Voor mij niet, het is alleen anders. Maar, gun het een ander ook.
.niet als we nu al n iistijd in blijken te glijden….brrrr….mvg..bart.
Het opwekken van energie zorgt hoe dan ook voor meer warmte.
Als dat een probleem is, dan zou het energieverbruik moeten worden teruggedrongen.
Vrije tijd is zo’n energieverslinder.
Terug naar de 60-urige werkweek, 10 snipperdagen per jaar.
Dan geen arbeidsmigratie, geen vrijetijdsindustrie; woon/werkverkeer verbieden, industrie naast woonwijken.
En niet te vergeten, geen tijd , geld en fut voor actiegroepen met de wegmetonsmentaliteit; subsidiestelsel afschaffen.
Zo’n energietransitie is logischer, maar even ongewenst.
En toch twijfel ik aan jouw logica.
Boels
We leven allen van die zonne-energie die met enige vertraging weer de ruimte in verdwijnt. Niks aan de hand. Beter benutten van die energie of die nu tijdelijk was opgeborgen in fossiel of de directe energie maakt niet uit, Die energie maakt het ons mogelijk met velen te leven hier op aarde. Komen er meer mensen bij, dan zullen we slimmer van die energie gebruik moeten maken t.b.v. de welvaart van iedereen. Degenen die graag op een houtje willen bijten, laat die dat vooral doen, maar val anderen daar niet mee lastig. Een leefbare wereld voor iedereen. Komt die leefbaarheid in het gedrang, dan zullen we ons aan moeten passen.
.maar marc..no worrie…dat geldt ook voor alle reageerders hier die hun stukkie kennis maar steeds hier willen etaleren…mvg…bart..
Wat n farce, vaak natuurlijk goed bedoeld, maar laten we even eens echt serieus onderzoeken in hoeverre t Co2 verhaal waar is, Zetten we de lobby-clubjes maar eens even op t terras in de regen en luister eens naar andere deskundigen.En om de Groningers tegemoet te komen, sluiten we ons net aan bij de buren en gebruiker gas vanuit derden landen. Zon, wind energie, warmte pompen, geluidsoverlast, bekwame installateurs? onderhouds monteurs, en maar niet te spreken van de wanorde die bij dergelijke gelijktijdige veranderingen optreed. Totale plan is Onacceptabel. Niet doordacht, financieel niet haalbaar, niethaalbaar in dat tijdsbestek, geen bijdrage in de ‘rare ‘ noodzakelijke C02 vermindering. Etc.
@ marc.
Wat betreft die warmtepomp denk ik helemaal niet dat je iets uit je duim zuigt, ik kan het allemaal wel volgen. Probleem is dat de CO2-uitstoot naar beneden zou moeten door het inzetten van groene stroom. Voor die tijdslijn begin ik expres bij 2.2% omdat dat de situatie is die we in nederland hebben. Biomassa tel ik niet als groen. Ik loop voorzichtig op naar naar 4 of 8% indat ik niet te snel vooruit wil rennen. Ik wil het eerst zien. Die 70% die je aanhaalt voor 2050 zie ik nog niet gebeuren en dan noem ik dat wensdenken. Ik ga liever uit van realiteit.
@Hans Erren
Het is maar de vraag of woningbouwverenigingen de vervanging van een HR-ketel door een warmtepomp zo maar kunnen doorberekenen in de huur. Huurverhoging is alleen maar toegestaan als een renovatie een woonverbetering betekent. Ik mag aannemen dat je er met een warmtepomp in de winter net zo warmpjes bijzit als met een HR-ketel. In dat geval is er geen sprake van woonverbetering of achterstallig onderhoud. Ik verwacht dat dit nog een juridisch staartje gaat krijgen waar de woningcorporaties niet blij mee gaan zijn. Het zal namelijk gaan betekenen dat de woningcorporaties volledig op gaan draaien voor de omschakeling van gas naar all-elektrik.
Aad ze moeten ook eerst isoleren en vloerverwarming aanleggen, en dat is al genoeg om de huur te verhogen.
.cg…een voetstuk voor allerlei prietpraters…waaronder ikzelf….gnoti seauton…mvg…bart.
Ik heb nog eens alle commentaar even doorgelezen, Volgens mij denken vele dat de nederland met * de afbouw van t ga s de wereld gaat redden. Co2 die wij veroorzaken stelt niets voor. Is Al GORE is er rijk van geworden, hij had er geen verstand van maar tijd genoeg ( geen baantje meer) om het domme volk te gaan overtuigen dat de aarde ten onder zou gaan als de mensen niet ingrepen. Vele ‘deskundigen willemn n graantje meepikken. Maar vele ander hebben gelukkig nog een heldere kijk op de opwarming van de aardbol. Ik zou zeggen Begin eens bij het Begin.
Gelukkig loopt het niet zo hard als de heren zeggen in het klimaatakkoord wordt aan de tafel gebouwde omgeving een reductie van 3,2 mton beloofd. Je geeft aan dat de CO2 uitstoot van huishoudens ca15 mto’s bedraagt. Dus het klimaatakkoord gaat maar over 20% gasloeg huizen!!!!!
En als je dan bedenkt dat de doelstelling ook over gebouwen gaat zal het aandeel huishoudens dus nog lager worden!
Voor de duidelijkheid ook ik vind het klimaatakkoord een waanzinnig slecht idee en een afbraak van onze welvaart .
Het inschattingsvermogen van politici laat nogal wat te wensen over.
Nadat de Groningse gasbel ontdekt was en men onder de indruk van de grootte ervan was, werd verondersteld dat dat gas binnen 30 jaar opgebruikt moest worden want daarna zou het waardeloos zijn vanwege de dan veel goedkopere kernenergie.
Om die reden en op aandringen van NAVO werden contracten gesloten met buitenlandse afnemers voor ~1 eurocent per m3.
Nu wil men een punt zetten achter huishoudelijk gasverbruik.
Het resultaat is dat er dan een overbodig netwerk van gasleidingen ligt en het elektriciteitsnetwerk een te lage capaciteit heeft.
De tijd zal het leren hoe men hier over ~50 jaar tegenaan kijkt.
Hallo mijn naam is Theo Beelien en ik ben mede eigenaar van een duurzaam installatiebedrijf en wil graag reageren op het bovenstaande dat gasloos niet moeglijk zou zijn en ik het er dus niet mee eens ben.
1. In 2010 had ik al een nulwoningontwerp klaar waarbij een woning ongeveer evenveel energie kon opwekken als het gebruikte. De meerkosten waren ca. €15.000 meer dan een standaardwoning. Echter als je dat bedrag in de hypotheek onderbrengt dan zijn de meerkosten maar ca. €50 per maand maar je bespaard wel tussen de €2000 en €2500 op je energienota per jaar. Natuurlijk moet je daarvoor iets meer geld reserveren voor standaard onderhoud van de installatie dan een “gewone” cv ketel.
Daarnaast moet je ook wat geld reserveren om na ca. 15 jaar je warmtepomp installatie te vervangen die zeker goedkoper zal worden maar ik zou toch wat extra reserveren voor vervanging.
Helaas was de bouwereld in Groningen in 2010 nog niet rijp voor dit soort ontwerpen men bouwde liever wat men kende dus traditioneel.
Na een paar flinke aardschokken zijn ze in Groningen eindelijk wakker geworden.
CONCLUSIE, GASLOOS IS ZEKER GEEN ILLUSIE! tenminste niet voor individuele woningen. Voor steden kunnen we uitwijken naar optie 2 maar het hoeft niet. Als je geen ruimte hebt om individueel je eigen energie op te wekken word alleen het financiële plaatje wat ongunstiger. De extra kosten zullen dan in ieder geval die €50 bedragen en meer kosten voor onderhoud en vervanging na 15 jaar.
2. Natuurlijk is het zonde om de totale investering van het gasnet zomaar weg te gooien mede omdat we zeker nog niet allemaal volledig op elektrisch verwarmen met een warmtepomp kunnen overgaan. Ook kun je in woningen in hoogbouw in steden niet individueel genoeg energie opwekken om energieneutraal te kunnen wonen, en dan is de meerinvestering voor een lening of hypotheek voor een elektra oplossing met o.a. een warmtepomp en elektrisch koken wel een extra maandelijkse uitgave.
Toen ik in 1958 werd geboren in Amsterdam had je al stadsgas dat werd uit steenkool gemaakt in gasfabrieken en we hadden dus nog geen aardgas. Helaas is dat ook vervuilend en met CO2 uitstoot dus dat is niet de oplossing. Maar we zouden wel schoon gas kunnen produceren dat we via het bestaande net zouden kunnen distribueren en dan moeten alleen de verbrandingstoestellen vervangen worden maar je gooit de enorme investeringen in het gasnet niet zomaar gedachteloos overboord.
Ik hoor meteen mensen roepen wat is dan schoon gas? ik noem alleen even waterstofgas want als dat word verbrand ontstaat er water maar ik twijfel of waterstof de oplossing is. Maar er zijn meerdere schone gassen te maken.
In woningen in steden is het sowieso lastig om voor een individuele woning genoeg energie op te wekken om volledig energieneutraal te kunnen wonen.
In optie 2 gaan we dus voorlopig niet volledig gasloos maar benutten we de enorme investeringen in het gasnet op een verstandige manier, vooral in steden. Schoon gas is en blijft een optie, en het zal misschien duurder zijn dan geïmporteerd aardgas maar we willen toch onze CO2 voetafdruk terugdringen? al is het alleen maar voor ons nageslacht i.p.v. dat wij ze opzadelen met door ons veroorzaakte enorme millieu problemen.
En dat Nederland maar een kleine factor op wereldschaal zou spelen is zeker waar maar als niemand iets doet gaan we naar de kloten simpel. En we kunnen ook het goede voorbeeld geven en misschien heb je nog nooit gehoord van het “butterfly effect” dan zou ik dat maar eens googlen.
Dag Theo, als jouw bedrijf kans ziet om mensen 2000 tot 2500 euro op jaarbasis aan energiekosten te laten besparen ben je bij deze uitgenodigd om mijn pand te verbouwen.
Wij hebben een vrijstaand woonhuis met een aangebouwde groepsaccommodatie voor 20 personen. Dus bepaald geen klein pandje. Mijn totale energierekening (gas + electra) komt, per jaar, uit op ongeveer 2500 euro……
Bel me na de vakantie maar dan maken we een afspraak en als je tekeningen hebt in PDF mag je die vast sturen naar mijn bedrijfs email
t.beelien@topinstallatiegroep.nl
Bel ons maar en vraag maar naar Theo Beelien https://www.topinstallatiegroep.nl/
Theo, b t w In Groningen waren ze 10-tallen jaren geleden al wakker. Al decennia lang is er door diverse personen en instanties gewaarschuwd voor de risico’s van de veel te snelle onttrekking van het aardgas daar. De bureaucraten met dollartekens in hun ogen in Den Haag waren de slaapmutsen.
Maar Groningen gebruiken als reden om van het gas af te gaan is het meest lamme en lachwekkendste excuus wat men maar kon bedenken. Heel Europa, wat zeg ik, bijna de hele wereld stapt steeds meer over op gas, LNG en schaliegas. Alleen de malloten in Den Haag vinden dat een slecht idee.
Niet helemaal waar, ik liep in 2010 alle ontwikkelaars en aannemers af die woningbouw projecten in Groningen hadden maar niemand durfde het aan ook particulieren wilde er nog niet aan. De enige partijen die samen wilden werken waren OK Invest een Eemsbouw maar we kregen geen voet aan de grond. Daar waren eerst een paar aardbevingen voor nodig tot ze ook in Groningen wakker werden.
Helaas maar zo is het wel.
Dat is nonsens wij zijn juist één van de weinige landen die gas gebruiken, de klimaat ontkenners willen je dat doen geloven. Kijk maar eens op onderstaande link misschien leer je er wat van.
https://www.hier.nu/themas/stroom-en-gas/5-keer-verwarmen-zonder-aardgas-in-andere-landen
Daarnaast wil ik ook nog even de aandacht richten op de enorme negatieve impact van de veeteelt op ons millieu o.a. door CO2 en methaan uitstoot, beide broeikasgassen. De uitstoot varieert volgens uiteenlopende bronnen tussen de 14% en 50% maar zelfs het laagste percentage is al aanzienlijk. Waar kunnen nu die grote verschillen in percentages in diverse berekeningen vandaan komen? |
Dat komt door verschillende rekenmethodes maar het laatste percentage houd b.v. rekening met de enorme ontbossing voor de veeteelt wereldwijd en dus bronnen die CO2 weer uit de atmosfeer opnemen. En daarnaast ook alle CO2 uitstoot veroorzaakt door vervoer van eten voor de dieren en het vervoer van de dieren zelf etc.
Feit blijft dat ook ons huidige gedrag in de rijke westerse wereld van dagelijks vlees eten een enorme millieu impact heeft. Toen ik klein was aten wij maar 1 tot 2x vlees in de week simpelweg vanwege financiële middelen.
We zijn dit moment al erg ver met kweekvlees en ik moet zeggen ook met heerlijke vegetarische vleesvarianten die goed te eten zijn en sommige zelfs heerlijk zijn. We zullen op deze weg moeten doorgaan want als de wereldbevolking blijft groeien, in 2050 is de verwachting ca.12 miljard mensen, dan is vleesproductie uit veeteelt om iedereen vlees te laten eten sowieso een onhaalbare kaart.
Maar mede door de enorme huidige vervuilende uitstoot verdient het dus sowieso aanbeveling om ons te richten op kweekvlees (wat dus echt vlees is) of lekker geproduceerde vleesvervangende producten.
Theo dank je wel voor je bijdrage! Een vraag: als biobrandstof groen is waarom veeteell dan niet? Veeteelt is immers ook co2neutraal want koeien eten geen fossiele brandstoffen.
Intensieve veeteelt is ook beter voor het milieu dan biologische veeteelt, en kweekvlees kost meer energie dan veeteelt. Lees “Hamburgers in het Paradijs” van Louse Fresco.
Oeps dat is een grote misvatting Hans. Koeien en varkens schijten methaangas en dat is ook een broeikasgas en er worden op wereldniveau enorme bosgebieden gekapt om veeteelt grond van te maken en die bossen zijn nou éénmaal de C)O2 wassers van de natuur dus gaat het dubbelop.
Als je wilt kan ik je wel wat video’s sturen over deze enorme problemen die alleen maar groter aan het worden zijn.
Intensieve veelteelt is dieren in concentratiekmapen zonder daglicht en bewegingsruimte zo snel mogelijk laten opgroeien, dat is geen echt vriendelijke manier. Of je moet dieren zien als gebruiksartikelen die wij mogen misbruiken en martelen zoals wij dat goedvinden, zo kan je natuurlijk denken maar ik zeker niet.
Bewezen is ook dat mensen geen vlees nodig hebben om te overleven, sterker nog veel welvaartsziekten zijn terug te voeren op vlees eten. Daarnaast vermeld je dat kweekvlees meer energie kost laten we dar nou genoeg van hebben boven in de hemel.
Maar goed we dwalen af, het ging om de broeikasgassen veroorzaakt door intensieve veeteelt. Dat kan niet zo doorgaan met de groei van de wereldbevolking alleen mensen die zich niet met dat probleem bezig houden zien dat niet aankomen.
Helaas is je antwoord groen politek en Greenpeace beladen en niet zakelijk afstandelijk wetenschappelijk. Lees Louise Fresco.
Je ontwijkt de vraag waarom het kappen van bos voor biobrandstaf groen is en kappen van bos voor veeteelt niet, een volgroeid bos verbruikt trouwens net zoveel co2 als het opbrengt, dus dat sprookje van de longen moet je ook nog maar eens herzien.
“Concentratiekampen”, tss.
Omdat intensieve veeteelt verschrikkelijk dieronvriendelijk is en dat hoort niet meer thuis in een moderne beschaafde samenleving. De concentratiekampen hebben we in 1945 opgeheven dacht ik, maar voor dieren in de intensieve veehouderij schijnt dat niet te gelden.
Deze 2 punten kwam ik ook tegen in het begin van het artikel.
1. Hij keert zich ook tegen de massale introductie van de warmtepomp: doordat die voorlopig moeten draaien op elektriciteit uit kolencentrales, zal dat namelijk alleen maar meer CO2 opleveren. Daarnaast veroorzaken warmtepompen geluidsoverlast en verwacht hij dat de energieconsumptie toeneemt, doordat ze ook als airco’s gebruikt zullen worden.
2. Tot slot, er is een soort duurzaamheidsreligie ontstaan waarin rationele argumenten niet meer worden gehoord. Sterker nog: experts zijn niet populair, want die komen maar met nuances en mitsen en maren”
Wat betreft punt 1 ben ik het zeker niet eens zeker niet als we de energie zelf kunnen opwekken en opslaan en ook dat is nu al mogelijk. Maar inderdaad heb ik het dan wel over woningen die oppervlak hebben om zonnenergie terug te winnen, door zonnepanelen maar ook thermische panelen die energie uit de buitenlucht halen.
Ook wat betreft geluid ben ik het niet eens want ook daar zijn verschillende oplossingen voor die een duurzame installateur misschien beter begrijpt. Waar hij wel een punt heeft is dat de consument waarschijlijk ook de warmtepomp voor koeling gaat gebruiken en dat zal dan extra CO2 uitstoot vergen dat klopt. Maar goed we nstalleren nu ook allerlei aircosystemen bij mensen thuis dus waarom niet meteen de verwarming erbij?
Punt 2 vind ik wel erg kort door de bocht van deze hoogleraar van de TU, ik heb de ervaring dat wij zeker in de laatste jaren steeds meer gehoord worden en ons advies word vaak op waarde gewogen, en natuurlijk ook in relatie tot de extra investeringen vóóraf.
Hoewel ik moet toegeven dat dit meer voor de utiliteitsbouw geld waar wij ons met name op hebben gericht.
Van 2008 t/m 2015 werd er sowieso weinig aandacht gegeven aan duurzaamheid door de beleidsmakers en particuliere markt. Ik kon mijn energie 0 woning ontwerp in Groningen niet aan de straatstenen slijten. Iedereen was behoudend en bang voor veranderingen.
Echter mede door de aardschokken en daardoor de aanhoudende protesten uit Groningen de laatste jaren is er een omslag in het denken gekomen, ook in de rest van Nederland en de regering.
En waar ik het wel dan weer eens ben met deze hoogleraar is dat wij moeten waken voor extremistische duurzaamheid. Zoals genoemd in mijn vorige commentaren is het natuurlijk vreselijk zonde om de totaalinvesteringen in ons gasnet zomaar weg te gooien, duurzaam gas is wel degelijk een optie, ze moeten alleen de juiste mensen in dienst nemen die dat kunnen bewerkstelligen.
Ik denk dat niemand hier wars is van nieuwe technieken, Theo B.
De bezwaren liggen dieper. De argumenten waarom en de snelheid tot massale invoer stuiten op grote, zeer reele bezwaren.
Mooi dat jij van je hobby werk hebt kunnen maken. Net zoals het leuk is op de britse tv
(De Grote Verbouwing, SBS 6 geĺoof ik) particulieren hun eigenwijze paleisjes in paradijsjes te zien bouwen met bv.vnl. zgn. duurzame materialen met vaak ook alternatieve energie.
Mooi ook hoe het geld daar lekker rolt en de rest vd natie steeds meer op duurzame houtjes bijten moet?
Maar ik neem aan dat je climategate blijft volgen en reageren. Want je reactie is interessant genoeg om te lezen. Ook al is het alleen al omdat je zelf ook waakzaam wenst te blijven voor extremistische duurzaamheid. Wat hier absoluut ook het hotste item is: de dictatoriale druk waarmee alle duurzaamheids “grapjes” gepresenteerd worden.
Dat klopt maar ik voer geen dictatoriale druk uit, ik vind het zelfs onverstandig om de hele investering in ons gasnet weg te gooien veroorzaakt door politieke mensen die geen kaas hebben gegetne van nieuwe technieken. Ze laten zich influisteren door adviseurs die wel ergens de klok hebben horen luiden maar niet weten waar de klepel hangt.
Laat ik het zo zeggen ik zit ook in een aantal groepjes over elektrische auto’s als je ziet wat ik daar allemaal over me heen krijg als ik zeg dat over 15 jaar er misschien wel helemaal geen auto op fossiele brandstof verkocht mag worden laat staan dat ze nog mogen rijden in het rijke westen.
Maar ik kom dan zoveel weerstand, onbegrip maar vooral een enorm gebrek aan kennis tegen en dat komt omdat mensen van nature tegen verandering zijn.
Maar we moeten wel, misschien niet meer voor onze generatie maar wel voor ons nageslacht. Maar goed veel mensen hebben ook de opvatting “wat kan mij dat schelen ik leef nu en na mij de zondvloed” Dat mag natuurlijk maar dat is wel een heel egoIstische denkwijze toch?
Wij verkopen met mijn bedrijf duurzame schone klimaatinstallaties in grote gebouwen maar wij adviseren ook voor woningbouw geen enkel probleem. En natuurlijk hebben wijn een belang bij de verkoop maar ook standaard fossiele installaties leveren inkomsten op voor het bedrijf maar als mensen mijn advies en inzicht vragen dan kom ik altijd uit op duurzame schone technieken.
En we zijn er echt nog niet want Nederland is maar een klein landje maar wij kunnen wel het goede voorbeeld geven daar zijn wij altijd al goed in geweest.
Theo, dank voor je bijdrage. Praktische zin van ondernemers die werken aan een verduurzaming van ons welzijn is een groot goed.
Daar kunnen we van leren wat/want de feitelijkheden zijn in uitvoeringspraktijk en kennis.
Wat we er ook van kunnen leren is wat wel en niet praktisch haalbaar is in de huidige realiteit.
Ik hoop dat je ons hiervan iig van updates kunt voorzien, naast dat ik hoop dat je met de ervaring respons kunt verlenen aan een discussie die hier af en toe een hopeloze zaak lijkt te zijn ;)
Dank je Anne voor de bemoedigende woorden, en er is nogal wat ruis in de markt ook bij beleidsmakers die soms maar wat uitkramen wat ze erens hebben opgepikt maar ook de professionals die wel veel kennis hebben maar waarschijnlijk soms praktijk ervaring missen.
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat ik een alleswetende goeroe zou zijn ik leer namelijk ook elke dag. Op de dag namelijk dat je denkt alles te weten val je stil en ga je achter de feiten aanlopen.
En bedenk dat je van iedereen wat kunt oppikken, en dat vergeten de professionals nog wel eens.
Maar duurzaamheid is wel mijn hobby en mijn beroep en ik geef om de aarde en alle bewoners erop en niet alleen de mens. Natuurlijk hebben wij met osn bedrijf een economisch belang maar dat mag nooit de boventoon voeren. Opdrachtgevers vragen ons advies maar het moet ALTIJD adviserend zijn en nooit dwingend, dat doen de beleidsmakers maar. Maar ze mogen zich wel eens zelf wat beter in de materie verdiepen en daarna laten adviseren uit diverse bronnen dan kramen ze vaak niet zoveel onzin uit.