Ap Cloosterman. Foto: auteur.

Nutatie is de beweging van de omwentelingsas van een voorwerp die optreedt wanneer het massamiddelpunt van het voorwerp niet op de omwentelingsas ligt. De oorzaak hiervan kan zijn, dat de samenstelling van het voorwerp niet homogeen is of dat de vorm van het voorwerp ten opzichte van de omwentelingsas asymmetrisch is.

Planeten, de Aarde inbegrepen, vertonen vaak een zekere (natuurlijke) nutatie. De nutatiekegelhoek bedraagt hooguit 10 boogseconden.
Zie figuur 1 en 2.

 

Figuur 1.

De belangrijkste schommeling heeft een periode van 18,6 jaar, maar er zijn ook kleinere schommelingen met veel kortere periodes, sommigen zelfs van maar enkele dagen.

 

 

 

 

 

 

 

Figuur 2.

 

R=rotatie
P=precessie
N=nutatie

 

 

 

Figuur 3.

Dit beschreven proces van (natuurlijke) nutatie is onderdeel van de eigenschappen van de Aarde met haar omliggende hemellichamen (Zon, Maan en planeten).

Deze natuurlijke nutatie zorgt ervoor dat de instraling van zonlicht op de Aarde plaatselijk verandert. Deze verandering (regionale klimaatverandering) is nauwelijks merkbaar. Als de massa verhouding op Aarde verandert kan dat wel van invloed zijn.

Zie hier.

Ik geef eerst een vergelijkend voorbeeld uit ons dagelijks leven:
Uitbalanceren van autowielen:

Het balanceren van de wielen is het in balans brengen van de velg en band. Dit wordt altijd gedaan na het monteren van nieuwe banden.

Onbalans (in de astronomie: nutatie) heeft te maken met een onevenwichtige verdeling van de massa van het wiel. De onbalans haalt men weg door lood op de velg te plaatsen waardoor de velg en de band bij elk toerental in balans blijft.

Massaverplaatsing op Aarde, als het om grote hoeveelheden gaat, kan nutatie verhogend werken.

De volgende natuurlijke verschijnselen of menselijke acties zijn hierop van toepassing:

1. De compacte stedelijke uitbreiding op Aarde: er wordt materiaal van elders aangevoerd;

2. Het delven van gesteente (bijvoorbeeld marmer, graniet en basalt), dat op andere plaatsen wordt gebruikt als bouwmateriaal;

3. Het delven van metalen (bijvoorbeeld ijzer, koper, lood, zink) en het verplaatsen hiervan naar andere locaties;

Bert Vermeersen. Foto: TU Delft.

4. De enorme hoeveelheden aan kolen, turf, gas en olie die worden verbrand en als gas aan de Aarde ontsnappen. De hoeveelheid olie, die inmiddels aan de Aarde is onttrokken wordt geschat op 5,3 x 10^11 ton. De hoeveelheid landijs op Groenland is 2,8 x 10^12 ton. Als al dit ijs zou smelten dan verandert de massaverdeling van water en ijs drastisch en dat heeft gevolgen voor de aardrotatie-as (nutatie) en dat betekent dat de instraling van het zonlicht per regio anders zal worden en dat heeft gevolgen voor het regionale klimaat, aldus prof. dr. Bert Vermeersen geofysicus en hoogleraar TUD.

Alleen al wat betreft de massa van de inmiddels opgepompte aardolie komt dit overeen met 1/5 deel van de ijsmassa op Groenland! En dat gaat maar door!

5. De bouw van dijken en waterbassins voor waterkrachtcentrales.

Bovengenoemde zaken hebben een grotere impact gekregen na de start van de industriële revolutie. Het IPCC en de politiek reppen hier niet over en richten zich volledig op de stijging van het gehalte aan CO2 in onze atmosfeer met als gevolg de volgens hen toegenomen gemiddelde aardse temperatuur.

Overigens waren de temperatuurmetingen uit die tijd, zeker als het gaat om een aards gemiddelde, weinig betrouwbaar. Dit is ook het geval, als het gaat om regionale temperatuur verschillen uit die tijd.

Alarmisten wijzen de menselijke emissie van CO2 als schuldige van de opwarming van de Aarde aan. De opwarming vanaf de start van de industriële revolutie tot heden is 1,2 °C geweest. De bijdrage door invloed van CO2 is volgens sceptici slechts 0,23°C geweest. Het is dus heel goed mogelijk, dat een verhoogde nutatie voor een deel van invloed is geweest op de regionale klimaatveranderingen.

Vermeldingswaard is dat onderwerp nutatie in de IPCC-rapportage in het geheel niet aan de orde is geweest.

6. Het kappen van bossen en oerwouden. Het hout wordt naar andere plaatsen afgevoerd;

7. Het smelten van grote hoeveelheden ijs op gletsjers en op land (Antarctica en Groenland). De afgebroken Larsen C-ijsplaat woog bijvoorbeeld maar liefst 1 biljoen ton. De massa die eerder plaatselijk haar druk liet gelden, verplaatst zich als water over de oceanen. (Dit is niet van toepassing voor zee-ijs.) Volgens het Jet Propulsion Laboratory van NASA-Californië is dit de belangrijkste oorzaak.

8. Uitbarstingen van lava veroorzaken een verandering in de verdeling van de massa van het magma in het inwendige van de Aarde. Het gevolg hiervan noemt men de Chandler Wobble: De Chandler Wobble is een kleine variatie in de rotatie van de aarde op zijn as. Het is al enige tijd bekend dat de fase van de Chandler Wobble
in de jaren 1920 met 180 graden is gestegen, maar een nieuwe studie door wetenschappers aan de Russische Academie van Wetenschappen heeft aangetoond dat hetzelfde ook in 1850 en 2005 gebeurde. Maar
niemand weet waarom. Zie hier.

9. Schuivende continenten. De bewegende aardplaten verplaatsen zich met een snelheid van 1 tot 10 cm per jaar, met uitschieters tot 30 cm per jaar. Zie hier.

10.Aardbevingen. De aardbeving in Chili in 2010 van 8,8 op de schaal van Richter heeft de aardas een paar centimeter verschoven. Volgens onderzoekers van NASA heeft de beving de aardas zo’n acht centimeter uit het lood geslagen. Bij de beving op Sumatra (9,1 op de schaal van Richter) van 2004 verschoof de aardas zo’n zes centimeter. Zie hier.

Overigens lijkt het mij een schier onmogelijke taak om de precieze invloed van de bovengenoemde 10 punten t.o.v. de verandering van de nutatie te berekenen.

Conclusie: Bij de beoordeling van oorzaken van klimaatveranderingen is het verstandig en noodzakelijk om het fenomeen ‘nutatie’ in het onderzoek mee te nemen.