‘Intrinsieke motivatie’

Een gastbijdrage van Jan van Friesland.

Ergens diep in het binnenste van Mark Rutte schuilt sinds kort een politieke motivatie die ‘intrinsiek’ is, naar eigen zeggen. Het betreft hier zijn houding tot het klimaatprobleem.

Gold hij tot voor kort als de flexibele pragmatist, wars van visie en ideologie, inmiddels is er een soort van bevindelijkheid in Rutte geslopen. Rutte is groen geworden, heel erg groen. En daarbij schuwt hij grote woorden niet. Hij spreekt plotseling over ‘de mensheid’ die geen alternatief heeft. We hebben met een new-born Rutte te maken, als het geen verkiezingsretoriek is.

Het zat er al aan te komen toen hij de Noordpool expeditie van Nederlandse ondernemers de maat nam omdat ze zelf geen maatregelen nemen. Rutte venijnig en zuur:

‘Ze gaan naar Spitsbergen en allemaal in tranen’.

Hij vindt dat we de ambitie om klimaatmaatregelen te nemen moeten verhogen, maar op de top in Katowice stond hij nagenoeg alleen. Andere Europese regeringsleiders bleven weg.

Rutte:

‘Teleurstellend dat er maar drie of vier waren, maar ik blijf eraan trekken.’

De metafoor van een dood paard dringt zich op, maar Rutte wil hier niet van weten.

‘Er is een fundamenteel risico voor onze manier van leven op dit bolletje.’

Hoever is dit gedachtegoed afgedreven van eerdere politieke coming-outs:

‘Als we het menselijk gedrag en de alledaagse behoeftes in acht nemen, dan heerst het welbegrepen eigenbelang als primaat voor alle vooruitgang.’

Uit onderzoek blijkt dat het wel meevalt als het gaat om de zorg van de burger over het klimaatprobleem. Maar nee, het is de zorg van Rutte. Het is inmiddels zijn eigen morele eigenbelang.

Zo stond het vorig jaar nog fier in het VVD verkiezingsprogramma:

‘Wij willen daarom ook geen extra Nederlandse regels (en subsidies) boven op internationale of Europese afspraken.’

De Rutte van nu wil de inspanningen fors opvoeren. Zal zijn incasseringsvermogen net zo groot zijn als bij het dossier over de dividendbelasting, wanneer bij doorrekening blijkt dat de zaak onbetaalbaar is? Of zal hij met zijn moreel gegroeide gelijk blijven doorduwen en trekken. Politieke campagnetruc of niet, hij heeft zijn eigen ethische ik ontdekt en loopt er helemaal van over.

De ‘pleur op’-Rutte, de ‘Zijlstra mag liegen’-Rutte, ‘de duizend euro voor je stem’–Rutte, de ‘dividend’-Rutte, moeten als sneeuw voor de zon verdwijnen met dit integriteitsoffensief. En laat hem nou juist het al te tere vaasje, dat voorzichtig in zijn zorgzame handen geborgen ligt, maar in duizend onlijmbare gruzelementen en moeilijk opzuigbare of uit het tapijt te kloppen splinters uiteen kan spatten, heel houden. Zie je?

Jan van Friesland.

Zijn flirt met het gedachtegoed van Minnesma c.s. die ook de planeet willen redden, kan hem nog moeilijkheden opleveren. In de coalitie en bij de VVD is er al gebrom. Dijkhoff wil gelijke tred met andere landen, wil het land niet ‘kapot vergroenen’ en niet als ‘een malle’ geld uitgeven. Of Rutte’s klimaat-geloof gevoeliger is voor tegenvallende peilingen dan temperaturen zullen we zien.

Oprecht kerkganger als hij is, twijfelt hij ook al voor 49% aan God.