Klacht over tendentieuze klimaatberichtgeving van Belgische VRT afgewezen

Zoals onze trouwe lezers zich wellicht zullen herinneren, hebben Climategate.nl en ‘De Groene Rekenkamer’ in mei 2017 een klacht ingediend bij het NOS-journaal over de tendentieuze berichtgeving over ‘klimaat’ en aanverwante zaken, die naar onze mening als agitprop kan worden gekwalificeerd.

Deze klacht werd zowel door de directeur van het NOS-journaal, Marcel Gelauff, als de NPO-ombudsman, Margo Smit (een vrouw), als ongegrond afgewezen.

Lees hier, hier, hier, hier en hier.

 

 

Onze Belgische geestverwanten hebben een soortgelijke klacht ingediend over de tendentieuze berichtgeving van de Vlaamse TV met (vooralsnog?) eenzelfde resultaat.

Deze uitzending van Canvas is representatief voor de wijze waarop de Vlaamse TV met het klimaatdebat omgaat. Titel: ‘Mogen mensen die niet geloven in klimaatverandering deelnemen aan het debat?’ Deze formulering getuigt maar weer eens van journalistieke slordigheid dan wel evidente stompzinnigheid. Immers, er is niemand die klimaatverandering ontkent.

Slechts aanhangers van de menselijke broeikashypothese waren voor de uitzending uitgenodigd. Vanzelfsprekend allemaal klimatologen? Nee dus! Tine Hens, historica, journaliste en auteur, en Maarten Boudry, filosoof, domineerden het debat. Twee andere gasten zaten er voor spek en bonen bij.

Tine Hens:

Klimaatnegationisten geef je geen forum.

En dat is helaas de praktijk, niet alleen in België maar ook in vele andere landen.

Pierre Therie (België) bericht:

MEDIAKRITIEK

Raad voor de Journalistiek faalt in de bescherming van de nieuwsconsumenten

In een bijdrage (28.03.2019) publiceerden we onze klacht in verband met de eenzijdige berichtgeving door de openbare tv-zender VRT. Deze klacht gaf aanleiding tot een correspondentie met de ombudsman van de VRT die we eveneens integraal publiceerden op onze blog.

Omdat onze klacht niet ernstig werd genomen richtten we ons vervolgens tot de Raad voor de Journalistiek (hier lezen).

In een eerste reactie werd die klacht afgewezen:

“Vooraleer een klachtprocedure op te starten, wil ik verwijzen naar een aantal voorwaarden uit het werkingsreglement van de Raad. U verwijst in algemene termen naar berichtgeving van de VRT, maar ik vind in uw brief geen verwijzing naar een concreet bericht, een concrete reportage of een concrete handelswijze. Artikel 17 van het werkingsreglement van de Raad vraagt dat de klager een kopie en/of de referenties van de betwiste berichtgeving of handelswijze toevoegt. Verder bepaalt hetzelfde artikel dat een klacht binnen de twee maanden na publicatie of uitzending van het betwiste item wordt ingediend. Ten slotte bepalen artikel 1 en artikel 17 dat degene die een klacht indient (persoon of organisatie) een persoonlijk belang dient aan te tonen. U zult dan ook begrijpen dat ik op basis van uw algemene brief geen klachtprocedure kan opstarten. Indien u alsnog een klacht wenst in te dienen, wil ik u vragen om uw klacht te herformuleren en daarbij rekening te houden met bovenstaande elementen.” Met vriendelijke groeten, Pieter Knapen”.

Hierop weerlegden wij de tekortkomingen: uw argumenten om géén klachtprocedure te starten wegens procedurefouten zijn ongegrond.

Concrete handelswijze
Het gaat heel concreet over de eenzijdige berichtgeving waarvan de ombudsman wel degelijk zelf erkent dat dit zo is; namelijk enkel het IPCC standpunt is voor de VRT geloofwaardig. Het volstaat daarvoor dat u de referentie leest die ik vermeldde op de eerste lijn van mijn brief aan u. Deze correspondentie dateert van 27 maart 2019, dus binnen de voorziene termijn.

Persoonlijk belang
Tenzij u van mening bent dat de media géén enkele invloed hebben op de politieke besluitvorming, heeft een eenzijdige berichtgeving wel degelijk invloed op de besluitvorming inzake het klimaatbeleid dat de verschillende regeringen van België volgen. Daarenboven is het duidelijk dat de grote stijging in de polls van de politieke partijen Groen en ECOLO onder meer het resultaat is van deze eenzijdige berichtgeving van onder meer de VRT-nieuwsredactie in haar programma’s op VRT 1 en CANVAS-De Afspraak. Tenzij ze het bewijs kan leveren dat ook ander meningen op een ernstige manier aan bod kwamen. Quod non.

Vermits deze politieke besluitvorming resulteert in publieke uitgaven, heb ik wel degelijk een persoonlijk belang: deze klimaatmaatregelen worden betaald met belastinggeld afkomstig van alle burgers, waaronder ook ik.

Gezien deze argumenten verzoek ik u opnieuw om de klacht wél ontvankelijk te verklaren en deze te willen onderzoeken.

Met vriendelijke groeten,

Pierre Therie

Hierop kwam ditmaal een interessant antwoord met de melding dat onze klacht zou onderzocht worden. Vooral de bijlage met de vermelding van de namen van de leden die zouden oordelen over onze klacht, was interessant (hier lezen).

De RvdJ blijkt te bestaan uit twaalf journalisten, twaalf vertegenwoordigers van de mediagroepen en twaalf EXTERNE leden. Dat die laatste groep bestaat uit ‘externe’ leden geeft duidelijk aan dat de andere vierentwintig ‘interne’ leden zijn die behoren tot dezelfde belangensfeer en waarvan men vraagt om klachten tegen de eigen journalisten/media te onderzoeken. Dat hier sprake is van belangenvermenging is klaar. Overigens lezen we onder de namen van de vertegenwoordigers van de media ook de naam van Tim Pauwels, ombudsman van de VRT-Nieuwsdienst. Hier zal hij dus over zijn eigen aandeel in deze klacht moeten oordelen.

Het was dan ook géén verrassing dat de leden tot de conclusie kwamen dat onze klacht niet ontvankelijk was. De reden was wel heel relevant, namelijk: “De Raad voor de Journalistiek heeft op zijn bijeenkomst van 20 juni 2019 uw klacht tegen VRT / De Afspraak (o.r. 1934) besproken. De Raad heeft de klacht onontvankelijk verklaard wegens gebrek aan persoonlijk belang. De Raad zal de klacht dus niet verder behandelen.”

Deze uitspraak betekent onder meer dat de eerdere bezwaren over de inhoud (éénzijdige berichtgeving) én de timing géén reden waren om de klacht te verwerpen en men enkel nog het eigenbelang van de klager als onterecht beschouwde.

Dat er géén enkele verduidelijking over ‘het gebrek aan persoonlijk belang’ wordt gegeven, doet denken aan slecht theater. Een akkefietje waar men zich vanuit een machtspositie (van eigen leden) heel snel van afmaakte. Het bewijst eens te meer dat interne controle onvoldoende is.

Maar ook inhoudelijk is er een belangrijk probleem: vermits de ombudsman van de VRT-Nieuwsdienst zelf toegaf dat men in de berichtgeving over de klimaatproblematiek enkel het standpunt van het IPCC vertolkt, maakt de beslissing van de RvdJ duidelijk dat de individuele klager volgens deze instelling géén recht heeft (en dus ook geen belang) bij een zo ruim mogelijke berichtgeving door een openbare instelling die hoofdzakelijk functioneert op basis van publieke gelden.

Onze conclusie is daarom duidelijk:

Volgens de RvdJ is éénzijdige berichtgeving geen inbreuk tegen de deontologie en een klacht door de nieuwsconsument is ongegrond.

In feite verklaart de RvdJ zich met deze uitspraak als onbevoegd. Deze ‘Raad’ mag dan wel een bestaansreden hebben (om individuele journalisten te beschermen tegen ongegronde aantijgingen), maar de nieuwsconsumenten blijven in de kou staan.

Waar blijft de derde speler?

Wat door deze afwijzing van onze klacht ook duidelijk wordt, is dat de Derde Speler, de politieke verantwoordelijken, niet vertegenwoordigd zijn en dus buiten schot blijven.

Nochtans hechten de politieke partijen veel belang aan hun aanwezigheid in de Raad van Bestuur van de VRT en eisen ze een proportioneel deel op in functie van hun ‘maatschappelijke aanhang’. Daarom zullen we, nu de RvdJ duidelijk faalt in de bescherming van alle maatschappelijke én wetenschappelijke strekkingen, onze klacht sturen naar de Vlaamse ombudsdienst. De VRT is immers een instelling waarvoor de Vlaamse regering politiek verantwoordelijk is.

Onze stelling blijft dat éénzijdige berichtgeving een tekortkoming is waarbij het belang van de nieuwsconsument, individueel én collectief benadeeld worden, zowel intellectueel als financieel. Of niet soms?

Wordt vervolgd …