één daagse weersextremen kansen op weerrecords pieter lukkes weers- en klimaatomstandigheden klimaatverandering klimaatprobleem

Pieter Lukkes.

Een bijdrage van Pieter Lukkes.

Kort van memorie

Steevast eindigt het 8-uur journaal met een herhaling van het item waarmee het nieuwsblok begon. Blijkbaar zijn wij zo kort van memorie dat wij een nieuwsbericht nog geen kwartier in herinnering kunnen houden. Deze eigenschap speelt ons op allerlei terrein parten. Daarover straks meer.

Weer, klimaat en ons geheugen

Als ik zeg dat het vandaag snikheet is en dat die hitte een bewijs is van klimaatverandering dan zal een klimaatdeskundige dat een domme opmerking noemen. Want het weer van vandaag zegt niets over klimaatverandering. Met klimaat bedoelen wij als regel immers het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar. Gedurende die periode worden de temperatuur, de vochtigheid, de luchtdruk, de wind, de bewolking en de neerslag gemeten. Natuurlijk komen er in die jaren in al deze klimaatfactoren hoge pieken en diepe dalen voor. Met deze pieken en dalen gaat het als met TV nieuws: het ene oor in en het andere oor uit. Zij zijn binnen de kortste keren uit het geheugen verdwenen. Daarom kan men ons met uitspraken als: sinds mensenheugenis is het nog nooit zo warm, nat, droog enz. geweest, van alles wijs maken. Want wij herinneren ons die dingen niet.

Invloedrijke opiniemakers

Belangrijke opiniemakers hebben lak aan de regel dat ééndaagse weersextremen niet als bewijs voor klimaatverandering mogen dienen. Zo verklaarde dr. Jan Terlouw op 24 februari 2020 voor de televisie dat hij hoopte op een soort weer-ramp. Bijvoorbeeld een vernietigende hagelbui. Dat zou ook de laatste twijfelaars wel tot het (zijn) geloof in een rampzalige klimaatverandering bekeren. Ik sta pal achter Terlouw. Op voorwaarde echter dat die hagelbui alle windturbines in dit land vernielt en ook de bunders zonnepanelen aan gruzelementen slaat.

Dat zal zowel financieel als qua ruimtelijke ordening een zegen zijn. Als wij van die maatschappelijke ondingen zijn verlost kunnen we eindelijk beginnen met het zoeken van de juiste weg naar energietransitie. Overigens moet het strafbaar zijn om deze lelijkheden liefkozend “windparken”, “zonneweides” of “zonneparken” te noemen.

Terlouw staat echter niet alleen als het om ééndaagse weersextremen gaat. Zelfs het KNMI doet daaraan mee. Op de website daarvan lezen wij bijvoorbeeld “De weersverwachting als venster op klimaatverandering”. Het weer van vandaag wordt dus wel degelijk aangegrepen om ons bang te maken voor klimaatverandering. Daarbij wordt graag gebruik gemaakt van weerrecords die worden gepresenteerd als bewijs dat het met ons klimaat de verkeerde kant op gaat.

Kansen op weerrecords

Weerrecords worden gemeten aan de hand van temperatuur, bewolking, vochtigheid, windkracht, neerslag en luchtdruk. De tijdseenheid waarover wordt gemeten kan een etmaal, maar ook een uur, dagdeel, week, maand , kwartaal, jaar of een nader te kiezen periode zijn. Verder is er nog het aantal meetpunten. Het KNMI heeft 46 automatische weerstations maar veel meer meetpunten. Zo wordt de neerslag op 325 en de temperatuur op 262 plaatsen gemeten en meet Buienradar de windkracht op 47 plekken. Het temperatuurrecord van 40,70 op 25 juli 2019 werd niet in De Bilt maar in Gilze Rijen genoteerd! Deze massa aan variabelen heeft tot gevolg dat het aantal kansen op weerrecords in de vele 10.000den per jaar loopt. Sneu voor Jan Terlouw en voor mij dat er ondanks al die kansen nog steeds geen allesvernietigende hagelbui is geweest.

Toch kan het niet anders dan dat weerrecords veel voorkomende verschijnselen zijn .

Drs. Jan Buisman: Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen (7 delen)

Deze auteur (geb. 1925) heeft sinds 1995 in 7 delen het weer in het voorbije millennium beschreven. Het achtste deel komt waarschijnlijk dit jaar uit. De reeds verschenen delen tellen tezamen meer dan 5600 pagina’s . In een aanvullend deel, “Extreem weer. Een canon van weergaloze winters & zinderende zomers, hagel & hozen & watersnoden”, vinden we een recapitulatie van weersextremen. Dit deel telt 576 pagina’s. Hetgeen eens te meer duidelijk maakt dat weersextremen ook in de voorbije 1000 jaar niet zeldzaam zijn geweest. In elk geval zijn het er veel te veel om ze stuk voor stuk na te lopen. Als voorbeeld pikken wij het droogteprobleem er uit.

Droogteproblemen … echt of ingebeeld?

Hebben wij een droogteprobleem ? Veel alarmsignalen wijzen daar op. Zoals:

– Het is nog nooit zo droog geweest (Twents Volksblad 07-08-2018)

– Extra 100 miljoen tegen droogte;. Droogte is al decennia een probleem.(Nieuwsuur 04-06-2020).

– Al drie jaar kampt Nederland met extreme droogte. (Leeuwarder Courant (LC) 27-06-2020),

Bovenstaande citaten doen denken dat wij in een tijd van extreme droogte leven. Maar wat is extreem? Wat zegt Buisman daarover? Die staat uitvoerig stil bij het jaar 1540. Toen was het zo droog dat men in Keulen en Parijs over de rivierbedding bijna droogvoets de Rijn resp. Seine kon oversteken. Het water was vies. Zo vies dat keizer Karel V een bezoek aan Amsterdam onderbrak omdat hij bang was het stedelijke (drink)water niet te overleven. Mens, dier en gewas stierven op grote schaal.

Daarmee vergeleken stelt “onze” droogte niets voor. Is onze tijd wel echt droog ?

1910-2017: 27% méér neerslag

Juli 2020. De Unie van Waterschappen heeft onderzoek laten doen naar droogte. Het resultaat ervan is geheel naar de wens van de opdrachtgeefster: ons land kent een droogteprobleem. Het staat in alle kranten. Zowel de Unie als de kranten hebben blijkbaar een publicatie van het KNMI gemist. Dit Instituut meldt immers dat, over 102 stations in Nederland gemeten, de hoeveelheid neerslag in de perioden 1910-2017 met meer dan een kwart is toegenomen.

Maar sinds 2017 is het volgens de LC toch extreem droog geweest?. 2017 en 2019 waren met resp. 938 mm en 872 mm neerslag helemaal niet droog. Dit jaar (2020) loopt de neerslag tot dusver gelijk op met 2019. 2018 was met 679 mm wel droog, zei het niet erg uitzonderlijk. Want deze hoeveelheid komt sinds 1910 gemiddeld minstens eens in de 10 jaar voor.

Hoezo klimaatprobleem zult U vragen. De klimaatverandering zorgt er toch voor dat het meer gaat regenen en dat is toch zeer welkom? Mis! Want nu wordt er geklaagd dat de regen niet precies valt op het tijdstip dat men nattigheid nodig heeft. In het verleden was dat niet anders, maar toen waren de mensen minder verwend. Tegenwoordig wordt er regen op bestelling geëist. Just in time en op precies de aangewezen plaats. Gebeurt dat niet dan is de schuldige snel gevonden: die akelige klimaatverandering. Daar moeten “ze” (meestal is dat de overheid) wat aan doen. Die eis is wel logisch want politiek en media laten ons immers geloven dat het klimaat maakbaar is. Daar is na vele jaren nog steeds geen enkel bewijs voor en dus ben ik zo vrij daar geen sikkepit van te geloven. De consequentie hiervan is dat het hier te lande gevoerde klimaatbeleid in mijn ogen op drijfzand berust. Tenslotte denk ik dat de klagers over droogte er goed aan doen zich aan te passen. Dat hebben vorige generaties, die in drogere tijden leefden, ook gedaan.

Moraal

De moraal van het verhaal is dat wijzelf en het tijdsgewricht waarin wij leven minder uniek zijn dan dat we denken. Zo zijn de weers- en klimaatomstandigheden van vandaag de dag allerminst uitzonderlijk. Die omstandigheden laten zich niet wezenlijk veranderen. Dat konden onze voorouders niet en ook wij zijn daar niet toe in staat. Dat wij ons daar niet bij neerleggen en er 100den miljarden aan besteden/verkwisten is erg onverstandig. Het haalt niets uit en onze pensioenen worden er alleen maar lager door.