Klacht aan Belgische Raad voor de Journalistiek over klimaatberichtgeving VRT

Een gastbijdrage van Pjotrs Dwarsliggers (België).

Trouwe lezers zullen zich herinneren dat Climategate.nl en de Groene Rekenkamer in het recente verleden een klacht hebben ingediend bij de Ombudsman van de NOS over tendentieuze, alarmistische berichtgeving van deze zender inzake het klimaat. Deze klacht werd afgewezen, volgens ons op ondeugdelijke gronden. Zie hier.

En de NOS stelt zich nog immer op als enthousiast verkondiger van het broeikasevangelie, waarvan de maatschappelijke kosten – voor Nederland alléén al! – honderden miljarden, zo niet duizend miljard bedragen, zonder dat daar ook maar enig aantoonbaar klimaateffect tegenover staat. Hoe verdwaasd kun je zijn?

Onze geestverwanten in België ervaren dezelfde problemen met de Belgische VRT en hebben daarover eveneens een klacht ingediend, maar niet bij de Ombudsman van de zender, maar bij de Raad voor de Journalistiek.

Hieronder de tekst van hun klacht.

Onderwerp: Klacht wegens eenzijdige berichtgeving door de VRT-nieuwsredactie

Geachte,

Naar aanleiding van mijn recente correspondentie met de ombudsman van de VRT, kan ik alleen maar vaststellen dat hij in zijn antwoord duidelijk toegeeft dat er voor de VRT-nieuwsdienst maar één geloofwaardige bron is inzake de problematiek van de klimaatverandering, namelijk het IPCC.

De ombudsman verklaart ook dat journalisten niet in de plaats kunnen treden van wetenschappers omdat ze niet de kennis hebben, maar hoe kunnen ze dan oordelen of wetenschappelijke standpunten juist zijn of niet? En toch doen ze dat door slechts één (politieke) visie te promoten.

De consensus waarop de VRT zich baseert, blijkt na onderzoek van het oorspronkelijke document van Cook gewoon bedrog. De methode waarmee Cook tot die 97,1 % (zo nauwkeurig is het) kwam is gewoon beschamend: Ook ik word met mijn standpunten bij die 97,1 % gerekend, en dat terwijl ik verontwaardigd ben over de driestheid van het bedrog met de klimaatmodellen (dixit een wiskundige die de algoritmen bestudeerde die gebruikt werden voor die modellen). Bij een eerlijke analyse zouden het nog geen 5% aanhangers zijn in plaats van de vermelde 97,1 %. Met andere woorden, de VRT-nieuwsdienst heeft gefaald bij het controleren van zijn bronnen. Dat is een professionele fout die niet langer kan getolereerd worden.

Andere vaststellingen

De VRT nieuwsdienst sluit elke andere mening uit en als die toch zou aan bod komen moet daarbij vermeld worden dat het om een afwijkende mening gaat, zo staat het in zijn antwoord.

Daarenboven heeft de VRT in zijn tv-programma’s tijdens de laatste zes maanden bij ons weten nog geen enkele wetenschappelijk gevormde klimaatscepticus uitgenodigd om zijn standpunt te verduidelijken. Mocht er toch iemand geweest zijn, dan zou dat in elk geval een grote uitzondering zijn die in het niets verzinkt tegenover de bijna dagdagelijkse aandacht voor de klimaatalarmisten van het IPCC.

De VRT hecht véél belang aan de deontologische code en beweert de waarheid te zoeken, maar niet wanneer het om de opwarming van de aarde gaat. Zo schenkt ze géén aandacht aan de zeer talrijke bronnen die kritiek hebben op de IPCC-standpunten.

Enkele voorbeelden van wetenschappelijk onderbouwde kritische commentaren:

– De open brieven gericht aan president Trump en de eerste ministers van Noorwegen, Denemarken en Nederland.

Al deze informatie is publiek beschikbaar en kan dus ook door álle journalisten geconsulteerd worden. In onze correspondentie hebben we daar ook al naar verwezen. Onwetendheid is dus géén voldoende rechtvaardiging.

Deze selectieve blindheid van de VRT-nieuwsredactie heeft gevolgen

– De eenzijdigheid van de VRT-uitzendingen is een vorm van misleiding die niet conform is met de deontologische regels.

– Ze draagt bij tot een scheeftrekking die elke wetenschappelijke grond mist.

– Ze zet druk op de politici met als duidelijk gevolg dat sommige politieke partijen daardoor bevoordeeld worden. In dit geval gaat het om de Vlaamse partij Groen en de Waalse ECOLO. Hierdoor wordt bevestigd dat hun eenzijdige standpunten voeding geven aan het vermoeden dat de VRT-redactie een linkse ideologie aanhangt die gericht is tegen iedereen die daarvan afwijkt.

– De grote aandacht zonder de minste kritiek op de spijbelende schoolgaande jeugd draagt eveneens bij tot een manipulatie van de bevolking. Kinderen zijn nu eenmaal géén wetenschappers, maar voor de media wél zeer interessante en gemakkelijk te manipuleren actoren.

Los van deze deontologische bedenkingen is er uiteraard ook nog de vraag of de VRT het recht heeft om een cordon sanitaire te leggen rond wetenschappers die zich op géén enkele manier gemanifesteerd hebben als rechtse activisten. We stellen vast dat men wél de partijvoorzitter van het Vlaams Belang uitnodigt maar niet de klimaatsceptici.

Dat de VRT toelaat dat uitgenodigde gasten ongehinderd denigrerende taal mogen gebruiken wanneer ze spreken over (niet aanwezige) klimaatsceptici, is niet aanvaardbaar.

Ik richt mij met deze klacht tegen de VRT-redactie tot de Raad van de journalistiek omdat uit recentere correspondentie met de ombudsman blijkt dat de VRT-nieuwsredactie duidelijk niet bereid is tot een wijziging in hun éénzijdige informatie over de klimaatverandering.

Ik weet niet of de Raad voor de Journalistiek bevoegd is, maar ik weet wel dat elke verklaring die erop neerkomt dat niemand bevoegd is om de VRT (en andere media-kanalen) tot de orde te roepen, betekent dat deze instelling géén verdediger is van de vrije meningsuiting, maar eerder van het tegendeel.

Een copy van deze brief werd verstuurd naar de Voorzitter van de Raad van bestuur van de VRT en naar de ombudsman van de VRT.

Tot zo ver de brief. Hierna volgt een uitleg over de manier waarop de consensus van 97,1 % door Cook werd ‘gefabriceerd’.

Consensus is het nieuwe toverwoord

Consensus is het toverwoord van deze tijd. Geen wonder: de postmoderne filosofie heeft consensus verheven tot de ultieme scheidsrechter over waar en onwaar, goed en kwaad. Als er consensus is hoeft er geen discussie, geen onderzoek meer te zijn.

Dat denkt onze VRT blijkbaar ook. Uit het antwoord op onze vraag waarom VRT exclusief berichtgeving brengt die het standpunt van het IPCC vertegenwoordigt citeren we – met taalfout en al – de volgende zin: De redactie kan alleen maar vaststellen dat het VN-klimaatpanel in het academische debat nog altijd ruimte steun geniet. Het is daarom ook niet onlogisch dat de redactie het meeste aandacht geeft aan het werk van het panel.

‘Ze zeggen het allemaal en dus is het waar’, QED! Ik moet toegeven dat het veel eenvoudiger is dan de vroegere bewijsvoeringsmethodes. Als we willen weten of iets waar of onwaar is moeten we tegenwoordig vooral kijken naar het ‘draagvlak’. We gaan dus voortaan voor de wetenschap dezelfde criteria aanleggen als voor de politiek. Dat zelfs Karl Popper daar naast heeft kunnen kijken …

De aandacht voor de consensus leidt tot merkwaardige verschijnselen, die zich geenszins beperken tot de klimaatdiscussie. Er is – bijvoorbeeld – een astronoom die niet gelooft in de algemeen aanvaarde theorie van het uitdijend heelal. Hij heeft een verzameling data die minstens heel interessant zou moeten zijn. Maar niemand wil met hem in debat gaan. Waarom ook? We weten (???) immers dat hij ongelijk heeft.

Stanley Prusiner had een heel stevige feitenbasis om het bestaan van prionen, een nieuwe klasse pathogenen, aan te tonen. Maar hij werd tientallen jaren geboycot, bespot, uitgesloten van conferenties en functies. Een ziekteverwekker zonder eigen genetisch materiaal? Totaal onmogelijk! Niemand keek naar zijn knalharde bewijzen! Dat was ook niet nodig: er was immers consensus. Pas toen de ‘gekkekoeienziekte’ (Creutzfeldt-Jacob) opdook, vonden de dames en heren het nodig eens aandachtiger te luisteren. In 1997 kreeg Prusiner de Nobelprijs voor geneeskunde. Zwakkere karakters dan hij hadden het waarschijnlijk gewoon opgegeven. Bedenk eens wat de wereld dan verloren zou hebben!

Het valt me op hoezeer de wereld op dit vlak gedurende de laatste honderd jaar veranderd is. Toen Einstein zijn relativiteitstheorie publiceerde waren er ook kritische stemmen. Ik heb dat nooit goed begrepen, omdat de theorie – hoewel een beetje aan de moeilijke kant – zo klaar en eenduidig afgeleid was. Er ontstond een debat waaraan Einstein zelf nauwelijks deelnam: hij had zijn zegje gedaan! Toen in 1931 honderd wetenschappers samen een pamflet schreven om zijn theorie af te wijzen reageerde hij een beetje verbaasd: ‘Waarom honderd? Eén volstaat toch als hij gelijk heeft!’

In de dan volgende eeuw werd, experiment na experiment, telkens weer de juistheid van de theorie aangetoond. En nog belangrijker: nooit bleek ergens het tegendeel! Niemand – buiten misschien dat honderdtal – kwam, in de loop van dit proces, zelfs maar op het idee om ‘neuzen te tellen’.

Tegenwoordig is dat allemaal anders: alles draait nu om consensus

U moogt mij gerust een hazenhart noemen, maar ik zie dat met grote bezorgdheid, zelfs een zekere mate van paniek. De wetenschap heeft – tot hiertoe – enigermate betrouwbaar gewerkt. Ik meen dat slechts weinigen van ons zich kunnen voorstellen wat er zou gebeuren indien dat plots niet meer zo was. En dat gevaar dreigt acuut!

Over de mogelijke invloed van de CO2-concentratie op het klimaat wordt al sinds meer dan een eeuw gedebatteerd. Ook Svante Arrhenius, de – geniale – eerste Nobelprijswinnaar Chemie kwam op het idee dat CO2 door broeikaseffect wel eens een belangrijke invloed op het klimaat zou kunnen hebben. Toen later bleek dat de in de atmosfeer overvloedig aanwezige waterdamp een absorptiespectrum heeft dat dat van CO2 nagenoeg volledig overlapt, liet hij het concept vallen. De discussie stopte echter niet, maar ze bleef wel beschaafd. Tot, einde vorige eeuw, de Verenigde Naties zich met de zaak begonnen te bemoeien. Van toen af werd het religieus met een ‘welles-nietes’-stijl.

Maar oude gewoonten sterven traag. Ook bij de moderne ‘wetenschappers’ moet er toch nog zo’n aanvoelen geweest zijn dat men zijn beweringen empirisch moet kunnen aantonen. John Cook [1] was dan ook lang niet de enige en ook niet de eerste die de behoefte voelde de ‘consensus’ empirisch aan te tonen. Maar met zijn beruchte 97% haalde hij wel de grootste bekendheid in de pers.

Het is al erg genoeg een begrip als ‘consensus’ als argument in een wetenschappelijk debat te willen gebruiken, maar ik zou dan toch minstens verwachten dat precies gedefinieerd wordt wat bedoeld is en waarover men meent ‘consensus’ bereikt te hebben. Dat is allerminst het geval. Ik wil in het midden laten of dat aan gewone postmoderne slordigheid ligt of dat er boos opzet in het spel is. Het IPCC beweert namelijk in zijn advies voor de politiek heel veel verschillende dingen, waarvan sommige in hun eigen meer uitvoerige rapporten tegengesproken worden. Vatten we die beweringen even samen.

1. Het klimaat warmt op.

2. CO2 zal door “broeikaseffect” aan die opwarming bijdragen.

3. De bijdrage van CO2 is aanzienlijk; waarschijnlijk meer dan de helft van de temperatuurstijging gaat daarop terug.

4. Reeds nu zijn er gevaarlijke effecten: duidelijke temperatuurstijging, versnelde stijging van de zeespiegel, smelten van de ijskappen, meer natuurrampen: stormen, overstromingen etc.

5. Het is mogelijk door mathematische modellen de toekomstige ontwikkeling van het klimaat met voldoende nauwkeurigheid te voorspellen. Die modellen zijn het aangewezen werktuig voor de besluitvorming in de politiek.

6. De wereld moet dringend maatregelen nemen om de CO2-uitstoot te beperken. Er zijn namelijk ‘tipping points’. Als die overschreden worden is er geen weg terug.

Over dit ‘pakket’ zijn de meningen zeer sterk verdeeld

De punten 1 en 2 zijn empirisch wetenschappelijk gezekerd. Daarover bestaat dus een zeer grote consensus. Als je precies gaat analyseren zijn dat die 97,1% van Cook. En ik ben daar ook bij … Het verbaast me eigenlijk dat het ‘maar’ 97% is.

Maar van hier af is de eendracht zoek.

3 is in hoge mate speculatief en meer recent onderzoek rukt er steeds verder van weg.

4 is bewijsbaar onware drieste propaganda. De IPCC-rapporten zelf zeggen dat er hoegenaamd geen statistische basis is voor de bewering dat de temperatuursverhoging nu al tot extreem weer leidt. Die op korte termijn dreigende overstromingen zijn ook gefabriceerde fabeltjes. Over dat laatste hebben we ons in vroegere artikels al uitgesproken.

5 is een voorbeeld van hybris waarmee geen enkele ernstige wetenschapper kan instemmen. Dat zou zelfs dan nog het geval zijn als de waardeloosheid van die modellen ondertussen niet onbetwistbaar door metingen aangetoond was.

6 is bewezen onwaar: we hebben al een aantal van die ‘tipping points’ overschreden en er worden er steeds nieuwe gepresenteerd.

Zo, en waarover hebben we dan een consensus? Klaarblijkelijk over punten 1 en 2. Maar de activisten (en dat zijn o.a. ook Cook et Al.) ‘expanderen’ dat ‘stilzwijgend’ tot het hele pakket. In de taal is deze techniek gekend als de stijlfiguur ‘pars pro toto’. Als manipulatieve methode is dat natuurlijk briljant: het had van Gramsci zelf kunnen zijn! Maar voor mij is dat nog lang geen reden om erin te trappen.

***

1] John Cook et Al.
Environmental Research Letters, Volume 8, Number 2
Quantifying the consensus on anthropogenic global warming in the scientific literature.

Bron hier.